ACTIO IN LONDINI INCENDIARIOS. Ad virum Nobiliss. Doctiss. Dominum JUSTINIANUM ISHAM, Baronettum.
QUI tua LONDINƲM, deflevit funera, inique
Carpitur, in Satyram quod non desiverit, aestus:
Displicet & nimio tanquam moderamine peccet,
Quod lugubre truci non saevit verbere Carmen.
Parcite sed moesto, Censores, parcite Vati,
Tempora si justo dedit illibata dolori;
At{que} immaturae sprevit solatia poenae.
Sed ne{que} nostra calent plebeio corda furore;
Nec frustra caecos bacchando perdimus Ictus;
Dum petimus vacuos ignoto ex Hoste Triumphos.
Non Manes, Huberte, tuos (cui justa fatenti,
Sive reus fueris, sive immemorabile Nomen
Rapturus tenebris assumpto Crimine, mendax,
Furca dedit lethum) nostra dignabimur ira.
Tu{que} referre vicem nocturno Brandaris Igne
Credita, & incensis furiata navalibus Haga:
Et Tu, quae nostros vetuisti animosa triumphos
Gallia; debetis mihi (vulgo Judice) paenas.
Quin potius, (si justa fremat, si vera loquatur
Suspicio) debete Deo, debete futuris
Temporibus, Menti tandem debete reversae.
Vapulat ipse sibi, qui nullo vindice peccat.
Vos certe, (O nimium ventura in clade sagaces,
At{que} importune grassante in strage minaces,
Papicolae) non pauca gravant deprensa reatus
Indicia, haud dubie saevam prodentia Romam.
Scilicet, Haereticos ferro flamma{que} petendos,
(Cuncta vetent Regni licet, hospitiique, tori{que}
Jura, vel ipsa quibus fiuht commercia Mundo)
Stat Capitolini sententia fixa Tonantis.
Talia dant Coelum: scelerum quaecun{que} Repertor
Horreret, faciunt Latiales crimina Divos.
Sunt quoque, queis haerent Mariani in mentibus Ignes,
Nuper & horrisono distentae pulvere Cellae,
Misturae Patres una Reges{que} ruina.
Sensimus, ah! quoties, flagrantem Matris amorem
ROMANAE? At grates meritis persolvere dignas
Non Operis nostri est. Solvet, qui justa repensat.
Majus opus moveo. Brevibus, dubiis{que} relictis
Syrtibus, Aonides, Pelago date vela patenti.
Et certum sulcate salum: Cynosura carinae
Fida dabit rectos optata ad littora cursus.
Tu modo, cui fulgent aeterna tempora lauro,
Arbiter insignis Romani Carminis, aequus
Respicias veterum a longe vestigia Vatum
Servantem, placidis{que} imple mea lintea ventis.
Tu{que} simul, Pater Omnipotens, rutilantia torquens
Fulmina, & in laceris crepitantes nubibus ignes;
Omnia, quo mandante, novos Elementa furores
Concipiunt, fractis{que} simul bacchantia claustris
Qua data porta, ruunt, & rupta repagula caleant;
Alme doce, quibus haec debentur Funera causis,
Certa{que} sollicito reddas Oraculi Vati.
Quo mage nam tantae stragis non cernitur Author,
Hac mage certa tuae cernuntur vulnera Dextrae:
Quo{que} magis rarus dignas Te concipis Iras,
Dum veniae facilis lentis fervoribus ardes,
Languida{que} invita contorques spicula Dextra;
Hoc magis, extortas absolvit crimine paenas,
Imputat at{que} suas sibimet Gens conscia clades.
Fallor? an audita sentit prece, corda moveri
Caelitus, illapso perfusus Numine Vates;
Nostra{que} non nostro praecordia flamine turgent,
Eructant{que} graves gravido de pectore voces?
Audiat ergo, suis quaqua Orbi avellitur undis,
Et tremat haud vanum secura Britannia Carmen.
Nam{que} suis Gens tota Deum stimulavit in Iras
Flagitiis; scelerum{que} strues immanibus ausis
Crevit, & injecta geminavit Pelion Ossa,
Subjecit{que} audax stipulas, flammas{que} poposcit.
Donec in immensum cumulo surgente, favillas
Subdidit, & flatu commotas pavit anhelo
Astripotons, corropta ingens dum silva jaceret
Tectorum; cellas{que} ignotis panderet Astris.
Sola sed ut pereas, non digna es sola perire
LONDINƲM: paribus Nemesis si debita causis,
Arderet, paribus flagraret tota ruinis
Anglia, & aequalis traheret contagia Fati.
Nupera nam{que} simul saevas furialis Enyo
Sparsit per tria Regna faces, tinctae{que} cruore
Cognato rubuere manus: vicisse nocendo
Ambitionis erat; quaesita{que} gloria Bellis
Quae nullis olim fuerant decoranda Triumphis.
Tu quo{que} funestis accedis Pompa Trophaeis
CAROLE, quem fecit Belli fortuna nocentem,
Et vinci Tibi Crimen erat: Ludibria Juris
Infracta virtute subis; saevae{que} securi
Aspersit maculam Regalis purpura Venae.
Heu! scelus exemplis majus: labesque, labor{que}
Historiae; Fidei Tortura; aeterna Cothurni
Materies; toto Atridas pulsura Theatro,
Quae{que} Thyesteis Solem extinxere Mycenis!
Nec totum est in Patre nefas. Expellitur insons
Progenies; rapitur Sceptrum; Regalia Jura
Privatis, & sacra simul Patrimonia cedunt:
Dum perit, in varios decies divisa Magistros
Libertas, tanti fuerat quae causa furoris.
Anxia sed, metuens{que} sui, nova regna Tyrannis
Legibus in rigidi speciem formarat honesti
[Page 5] Immodicis, iras{que} pia tardaverat Arte
Ʋltrices; aliquis{que} malo fuit usus in illo.
At simul assertos Fasces, & Sceptra redempta
Servitio, sensit Domino cessisse reverso;
Excussa est Gens tota sibi: germana Furoris
Libertas rapitur, laxis{que} Licentia vinclis
Invadit populum pariter vix justa ferentem
Gaudia, & immodici miscet confinia laeti.
Ridentes patimur Furias: ulciscitur Arma
Luxuria, & molli Bellum luit Anglia Pace.
Qualiter excusso cum saevit laesa Magistro
Immanis Lybies turrito Bellua dorso;
Impositi nutant trepido cum milite muri,
Totum frendet Ebur, versatur tortile Rostrum
Haurit & objectas Acies, discrimine nullo
Proturbans nigris mistos popularibus Hostes:
Taliter effractis Vesana Licentia loris
Qua vitio, qua vindicta, fremit, aestuat, ardet;
Successu{que} tumens, foedo omnia calce profanat
Jura; nec agnoscit spreti discrimina sancti.
Aethera{que} incestat spumis, mundi{que} Parenti
Tota oggrunnit Hara turpis Grex incola coeni.
Terra Atheis foecunda sumus: dum{que} omnia sparsis
Seminibus, sorti{que} damus, coelumque, solumque;
Numen, nec Fortuna facit: nam{que} exulat Orbe,
Fit{que} Atomis minor ipse suis qui condidit Orbem.
Qui timet, ille Deum fingit sibi. Tolle Timorem,
Nulla Timenda manent: tetrica mox Lege solutus
Omne scelus tutus perages, perjuria{que} ipsa
Admittes, pulso contempti vindice sacri.
Ingenii est violare Deum. Obbrutescimus illa
Concedunt nobis qua bruta animalia parte,
Ingrati; & coelo coeli scintilla rebellat.
Non aliter lacera fertur pugnasse Parente,
Cum peteret Bello pubes Titania Divos.
Evulso hic armatur Atho; rotat ille lacerto
Parnassum; Rhodopen laxata fundit habena
Alter, & in pluvias truncatum dissipat Hebrum;
Aetna volat, manibus{que} simul fabricata Cyclopum
Tela, Jovi nocitura suo; nativa{que} in Ignes
Naptha fluit, volucri{que} imitatur fulgura flamma.
Adde, quod haec odiis aetas urgendo priorum
Crimina, in Extremum rapitur violenter iniqum.
Ficta parens. Scelerum Pietas, praetensa{que} Causis
Numina disparibus, (quosvis suadente furores
Relligione, novis cumulat dum commoda sectis)
Nupera Tartareis foedabant Tempora Monstris.
Redditur hinc suspecta Orbi, fictae{que} reatum
Vera timet; dum Larva Boni quia displicet, ipsa
Horretur Facies; & aperto flagrat iniquo,
Ne subeat Mundus suspecti crimen Honesti.
Unde verecundo Virtus perfusa pudore
Exuviis tegitur vitii; & contenta latere,
Ambit securam tenebrarum in carcere vitam:
Vel, si forte suo patefiat prodita zelo,
Sentiat aut turpes aliunde objecta cachinnos;
Induit immeritos, timide defensa, rubores,
Suppositam{que} fovet vitiosa modestia culpam.
Aestuat interea Furiis Gens Impia nudis:
Nec tegitur furtis, aliove invita patescit
Indicio, accersens testes audacia Soles.
Numinis & si quem, aut Legum Reverentia fraenat,
Aut pudor ingenuos defendit crimine mores;
Si quis voce monet, vita{que} redarguit; ultro
Intentant odia, & bello bacchantur aperto.
Talis ab acclivi descendens vertice Torrens,
Ebrius epotis nivibus quas fundit ab altis
Ver Haemi Taurive jugis, at{que} auctior Imbre,
Discutit objectas Moles, & gurgite vasto
Saxa rotat, volvit{que} trabes, scopulis{que} minatur
Spumeus, illisa{que} sonat circumfluus unda.
Heu saeclum immersum vitiis, cui lethifer omne
Immisit Serpens Barathrum; cui Lerna profana
Ebullit sanie, multa{que} repullulat Hydra
Incestans diris praecordia faeta venenis!
Prima peregrinos imita ta Superbia luxus,
Exuit antiquos queis floruit Anglia, Mores.
Ambigui hinc Maribus cultus, mentem{que} professae
Munditiae imbellem: speculis impenditur aetas,
Quam poscunt Musae, quam poscit mascula virtus:
Labitur & nullo Tempus reparabile censu,
Dum coma solerti docilis crispata labore
Cogitur artifici lascivos pectine in orbes;
Et sordet maculis facies distincta virilis,
Fingitur in{que} modum teneri medicamine Sexus.
Semiviro{que} Viros pariter mentitur amictu
Foemina, & illicitos proclivior excitat Ignes.
Ingenio{que} procax scurris audacia Certat;
Provocat & salibus rifus, plausus{que} Theatri
Ambit, in immunda non ficta protervia Scena.
At{que} insuspecti spernens consortia sexus,
Cum dubia vitanda cupit commercia fama.
Hic lusus choreae{que} placent, ultro{que} petitae
Saepe suburbanae maribus comitantibus umbrae.
Istis ingenuae studiis celebrantur; & istis
Plus omni fugitur metuenda infamia probro,
Rusticitas; produnt agrestes altera Mores;
Et bene moratam faciunt quaecun{que} puellam,
Projecti totidem sunt Argumenta pudoris.
Nec dapibus tam pulsa Fames, quam pasta libido est
Immodicis; pretio{que} Gulae servitur, & Arte,
Ex quo frugales infecit Gallia mensas,
Et compilatum patinis immiscuit Orbem.
Unde furit rursus medicato fota veneno,
Faeda{que} prostratas reparat Lascivia vires.
Tu quo{que} Gentili vitio, Germania, nostris
Accedis Titulis: & quae non vinceris Armis,
Victa jaces cyathis, Patera spumante triumphat
Ebrietas; instat{que} scyphis, leges{que} bibendi
Constituit petulans, & magno Nomine firmat.
Hinc detrectandi pudor est, ardor{que} vicissim
Ʋrgendi; donec mersa ratione, furores
Concipuunt, foedis{que} calent praecordia flammis.
Haud secus illuvie squalent cum rura Canopi,
Hauferit immodicum si glebae spongia Nilum;
Abdita Sole tepent genitalia semina limi,
Et coenosa novis animantur gramina Monstris.
Est quo{que} jurati vacuis sermonibus addens
Nomina magna Dei. Nec pulsat densius aedes
Cum resilit crepitante repulsus verbere grando,
Et repetunt coelum solidatae frigore Guttae:
Nec gemit alternis quae tunditur ictibus incus
Crebrius, ad numerum cum tollit brachia Cyclops,
Versat & ignitum dentato forcipe ferrum:
Quam strepit, ingratis{que} obtundit vocibus aures,
Lingua procax spreto dicens convitia coelo.
Scilicet, his culti facundia germinat oris
Floribus; & tali pensantur pondere verba!
Adde, quod in Scena lasciva licentia regnat.
Obscoenis ubi scurra jocis ridenda propinat
Sacra; movet{que} leves dum personata cachinnos
Relligio, a mittit veros labefacta timores.
Proh lenocinium scelerum, quae perditus Actor
Aut discit fingendo, aut fingere discit ab usu!
Spect anti{que} labat Virtus; plausu{que} recepta
Turpia congeneres formant immitamina Mores.
Hinc trahit illicitas acuit{que} Cupido sagittas;
Hinc scortis foecunda seges; fervet{que} lupanar
Saeva charybdis opum, nullis{que} explenda vorago
Naufragiis; mala lucra comes quia punit egestas.
Hoc tyrocinio formatur ad Arma juventus?
Frangitur, (heu!) stupris virtus; vexilla, tubae{que}
Mollescunt, luxus{que} truces effoeminat Enses.
Hinc merito insultant Hostes, facilis{que} volenti
Cuivis praeda sumus, nec habet victoria Laudem.
O conclamatam Gentem, cui languida torpent.
Viscera; pressa salit ne{que} docto pollice Vena;
At{que} extincta jacent rediturae semina vitae!
Condonanda tamen Solis nocitura Libido
Innuptis. Atrox & detestabile c [...]imen
Conjugii violatus Honos, tedae{que} jugalis
Obtentu, vetitos celans Hymenaeus amores.
Consensu Thalami calcantur Jura; favent{que}
Conjurata suis genialia foedera probris.
Nec placet esse imitando malos. Exempla creantur
Quae superent Sodomae luxus, & stupra Gomorrhae.
O bene, coelestes quod nondum sensimus Ignes!
Anglia, parce Deo, flammae{que} agnosce minori.
Debueras non passa pati: Vindicta Tonantis
Intra exempla stetit, justos{que} coercuit aestus.
Dum Te vicerunt Poena, quos Crimine vincis,
Da lucro, meritum quas sic praeponderat, Iras.
Vos quoque, coelesti fulgentes lumine Mystae,
Poscimus obnixe Veniam, dum probra Verendae
Foeda Tribus, meritis exercet Musa flagellis,
Justa{que} poscenti praebet spectacula Mundo
Vos certe, O sancta Patres Pietate probati,
Coelica qui pura firmatis dogmata vita,
Et toto premitis Christi vestigia gressu;
Nulla inscripta meo Maculabit pagina Versu.
At vos, O quali (divinae turpia Sectae
Propudia) insecter Calamo! Non si mihi totis
Bulliat in venis quo fictum devovet Ibin
Battiades virus; Soceri vel Sanguine tinctus
Spartani Vatis chartas sulcaret Jambus;
In vos pro meritis satis excandesceret Ira.
Pro foedos scelerum Praecones, tristia saecli
Portenta, & cunctis famam minuentia Monstris?
Quinetiam ipse stupet vinci Dominator Averni
A vobis; sese{que} dolet minus esse nocentem.
Quam pudet, expositum pueris titubante Ministrum
Poplite, & incerto nutantem incedere gressu!
Quam male conveniunt, niveos cum tingit amictus
Ebrietate rubens at{que} ipsis concolor uvis
Nasus, & impressis facies distincta racemis:
Ructus & hesterni sacris permistus Jacchi!
Alea sin damnosa juvat, si Ganea turpis
Presbyterum; si multa remissis otia chartis
Induxere situm; nemorum si praeda sagaces
Exercet Catulos; ferrata calce superbus
Si foditur sonipes, properat dum carcere pulso
Ad metam, socios{que} cupit praevertere cursu;
Pignore si posito cristatus dimicat Ales,
Et strepit in Cavea quam poscunt Pulpita, lingua;
Forsitan & ritu teritur jurata profano
Coelica Majestas: Magno peccatur ubi{que}
Exemplo, & tali nil non Authore levatur.
Displicet & multis furor irrequietus habendi:
Cum mersus Mundo licitatur Templa Sacerdos,
Et (sacra stimulante fame) de glutit, hiat{que}
Poscendi rabies; at{que} infinita vorago
Crescit ab ingestis, cumulo{que} capacior ipsa est.
Spernitur & cuicun{que} sacer quam postulat Ordo
Despicitur gravitas: sive affectata jocandi
Mimica Libertas verborum pondera frangit;
Sive levis geritur vestitus; Taenia amictu
Dum fluit immodica, aut cincinnis Clericus ambit
Pendentem ex humeris alieni crinis honorem;
Et muliebre decus sparsum cervice virili,
Funditur in ventos, & molles spirat odores.
Hinc stupor at{que} odium populis, dum sustinet audax
Contemptum Mundi, & Patriae coelestis amorem
Ingerere, & vita pudefiunt dicta negante.
Poscitur hinc ejecta Cohors, populi{que} favore
Regnat, inoffensa peragit dum Munia vita.
Templa{que} nudantur Turbis, dum (Lege vetante)
Privatos augent Pastorum Scandala caetus.
Publicus & fugitur Cultus; sordescere Ritus
Incipiunt; toti{que} labat reverentia Clero:
Dum{que} suos praefert Morum probitate Magistros,
Imputat invidiae Vulgus discrimina Honorum.
Sed neque divisis justa est occasio Turmis,
Hinc, quasi pollutos, sacrorum temnere Fontes;
Et Coelo missas, Corvo fortasse Ministro,
Incusare dapes. Insana est Nausea, saevam
Quae praefert tolerare Famem, quam velle salubrem
Illota famulante manu, quae traditur, Escam.
Discite item, quorum produnt fastidia Morbum,
Posse vel in nitida misceri Lance venena;
Noxia{que} auratis hauriri toxica vasis.
Et suspecta minus, laedunt magis. Impia certe
(Ut cun{que} impurus cumulet sibi damna Sacerdos)
Plus alios tangunt, infami dogmata vita.
Privato{que} (malo si quis Pastore gravatur)
Quod multis noceat, redimendum est Schisma perielo.
Schisma, Anglis Faecunda lues, & pronuba dirae
Haereseos! Centum, Te procurante, seruntur
(Grammatici indulgete) Fides. Te{que} Arjete, vasto
Dissilit (ah!) Templi Paries concussus hiatu.
Hei mihi! quas strages animarum prodidit Aetas
Infelix; omnes dum palabundus oberrat
In partes Christi Grex unicus, at{que} rapaci
Dente minax, sparso Lupus insidiatur ovili!
Hic fugit, assuetos geminet quod Fistula Cantus;
Carpere quod genibus poscatur pabula flexis;
Lintea quod tergo gestet velamina Pastor,
Candida & infami distinguat vellera Signo.
Tingendos illi subducunt Fontibus Agnos,
In{que} vicem sese petulanter Gurgite mergunt.
Sunt, qui Ductores Gregis ad suffragia poscunt;
Et de diversis permiscent Bella Magistris.
Nempe, istis Corydon, illis praefertur Alexis,
His tu, (Mopse) places, aliis arridet Amyntas;
Alter amat neutrum, & pars multo maxima, nullum;
Libera sed mavult Campi commercia, & ipsis
Succenset Stabulis, & Crates transilit omnes:
Donec Romuleas, multis erroribus acta,
Cogitur in caulas; & vanos ipsa Timores
Quos fugit imprudens, vitando certius implet.
Hosne Deo fructus, hos gratae mentis honores
Redditis Angligenae; quos sacra Voce profundis
Saltibus implicitos secura in Pascua duxit?
Quos rexit Dux ipse Pedo, quos cespite laeto
Impletos, liquido recreavit Fonte benignus;
Arcuit & vigili funesta pericula Cura?
Siccine apud memores tanti stat gratia facti?
Siccine post sparsas foecundo semine glebas
Speranti infelix Domino mentitur agellus?
Quem{que} magis tumidis decuit flavescere aristis,
Horrea{que} immensa turgentia rumpere Messe,
Triste refert lolium, vel inanes Campus avenas?
Et miramur adhac, cur tanto ferveat aestu
Ignis, & excidio speciosae gestiat Ʋrbis,
Dum summa exuperat victrix fastigia Teda?
Miramur, volucres agitari turbine flammas,
Sparsa{que} in obliquos dominari Incendia gyros,
Omnia dum in nostras conspirant flamina clades!
Quin potius miranda Dei Clementia, in uno
Quae stetit excidio. Gratis Altaria donis
Ornanda, & dulces adolendi Thuris honores;
Mista{que} cum gemitu fundenda precantia verba,
Tandem ut pacata dignetur fronte Britannos
Respicere; & saevos rursus mollire furores.
Quid juvat obscuros tantum infestare Querelis
Authores Cladum? Nostra haec Incendia, Cives,
Crimina sparserunt: Nos saevo alimenta calori
Praebuimus: paucos{que} licet furiosa popelli
Suspicio exagitet sontes, (si vera fatemur)
Nulla ministerio tristi Manus abfuit. Omnes
Arguimur, quae conquerimur, fecisse merendo.
Haec Olim, certe, funesta piacula Coelo
Anglia debebas; nec adhuc aequalia pendis.
Lapsa{que} ni redimas meliori crimina fructu,
Consumptas frustra poenis speraveris iras.
Quin agite, O rerum quibus est commissa Potestas;
Tu{que} simul, juncto jam, CAROLE Magne, Senatu
Fortior, & triplici firmatis foedere Sceptris,
Surgite magnanimi, & prohibete Penatibus Ignes.
In tenues Ʋrbs una jacet resoluta favillas:
A reliquis arcete Faces. Par Causa furores
Expertis dabit us{que} pares, nisi justa furentes
Comprimat immistos Catilinis poena Cethegos.
Publica quos poscit stragis vindicta Ministros,
Potrahite e tenebris; Vestros absolvite Fasces.
Nec liceat cuiquam, nobis impune nocendo,
Ʋltores scelerum pariter fecisse nocentes.
Saltem agnoscamus, Leges in Pace timendas
Nolebant quas Bella pati: justo{que} docete
Supplicio, Patriae metuendam Vindicis Iram.
Quae{que} Deum simul infensum scelerata dederunt
Flagitia, Exemplis minuat conjuncta Potestas.
Aethereas prohibete minas, ne Numine laeso
Saeviat ulterius summi vindicta Tonantis.
Ante focos delicta cadant; hac caede luatur
Quicquid ab irato metuit Gens impia Coelo.
Lustrandae poenis Ʋrbes, ipsis{que} litandum
Prodigiis scelerum. Sic, sic, placabitis Aras.
Quinetiam, his tandem auspiciis AƲGƲSTA resurget
Clarior; & levibus mutatis Marmore lignis,
Firmior; inscribens Titulis nova Maenia vestris.
Nostra{que} Pestis adhuc quae tristi lurida Tabo,
Sanguine Mars, nigro Carbone Incendia signant;
Aurea venturis fulgebunt Tempora Fastis.
FINIS.