Mr. REES PRICHAR [...] Gynt Ficcar Llan-ddyfri yn Shir Gaer-f [...] ddyn, a osodwyd allan er Daioni'r Cymru.

Some part of the Works OF Mr. REES PRICHAR [...] Sometimes Vicker of Llandyfri in the Co [...] of Carmarthen

Joan oedd ganwyll yn llosci, ag yn goleuo a chwithau [...] ych ew [...]ll sgar i orfoleddu dros amser yn ei oleu [...]

Joan 5.35.

Hyn a Scrifennir i 'r genhedlaeth y ddel, ar bobl y g [...] foliannant yr Arglwydd,

Psal. 102.18.

Printiedig yn LLUNDAIN, Ag a werthir gan Thomas Brewster, tan lûn y tri [...] ymmyl Pauls, 1659.

[...]
[...]

Y Rhag-ymadrodd at y Cymru.

RHyfeddol yw cariad Duw tuag-at blant dynion; yr hyn ymddengys yn enwe­digol fel yn anfoniad ei vnig anedig fab Ghrist Jesu i baratoi jechawdwriaeth idd­ynt, felly hefyd yn ei waith ef yn cyfodi, ag yn cymhwyso rhai oi mysc, ym-mhob gwlad (gan mwya) i gyhoeddi 'r jechawdwriaeth honno iddynt, ag i gwahodd, trwy ffydd i derbyn hi, ag i edifarhau, a gwneuthur gweithredoedd add­as i edifeirwch, Luck 1 [...] Joan 3 [...] heb yr hon edifeirwch a ffydd yn Ghrist, nis gallwn ddisgwyl ond am dde­styw tragwyddol.

Ym-mysc eraill o'r cenhedloedd, rhyngodd bodd, ir Arglwydd (mewn trugaredd) i ymwe­led a ni'r Cymru, gan gyfodi rhai o'n gwlad, Acts 2 [...] 1 Jo 5 [...] i arferu moddion, i oleuo'n tywllwch, i'n dwyn o feddiant Satan (ym meddiant pa vn mae pawb sy'n gwasanaethu pechod) at Dduw, ag i gyfei­rio'n traed i ffordd dangneddyf.

Pan oeddyt yn newydd adel papyddiaeth yn y wlad, gosododd Duw ar galonnau rhai o'n cyd­wladwyr, i gyfieithu'r Bibl yn Gymraeg. Oh! na ddeallem ni fawredd y trugaredd i feddiannu Gair Duw yn ein jaith yn hunain. Onid yw'r Gair yn fodd i wneuthur y gwirion yn ddoeth? 1 Cor. [...] (sef mewn pethau a perthynant i ogoniant Duw a thragwyddol ddedwyddwch dyn, ir hen ddoethineb, nid yw pob doethineb arall ond [Page] ffolineb) ag onid yw'r Gair yn fodd i droi enei­diau at Dduw, i lawenhau colonnau cystyddiedig ag i adeiliadu 'r duwiol yn ei ffydd Sanctaidd. Ni phrissiasau Job Air Duw tu-hwnt ei ymborth angenrheidiol, [...]. 7, 8. [...] [...]0.32. [...].12, [...] 19.72. [...].16. na Dafydd tu-hwnt i filoedd o Aur rag A [...]ian ni ddwedassau i fod yn felusach na'r mel, ie na diferiad diliau mel. na Jeremy i fod e'n llawenydd ag hyfrydwch iw galon ef, oni baussau fod llawer o ddaioni ysbrydol iw gaffel trwy jawn arfer y Gair, yr hwn pa nis cyfieithassit yn ein jaith, beth faussem ni r Cymru (sef y rhai o honom ni ddeallant jaith arall) well erddo? ond och! pwy sy'n ystyried maw­redd y trugaredd hyn.

Gosododd Duw ar galonnau rhai, i gyf jeithu llyfrau saesneg yn gymraeg, megis, y Llwybyr Hy­ffordd, yr Ymarfer o Dduwioldeb, Catechizm Mr. Perkins, &c. ag ar galonnau eraill i osod allan yn ein, jaith▪ lyfrau bychain o'i gwaith ei hun me­gis Carwr y Cymru, Drych i dri Maeth o bobl Cor­diaid y Scrythyrau a Chanwyll Christ, trwy ddar­lleniad pa rai, y cafwyd daioni nid ychydig fel yr wyf yn gobeithio y ceir, wrth ddarllen y Cywir ddychwelwr, a Chatechizm Escob Ʋsher, a gifiethwyd yn hwyr yn gymraeg.

Cyfododd Duw hefyd rhai pregethwyr pwe­rus yn ein gwlad, a bendithiodd ei gwaith yn rhyfeddol, mewn amryw leodd, yn enwedig pregethiad Mr. Wroth o shir Fonwey ag eraill or amser hynny.

Nid allwn ni ddwedyd llai hefyd, nad o ga­riad i'n gwlad, y derchafodd Duw Mr. Rees Prichard (gynt Vicker Llau-ddyfri) i fod yn gan wyll yn lloscu ag yn goleuo yn ei amser. Ei [Page] fawr boen ef ym-mrhegethiad y Gair, ei Siampl dda mewn ymarweddiad, a'i ymostyngiad, i osod allan ar fessurau (gan gymmeryd poen an­feidrol yn hynny) y pethau ganlynant, (gida llawer o pethau da eraill, y rhai allwn ei printio rhag-llaw os bendithia Duw y gwaith presenol a eglurant amcan y Gwr da ymma, i wneuthur daioni yn ei genhedleth,

Ond yn gymmaint a phrintio hyn o'i waith ef, ystyriwch, taw un peth am hannogodd i hyn­ny, yw, y tybygoliaeth mawr (o herwydd ys­brydolrwydd y pethau, yr hawsder i deall hwynt, ar Son mawr am, ar cyfryf y wneir o waith Mr. Prichard yng-hymru) y gallant (trwy fendith Duw) argyoeddu pechaduriaid yn ein gwlad, Eph. 5.14 a'i diyuno o'r cwsc marwol y maent yn­ddo, yn hi stad naturiol, i ofalu am jechawdw­riaeth ei heneidiau, ag y gallant adeiliadu'r du­wiol (ar y lleia y rhai sy'n dechrau ymlusco yn ffordd yr Arglwydd) yn ei ffydd sanctaidd.

Os yn graffys y darllenir y llyfyr hwn, gellir gweled egluro ynddo, hwnt ag ymma, er nid yn y drefn y ganlyn y pethau hyn.

1. Amryw o bechodau ein gwlad.

2. Embeidus gyflwr y neb sy'n byw mewn pechod.

3. Amryw o ddychmygion, trwy ba rai y twy­llyr pobl, gan dybied ei cyflwr yn dda ag yntau 'n dd [...]wg.

4. Nad oes Jechawdwriaeth ond trwy ffydd yn Ghrist.

5. Nad oes ffydd yn lleshau i jechawdwriaeth ond yr hon sy'n tynnu rhinwedd oddiwrth Ghrist, i sancteiddio 'r enaid ar corph i wa­sanaethu [Page] Duw trwy gadw ei orchmynnion.

6. Pwy leshad sydd iw cael o dderbyn Christ, a pha fodd y mae i dderbyn ef.

7. Pa fodd mewn meddwl, gair, a gweithred y dylem ymddwyn yn hun, yn nailltuol, yn ein teulu, yn y byd, ag yn y gynnulleidfa wrth addoli Duw.

8. Pa foddion sydd iw harfer (ar fforda iw jawn harfer) megis pregethiad a darlleniad y gair, gweddi a swpper yr Arglwydd, i gaffel daioni ysbrydol oddiwrth Dduw trwyddynt.

2. Pa fodd mae gochelid amryw profedigae­thau Sathan.

10. Pwy mor ferred yw'n heinioes, pwy mor ofer yw gweddio dros y marw, pwy mor sicrced y bydd dydd barn, pa fodd y bernir y byd, a phwy mor dda yw glynu wrth yr Arglwydd hyd y diwedd.

Ag oni ellir cael lleshad wrth ddarllain y cy­friw bethau? nid allaf dybied llai; ag yn enwe­dig, o herwydd darostwng or Awdwr, i ddeall­twriaeth y cyffredin bobl yn y rhain, fel yn eraill o'i scrifennadau.

Peth arall am hannogodd i brintio 'r pethau ymma, yw, y tybygoliaeth mawr, y cynhyrfir wrth hyn laweroedd ni fedrant ddarllain, i ddys­cu ddarllain cymraeg. Awyddys yw bobl at bethau newyddion, a'r rhain yn printiedig yd­ynt newydd i'n gwlad: ag odid, na bydd llawer (er ys-catfydd nid ag amcan i gael lleshad i he­neidiau, etto o ran ei dyfyrwch) yn ymdynnu, i ddyscu darllain gwaith Vickar Lauddyfri. Ag ar ol dyscu ddarllain hwn, pa rwystir fydd i ddarllain llyfrau cymraeg eraill, trwy ba rai-(oni [Page] chesglyr trwy hwn) y gelli [...] casglu daioni mawr; ag felly os yw'r llyfyr mewn rhyw fodd (pa bae ond trwy ddigwyddiad) dybygol i wneuthur lles, gobeithio fod genym resswm cryf am ei brintio.

Nag anfodloned neb, am ymdrechu lleshau'r bobl, trwy'r pethau hyn, A&s. 17.18. Tit. 1.12. 1 Cor. 15.33 a osodwyd allan ar fessur, yn gym-maint a Scryfennau rhan or Scry­thur, yn yr Hebrae-aec felly (megis, y Caniadau, Psalmau, rhan o Job, &c.) ag yn gymmaint i Paul, allan o waith y Poetau cenhedlig (y rhai oeddent yn Scryfennu ar fessur) ymdrechu gynt argyhoeddu 'r bobl yn Athens, ag eraill mewn rhai o'i lythyrau. os Paul y wnaeth ddenfydd o boetau cenhedlig, mwy o lawer y gallwn ni wneuthur denfydd o boetau Christnogaidd ir pwrpas ymma.

Na ddigied neb hefyd o herwydd y gweddiau ca­nys, nid iw gweddio, ond i darllain, fel y caffei'r gwann gyfarwyddeb, pa fodd y mae iddynt we­ddio, y printiwyd y rhai sy'n y llyfyr ymma.

Ond fel y caffoch leshad wrth ddarllain y lly­fyr, yn gyntaf, daisyfwch ar yr Arglwydd, Psal. 34.10. Psa' 119.18. ar iddo wnethur i chwi ddaioni trwyddo. Arfer dda yw, cyn ddarllain llyfyr, ble crybwyllir am bethau Duw, derchafu 'r galon ar llygaid at yr Arglwydd, gan ddwedid fel hyn. Arglwydd agor fy Llygaid i weled dy wirioneddau, paratoa fyng-halon i derbyn hwynt, a chadw fi rag am­ryfysseddau.

Yn ail darllenwch ag ysbryd gostyngedig. er cymmaint yw eich gwybodaeth, bernwch fod yn rhaid i chwi wrth ragor; tybiwch eich hun yn ffoliaid, fel y bo i Dduw'ch gwneuthur chwi [Page] 'n ddoeth. [...] Cor. 3.18. [...]sal. 138.6. [...]sal. 25.9. Mae ef yn dal sylw gidag hyfrydwch, ar y gostyngedig, ag yn addaw dyscu ei ffrydd i'r cyfriw.

Yn drydydd, gochelwch yscawnder wrth ddar­llain, nid gwirion gan yr Arglwydd y sawl a gymmero ei enw ef yn ofer. Gwybyddwch, mae pa peth bynnag sy'n gwneuthur Duw 'n gydnabyddys, ei Enw ef yw hynny ag os yn rhygil, ag yn yscawn gida chwerthinad, y dar­llenwch hwn, neu vn llyfyr a rall, sy'n gwneu­thur Duw'n gydnabyddys, dyna chwi'n cym­merid ei Enw ef yn ofer. Darllenwch gan hynny mewn parch ag ofn (canys iw da [...]llain, ag nid iw canu, y printiwyd y pethau ymma, y sawl y gano, caned Psalmau Dafydd, neu araill o'r Seintiau, [...]al. 34.9. [...]ay. 66.2 y rhai ydynt Scrifennedig yn y Scry­thur) a phan ddarllenoch felly: bydd daioni i chwi.

Yn bedwaredd, gochelwch, o herwydd rhiw eiriau tramcwyddys sy'n Sathredig yn y llyfyr (megis ble gelwir y llann yn Eglwys, y gweni­dogion yn offeiriaid, addoliad Duw y borau yn wasanaeth pryd, ag addoliad Duw y Pryd­nhawn yn osber, &c) ddibri lio 'r cwbl sydd ynddo. Ystyriwch, mae ymmadroddion arfer­edig, a chym [...]radwy yn amser yr Awdwr, oedd y rhain, ir cyfriw: ag os manol chwilier hwynt, nid oes cymmaint achos tramcwydd ynddynt, ag y bo rhaid i'r rhan fwyaf o'n zel ni fyned all­an, i ymrafaelio o'i plegit. pan ddylit i stofi, i ymdrechu ym mhlaid y ffydd (sef yr athrawi a [...]th aghenrheidiol iw chredu i jechawdwriaeth) yr hon a rodded yn waith i'r Sainct, ag y sigl­wyd yn dost, [...]. 3. ag y siglir fyth, yn yr amseroedd [Page] [...]iweddaf ymma, gan Ranters, Quakers, ar cy­ [...]riw.

Er cymmaint o ofal y gymmerwyd, i ddywy­gio 'r papyrau, cyn, ag wrth ei printio, etto mae [...]hai beiau (er nid ydynt ond ychydig, a rhai hynny (gan mwya) yn feiau llythrenol, ag a [...]llir yn hawdd i atgyweirio a phin wrth ei dar­ [...]lain) wedi diangc yn y llyfyr, trwy anghyfa­rwydd-deb y Scryfennydd a dywygiwr y pres, i [...]pelian cymraeg: nid allaf ddwedid llai hefyd, nad oes ynddo amriw eiriau dierth i 'n jaith, ag agos jawn i saesneg: ond yn hyn, rhaid dio­ddef peth gan Nagna est Poetica [...]icen­tia, Boetau: ag ni ellir disgwyl cym­maint gwybodaeth, a manylrywydd yn y jaith, oddi-wrthm ni o Ddehau barth, ag oddi-wrth ein brod [...]r o Weunedd, o herwydd i llygru hi'n fwy gida ni, er ys talm o amser, na chida hwynt,

Y Cymru Annwyl, na welwch yn fawr draelo ychydig a [...]ian i brynu'r Bibl, ag eraill lyfrau da, sydd allan yn eich jaith. Llawer o amser, a golud, (nid ich gwradwyddo (Duw sydd dyst) ond ich hannog i traelo'n well rhag-llaw yr wyf yn dwedid hyn) y draelodd bagad o honoch ar ddiod, a chardiau, ar ddillad tu-hwnt i'ch ga­lwad, ar eraill bethau brwnt i hadrodd (anwe­ddys i henwi ym mysc Sainct) ag i gynnal mat­terion drwg mewn cyfraith, o herwydd pa weith­redoed ar cifriw (onid edifarhewch) colledig fyddwch yn dragwyddol. Och! Datc. 21.8. Rhuf. 6.23. Mat. 16, 26: mae'r enaid yn werthfawroccach, na 'r holl fyd; ag a drael­assom ni lawer o Amser ag Arian, i nafu'r enaid ag a draelwn ni ddim, yn y moddion, trwy jawn arferiad pa rai, y gallwn ddyfod at Ghrist, i gaffel yn jachau a'n cadw? Na atto Duw. onid [Page] Anniolchgarwch mawr yw dibrissio'r moddio [...] y bwyntiod Duw o'i drugaredd i ni harfer, [...] daioni tragwyddol i'n heneidiau? ag onid ydy [...] yn ei gyffroi ef trwy hynny, i fyned ar mod [...] ion at erail, a'n gadel ni 'n ddifoddion? Ma [...] 21.43. Ag oni ellwn ni ddisgwyl am farn echrydys, os 'llyn y gwnawn? Mat. 11.20.22. Heb. 2.2.3. Atolwg ystyriwch hyn ag na fyddwc [...] byw rhag-llaw, fel rhai na wyddant, ne [...] na feddyliant, fod ganddynt, pob yr vn enaid gwerthfawr iw gadw, neu golli: fel rha [...] ni wyddant, i ba bwrpas y dae [...]hont i'r bŷd, na p'le'r ant pan elont or byd, tost sydd cyflwr [...] cyfriw ar ol hyn. Nis cant, (fwy na Difes) pa [...] criant am ychdig ddwfr ar flaen bys vn, cym­maint ar gronyn, i oeiri ei tafod yn y flam vffer­nol, Luc. 16.24.26. Dihar. 1.26. ni wna Duw ond chwerthyn am ei dialedd. deellwch hyn yn awr y rhai y dych yn angofio Duw, rhag iddo eich rhwygo ag na byddo gwa­redudd. Ag felly byddwch wych.

Y pewarydd dydd o fis Mawrth 1657.
H. S.

Y mae y llyfyr hwn ac emriw ly­frau cymraeg eraill iw cael ar weth gan Thomas Brewster, tan lun y tri Bibl yn ymmyl Pauls, megis.

Y Bibl.
Y Testament.
Yr ymmarfer o Dduwioldeb.
Y Cywir Ddychwelwr.
Sail Grefydd Gristnogol.
Carwr y Cymru.
Catechizm Escob Usher, &c.
Y cywir Ddy chwelwr
Yn padeuddio y nif
Bychan or rhai owir
Greda dwy, Ar amhawstra
Maur o droedigaeth
Cadwigoll

Y Llythyrennau.

A B C Ch D Dd E F Ff G Ng H I L Ll M N O P Ph R S T Th V W Y Z.

a b c ch d dd e f ff g ng h i l ll m n o p ph r s s t th v u w y z.

A B C Ch D Dd E F Ff G Ng H I L Ll M N O P Ph R S T Th V W Y Z.

a b c ch d dd e f ff g ng h l ll m n o p ph r s s t u v w y z.

A B C Ch D Dd E F Ff G NG H I L Ll M N O P Ph R S T Th V W Y Z.

a b c ch d dd e f ff g ng h i ll m n o p ph r r s s t th v u w y z.

bogeiliaid A e i o u w y.

Y Sylaftau.

Ab eb ib ob ub wb yb.
Ac ec ic oc uc wc yc.
[Page]Ach ech [...]ch och uch wch ych.
Ad ed id od ud wd yd.
Add edd idd odd udd wdd ydd
Af ef if of uf wf yf.
Aff eff iff off uff wff yff.
Ag eg ig og ug wg yg
Ang eng ing ong ung wng yng
Ah eh ih oh uh wh yh.
Al el il ol ul wl yl
All ell ill oll ull wll yll
Am em im om um wm ym:
An en in on un wn yn.
Ap ep ip op up wp yp
Aph eph iph oph uph wph yph
Ar er ir or ur wr yr:
As es is os us ws ys.
At et it ot ut wt yt
Ath eth ith oth uth wth yth.

Deu parth gwaith yw dechreu.

1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.17.18.19.20.21.22.23.24.25.26.27.28, 29.30.31.32.33.34.35 36.37.38.39.40.41.42.43.44.45.46.47.48, 49.50.51.52.53.54.55.56.57.58.59.60.61.62.63, 64.70.71.80.81.90.91.100.101.102.103.110.111.112.120.121.122. &c.

Addysc a chynghorau ynghylch gwrando pregethiad yr Efengil, ag ynghylch chwilio'r Scrythy­rau.

O Cais gwr, na gwraig, na bachgen,
Ddyscu'r ffordd [...]r nefoedd lawen;
Ceisied air Duw iw gyfrwyddo,
Psal. 119.1 [...]
Onid ê, fe aiff ar ddidro,
Mae'r nef ymhell, mae'r ffordd yn ddyrys,
Mae'r trammwy'n fach, mae rhwystrau anhap pys,
Mae'r porth yn gul i fyned trwyddo,
Mat. 7.14. Psal. 119.1 [...]
Heb oleu'r gair, nid air byth atto.
Mae'r nef vwchlaw, yr haul a'r lleuad,
Mae'r ffordd yn ddierth itti ddringad,
Rhaid Christ yn Escol cyn dringhadech,
Joan. 14.6
Ai air yn gan wyll cyn canfyddech.
Mae llawer craig o rwystrau cnawdol,
Mae llawer mor o drallod bydol,
Mat. 18.7 Mat. 19.24. Psal. 119.9 [...]
Cyn mynd ir nef, rhaid myned trostynt,
Heb oleu'r gair, nid air byth trwyddynt.
Mae llawer mil o lwybrau Ceimion,
O ddrysswch bliu, offoesydd dyfnion,
Cyn mynd i'r nef, rwi'n dwedyd wrthyd,
Heb oleu'r gair, ni elli i gweglyd.
Di ally fynd, i vffern danllyd,
Llwyr dy ben, heb vn cyfrwyddyd,
[...]huf. 1.19.
Nid aiff neb, ir nef gwnaed allo,
Heb y fengil iw gyfrwyddo.
Nid golau 'r haul, nid golau 'r lleuad,
Nid golau'r dydd, na'r ser sy'n gwingad,
[...]oan. 5.39.
Ond golau'r gair, a'r fengil hyfryd,
All dy oleuo i dir y bywyd.
Cymer
[...]lusern
Iantern Duw'th olevo,
A'r Efengil, ith gyfrwyddo,
Troyda'r llwybyr cul orchmynnwys,
Di ai yn union i Baradwys.
[...] Pet. 1.19.
Y gair yw'r ganwyllath oleua,
Y gair yw'r gennad ath gyfrwydda,
Y gair ath arwain i baradyws,
Y gair ath ddwg ir nef yn gymmyws.
Dilyn dithau oleuni 'r gair,
Gwna beth archwys vn mab Mair,
[...] 12.26.
Gwachel wneuthur a wrafrynnwys,
Di ai yn union i baradyws.
Seren wen yn arwain dyn,
O fan i fan at Grist ei hun,
Yw'r Efengil i gyfrwyddo,
Pawb ir nefoedd ai dilyno.
Bwyd ir Enaid, bara'r bywyd,
1 Pet. 2.2.21. Jer. 15.16. Psal. 119.1 [...]4.105.
Gras ir corph a maeth i'r yspryd,
Lamp ir troed, a ffrwyn ir genau,
Iw gair Duw, a'r holl scrythyrau.
Llaeth i fagu'r gwan ysprydol,
Gwin i lonni 'r trist cystiddyol,
Psal. 19.8. Psal. 119.103.
Manna i borthi'r gwael newynllyd,
Ydiw'r gair, ar fengil hyfryd.
Eli gwych rhag pob rhyw bechod,
Oyl i ddofi gwun cydwybod,
Dihar. 4.20, 21 22.
Triagl gwerthfawr, rhag pob gwenwyn,
Ydiw'r gair, a balsam aeddfwyn.
Mwrthwl dur i barrio'n cnappieu,
Jer. 23.29.
Bwyall lem i dorri ein ceingieu,
Rheol gymmwys, i'n trwssianu.
2 Tim. 3.16
Ydiw'r gair, ac athro i'n dysgu.
Udcorn pres i'n gwssio ir
orfeddfaingc. Psal. 19.11. Eph. 7.15.
frawdle,
Cloch in gw [...]wddi wella ein beieu,
Herawld yn
cyhoeddu Job. 23.12.
proclaimio ein heddwch,
Ydiw'r gair a'n gwir ddiddannch.
Y gair yw'r drych sy'n gwir ddinoethi,
Rhuf. 3.20
Ein holl frychau, a'n holl frwnti,
Ag yn erchi inni i gwella,
2 Tim. 3.16.
Tra fo'r dydd, a'r goleu'n para.
Y gair yw'r had sy'n adgenhedlu,
2 Pet. 1.23. Jac. 1.18
Yn blant i Dduw, yn frodyr Jesu,
Yn d [...]ulu'r nef, yn demlau ir yspryd,
Yn wir drigolion tir y bywyd-
[...] 29.18.
Heb y gair nid wyn dychymig,
[...]uf. 1.16.
Pa wedd y bydd dyn yn gadwedig,
Lle mae'r gair yn Benna or moddion,
Ordeiniodd Christ i gadw Christion.
[...] wrth oleuni [...]tur a [...]aith y grea­ [...]aeth y na­ [...] dir Duw [...]n rhan, etto i Jechydwriaeth ni nebydd vn dyn ef heb y gair.
Heb y gair ni allir nabod
Duw, nai nattur, nai lan hanfod,
Nai fab Christ, na'r sanctaidd yspryd,
Na rhinweddau'r Drindod hyfryd.
[...]. 22.29
Heb y gair ni ddichon vn dyn
[...] 119.105 s
Nabod wllys Duw nai ganlyn,
Na gwir ddysgu'r ffordd i addoli,
Nes i'r gair roi iddo oleuni.
Heb y scrythur ni ddealla,
Vn dyn byth, oi gwymp yn Adda,
Nai drueni nai ymwared,
Trwy fab Duw o'r faeth gaethiwed.
Heb y gair ni all neb gredu,
Yn Christ Jesu fu'n ei brynu,
[...]. 10.14.17.
Cans o wrando'r gair yn brydd,
Y mae i Gristion gyrraedd ffydd.
Heb y gair nid yw Duw'n arfer,
Troi vn enaid oi ddiffeithder,
Ond trwy'r gair Mae'n arferedig,
Droi 'r Eneidiau fo Cadwedig.
[...] 1.19. [...] 3.48.
Ar gair y trows yr Apostolion,
Y Cenhedloedd yn Gristnogion,
[Page 5]Heb y gair peth dierth yw,
Act. 11.20.21.
Droi pechadur byth at Dduw.
A phregethiad vn Efengil,
Act. 2.36.37, 41.
Y trows Pedr gwedi tair mil,
O Iddewon i wir gredu,
Ar ol iddynt ladd y Jesu.
Trwy had y gair, yr hadgenhedla,
Jac. 1.18. 1 Thess. 1.5 7.9.
Y spryd Duw'r pechadur mwya,
Ag ai gwna, yn orau ei riw,
Yn frawd i Grist, yn fab i Dduw.
Y gair sy'n cynnwys ynddo yn helaeth,
Joan 5.39.
Faint sydd raid at jechydwrjaeth,
Chwilia hwn, a chais yn astyd,
Ynddo mae'r tragwyddol fywyd.
Christ sy'n erchi it fyfyrio,
Jac. 1.19. Dihar. 8.10.1 [...]
Am y gair, ath draed ath ddwylo,
Mwy nag am y bwyd y dderfydd,
O chwenychu fyw'n dragywyd.
Fel y llef dyn bach am fronnau,
1 Pet. 2.2.
Fel y cais tir cras gawadau,
Fel y brefa'r hudd am ffynnon,
Llef am eiriau 'r fengil dirion.
Gwerth dy dir, a gwerth dy ddodren,
Gwerth dy gris oddi am dy gefen,
Gwerth y cwbwl oll sydd gennyd,
Cyn bech byw heb air y bywyd.
Gwell it fod heb fwyd, heb ddiod,
Heb dŷ, heb dan heb wely, heb wascod,
Heb oleu'r dydd, a'r haul gariaidd,
Na bôd heb y fengil sanctaidd.
Tost yw aros mewn Cornelyn,
Joan. 12.35.
Lle na oleuo'r haul trwy'r flwyddyn,
Tostach trigo yn y cwarter,
Lle na oleuo'r gair vn amser.
Na thrig mewn gwlad, heb law ar brydieu,
Mewn glyn heb haul, mewn ty heb oleu,
Mewn tre heb ddwr, mewn llong heb gwmbas
Mewn plwyf heb riw bregethwr addas.
Gado'r wlad, a'r plwyf, a'r pentre,
Gado'th dad, ath fam, ath drasse,
Gado'r tai, a'r tir yn ebrwydd,
Lle na bytho gair yr Arglwydd.
Gwell it drigo mewn Gogofeu,
A chael gwrando'r fergil weitheu,
Nag it drigo mewn gwlad ffrwythlon,
Lle na bytho'r fengil dirion.
Tost yw trigo mewn tywllwch,
Lle na chaffer dim diddanwch,
Tristach trigo yn rhi hair,
Lle na chaffer gwrando'r gair.
Nid gwaeth trigo'mysc y Twrcod,
Sydd heb ofni Duw nai nabod,
Nag it drigo yn dost dy drigil,
Lle na chlywyr Christ nai fengil.
Tyn i Loeger, tyn i Lyndain,
Tyn dros for, tu hwnt i Rufain,
Tyn i eitha'r byd ar drigil,
Nes y caffech gwrdd a'r fengil.
Blin it weld yr haul a'r glaw,
Mewn plwyfe dauty yma a thraw,
A'th plwyf dithau (peth yscymmin)
Heb na haul na glaw trwy'r flwyddin.
Oni bydd vn bregeth ddirfing,
Yn y plwyf lle bech yn taring,
Dos y maes ir plwyf lle bytho,
Nad vn Sabboth heb i gwrando.
Jac. 1.19.
Pan fo eisiau a'r dy fola,
Di ai i'r gell i geisio bara,
Pan fo newyn ar dy enaid,
Nid ai i vn lle, i geisio ei gyfraid.
Beth a dal it borthi'r corphin,
O bydd dy enaid marw o newyn,
Mat. 16.26. [...]
A all dy gorph di gael difyrrwch,
Pan fo dy 'enaid marw o dristwch.
Drwg it ladd y corph a newyn,
Eisiau bara tra fo'r flwyddyn,
Gwaeth o lawer lladd yr yspryd,
Eisiau borthi a bara'r bywyd.
Llef gan hynny ar y ffeiriaid,
Am roi bwyd i borthi d' enaid,
Mal. 2.7.
Rwyt ti 'n rhoi dy ddegwm iddyn,
Par i nhwyntau dorri'th newyn.
[...]uc. 10.16. Mat. 28.20. [...] Thes. 2.13. Eph. 4.11.
Gwrando ar gair o enau'r ffeiraid,
Fel o enau Christ dy geidwad,
Christ a roes awdurdod iddo,
Ith gynghori ath rybuddio.
Mat. 23.2, 3.
O pair Christ i ffeiraid noethlyd,
Dy rybuddio wella 'th fywyd,
[...] Pet. 2.16.
Rwyti yn rhwym i wneuthur archo,
Pe doe Assen ith rhybyddio.
Os dy fugail sydd anweddaidd,
[...]at 23.2, 3.
Ai athrawjaeth yn Gristnogaidd.
Dysc y wers, na ddysc ei arfer,
Gwachel feieu Paul a Pheder
Pe doe Suddas i bregethu,
Fengil Grist, ti ddlyd i dyscu,
Fe all y fengil gadw d'enaid,
Er ith Athro dost gamsyniaid,
Na wna bris oi wedd ai wiscad,
P'un ai gwych, ai gwael fo'i ddillad,
Nid llai grym y fengil gyngan,
O'r shiacced ffris na'r gassog sidan.
Cymer berl o enau llyffan,
Cymer aur o ddwylo aflan,
Cymer wyn o fottel fydur,
Cymer ddysc o ben pechadur
Gwrando'r fengil, Christ iw hawdwr,
Pwy fath bynnag fo'r pregethwr,
Prissia'r gair, na ffrissia'r gennad,
Christ ei hun ai helodd attad.
Cadw'r geiriau yn dy galon,
Luc. 2.51. Luc. 8.12.
Nad ei dwyn gan
sef gan Gythreiliad.
gigfrain duon,
Had ywr gair ith adgenhedlu,
Os ir galon y derbynnu.
Dyfal chwilia di'r Scrythyrau,
Joan 5.39. Psal. 1.2.
Darllen ait Duw nos aborau,
Dilyn arch y gair yn ddeddfol,
Psal. 119.1 [...]
Hynny'th wna di 'n ddoeth anianol.
Cadw'r gair pob Prydith galon,
Deut. 6.6, 7, [...]
Ac yspysa hwn ith feibion,
Sonnia am dano nos a boreu,
Y mewn, y maes wrth rodio ac eiste.
Dod e'n gadwyn am dy fwnwg,
Dod e'n thagdal o flaen d'olwg,
Dod e'n
[...]odrwy
signet ar dy fyssedd,
Na ddos hebddo led y droedfedd.
Psal. 119.9 [...]
Gwna'r gair beunydd yn gydymmaith,
Gwna'n gywely it bob noswaith,
Gwna e'n gyfaill wrth shiwrnia,
Gwna'r peth a archo wrth chwedleua.
Gwna fe'n ben Cynghorwr itti,
Psal. 119.2 [...] 99.
Gwna fe'n Athro ith rheoli,
Fe ry'r gair it, gangwell cyngor,
Nag a roddo un rhiw Ddoctor.
Nad e i drigo yn yr Eglwys,
Deut: 6.6, 7 Psal. 119.11 Gen. 18.19 Eph. 6.4.
Gida'r ffeirad 'r hwn ai traethwys,
Dwg ef adref yn dy galon,
Ail fynega rhwng dy ddynion.
[...]. 23.12. [...]er. 15.26. [...]sal. 119.103.
Gwna di'r gair yn ddysclaid benna,
Ar dy ford tra fech yn bwyta,
Gwedi bwyta, cyn cyfodi.
Bid y gair yn
f [...]lus-wyd
juncats itti.
Rho ith enaid nos a borau,
Frecffast fechan, o'r scrythyrau,
Rho iddo giniaw bryd, a swpper,
Cyn yr elych ith esmwythder.
Fel y porthi'r corph a bara,
Portha denaid bach a'r manna,
Nad ith enaid hir newynu,
Mwy na'r corph syn cael i fagu.
Mae'r bibl bach yn awr yn gysson,
Yn jaith dy fam iw gael
[...] ydiw dan [...]oron.
er coron,
Gwerth dy grys cyn bod heb hwnnw,
Mae'n well na thref dy dad ith gadw.
[...]sal. 119.72.
Gwell nag aur, a gwell uag arian,
Gwell na'r badell fawr nar crochan,
Gwell dodrennyn yn dy lettu,
Ywr bibl bach, na dim a feddu,
Fe ry
gyssur [...]huf. 15.4. [...] Tim. 3.16.
gonffordd, fe ry gyugor,
Fe ry addysc gwell na Doctor,
Fe ry lwyddiant a diddanwch,
Fe ry't lawer o ddcdwyddwch.
Fe ry bara i borthi denaid,
Fe ry laeth i fagu'th weiniad,
Fe ry gwin ith lawenhau,
Fe ry eli ith jachau;
Pwy na phrynau 'r bibl sanctaidd,
S [...]dd mo [...] w [...]rthfawr ag mor griaidd,
Pwy na wer [...]eu dy ai dy ddyn,
I bwrcassu 'r faeth ddodrennyn.
Dyma'r p [...]rl y fyn y Jesu,
I bob Cristion doeth i brynu,
Fel y
Marchnat [...] wr.
Marchant call a wer [...]hu,
I brynu hwn faint oll y feddeu.
Gan i Dduw roi inni 'r Cymru,
Ei air sanctaidd in gwir ddyscu,
Moeswch inni fawr a bychain,
Gwympo i ddyscu hwn ai ddarllain.
Moeswch inni wyr a gwragedd,
Gida i gilydd heb ymhwedd,
Brynu bob vn iddo lyfyr,
I gael darllain geiriau'r scrythyr.
Moeswch inni bawb rhag gwradwydd,
Ddyscu darllain gair yr Arglwydd,
Gan i Dduw ei ddanson adre,
Attom bawb yn jaith ein mammeu.
Nadwn fynd y gwaith yn ofer,
Y fy gostfawr i wyr Lloeger,
Rhag na fetrom wneuthur cyfri,
Ddydd y farn am gyfriw wrthni.
Gwyr a gwragedd, Merched, Meibon,
Cymrwn ddysc oddi wrth y Saeson,
Rhai a fredant bob vn ddarllain,
Llyfyr Duw'n ei jaith ei hunain.
Gwradwydd blin i ninnau 'r Cymru,
Oni cheisiwn weithan ddyscu,
Darllain gair Duw a'r Serythyrau,
Dan ei printio 'n jaith ein mamman.
Ni chist bibl inni weithian,
Ddim tu hwnt i goron arian,
Gwerth hen ddafady fo marw,
Yn y clawdd ar noswaith arw.
O meder vn o'r tylwyth ddarllain,
Llyfyr Duw yn ddigon Cwyrain,
Fe all hwnnw'n ddigon esmwyth,
Ddyscu'r cwbwl o'r holl dylwyth.
Ni bydd Cymro'n dyscu darllian,
Pob Cymraeg yn ddigon Cwydrain,
Ond vn misgwaith, beth yw hynny
O'r bydd ewyllys gantho i ddyscy.
Mae'n gwilyddys i bob Christon,
Na chlyw arno stofi horon,
Ag vn misgwaith oi holl fyw yd,
Ynghylch dyscu 'r fengil hyfryd.
[...]th y phi­ [...] Synech­ [...], trwy ba [...] dodir y [...] dros ran [...] hyn yn wir: ag felly mae deall hyn, sef bod llawer or cyfriw, ag nid [...] heb ado vn ym misc y saeson yn medru darllain.
Mae'r Cobleriaid ai morwynion,
A rhai gwaetha' misc y Saeson,
Bob yr un a'r bibl ganddynt,
Dydd a nos yu darllain ynddynt.
Mae Pennaethiaid gyda ninnau,
Ai tableri ar ei bordau,
Heb vn bibl, nag vn plygain,
Yn ei tai, na neb i darllain.
Peth cwilyddus gweld Cobleriaid,
Yn rhagori ar Bennaethiaid,
Am gadwrjaeth ei heneidiau,
Ar peth rheitta mewn neuaddau.
Y Cobleriaid hyn y gyfyd,
Dydd y farn yn anian aethyld,
I
evog-fa [...]
gondemnio'r faeth Bennaethiaid,
Sydd mo'r ddibris am yr enaid,
Pob merch Tingcer dida'r Saeson,
Feidir ddarllain llyfrau Mawrion,
Ni wyr merched llawer Squier,
Gyda ninnau ddarllain pader.
Gwradwydd tost sydd ir Brittaniaid,
Fod mewn Crefydd mor ddieithraid,
Ac na wyr y canfed ddarllain,
Llyfyr Duw'n ei jaith ei hunain.
Bellach moeswch in rhag cwilydd,
Bob rhai ddyscu
Gwy [...] [...]on.
pwyntiau Crefydd,
Ac ymroi i ddyscu darllain,
Llyfyr Duw a'n jaith ein hunain,
Felly gallwn ddyscu nabod,
Joan. 17 [...] Psal. 34. [...]
Y gwyr Dduw ai ofnu'n waftod,
Ac oi nabod ai wir ofni,
Fe ry ddi-drangc fywyd inni.
Duw ro gras a grym i Gymru.
Adnabod Duw ai wir wasnaechu,
Christ a nertho pob rhai ddarllain,
Llyfyr Duw'n ei jaith ei hunain.

Rhybydd ir Cymru i edifaru.

HIl Frutys fab Syluis, Brytaniaid, brwd hoy nys,
Caredig, cariadys, cid-redwch im bron,
I wrando yn 'wllysgar, a chalon vfyddgar,
Fy llefain, am llafar hiraethlon.
Mae rhod y ffyrfafan, yn dirwyn y bellen
[...] 6.7.
On heinios n [...]s gorphen, heb orphwys nos na, dydd
A ninnau heb feddwl, nes dirwyn y cwbwl,
Yn cwmpo ir trwbwl tragywydd.
Fel llong dan ei hwyliau, yn cerdded ei shiwrnau
Tro'r morwyr yn chw [...]rau, neu' [...] chwrnu ar y nen,
Mae'n heinios yn
[...]ded heib­ [...]
passo, bob amser heb
[...]
[...]ayo
Beth bynnag a wnelo [...]i pherchen
[...]e'r Angau glas yntau, yn dilyn ein sodlau,
Ai
[...] 5.2. [...]ll.
ddart ag ai saetha, fel ll [...]idir diso [...],
Yn barod ein corddi, ynghenol ein gwegi,
Pan bom ni heb ofni ddyrnodion.
An bywyd fel Bwmbwl, ar lynwyn go drwbwl,
[...] 14.
Syn diffod cyn meddwl ei fod ef yn mynd,
A ninnau cyn ddwled, nad ym yn ei we [...],
Nes darffo iddo fyned ei helynd.
Mae'r byd yntau'r Cleirchyn, yn glaf ar ei derfyn,
Bob ennyd yn rofyn rhwyfo tu ai fedd,
1 Cor. 7.31
Ai ben wedi dottio, ai galon yn ffeintio,
Ai Fustl yn
llesgau. 1. Joan. 2. [...] 1 Cor 10.1 [...]
darfod.
wasto yn rhyfedd.
Rym ninuau blant dynion, heb arswyd nagofon,
Yn
ymddi [...]
trysto gormoddion, ir gwr marwaidd hen,
Fel morwyr methedig, a dryslent mewn perig,
Ir llongau sigedig nes sodden.
O nedwch ein drysto, ir byd sy'n ein twyllo,
Fel ia, pyn y torro, gricc dan ein trad;
Luc. 12. [...] Preg. 11.9
An gellwng heb wybod, ir farn yn amharod,
Cyn in ni gydnabod ei fwriad.
Ond moesswch yn garcys, ein bawb fod yn daclys,
I [...]yned yn weddus, ni wyddom pwy awr,
Mat. 25. [...] Nat. 22.1 [...]
O flaen y Messias, yngwisc y briodas,
A thrwssiad cyfaddas i'r neithiawr.
Anedwch ein dala pan,
Luc. 21.3 [...]
delo'r awr weitha
Mewn medd-dod, pytteindra, rhag rhwystir i'r daith
Heb
olew.
oyl yn ein llestri, heb gownt on talenti,
Mat. 2 [...]
Ar cwbwl on cyfri yn berffaith.
Mae'r swyall ar wreiddin, y cringoed es dyddieu,
Mat. 3.1 [...]
Mae'r wintill yn dechre dychlyn yr us,
Mae'r Angel ar Crymman, yn bwgwyth y graban,
Mat. 13, [...] 40, 41, 4 [...]
Ai bwrw i'r boban embeidus.
Mae'r Fran uwch ein pennau, mae'r dydd wrth y dryssau,
Mat. g4. 1 Cor. 15. [...] Datc. 20 [...]
Mae'r vd [...]rn bob borau, yn barod rhoi bloedd,
Mae'r mo [...] ar monwentydd, ag vffern yn vfydd,
Roi'r meirw y fynydd a lyngcodd.
[...]
[...]
[...]. 1.22.12.
Ar Barnwr sydd barod, ar Saint sy'n ei warcho [...]
Ar dydd sydd ar dyfod, i ddifa hyn o fyd,
[...] 25.19.
An galw'r holl ddynion, o flaen y Duw cyfion,
I gifri am y gawsom oi olud.
Ry'm ninnau yn ymbescu, ar bechod a brwnti,
Heb feddwl am gyfri, na gorfod ei roi,
[...]rdreulio.
Yn wasto ein talentau, i borthi'n trachwantau
Doed barn a dialau pyn deloi.
[...]. 4.5. [...] 8.20.
Fel Cewri cyn diliw, fel Sodom cyn destriw,
Fel Pharo ar cyfriw, (ei cyfri nid gwaeth)
Yr ydym ni n pechu, an grym ag an gallu,
Heb fedru difaru ysowaeth.
Ymbescu ar bechod, fel moch ar y Callod,
Ymlanw ar ddiod fel vchen ar ddwr,
Ymdroi mewn pytteindra, fel perchil mewn llacca,
Yw'n crefydd, heb goffa cysyngdwr.
Tyngu a rhegi, a rhwygo cig Jesu,
Ag ymladd am gwnnu y gawnen y gid,
Cyfreitha yn rhy ddiraid, nes mynd yn fegeriaid,
A gadel y gweinaid mewn gofid.
Mae'r haul, y mae'r lleuad, yn gweld ein ymddwgiad,
Mae'r ddaiar yn baychad, fod ein buchedd mor ddrwg,
Mae'r sanctaidd Angylion yn athrist ei calon,
O weled Christnogion yn cynddrwg.
Mae'r ffeiraid, mae'r ffermwr, moe'r hwsman ar cref twr,
Mae'r Bayli ar Barnwr, ar Bonedd oi bron,
Bob vn, am y cynta, yn digio'r Goruch [...]
Heb wy bod p'un waetha ei harferion.
Mae'r ffeiriad yn loetran, mae'r barnwr yn bri­bian,
Mae'r bonedd yn tiplan, o Dafarn i Dwlc,
Mae'r hwsmon oedd echdoe heb fedru cwmpnio;
Yn yfed Tobacco yn ddidwlc.
Putteindra'r Sodomiaid, medd-dod y Parthiaid
Lledradd y Crettiaid, (or credwch y gwir)
Falsedd gwlad Graecia, gwangred Samaria,
Sy'n awr yn lleteua ymhob rhandir.
Mae'n anfoes i'm draethu ein campau ni'r Cymru
Rag cywilidd mynegu, yn ymddgiadd i'r byd:
Preg. 12.14.
Etto rhaid meddwl, y traetha Duw'r cwbwl,
Pyn ddelo'r dydd trwbwl i trefnyd.
Gwell i'ni' rowan gael clywed ei datcan,
Er peti i ni'n fuan, difaru tra fom,
Mat. 25.41.
Na gweled ein taflu ir tywyll garchardy,
O eisiau difaru tra fyddom.
Gan hynny mi fynnwn, gael gennych pei gellwn,
Esay 56.6. 2 Cor. 6.2.
Ymbilio am bardwn, yr ennyd y boch,
A gwella'n wllysgar, cyn 'r eloi 'n ddiweddar,
R [...]g bod yn edifar pyn ddeloch.
Mae'n ofer difaru, a chrio a chrynu,
Mat. 25, 11, 1 [...] Luc. 16.24.25, 26.
Pyn a delir i'n barnu, bawb ar y barr
Ni chair ond cyfiawnder, er cymaint y grier,
Pyn eloi yn amser diweddar.
Meddyliwn gan hynny, cyn delo Christ Jesu,
Or nefoedd i'n barnu, bob vn wrth ei ben,
Mat. 25, 31, 3 [...]
Am fod y [...] [...]difar, a deisif ei ffafer,
Cyn tafler ni ir carcher aniben.

Yr ail an.

[...]t 24 30, 31 [...]hess 1.7, 8.
FE ddaw yn dra digll [...]n, a llu o angylion,
ddial ar ddynio [...] ei ddyrmig mor ddu,
Yn daran echrydys, ir bobol anrassus,
Sy rowan mor frowus yn pechu.
Yno
[...]eu, oherwyd [...] 24.30.
waith cymmaint y sydd ei dd [...]gofaint,
Ei weision ai geraint y ga [...] mor gu,
Ai sanctaidd angylion y gry [...]ant yn g [...]eulon,
Pan ddelo mor ddigllon i farnu.
Yr haul a dywylla, y lleuad a wridia,
[...] 24.29. [...]. 6.12, 13.
Y nefoedd a gryna, bob modfedd yn grych,
Ar stowtia o blant dynion, rhag echryd ag ofon,
Ay gria 'n hiraethion wrth edrych.
[...]et 3.7, 10. [...] 13.25. [...]tc. 6, 4.
Fe dawdd y ffyrfafen, fe syrthia bob s [...]ren,
Fe losca'r holl ddayaren oddiarni yn boeth,
Ar twrau ar Cestyll a gwympant yn gandryll
A phob rhyw o Bebill a 'n chwilboeth.
[...]ct 21.1.
Y creigiau a holidant, y glennydd a doddant,
Y Moroedd a sychant, ar syrthiad y fer,
A phob rhyw fwystfilod, ymlysciaid a phyfcod,
A drengant ar waelod y dwfnder.
[...] 21.26. Pet 4.18. [...]at 23.19.
Pwy wascfa, pwy wewyr, pwy gonffordd pwy gyssur
A fydd gan bechadur na chodo ei big,
Pan welo'r fath drallod, ar bob peth yn dyfod,
O bathred ei bechod yn vnig.
Brenhinoedd cadarnblaid, cowri, captenniaid,
Beilchion a gwilliaid gwcha'r awr hon,
Datc 6.15. [...] Luc 23.30
A griant ar greig [...]dd, am bwnian ei 'mhennydd,
Ai cyddio rhag cerydd Duw cyfion.
Yn hyn o drafel, fe gan yr archangel,
Ei udcorn mor vchel, ond awchys or cri,
Mat 24.31 1 Cor 15.5 [...] 1 Thess 4.1 [...]
Nes clywo rh [...]i meirw, yn grai ag yn groyw,
Y llef yn ei galw i gy [...]i.
Ar meirw a godant, ar drawiad yr amrant,
1 Cor 15.5 [...] Dan 12.2. 2 Cor 5.1 [...] 2 Thess 4.1 [...]
Or llwch lle gorweddant, pan glowant y cri,
Ar byw a newidir: a phawb y gyrh a e ddir,
Ir wybren lle b [...]rnir ei brwntin.
Y Barnwr mawr yntau yn gyflym ei gleddau,
Mat 25.31 33. Mat 19.27 2 Cor 5.20
Ai dafai ai bwysau, a bwysa ddrwg a da,
Gan rannu ir eneidiau, wrth gowir fesyrau,
Y cysion ar gorau ar gwaetha.
Nid edryc [...] e'n llyg [...]d, yr Emprwr nar Abad,
Rhuf 2.11. Deut 10.17 Job 34.19.
Ni phrissia fe drwssiad, na ga [...]wad vn gwr,
Ond rhannu cyn [...]wnder ir Brenin ar beger,
Heb ofni
Anfodd.
dis [...]lesser na chryfdwr.
Fe egur y llyfrau, fe rwyga ei calonnau,
Datc 20.1 [...] Rhuf 2.16 Preg 12.4. Deut 32.3 [...]
Fe ddengis ei beiau yn amlwg ir byd,
fe deifil anwiredd pawb yn ei dannedd,
Fe ddial ar gamwedd y gwynfyd.
Ni ddiang gair ofer, nar ffyrlling a draeler,
Mat 12.36 Preg: 2.1 [...]
Nar fyned y wastier, heb ystyr a phwys,
Na gwagedd, na gwegi, na biau na bryntni,
Nas gorsydd eu cyfri, yn gyfrwys.
Pytteindra'r gwyr mawrion, ar gwragedd bone­ddigion
[...]f. 2.16. [...] 12, 2. [...] 6, 22. [...]or. 4, 5.
Sy'n arfer ei gweision, heb wybod i'r gwyr,
Ar mawrddrwg ar mwrddrad, ar falsedd ar lle­drad
Y wneir i bob llygad yn eglur.
[...]. 24 30. [...]. 21.16. [...] 6.16.
Pwy wyneb iradys? pwy galon echrydys?
Pwy gonffordd gofudys? gwae feddo ar y fath
Y fydd y pryd hynny, gan bobol sydd heddy,
Mor ffyrnig yn pechu y sowaeth.
[...].10, 42.
Ni ddiang na llymaid, na [...]hippin na thamaid,
A roddir ir gweinaid, er mwyn Jesu gwynn,
Heb ymdal amdano, a chyfri a chof [...]o,
[...] 16, 21, 25.
Y briwsion y ballo'r cerlin.
[...]. 25.32.33 [...]1.
Yno detholir y defaid ar geifir,
Ag yno y bernir, pawb wrth y pol,
Y Defaid ir deyrnas, mewn harddwch ag vrddas,
Ar geifir ir ffwrnas vffernol.
[...]. 25.46s [...] 13.43. [...]et, 1.4. [...] 9.23.
Yno' [...] a'r cyfion yn llawen ei calon,
Mewn gwnau tra gwnion yn vnion i'r nef,
Idderbyn gorescyn or deyrnas ddiderfyn,
A roddodd Duw iddyn yn artref.
[...]. 13, 41, 42.
Ar geifir damnedig, ar bobol fileinig,
Sy'rowan yn dirmygu y barnwr ar dydd,
[...] 25.46.
A daflir yn glwmau mewn cadarn gadwynau,
I vffern ar poenau tragywydd.
[...] 16, 24, 25.
Yn vffern y llefan, gan flined oi lloscfan,
Yn ebrwydd ar Abram am ddafan o ddwr,
Ond llefent hyd ddiffin, ni chant hwy vn drop­pyn,
Na thamid na thippin o swccwr.
Cans yno yn dagywydd, mewn carcher a chy­studd
Heb obaith y derfydd ei dirfawr gur,
Luc. 1 2.5 [...] Mar. 9.44, Mat. 13.42
Yr erys anwiredd, yn rhincian ei dannedd,
Heb derfyn na diwedd oi dolyr.
Ag yno yr awn ninnau, dan ystyn ein gweflau,
Psal, 9, 17. Luc. 13.5. Mar. 13.33, [...], 36, 37.
Am dreulo ein dyddiau, mewn pechod mor dal▪
O ddiffig i'n
Gwilio.
watchio a dyfal weddio,
A gwella cyn delo'r dydd dial.
Meddyliwn gan hynny, tro'r amser yn gadu,
Mark 13.3 [...] Esay 55.6, 7 Mat. 24, 44.
Yn brydd edifaru, nid yw foru i neb,
A'madel an bryntni i, an gwagedd an gwegi,
Cyn delom i gyfri ag atteb,
Duw Jesu dewissol, y brynaist dy bobol,
Or ffwrnais vffernol, oedd ffyrnig ei phwys,
Cadw'n eneidieu pyn delont ir frawdle,
A dwg hwy i gadeirieu Paradwys.
O gofyn deheubarth, na gwynedd o unparth,
Pwy ganodd y dosparth, ich dispwyll rag ing,
Eglwyswr sy'n hoffi, ych dattroi och didri,
Ach cofio am eich cyfri cyfing

Christ sydd oll yn oll.

CHrist ei hun sydd oll yn oll,
Col. 3, 11
Yn cadw dyn rhag nyn'd ar goll,
Nid neb, nid dim, ond Christ ei hun,
Esay 43.11. Acts 4, 12.
Ddichon gadw enaid dyn.
[...] 1.19 [...] 2.9, 10. [...] 3.22. Joan. 2.2
Christ sydd bob dim, sydd anghenrhaid,
O flaen Duw i gadw'r enaid,
Ni fyn Duw, ond Christ ei hun,
Yn iawn dal am enaid dyn,
[...]. 13.4.
Christ yn vnig, Christ ei hunan,
Christ heb neb, mewn rhan, na chyfran,
[...] 13.9. [...]an. 3.17.
Christ heb ddim, ond Christ ei hun,
Yw vnig ceidwad Enaid Dyn.
Tim. 2.6. [...] 9.4. &c. [...], 10, 14. [...]al. 18.2. Col. [...]. Luck 2.11.
Christ yw'n rhanswn, Christ yw'n haberth,
Christ yw'n hoffrwm, Christ yw'n cyfnerth,
Christ yw'n Tryssor, Christ yw'n goglyd,
Christ yw'n gwir jachawdwr hefyd.
Christ fydd gyflawn o bob doniau.
Anghenrheidiol ei'n heneidiau,
[...]an. 1.14. [...]. 5.9.
Mae pob peth yn Ghrist ei hun,
Ag sydd raid i gadw dyn;
[...]. 23.6. [...]or. 1.30. [...]. 1.14. [...] 32.2.
Christ ei hunan yw'n cyfiawnder.
A'n Sancteiddrwyd, a'n gwir ddoethder,
A'n ymwared, a'n holl Bryniad.
Christ yw'n cyssur, Christ yw'n Ceidwad.
[...]. 17.5. [...]. 2.4. [...]uf. 5 1. [...]or. 3 21.
Christ heb ddim, ond Christ ei hunan,
Sy 'n dad-ddigio Duw yn fuan,
Christ heb ddim, ond Christ yn vnig,
S'n cyfiawnu dyn colledig.
Christ heb help na Sant, na Santes,
[...] 13.4. [...] 43.11. [...]. 4.12.
Christ heb gymmorth dyn, na dynes,
Christ heb neb, ond Christ ei hun.
Yw vnig geidwad enaid dyn.
Christ yn vnig' ymdrabaeddodd,
Esay 63.3, [...]
Yn y winwryf pan ein Prynnodd,
N [...] bu neb o blant yr holl fyd,
Yn eu helpu i gadw ein bowyd.
Ni wnaeth Pedr ond ei wadu,
Mat. 26.74 Mat. 26.56 Joan 19.25 Luc. 23.28
Nar' Postolion ond difl [...]nnu,
Ni wnaeth Mair ond wylo yn irad,
Tra fu Christ yn chware'r ceidwad.
Ni ddug neb ond Christ ei hunan,
Esay 53.5, 9.
Bwys, a baich ein pechod [...]fl [...]n,
Ni chwyssodd neb o'r gwaed yn ddaigau,
Ond mab Duw, dan bwys ein beiau.
Luc. 24.24
Ni chroeshoeliwyd ond Christ Jesu,
Esay 53.5. Mar. 15 24 1 Pet. 2.24
Am ein pechod wrth ein [...]rynu,
Ni bu neb, ond Christ ei hun,
Yn boddhau Duw, yn jachau dyn.
Ni bu neb ond Christ ei hunan,
Yn ein dwyn o feddiant Satan,
Heb. 2.14, 1 [...] Hos. 13 14. 1 Cor. 15,
Ni bu neb yn lladd, yn llynogu,
Angau didrangc, ond Christ Jesu.
Christ ei hun a lyngcodd Angau,
Coll. 2.15 Coll. 2, 14 Rhuf. 3.14
Christ a Speiliodd awdyrdodau,
Christ a [...] lodd ein d [...] ag a gyme [...] i fynu ein [...] fen rhwy [...] Coll. 1.20 Eph. 2.14 Gal. 4.4, 5 Mat. 8.1
Christ a gwnnodd ein Bligassiwn,
Christ a dalodd werth ein pardwn.
Christ ei hun a wnaeth ein heddwch,
Christ a brynodd ein dedwyddwch,
Christ a'n gwnaeth yn feibion Duw,
Christ a'n cadwodd oll yn fyw.
[...] 19.28. [...] 17.4. [...], 8, 1.
Christ ei hun a wnaeth y cwbwl,
A dynnodd Enaid dyn oi drwbwl.
Nid neb, nid dim, ond Christ ei hun,
Dan Dduw, a gadwodd enaid dyn.
Ni bu Angel, ni bu Brophwyd,
[...] 43.11.
Ni bu Sant, na dyn a fagwyd,
Ni bu neb, ond Christ ei hun,
Yn gweithio jechadwriaeth dyn.
Ni fyn Duw na chymmorth Angel,
[...] 3.22. [...]. 2, 5. [...] 7.25.
Cyfrwng Sant, nai drael, nai drafel,
Gwaed Mert [...]yri, na gwaith dynion,
Ond gwaith Christ i gadw Cristion.
Christ yw'r jawn sydd am bob pechod,
[...]an 2, 2. [...] 10.10. [...] 1.18, 19.
Jawn amgenach ni all fyth fod,
Ni fyn Duw am bechod drewllyd,
Jawn sydd lai, na gwaed ei Anwylyd.
Na ddod waed, na gweithred vn dyn,
Gyda gwaed dy Brynwr purwyn,
Ni chytuna
[...] foch.
trech di byw,
Waed pechadur, a gwaed Duw.
Gwaed yr Jesu, gwaed y cymmod,
[...] 1.17.
Y diw'r gwaed sy'n golchi pechod.
Ni all gwaed yr holl Ferthyri,
Olchi ffwrdd y lleia o'th fryntni.
Nid gwaith Sant, na gwaith Angylion,
Ydiw cadw enaid Cristion,
Gwaith ein prynwr Christ yn vnig,
[...] 8.11.
Sydd yn cadw dyn colledig.
Gwaith dwy natur mewn vn person,
Sydd yn cadw enaid Christion,
Rhaid ein prynwr Duw a Dyn,
Weithio'r gwaith ein cadwer vn.
Nid gwaith Duw, na dyn neilltuol,
1 Tim. 3.16 Mat. 1.23. Rhuf. 13, 4. Joan 1.14.
Ond gwaith Duw a dyn cyssylltiol,
O ddwy natur mewn vn person,
Sydd yn cadw enaid Christion.
Rhaid ith Brynwr fod yn Dduw,
Esay 9.6. Heb. 7.26. Esay 53 11.
Ag yn ddyn, er dolwg clyw,
Cyn y gellir cadw d'enaid,
Nai rhyddhau o'i boen afrifaid.
Rhaid i fod e'n dduw galluog,
Heb. 1, 3. Coll. 1. [...]0. Heb. 2.14. Luc. 1.71.
I ddad-ddigio d'Arglwydd llidiog,
Ath rhyddhau o feddiant Satan,
Ath elynion fawr, a bychan.
Rhaid I fod e'n ddyn di-frychau,
Heb 7.26. 1 Pet. 3.18, Heb. 7.16.
I gael marw dros dy feiau,
Ai farwolaeth yn cystadlyd,
A marwolaeth pawb or holl-fyd.
Nid oes yn y nef, na'r ddaear,
[...]. 14. [...]. 9.5. Heb. 2.11.
Mor fath brynwr perffaith hygar,
Ond y gair y wnaed yn gnawd,
Jesu Grist ein Duw, a'n brawd.
Nib oes neb gan hynny a ddichon.
Gadw enaid vn rhyw gristion,
Ond y prynwr mawr Christ Jesu,
Duw a dyn a fu i'n prynu.
Nid oes jechadwriaeth ddiwall,
I ni gaffel mewn neb arall,
Ond y gaffom ynghrist Jesu,
Rhwn ordeiniodd Duw ein prynu.
Nid oes Enw dan y nefoedd,
[...] 4.12.
Gwedi roddi i n'ir bobloedd,
All ein gwneuthur yn gadwedig,
Onid Enw'r Jesu yn vnig.
Ni fyn Duw, ond Christ ei hunan,
Ni fyn Duw
[...] 17, 5. [...] 1, 29. [...]. 2, 5. [...]en Cyfran wr.
vn partner aflan,
I gydweithio gidai Anwylyd
Yn y gwaith s'yn cadw'r holl-fyd.
Ni fyn Mab Duw neb yn Bartner,
I gydweithio gwaith dau hanner,
Yn y gwaith o'n jechadwriaeth
Nid neb teilwng, o'i
[...] 42.8. [...] 63, 3. [...]mdeithas.
gwmpniaeth.
Fe fyn naill ai bod yn hollawl,
Yn jachawdwr mawr iw bobol,
Neu, na fwrw ef byth ynghyd,
A chreadur sy'n y byd.
[...] 42, 8.
Ni fyn Christ roi i Sant, nag Angel,
Dyn na delw, o vn fettel,
Bart, na pharsel, rhan, na chyfran;
Or gogoniant's iddo ei hunan.
Os bydd vn rhyw ddyn mor angall,
Ag ymofyn Ceidwad arall
Cymred hwnnw yn Achubydd,
A gadawed Ghrist yn llonydd
Ceisied eraill Saint a delwau,
Ai gwaith gwael i gadw ei heneidiau,
Ni chais f'eniad archolledig,
Geidwad byth, ond Christ yn vnig.

Christ sydd oll yn oll.

CHrist ei hun sydd oll yn oll,
Yn cadw dyn rag mynd ar goll.
Coll. 3, 11. Esay. [...]
Nid neb, nid dim, ond Christ ei hun
A ddichon gadw enaid dyn.
Y sarph ar afal gynt an twyllodd,
Y sarph a pechod an gwenwynodd,
Gen. 3.4.
Y sarph an tynnodd o baradwys,
Y sarph i vffern dost an gyrrwys.
Christ a ddaeth or nef i'n prynu
Christ an cadwodd gwedi'n damnu,
Joan 6, 3 Rhuf 8, 1 Mat. 65.3 [...]
Christ on cystudd an gwareddod,
Christ an dwg i deyrnas nefoedd.
O gramp y llew, o ene'r wiber,
O Rwyd y fall, o balfe 'r Teiger,
1 Sam. 17 Psal. 124 Esay. 49.9
Or pwll, or pair, or deyrnas aflan,
Y tynodd Christ ei ddefaid allan.
Ni all Satan ladd a mwrddro,
Fwy nag all mab Duw ddadfywio;
1 Joan. 3 h Cor. 2 [...] Datc. 12.
Y laddo 'r ddraig ai cholyn gau,
Gwaed yr oen all ei Jachau.
Jesu Grist yw had y wraig.
[...] 3.15.
A bwyntiodd Duw i sathru 'r ddraig,
I sigo ei shol, i rwygo ei theyrnas,
I dunnu dyn oi
[...]fa [...]gra [...].
chrampe atcas.
Ni orchfyga neb mor ddraig,
Ond trwy gymorth had y wraig,
Ni ddaw dyn oi theyrnas aflan,
Nes y tynno Christ ef allan.
Christ ei hun yw'r hedin dinam,
Y
[...] [...]2, 18. [...]dawadd.
bromeisodd Duw i Abram,
I'n rhyddhau oddiwrth y felldith,
A rhoi inni 'r nefawl fendith.
[...] [...]9.10.
Christ yn vnig ydyw'r Silo
A ddanfonodd Duw, i'n ceisio,
O gathiwed pob rhiw bechod,
I wasnaethu'r sanctaidd Drindod.
[...] 22, 2.
Christ ei hun yw pren y bywyd,
Syn rhoi maeth i bawb or holl fyd,
Ni bydd marw yn dragwyddol,
Neb a fwyto'r ffrwyth faucteiddiol.
[...] 41
Christ yw'r arch ar lloches esmwyth,
Gedwis Noah rag boddi, dylwyth,
Christ yw'r arch sy'n eadw minnau,
Rag pob diliw a dialau.
[...], 12.
Ghrist ei hun yw ygsol Jago,
Oedd or nef ir ddaear yn pheico,
Ar yr hwn y mae i'n ddringad,
Os ir nef y mynnwn ddywad.
Christ yw'r prophwyd mawr a helodd,
Acts 7.3.
Duw oi fynwes, fry or nefoedd,
I fynegu ei 'wllys hyfryd,
Ynghylch dirgel bwyntiewn Jechyd.
Christ yw'r sarph o efydd preslyd,
Joan 3.14,
Syn Jachau brath neidir danllyd,
Deuwn bob rhai an dolur atto,
Fe'n Jacha ond edrych arno.
Christ yw'r ffeiriad mawr offrymwys,
Heb. 9.11, 12
Waed ei galon dros ei eglwys,
Ar y groes i dad sancteiddiol,
Dros y byd, i gadw ei bobl.
Christ yw'r brenin grymus, grassol,
Psal. 2.6, 7 [...] 25.5.
Sydd trwy ras yn llywio ei bobl,
Ag yn gostwng ei gelynion,
Fel y gallont gael y goron.
Christ yw'r bugail syn bugeila,
1 Pet. 2.2 [...] Joan 10, 1 [...]
Enaid Christion rhag ei ddifa,
Ni chaiff blaidd, na llew na llwynog,
Ddwyn oi braidd, nag oen na mammog.
Christ yw
Neu dyw [...] Esay 9.6. Eph, 2.14. Col. 1.20.
prins ein gwir dangnefydd,
A Ddiffoddodd pob digllonedd,
A gwaed ei groes, yn Dduw yn Ddyn,
Y gwnaeth e'r ddwy blaid ddig yn vn.
Christ yw'r rhossin coch, o Saron,
Sydd ai liw 'n cynfforddi'r galon,
Cant. 2.1.
Ag aid'r rogleu yn rhoi bywyd,
Ir trwm feddwl ar gwan ysbryd.
Christ ei hun yw'r Balm o Gilead,
Syn Jachau pob archoll
[...] 20. [...]rchyll
desprad,
A rows Satan a
Saeth.
dart pechod,
I'n eneidiau an cydwybod.
[...]oan 6.31, 33, [...]5.
Christ yw'r Manna ddaeth or nefodd,
Duw ei hun, oi ras ai rhoddodd;
Y neb yn ffyddlon ai bwytaffo,
Ni ddaw byth, mor newyn arno,
[...]od. 12, 6, 7, 12
Christ yw oen y pasc' aberthwyd,
Dros ein pechod pan groeshoeliwyd,
'Rhwn sy ai waed yn cadw'r enaid,
Rag ir Angel drwg ei
[...]an 1.29. Ne [...] wneu­ [...]ur ysglyfaeth [...] hono.
scliffiad.
Christ yw'n hallor arogldarthu,
[...]od, 30.1. [...]d y 10.
Ar yr hon y mae aberthu,
Per arogl [...]u mawl a gweddi,
Foreu a hwyr i dad goleuni.
Christ yw meddig y cristnogion,
[...]rc. 2, 17. [...]tc. 1, 5.
'Rhwn a gwerthfawr waed ei galon,
Syn Jachau archollion pechod,
Pan na all dim amgenach dygfod.
Christ yn vnig yw'n cyfryngwr,
[...]im. 2, 5.
Sy'n cymmodi, (an Jachawdwr)
Nid oes neb on Christ ei hun,
All cymmodi Duw a dyn.
[...]an 2, 2. [...] 8, 34.
Christ yw'r twrneu sydd yn dadlau,
O flaen Duw am fadde'n beiau,
Pan bo Satan yn cyhuddo,
Ag yn canlyn
[...]nad.
grawnt i'n plagio.
Christ cyn cynfyd ydiw'r Alpha,
Datc. 1, 11.
Christ heb derfyn yw'r Omega,
Dechreu diwedd Jechawdwriaeth,
Meibion dynion ai derchafieth.
Christ yw dewr gyngcwerwr angau,
1 Cor. 15, 5 [...] 55, 56, 57. 2 Tim. 1, 10
Christ ai speiliodd oi holl arfau,
Christ a lwngcodd angau melyn,
Christ y dynnodd ffwrdd ei golyn.
Christ fyn cadw'r holl
Agoriad. Datc. 1, 18. Job 2.6.
allweddau.
Sydd ar vffern ag ar angau,
Ni baidd Diawl nag angau
Ddrygu. Luck 8.32
dwtchio,
Neb nes cael gan Grist ei
Lwfio [...] roi cennad
lwo.
Christ yw'r Pelican cariadus,
Sydd a gwaed ei galon glwyfus,
Yn Jachau ei adar bychain,
Gwedi'r sarph ei lladd yn gelain.
Christ yw'r Pelican trugarog,
Sydd a gwaed ei galon serchog,
Yn Jachau ei frodyr priod,
Gwedi' r Diawl eu lladd a phechod.
Nid oes eli er ioed a wnaethbwyd,
1 Joan 1 1 Pet. 1
Nag vn
Neu fe [...] nieth.
fetswn a ddychmygwyd,
All Jachau vn archoll pechod,
Ond gwaed Christ gwir eli'r drindod,
Christ yw'r perl y ddylem mofyn,
Nid tlawd perchen cyfriw berlin,
Mat. 13.
Dos dros for a thir i geisio,
Gwerth sydd genid cyn bod hebddo.
Duw; rho ini dy annwylyd,
Christ (vn arch wi'n geisio genyd)
Rho ini 'fynnech gida hynny,
Rhoist in ddigon o rhoi 'r Jesu.
Tyn fy llygad, tyn fyng halon,
Tyn fyng olud am cyfeillion.
Tyn y cwbwl oll sydd gennif,
Cyn y tynnech grist oddiwrthif.
Sonied milwr am ryfela,
Sonied moriwr am dda'r India,
Sonied carl am lanw'r gist,
Sonied Christion byth am grist.

Cyngor i bechadur.

[...]. 11.28, 29. [...]red.
DEre hen bechadur truan,
Dere at Grist, trwy ffydd, dan ry ddfan,
Mae mab Duw, yn dy alw atto,
Od yw pechod, yn dy flino.
[...] 55, 1, 2.
Christ ei hun, sy'n galw arnad,
Christ sy'n erchi itti ddywad,
Christ sy'n cynnig dy
[...]u adfywio
refressio,
Os trwy ffydd y doi di atto.
[...] 61.1.2:
Dere at Ghrist er maint yw'th drossedd,
Dere er cynddrwg oedd dy fuchedd,
Dere ymrhyd, cais gymorth gantho,
Fe all dy gadw 'rawr y mynno.
Er dy golli yn
gwbl 1 Gor. 15. 2 Tim. 2.2 Joan 3, 36.
gwitt yn adda,
Er ir cythrel cas dy ddala,
Er it ddigio duw yn danllyd,
C [...]ed yn ghrist, fe geidw'th fywyd
Er dy ennill mewn anwiredd,
Er it fyw mewn [...]flan fuchedd,
Psal. 51.5.
Dere at Grist, cais gymorth gantho,
Fe all dy olchi, ath ail
greu Zech. 13, 1.
greo.
Er dy fod ti'n elyn duw,
Rhuf 5.10 Eph. 2, 3
Wrth naturi [...]eth, ath ddrwg ryw,
Cred yn ghrist, fe'th wna o elyn,
Ith nefol dad, yn anwyl blentyn.
Joan 1.12.
Er dy fod ti'n
nen ca [...] 2 Tim. 2.2 [...] Eph. 2.2 Luc. 11.22, Luck. 1.79
baf i satan,
Ag yn was caeth yn ei gorlan,
Cred yn Ghrist, fe'th dynn oi grampeu,
Fe'th ddwg oi dywill gell ir goleu.
Er dy fod ti'n haeddu 'th ddamnio,
Rhuf. 5.18 Psal. 9, 17. Joan 6, 47
Ath droi i vffern, ith boenidio,
Cred yn ghrist, fe'th ddwg ir nefoedd,
I glodfori'r hwn ath Greuodd.
Er di fod ti megis
ner gwr [...] ryfelwr Ezek. 2.7.
rhebel,
Cwedi'th droi, O sant yn gythrel,
Cred yn ghrist bydd vn oi blant,
Fe'th dru o gythrel etto yn sant.
Joan 1.12
Er dy fod ti'n ddyn damnedig,
Yn hên Adda, ein tâd gwenwynig,
Rhuf. 5.12.
Cred yn ghrist, fe'th geidw etto,
Er i adda hên dy ddamnio.
Er i Satan entro i'th lettu,
[...]uc. 11.21, 22.
Ai orescin heb ei nadu,
Cred yn grist, fe ddwg ei arfau,
Fe d [...]u Satan dros y trothau.
Er ir lladron speilio d'enaid,
[...]uck 10.30.
A'th archolli yn dra enbaid,
Cred yn grist y gwir samariaid,
Fe iacha d' archollion
Nen erchyll.
desprad:
[...]um. 21, 6. [...]oan 3.14, 15.
Er ir dandllyd sarph dy frathu,
A'th wenwyno, nes dy nafu,
Gred yn ghrist, fe ddofa'r poen,
Fe iacha'r clwyf, a gwaed yr oen.
[...]at. 18, 12, 13.
Er it fynych gyfeiliorni,
Megis dafad gwedi cholli,
Cred yn ghrist fe ddaw yn fuan,
Or nef i'th ddwyn, or gors ir gorlan.
[...]od. 34.6, 7. [...]ch. 7 18.
Er it bechu fil o weithieu,
Er it haeddu cant dialeu,
Cred yn ghrist ti gai faddeuant,
Am dy pechod oll a'th drachwant.
[...]ay 1.18.
Er bod lliw dy fai cyn goched,
Ag iw'r pwrpl coch neu'r scarled,
Cred yn ghrist, trwy, waed fe'th olcha,
Nes bech dy, mor wynn ar eira.
Er bod dy, feiau mewn rhifedi,
[...] 10.43.
Yn fwy na gwallt dy ben o gyfri,
Cred i'th brynwr, Duw, a dyn,
Fe maddeu itti, bob yn un.
Cymmer gyssur, cwyn dy galon,
Cred ynghrist dy brynwr tirion,
Edifara am dy fryntni,
Crist a fydd yn geidwad itti.
Mae Christ i'th wawdd, mae Christ i'th alw,
Mat. 11.28, 2 [...] Esay 55.1. Ezek. 33.11.
Mae Christ i'th gymell atto'n groyw,
Pam y byddi marw yn irad,
Eisieu dywad at dy geidwad.
Christ y ddaeth or nefoedd auraid,
Luck 19.10.
Ir byd i gadw pechaduriaid,
Ei swydd, ai grefft, ai waith yn vnig,
Yw cadw eneidieu rhai colledig.
Dyn colledig ydwyt tithau,
Ruf. 3, 23. Psal. 14.2, 3. Ezek. 33, 11.
Fel y mae, pawb o honom ninnau,
Pam na ddoi tra sytho'n galw,
At dy geidwad, Crist, i,th gadw.
Nid yw'th bechod ddrwg ddyn angall,
1 Tim. 1, 15.1 [...]
Fwy na phechod Saul neu arall,
Fe gas Saul faddeuant gantho,
Dithau cai os credi yntho.
Nid yw'th bechod fwy nag allo,
Esay 1.18. 1 Joan 1.7.
Christ ei faddeu ai ddeleuo,
Na'th holl feieu nath holl fryntni,
Fwy nag allo, Christ ei golchi.
Ni all Satan byth dy lygru,
Acts 10.38.
Fel na allo Christ dy helpu,
Na'th ddifwyno, [...]wnaed ei waetha,
Fel na allo, Christ dy wella.
[...], 9.13.14.15
Christ all wneuthur heb fawr drafel,
Oên o flaidd, a sant o Gythrel,
H n n dyn aflan, yn ddyn Byw,
A dy ir fall, yn ddyn i dduw.
[...]ck 19.5.9.
Ni wnaeth Christ ond galw ar Zacheu,
Ai droi yn sant, ar hynny o eirieu,
Fe'th dry dithau, 'n oên os myn,
O lwdn du yn llwdn gwynn.
[...]ck 9.42.
Duw galluog ydyw Christ,
Yn maddeu beiau'r truan trist,
Yn newid naws, yn gwella nattur,
Yn dattod gwaith, y diawl heb rwystyr.
Holl-alluog yw dy brynwr,
F'all
[...]dfere
repaerio, gwaith y temptiwr,
F'all ei daflu beunydd allan,
O galonnau'r bobol aflan.
[...]. 16.9. [...] 5.8, 9, 13.
Pei bae saith rhyw gythrel ynod,
Pet fae leng, tu fewn ith gaudod,
Fe tru Christ, hwy oll fel cilion,
Ar gaîr cynta, 'maes o'th galon.
Nid oes grym, gan vn creadur,
[...]hwystro [...]. 32, 17.
Hindro gwaith, dy brynwr pryssur,
Ni all dyn, na diawl ei rwystro,
Roi itti râs, os credi yntho.
[...] 15 9. Cor. 5.17.
Nid oes dyn yn ghrist yn credu,
Na bo'n cael grâs i edifaru,
Ag i wella, ei fûchedd beunydd,
Nes yr elo, yn ddyn o newydd.
Ni ddaeth dyn i geisio grâs,
At fâb duw, er ioed, nas câs,
Nag i fegian cymorth gantho,
Esay 45, 19
Nas rhows Christ ein ebrwydd iddo.
Dere dithau, cais râs gantho,
Nad ith bechod br wnt dy rwystro,
Mar. 2.17
Ni ddaeth crist i gadw enaid,
Ond eneidiau pechaduriaid.
Ni ddaeth Christ i gadw o ddifri,
Ond y rhai, oedd wedi colli,
Luck 19, 10
Swydd, a chrefft, mab duw yn vnig,
Y diw cadw, rhai colledig.
Dere dithau yn fuan arto,
Heb. 3, 7, 8.
Mae'n dy gathrain, mae'n dy gyffro,
Dere atto, crêd yn vnig,
Fe wna Christ di [...]n ddyn cadwedig.
Duw ro gras, i tithau ddywad,
Yn ddiaros, at dy geidwad,
Trwy ffydd fywiol, a difeirwch,
I gael gan ghrist, ei râs, ai heddwch.
Crêd yn ghrist, llef am dy geidwad,
Mae duw'n cynnig, Christ i fagad,
Luck 14.16 Hydy 25.
Derbyn Grist, pan y cynnygio,
Onys g wnai, ti fyddi hebddo.
Y dyn y gretto, yn ghrist yn brydd,
Trwy galon rwydd, a bywiol ffydd,
2 Cor, 5.17.
Mae Christ yn rhoi, i hwnnw râs,
I fyw fel sant, o hyuny maes.
[...] 1.23. [...] 7.29. [...], 22. [...] 8.10.
Mae Christ yn rhoi, ei ysbryd iddo,
I ail eni, ai ail lunio
Ai lwyr droi, yn ddyn o newydd,
O rebel ffol, yn blentyn vfydd,
[...]thryfelwr
Mae'n rhoi ei air, i wir oleuo,
[...] 119.105.
Ma'en rhoi ei râs, i gynorthwyo,
Ma'n rhoi ei, ysbryd, i reoli,
Ma'en rhoi ei hun, yn bob Peth i'nni.
[...]. 11.
Nid oes lûn, i ddyn wrth hynn,
Y gretto yn gryf, yn Jesu gwynn,
Na chaffo râs, a grym oddiwrtho,
[...] 15.5.
I fyw fel sant, os cred efynddo.
Mae cred yn tynnu, grâs a gallu,
[...] 15, 9.
Oddiwrth Ghrist, ir dyn ddifaru,
Am bob bai oi fuchedd aflan,
[...]an. 3.3.
A byw fel sant, o hynny allan.
Oni bydd, dy ffydd yn tynnu,
Grâs, o Ghrist, i'th adnewyddu,
[...] 2.14.
Dy ffydd sydd falst, ni thâl hi ddimmeu,
Nes tynno hi râs, i wella'th feieu;
Mae bywiol ffydd, yn tynnu grâs,
[...] 9.23.
A grym, O Ghrist, O hynny maes,
[...]or. 5, 17.
I roi heibio, bob hên grefydd,
Ag i wneuthur, ôll o newydd.
Er creûloned, a fo'th nattur,
Er bychaned, a fo'th synwyr,
Cred yn Ghrist, a galw arno;
F'all dy wella'r awr y mynno.
Er creuloned, oedd y Gailer,
Er bod saul, yn filainscelar'
A Manasses, gwaeth nag ynteu,
Fe gwnaeth Christ hwy'n saint or goreu.
Fe'th wna dithau, o bechadur,
Oflyd, aflan, drwg dy nattur,
Ezeck. 3
Yn wir sant, os credi ynddo,
A thynnu grâs, a grym oddiwrtho.
Joan 15
Fe wnaeth Christ, o hên erlidiwr,
Saul yn ebrwydd, yn bregesthwr,
1 Tim.
Ag or wreigan' ddrwg dro, benn,
Joan 4 [...]9.
Y gigfran ddu, yn glommen wenn.
Cred yn ghrist a chalon gywir,
Fe wella Christ, dy naws ath nattur,
O fâb ir fall, fe'th wna di yn gristlon,
O elyn duw, yn blentyn grasslon.
Na thyb di fod, yn credu yn gywir,
Oni newid, Christ dy nattur,
Y dyn y gretto, yn ghrist yn ffyddlon,
Fe newid Christ ei ddrwg arferion.
Cenfydd Saul, a chenfydd Zacheu,
Cenfydd Mari Magd'len, hitheu,
Di gai weled, Christ yn * altro,
Buhedd pob dyn pan y cretto.
Er bod Saul, fel Blaidd y boreu,
Cyn credu yn ghrist, yn difa 'alle,
Fe wnaeth Christ, cin canol dydd,
Y blaidd, yn oen, pan trowd e ir ffydd.
[...] 19.8,
Cyn i Zache fynd yn gristion,
'Roedd e'n pilio pawb or tlodion,
Gwedi credu, fe rows Zache,
Ran ir tlawd, or maint y fedde.
Er i fagd'len, fyw'n rhyfygus,
Cyn credu yn ghrist; a byw yn rhwyfus,
Fe fy fagd'len, ar ol credu,
Fyw fel Santes, nes ei chladdu.
Eelly ditheu, a newidi,
Dy arferion, ond it gredu,
Nes newidiech dy arferion,
Nid yw'th ffydd, ond ffanfi ffinion.
[...] 2, 26.
Ffydd heb weithred dda'n ei dilin,
Sydd ffydd farw, ffydd heb eulin,
[...] 2.14.
Efydd i'th ddallu ffydd ith dwyllo
Ffydd sydd barod, i'th gondemnio.
Ni bydd tân, heb wres lle bytho,
Ni bydd dwr, heb wlybrwydd ynddo,
[...] 5, 6
Ni bydd 'fallen dda heb falau,
Na bywiol ffydd, heb fywiol ffrwythau.
Os dywaid vn, i fod ê yn credu,
[...] 3.6, 7, [...]0.
Ag heb wella, ei feiau er hynny,
Nid oes dim ffydd, gan hwn, ond ffrost,
Yn twyllo ei hun, yn daran dost.
[...] 7, 33. [...], 22,
Ni all dyn, sy'n credu yn ffyddlon,
Lai na gwella, ei ddrwg arferion,
Waith bod Christ, yn rhoi 'lan ysbryd,
Ir pechadur 'wella ei fywyd.
Nad dy dwyllo, drwg-ddyn aflan,
Lle bo ffydd, mae buchedd bnrlan,
Od yw dy ffydd, yn talu i gweled,
Jac. 2, 18.
Moes i dangos, wrth dy weithred
Onid yw, dy ffydd yn fywiol,
Yn dwyn gair, a gweithred rassol.
Nid yw hon, ond ffydd mewn enw,
Jac. 2.14.
Ffydd na ddichon, byth dy gadw.

Cynghorion yn erbyn profedigaethau Satan.

Os
addaw
promeisa Satan itti,
Dai a thiroedd am ei addoli,
Dywaid nad oes troedfedd fechan,
Ond pwll vffern gantho ei hunan.
Os bydd Satan yn dy annog,
I halogi gwraig cymydog,
Dywaid fod dialau'n barod,
Heb, 13, 4. Datc. 21, 8
A barn duw am gyfriw bechod.
Os cais satan genyd feddwi,
A charowsio gwin yn wisgi,
Dywaid yr a'r holl rai meddwon,
1 Cor. 6, 9, 1 [...] Gal. [...], 21
Ddydd y farn ir tân ar brimston.
Os cais satan genyd dyngu,
Gig a gwaed yr Arglwydd Jesu,
Zech. 5.2
Dywaid nad oes vn rhyw bechod,
Waeth na chablu gwaed y cymmod.
Heb. 10.29
[...]. 22.22. [...]4. [...]. 68, 5. [...].3.5.
Os cais satan genyd dreisip O,
Y rhai tlodion ai hwndwyo,
Dywaid nad gwaeth pigo llygaid,
Christ ei hun, na threisio amddifaid.
Os cais genyd wneuthur falsedd,
Ag
mudin aeth [...]loi fod. [...].3.5. [...].17.1.
vdonaeth ag anwiredd,
Dywaid fod duw'r Barnwr cyfion,
Yn ei preintio ar dy galon.
[...]ar 15, 3. [...].10.17, [...] 34.21, 22. [...].4.13.
Os cais genyd mewn dirgelwch,
Weithio gweithred y tywyllwch,
Dywaid fod duw a saith llygad,
Ymhob man yn edrych arnad.
[...]ar 17.5. [...]2
Os cais satan genyd gablu,
Dy gyd gristion gwedi nafu,
Mae eyn ceisio megis bradwr,
Genyd gablu dy greawdwr.
[...]. 21.28. [...]5
Gs cais genyd ddwedyd celwydd,
Mae yn amcanu yn ddigwilidd,
Lladd a dwyn dy' enaid gwirion,
Ir pwll poeth o tan ar Brimston.
Os cais gennyd wan obeithio,
Am drugaredd, er
[...]ifaru
repentio,
Mae'n ei frud dy ddwyn ir ddrynas,
[...] 16.16.
Ir aeth Cain, a Saul, a Suddas.
Os cais satan gas dy rwystro,
I dy dduw y mae'n dymuno,
Dy droi'maes or nef yn ddirgel,
Eisieu addoli duw'n ei demel.
Os cais genyd droi di wegil,
Rhuf. 1.16. Rhuf 10.1 [...].
Pan pregethir yr efengil,
Mae e'n ceisio dy ddihoryd,
Rag cael profi pren y bywyd.
Os cais satan genyd gysgu,
Yn yr eglwys wrth wasnaethu,
Mae e'n ceisio genyd foccian,
Duw'n di lys ai dy ei hunan.
Gwachel gysgu wrth weddio,
Mat. 26.40
Gwaeth na'r diawl yw'r dyn a foccio,
Duw'n ei demel, ar awr weddi,
Ar ei lin yn rhith addoli.
Os cais genyd fynych arfer,
Oedi bwyta'r sanctaidd swpper,
Wrth dy
Rwystro. [...]
ddyor ir Comuniwn,
Mae 'n dwyn ymaith sêl dy bardwn,
Os cais genyd lwyr anghofio,
R'fengil sanctaidd gwedi gwrando,
Mae e'n ceisio dwyn oth galon,
Luc. 8.12.
Had y gair a'th wnelai'n gristion.
Os cais genyd fod yn fodlon,
Ddwyn heb sylw enw cristion,
[...]im. 3, 5
Fe wnai felly yn ddiogel,
Wâs i Ghrist, yn wâs i gythrel.
Os cais genyd ti professio,
Ffydd heb weithred yn cidweithio,
Jac. 2.14
Mae'n dy dwyllo trwy ffydd farw,
Drystio ir ffydd ni all dy gadw.
[...]adelar cyd
Os cais genyd ti ddihirio,
[...] 55.6, [...] 32.6. [...].9, 19,
Edifeirwch nes departio,
Mae'n dy rwystro geisio ffafar,
Duw, nes eloi'n rhy ddiweddar.
[...]. 5, 8.
Ni âd Satan vn rhyw bechod,
Nad amcana gael dy orfod,
Ni ad garreg heb ei threiglo,
Nes y paro it tramgwyddo.
Bydd bob amser ar dy wachel,
[...]. 2.11.
Nôs a dydd y rhodio 'r Cythrel,
Nid oes man nad iwe'n tannu,
Ei groglatheu i'n bachellu.
Yn yr Eglwys, yn y berllan,
Yn y shop, ag oddiallan,
Ar y ford ag yn y gwelu.
[...], 10, 11, [...].
Y cais satan dy fachellu.
[...]fogeth
Bydd gan hynny megis milwr,
Yn dy gylch bob awr a'th armwr,
Ymhob man yn dyfal wilio,
Rag i satan dy wndwyo.

Rhybydd i wachelyd Rhwydau satan, Ymhob Oedran

Gwae'r dyn a fo gwyllt yn blentyn.
Glwth yn llangc, a charl yn gleirchyn,
Hwnnw draulws ei holl oedran,
[...], [...].8.
Ymhob oes wrth wllys satan.
Gwachel f'enaid rwydau satan,
I'th fachellu ymhob oedran,
Ar bob llwybyr fe amcana,
A rhyw groglaeth gael dy ddala.
Psa. 54.1 [...]
Yn dy ieuengctid fe gais genyd,
Draulo d' amser yn
Preg, 1.1
ddi broffid,
Mewn pibiaeth ag o feredd,
Heb na dysc, na dawn, na rhinwedd.
Yn d'wroldeb, fe braw'th dynnu,
I
ymlenwi a
garowsio a gordderchu,
Ag y nyrddo dy lan lester,
A thrythyllwch a diffeithder.
Yn dy henaint, fe braw'th rwystro,
Droi at dduw trwy wir
edifaru
repentio,
Ag y dry dy frud yn benna,
At fudolrwydd a chybydd-dra.
Prawf gan hynuy ymhob oedran
ddifud [...]
Lwyr ymgadw rag twyll satan,
R'hwn y gais dy gyfyrgolli,
Trwy'r peth mwya fech yn hoffi.

Cynghor i ddyfal weddio Ar bob achos ag Ymhob gorchwyl.

Er fy mendith nag anghofia,
Dair gwaith beunydd ar y lleia
[...] 5, [...]
Brudd weddio ar dy ddaulin.
O flaen duw dy dad a'th frenin.
Cyn mynd allan y boreuddydd,
[...], 6 10,
Cyn ciniawa y canolddydd,
Cyn swperu ol gweddia,
Y tri phryd hyn, yn ddisceulusdra.
[...]fod [...] 6.18.
Cod dy ddwylaw i weddio,
Cyn gostngech law i weithio,
Cais gan dduw fendithio d'orchwyl,
Cyn y delych yn ei gyfyl,
[...]es. 5.17.
Ag wrth wneuthur dy orchwylion,
Arfer brudd weddiau byrrion,
[...]. 2.8.
A bydd eiriol yn dy weddi,
Ar i dduw roi cymorth itti.
Os bydd trwmwaith a ffrwst arnad,
Os bydd trafferth ar ddydd marchnad,
Gwybydd f'naid, a gwna gweddi,
Fwy o les na rhwstyr itti.
Er bod
[...]osion
busnes fawr gan Daniel,
Yn y Cwrt dan frenin Babel,
[...] 6,20.
Tair gwaith beunydd y gweddiau,
Yn ei stafell ar ei lyniau.
Joshua rymmus y weddiau,
[...] 10.12, 13
Yn y frwydyr, ag ymladdau,
R'oedd e ai galon yn gweddio,
Ag yn ymladd ai ddwy-ddwylo.
Nid oedd gweddi 'rhain yn rhwystyr,
Ar vn gorchwyl faent yn wneuthur,
Ond rhwyddhau a llwyr fendithio,
Pob rhiw waith y wnelai ei dwylo.
Ar fer dithau weddi hyfryd,
Ymhob gorchwyl y fo genyd,
Di gei weled y gwna gweddi,
Psal. 34.10
Rwy deb mawr a
cyssur
chynffordd itti.
F'all dyn weithio ei gelfyddyd,
A gweddio yn ddyfal hefyd,
Ni chais gweddi'r galon rwystro,
Hynt y traed, na gwaith y dwylo.
F'all yr hwsmon, f'all y geilwad,
Alw ar dduw, a dala'r arad,
Fel y gallant ddywedyd ffregod;
Wrth yr vchaien ar nifailod.
Anifeili [...]
F'all trafaelwyr ganu Psalmau,
A gweddio ar ei shiwrnau,
Fel y gallant ganu maswedd,
A chwedleua am oferedd.
F'all y Cryddion, f'all y taelwyr,
Foli duw a chware 'r c [...]efftwyr,
Gan roi ei breichieu i ddyfal weith [...]
Ai calonnau i weddio.
F'all y gwragedd hen wrth nyddu,
F'all y merched wrth fidanu,
F'all pawb ddilin ei celfyddyd,
A gweddio yn ddyfal hefyd.
F'alle foysen wrth shiwrneia,
Exod. 14.1 [...] Jos. 10.12, 13 [...] Mar. 1.35. Act. 27.23. [...]
E'alle Joshua wrth ryfela,
Christ wrth ymdaith, Paul wrth forio,
wneuthu [...]
Dendio ei
gorchwy' [...]
busnes a gweddio.
Nid oes dim y ddarper rhwystro.
Dyn gwllysger i weddio,
Ag i weithio ei orchwyl hefyd,
Pa riw bynnag fo'i gelfyddyd.
[...]uck 18.1. [...] Tim. 2, 8,
Christ sy'n erchi i bawb weddio,
Ar bob amser heb ddyffygio,
A Saint Paul sy'n erchi i'ni,
Ymhob man ymarfer gweddi.
Yn ein trallod, yn ein gwynfyd,
Yn ein nychdod, yn ein iechyd,
Y mae i'ni brudd weddio,
Ymhwy gyflwr y b'om yndddo.
Ar y moroedd, ar y mynydd,
[...] Tim. 2, 8.
Yn ein Teiau, ar y maesydd,
Y darpareu i'n weddio,
Ymhwy fan y b'om ni ynddo.
[...] 10.6, 9. [...]. 139, 18. [...]. 63, 9. [...], 6, 10.
Gyda pheder yn ein llettu,
Gida Dafydd yn ein gwelu,
Gida Daniel yn ein trallod,
Y mae i'n, weddio yn wastod.
[...] 17:9.11, 12, [...]. 24.63. [...].3,1
Gida moysen ar y mynydd,
Gidag Isaac ar y maesydd,
Gidag Ifan yn yr Eglwys,
Y mae gweddi yn dra chymwys▪
Ymhob man, ag ar bob amser,
[...]. 29.13.
Y mae gweddi yn ei themper,
Os y galon y fydd parod,
I weddio ar y drindod.
Dŷn sydd demel ir gorucha,
Calon dŷn yw'r Allor benna,
Boreu a hwyr, mae Duw'n ceisio,
Numb: 28.3. [...] D [...]har: 23.26
Cael or galon aberth iddo.
Nâd dy demel er dy fywyd,
Foreu a hwyr heb aberth hyfryd,
A nâd ganol dydd i
Fyned heibi [...]
bassio,
Heb roi clôd a moliant iddo.
Felly 'byddi di
Gyftillgar.
ffamiliar,
Ath greawdwr ag mewu ffafar,
Felly cai di gan y Drindod,
Dy rwyddhau ath helpu 'n wastod.
Cofia 'r nôs dy waith y dydd,
O gwnaethost gam, gwna iawn yn brudd,
Luc: 19.8 Hos: 14.2 Psalm 42.8
Os digiaist Dduw, cais bardwn gantho,
Os cefaist râs, rho foliant iddo.
Na ddos i gysgu yn dy bechod,
Rhag mynd oth gwsc ger bron y drindod,
Ag na
Huned.
slwmbred dy ddau amrant,
Nes ymbilio am faddeuant.
Y dŷn a
Feiddio.
fentrio fynd i gysgu,
Yn ei bechod ein difaru,
Mae ê'n mentrio mwy o lawer,
Na phe cysgeu gida gwiber.
Rhag dy fynd ir barr i'th farnu,
Ganol nôs tra fech yn cysgu,
Mat: 25.13
Gwachel fynd fel dŷn diwybod,
Byth ith welŷ yn amharod.
Psalm 90.12.
Pan edrychech ar dy welŷ.
Cofia 'r bedd lle 'r aei'th gladdu,
A chyn rhoi di gorph i orwedd,
Dyfal feddwl am dy ddiwedd.
[...] Cor: 15.52. [...]oan 5.28.
Pan y cano Ceiliog Peder,
Nes d hunech oth esmwythder,
Meddwl f'enaid fel y deffru,
Vdcorn Christ di wedi 'th gladdu.
Pan y tynnech dy holl ddillad,
Ond dy grys oddi am danad,
[...] Tim: 6.7. [...]ob 1.21.
Cofia fel y gorfydd gado,
Ymma'r cwbwl ond yr amdo.

Y modd y dylae ddyn duwiol ddeffroi ei gorph ai enaid ganol nos i glod fori Duw.

DYhûn, dyhûn o gysgu,
[...]salm 107.8.
Fy enaid bâch prawf ganu,
Clôd a mawl, a chalon brudd,
Ir Arglwydd sydd ith helpu;
Dyhûn, dyhûn mae achos,
It wiliad fel yr Eos,
I glodfori d'arglwydd mawr,
Heb gysgu awr or hîrnos.
[...]alm 105.5.
Dyhûn, dyhûn a chofia,
Drugaredd y gorucha,
Ar modd ith
Cynuorth­ [...]odd.
helpodd prynwr crêd,
Er pan ith aned gynta.
Efe yw d'vnig helpwr,
Isai: 43.11. Psalm 18.2.
Dy nawdd, dy nerth, dy swccwr,
Dy Ghrist, dy graig, dy gadarn Jor,
Ath dynnodd or cyfyngdwr.
Fe'th greûodd cin berffeidded,
Gen: 1.27. John 8.36. Tit: 3.5, 6.
Fe'th dynnodd o gathiwed,
Fe'th adgenhedlodd o'th ddrwg rân,
Ai ysbryd glan bendiged.
Fe'th alwodd o blith deillion,
I gredu 'r fengil dirion,
1 Pet: 2.9.
Fe'th gyfiawnhaôdd yn rhâd trwy ffydd,
Rhuf. 3.24. Rhuf: 5.1.
Yn Ghrist d'achybudd ffyddlon.
Yn foethus iawn fe'th borthodd,
Psalm 145.1 [...] Hosea 2.8, 9. 1 Joan 3.1.
Yn drefnus fe'th ddilladodd,
Fe'th dderchafodd, i fawr fraint,
Rag cwrb a haint fe'th gadwodd.
Fe rows it enw hyfryd,
Isai: 56.5.
A chredit a syberwyd,
Heddwch, llwyddiant, grâs a dawn,
1 Co: 3.21, 2 [...] 23.
A llawer iawn o olud.
Fe wnaeth it fyw mewn cariad,
Hawddgarwch a chymeriad,
Gida phob glân sort o ddŷn,
Heb gâs gan vn or teirgwlad▪
Ni phallodd eir ioed etto,
Psalm 34.1 [...] Isai: 45.19. Psalm 144.3 [...] Gen: 32, 10
Or peth y faet ti'n geisio,
Er na haeddit feger taêr,
Mor briwsion ar ei ddwylo.
Nid oes vn dŷn ag 'aned,
Ag arno fwy o ddyled,
I glodfori vn duw tri,
Nag s'arnat ti or parthred.
Dyhûn gan hynny a chofia,
Garedigrwydd y gorucha,
Ar modd i'th helpodd prynwr cred,
Er pan ith aned gynta.
Psal: 146.2
A thra fo it ben a thafod,
Mynega byth ei fawrglod,
Ai ddaioni yn ddiddal.
Tro whyth ag anal ynod.
Ir tâd, ir mâb, ir ysbryd,
Ir drindod vndod hyfryd,
Y bo clôd a moliant mawr,
Bob dydd, boh awr, bob enyd.

Cyngor i foliannu Duw y boreu.

Y Boreu pan ddihu nech gynta,
Côd d' olwgon at Jehofa,
Meddwl am ei foli 'n ddiwall,
Cyn meddyliech am ddim arall.
Cofia mae Duw ydiw 'r ceidwad,
Y fu neithiwr yn dy wiliad,
Heb gloi amrant, iddo' gysgu.
Rhag ir llew dy ladd a'th lyngcu.
Oni bae Dduw ai Angelion,
Sy'n castellu daetu ei weision,
Psam 34.7
Dyn ni bydde heb ei lyngcu,
Gan y gelyn tra fae'n cyscu.
Meddwl dithe faint yw'r dyled,
Y sydd arnad ir
Arglwydd.
Gogoned,
Am dy gadw mor ddiangol,
Rhag y gelyn yn wastadol.
Ag fel y mae y dyled arnad,
Rho fawr foliant iddo 'n wastad,
Gan aberthu ar dy linieu,
Ddiolch iddo nôs a boreu,
Aderyny el­wir y fron rhydden.
Rhobin bâch cyn glychu 'eneu,
Y gân ir Arglwydd Psalm bôb boreu,
Am ei gadw'r nôs rhag niwed,
Er bôd gwely hwn yn galed.
Llawer dyn yn waeth na 'r 'deryn,
Y gôd oi wely megis mochyn,
Heb gydnabod Christ ei geidwad,
Na rhoi diolch am ei warchad.
Peth cwilyddys i blant dynion,
Fôd yn wâeth na 'r adar gwlltion;
Sy'n clodfori nôs a boreu,
Christ mor ddyfal am ei ddonieu.

Gweddi wrth wisco dy ddillad.

CHrist fy nghraig am Jechadwriaeth,
Gwisc am danaf dy Arfogaeth,
Nad vn aelod heb ei wisgo,
Rhag ir gelyn fy
Nafu
andwyo.
[...] Thes: 5.8: [...]ph: 6:14, 15.
Gwisc fy mhen a helm gobaith,
Fy mrest âth gorslet gyfiawn berffaith,
Fy lwyneu a gwregis gwir ddiddanwch;
Fynrhaed a scidieu efengil heddwch.
[...]ph: 6:16, 17:
A Rho dy air yn gleddyf im mi,
Ffydd yn fwccler i ddiffodi,
Holl biccelleu tanllyd Satan,
Gras a grym i sefill allan.
Nertha fi fel milwr ffyddlon,
I ryfela am gelynion,
'Rhythrau Satan, chwantau cnawdol,
Twyll y byd, ar pechod marwol,
A rho gymmorth i gorchfygu,
Fel y gallwyf dy wasnaethu,
Yn ddiofn, yn ddi wegi,
Megis plentyn ir goleuni,

Gweddi fach wrth y molchi.

GOlch o Ghrist! âth waed fy mhechod,
Datc: 1.5.
Golch fy en aid am cydwybod,
Golch fi'n llwyr oddiwrth fy mryntni,
A rho d'ysbryd Sanctaidd im mi.
Golch fy meddwl oddiwrth wegi,
Sych ar twel main fy mryntni,
Golch fy mhen, am traed, am calon,
Ioan 13.5.
Fel y golchaist d'Apostolion,
Golch fy nagreu gwir difeirwch,
Golch fi yn ffynnon grâs a heddwch,
Golch fi ath waed, mor wynn ar lili,
Fel y gallwi'n lân dy addoli.

Diolth am Dân a chynnessrwydd.

PEn
Paratow [...] Psalm 145 [...]
profiwr pôb anghenrhaid,
Gwir ymgleddwr corph ag enaid,
'Rwi 'n bendithio d'snw hyfryd,
Am roi tân i dorri f' anwyd.
Duw mor rassol yr ordeineiaist,
Tân rhag anwyd, tŷ rhag temest,
Bwyd rhag newyn, Dwr rhag syched,
I ymgleddu dŷn pengaled.
Oni basseu itti greui,
Tân i'n gweini, an cynhessu,
B'wedd y gall'seu ddŷn ymdaro,
Heb y tân, pa b'assem hebdo.
Er bôd tân yn beth anhepcor,
Etto 'sowaeth nid oes nymor,
Ymlith mileodd a rônt itti,
Am y tân or
Diolch
godemersi.
Arglwydd agor ein golygon,
I gydnabod maint dy roddion,
An geneuau i'th glodfori,
Am ein tŷ ein tân, an gwely.
Y mae 'n gwell yn gorwedd allan,
Yn yr oêrfel tost yn gryddfan,
Duw cynhessa 'rhain a'th ffafar,
A gwna ninneu yn ddiolchgar.

Cynghorion ynghilch ceisio bendith ar y bwyd, cyn bwyta, ag ynghilch talu diolch i Dduw ar ol bwyta.

NA ddôd glûn i lawr i isteu,
Na ddôd damaid yn dy eneu,
Wrth swperu a chiniawa,
Nes bendithio 'r bwyd yn gynta.
Ag na
[...]u, na chych­ [...]godi un am­ [...]
chytgam gwny vn amser,
Odd'ar ginnio nag ar swpper,
Nes rhoi diolch prudd ir Drindod,
Am dy fwyd ag am dy ddiod.
Mae pôb bwyd a melldith arno,
Deut: 28.15 Hyd yr: 20. 1 Tim: 4.4, 5
Er cwymp Adda nes bendigo,
'r Bwyd, a gair Duw ag a gweddi,
Nid cyfreithlon itti 'brofi,
Christ ni fwytau fara
Neu bara haidd. Joan 6.9, 11
barlish,
Whaythach bwydydd, gwell ei
Flas
relish,
Nes yn gyntaf ei fendigo,
A rhoi mawl i dâd amdano.
Pam gan hynny cytgam vn dyn,
Fwyta 'r bwydydd sy'n escymmyn,
Nes yn gyntaf ei gyssegri,
A gair Duw a deddfol weddi.
Tôst yw gweled mor nif eilaidd,
Mor anneddfol, mor anweddaidd
Y rhêd llawer dŷn i fwyta
Bwyd, fel bywch y rêd ir bor [...]
Tostach yw i weld ê'n cwnu,
Oddar y ford, i fynd i gysgu,
Fel y moch 'or trwcca 'r domen,
Heb roi diolch fwy nag assen.
Fe gwilyddia hen ddŷn bâs,
Ddechreu 'n henwr ddwedyd grâs,
Rheitiach oedd i hwn gwilyddio,
Fod è cyd heb ei
Arfer
bracteisio.
Na chwilyddied vn rhyw ddŷn,
Mat: 15.36 Ioan 6.11,
Ddilin arfer Christ ei hun,
Ond cwilyddied pob oferddyn,
Arfer fwyta ei fwyd fel mochyn.
Isai: 1:3
Fe nebydd ŷch, fe nebydd assen,
Pwy iw'porthwr, pwy iw 'perchen,
Ag a roddant ddiolch iddint,
Yn ŷ meder y fo genthynt.
Llawer dŷn yn waeth na nifel,
Acts 14:17 Acts 17.28
Ni adwaeniff Ghrist ei fugel,
R'hwn sy'n wastad yn ei borthi,
Ai drwm lwytho a daioni.
Y mae 'r adar bach yn canu,
Clôd i dduw yn ôl swpperu,
Ag yn rhoddi moliant iddo,
Nes bo llewyrch i'ni gwrando.
Mae 'n hwy bob vn yn ymdynnu,
Am y goreu allo ganu,
Mawl ir Arglwydd nôs a borau,
Sy'n rhoi bwyd i lanw ei boliau.
Y mae dynion hwyntau 'n tewi,
Gwedi'r Arglwydd mawr ei porthi,
Heb roi clôd na moliant iddo,
Mwy nar pysc s'eb lafar gantho.
Ond da dylae'r fath gan hynny?
Fod yn vffern yn newynu,
Eisieu nabod Duw ei cymmorth,
A rhoi diolch am ei hymborth.
O na fydded vn rhyw Gristion,
Yn gyffelib ir fath ddynîon,
Ag o byddant yn ddigwnsel,
Maent yn waeth nag vn anifel.

Gras cyn bwyd.

POrthwt mawr y pum mil gwerin,
Ar pum torth haidd, ar ddau byscodyn,
Ioan 6.9, 10, 12.
Portha ninnau dy wael weision,
Ar hyn ymborth wyt ti'n ddanfon.
A bendithia 'r bwyd ar ddiod,
R'hwn a roddaist ymma i'n gwarchod,
Fel y gwir fendithiaist cyn hyn,
Oen y Pasc ar ddau byscodyn.
A rho iddynt rym i'n porthi,
1 Bren: 19: [...] 7, 8
Ith wasnaethu ath addoli,
Fel y rhoddaist rym oth wiwras,
Gynt ar deisen i Elias.
A phâr iddynt i'n cynfforddi,
An cryfhau, an gwir ddigoni,
Dan: 1:12, 1 [...] 15
Fel y peraist ir ffâr issel,
Ar y ffacpus borthi Daniel.
A nad i'ni oth ddainteithion.
Gymryd gronyn mwy na digon,
Ond y maint a fo i'n helpu,
Yn ein galwad ith wasnaethu.
Eith'r pâr i 'n roddi moliant,
It bob amser am ein porthiant,
A chydnabod mae Duw r'eli,
Ginnio a swppper sy'n ein porthi.
[...]
[...]
[...]
[...]

Cyngor i edrych attom yn hunain wrth fwyta.

NAd dy ford yn fagal itti,
Trwy loddineb câs a syrthni,
Rhag ir gelyn dû dy hela,
Gablu Duw wrth lanw'r bola.
Gwachel fwyta dim a baro:
Ith gyd gristion gwan dramgwyddo,
Y mae 'r scrythur lân yn gwrafun,
Cor: 8.13
It trwy fwyd dramgwyddo vn dyn.
Pan bo'r ciliog coch yn bwyta,
Bydd ei lygad hwynt ag ymma,
Rhag ir barcyd llwyd i sclissiad,
Tra fo e'n bwyta heb feddyliad.
Felly bydded dy ddau lygad,
Ditheu vwch dy fwyd yn gwiliad,
Vn yn canfod dy greawdwr,
Llall yn gwiliad rhag y temptiwr.

Gras yn ol bwyd.

[...]alm 145.15,
POrthwr grassol pob creadur,
Gwyllt a dôf, yn ôl ei nattur,
Derbyn foliant am ein porthi,
Mor ddigonol ath ddaioni.
Er pan ddaethom or grôth allan,
Ty di 'n porthaist fawr a bychan,
Am dy fwynder yn ein porthi,
R'ym ni bawb yn diolch itti.
Nid oes gennym ddwr i yfed,
Bara i fwyta, grym l gerdded,
1 Chro: 29.11 12 Mat: 6.11
Goleu i ganfod, nerth i godi,
Ond a roddech Arglwydd i'ni.
Itti Arglwydd am ein porthiant,
Am ein iechyd, am ein llwyddiant,
Am ein heddwch an llawenydd,
Y bo moliant yn dragywydd,

Cynghorion i fyw yn ddeddfol.

YNeb y fynno fyw yn ddeddfol,
Yn ôl wllys ei dâd nefol,
Dihar: 1.10 Hydy 17 Psal: 26 4, [...] Dihar 22.24 25: 2 Cor: 6.17
Cynta peth sydd raid i wneuthur,
Tynnu o blith y drwg weithredwŷr.
A rhoi fynu ddrwg gwmpniaeth,
Yn dragywydd yn ddihiraeth,
Megis Moysen gwmpni'r Aiphtiaid,
Lot ag Abraham y Caldeiaid.
Heb: 11.27 Gen: 12.1, 4
Fel y tâg y gwug y gwenith,
Fel y sura fineg lefrith,
Dihar 22. [...] 25 1 Cor. 5.6
Fel y nyrdda pûg dy gadach,
Felly 'th nafa drwg gyfeillach.
Gwachel neidir rag dy frathu,
Gwachel blâg rag dy ddifethu,
Ag o ceri iechawdwriaeth,
Gwachel ddilin drwg gwmpniaeth.
Tyn o Sodom, dere allan,
Rhed o blith y bobol aflan,
Acts 2:40
Gad oferwyr, cadw d' enaid,
Tyn o blith yr anffyddloniaid.
Tra fu foysen gida 'r Aiphtiaid,
Tra fu Abram gida'r Siriaid,
Sef yn y fath fodd ogonedd­ [...]s, ag y gwnaeth [...]f ar ol hynny.
Ni'm ddangosseu 'r Arglwydd iddynt,
Nes ei tynnu ymhcll oddiwrthynt.
Rho gwmpniaeth plant y fall,
Heibio 'n ebrwydd o dwyd gall,
Cor: 6.15
Ni bydd cydfod rhwng Duw'r heddwch,
A chyfeillion plant tywyllwch.
Neu gwell: Dihar: 13.20 Dihar: 10:20, [...]1
Gwedyn dilin brudd gyfeillach,
Pobol dduwiol, ddoeth, ddianach,
Rhai y ddyscant itti nabod,
Y gwir Dduw ai ofni 'n wastod.
1 Sam. 19.24
Tra fu Saul ynghwmpni Samuel,
Fe aeth Seul yn sant o gythrel,
Tra fu e'n dilin pobol ddiffaith,
F'aeth y sant yn gythrael eilwaith.
Dilin Brophwyd, fe'th oleua,
Dilin athro, fe'th gyfrwydda,
Dilin sant.
Fel offeryn yn [...]aw Dduw ir [...]wrpas hynny.
fe'th wna di'n sanctaidd;
Dilin ffôl ti ddeui 'n ffiaid.
Gwedyn canlyn ar dy liniau,
Psalm 25:4
Ar dduw ddangos itti 'lwybrau,
Ath lw [...] droi yn dra awyddus,
Ps: 119.176
O bob llwybyr traws twyllodrus.
Nes goleuo Duw dy lygaid,
Nes dadfiwio Christ dy enaid,
Eph: 5.8
Ni chanfyddu ffordd y bywyd,
Heb oleuni 'r Scrythur hyfryd
Cymmer lantern Duw 'n dy law,
Ps: 119:105
I'th oleuo ymma a thraw,
Nid aiff neb i dir y bywyd,
Heb oleuni 'r Scrythur hyfyd.
Gwna 'r peth archo 'r fengil itti,
Iac. 1:22
Paid a phob peth na boe 'n erchi,
Hi'th gyfrwydda fynd or diwedd,
I gael bywyd a thrugaredd.
Gwedyn gwachel yn ystyriol,
Rhag byw 'n ôl dy 'wllys cnawdol,
Rhuf. 8.12 13
Nag wrth fôdd dy galon gynnil.
Ond yn ôl goleuni'r fengil.
Ag os ceisi gael derchafiaeth,
Grâs, a dawn, a iechawdwriaeth,
Psalm 128:
Dewis, dilin, cerdd heb golli,
Y ffordd ddysco 'r Arglwydd itti.
Hi fydd cyfing ar y dechrau,
Mat: 7.13
A gwrthnebus ith drachwantau,
Ar ei diwedd hi fydd esmwyth,
Ith ddwyn at Grist, yn ddiswmwyth.
Mat: 11:30
Ffordd i ddistriw sydd yn wastad,
Ag yn esmwyth ei dechreuad,
Dihar 14.12.
Ond yn niwedd ffordd annuwiol,
Y mae 'r pwll ar ffoes vffernol.
Gwedi dechreu'r ffordd trwy rinwedd,
Datc: 2.10. Deut: 5.32.
Praw 'i dilin hyd y diwedd,
Ag na chytgam droi oddiarni,
Nes dy ddwyn i wlad goleuni.
Nid wyt nes er dechreu 'r shiwrneu,
A throi gwedyn at dy feieu,
Nid oes
Addewid.
Bromais gael y goron,
Heb barhau, hyd Angau'n ffyddlon.
Fe ddechreuodd Saul a Suddas,
Heb: 10.38, 39.
Fynd ti ar nef ar drott fel Demas,
Waith dyffigio cyn diweddu,
F'aeth y tri ir poeth garchar du.
Mat: 11.29.
Dilin Grist ar air a gweithred,
Troeda 'r ffordd y fu e'n gerdded,
Gwna 'r peth archwys yn y scrythur,
Ni throi droedfedd dros y llwybur.

Cyngor duwiol i bob dyn ag y ddymuno gael ffa­far Duw a maddeuant am ei becho dau.

PWy bynnag a geisio maddeu,
Ei bechod ai drosseddeu,
A chael pardwn gan dduw gwyn,
Rhaid dilin hyn o wersen.
Yn gynta addeu 'th bechod,
Yn brudd o flaeu y drindod,
Dihar: 28.13
Na chais gelu dim rhag Duw,
'Dos bai nad yw 'n ei wybod.
Gwedyn prawf ddeallu,
Pwy ddial wyti 'n haeddu,
A phwy angau didrangc maith,
Rhuf: 6.23
Am dan dy waith yn pechu.
A deall fod dy feiau,
Yn haeddu vffernol boenau,
Gwedyn cais a chalon drist,
Ioel 2.13 Dan: 9.1 [...]
Gan Dduw, er Christ ei maddeu.
A dysc yn brudd gydnabod,
Nad oes o flaen y drindod,
Iawn am bechod, ond gwaed Christ,
Ai angau trist ai 'fudd-dod.
A chrêd ith brynwr Jesu,
Yn gwbwl gyflawn dalu,
Ar y groes yn ddigon drûd,
Am feiau 'r bŷd sy 'n credu.
A gwybydd fod Duw 'n fodlon,
Ir iawn y wnaeth Christ drossom,
Mat: 3 [...] 17
Ag er ei fwyn yn barod iawn,
Roi pardwn llawn ir ffyddlon.
A chrêd y maddeû i tithau,
Dy bechod ath drosseddau,
Ioan: 3.1 [...]
Ond it geisio er mwyn Christ,
A chalon drist ei maddau.
Na chytgam geisio celu,
Or pechod wyti 'n garu,
Addeu 'r cwbwl gar bron Duw,
Peth ofer, iw ei wadu.
Cor: 11.31
A barn dy hun yn euog,
O flaen yr holl-alluog,
Fel nath farner ar ddydd brawd,
Ar g'oedd trwy wawd digassog.
[...]: 4.9, 10
Alara am dy bechod,
Yn ôl ei weld ai nabod,
A 'mofydia nôs a dydd,
Nes itti 'n brudd eiwrthod.
Gwna'r galon brudd ochneidio,
Ar llygaid ddyfal wylo,
A gwna ir ysbryd brudd dristhau,
Edifarhau a
[...]larus
mwrno.
A chais gan dâd goleuni,
Roi calon dyner itti,
A 'mofydia ymbell awr.
Am dan dy fawr ddrygioni.
Na orphwys byth ond ceisio,
Nes cael gan Dduw dy wrando,
A rhoi calon it dristhau,
Edîfarhau ag wylo.
Yn ol it
[...]aru
fwrno ennyd,
Am dan dy bechod oflyd,
[...] 11 [...] 114
Dala afel tra fech byw,
Ar bromais Duw ai 'ddewid.
Mae Duw 'n ei air yn addo,
Mat▪ 5.4 Esay 55.7
Diddanu rhai fo'n mwrno,
A rhoi hefyd bardwn clûr,
I bawb y wîr
Edifaru:
repentio.
Repenta oth fywyd anllad,
A chtêd yn Ghrist dy geidwad,
Gâd dy feiau tro ynod chwyth,
Ioan 3:16 Esay 55.7
Ni chollir byth o honad.
Mae Duw yn addo helpwr,
Esay 35.4
A cheidwad a ddiddanwr,
I bôb dŷn diseiriol trist,
Sef Jesu Grist dy brynwr.
Mae Duw yn addo maddeu,
Dy bechod ath drosseddeu.
Esay 1.16 18
Ath olchi yn lân oth frwntni, ei gîd,
Ond gado ymrhyd dy feieu.
O byddi di difeiriol,
Mae 'n addo bod yn rassol,
Ier 3.22
Diddig, tirion, mwyn, a
Rhâ [...]: Rhuf. 5.
ffri,
A byth a thi 'n heddy chol.
Mae 'n addo dy lwŷr olchi,
Oddiwrth dy feieu ath frwntni,
Yngwaed ei fâb (O cofia hyn)
Esay 1
Ath droi mor wynn ar Lili.
Dal afel sywr fel Christion,
Ar hyn o addewidion,
Mat: 24
Nef a dae 'r ânt heibio (clyw)
Cyu torro Duw
Addew [...]
bromeison.
[...] 2.9
Casa dy bechod oflyd,
Fel neidir gâs wenwynllyd,
Sy'n ceisio 'th ladd o gysgod llwyn,
Dan gêl, a dwyn dy fywyd.
[...] 4.14,
Na ddere ir man lle gallo,
Dy bechod taer dy hudo,
* Passa heibio, neu dro 'n d' ôl,
Na ddôs sel ffôl ith demptio.
Os doi ar draws y neidir,
A cholyn hon feth frathir,
[...] 6.27,
O doi 'n rhy agos at y tân,
Medd scrythur lân feth loscir.
Gan hynny ymgadw arnad,
Rhag tramwy lle bo 'r temptiad,
Gwell it droi, na mynd ir mann,
Nid wyt ond gwann ag anllad.
[...] 2:20,
Na thro at bechod eilwaith,
Fel ci neu fochyn diffaith,
Y rêd ir dom yn frwnt ei fri,
Yn ôl ymolchi vnwaith.
[...] 4.1
Na ddilin ddrwg gyfeillach,
Ath
[...]
helo ffolach, ffolach,
Ni thâl ceisio troi at Dduw,
Nes gado 'r cyfriw
[...]
ffrythnach.
A glŷn wrth bobol dduwiol,
A
[...] 6.4, 5 [...] 9, 63 [...] 7 [...]ar.
Marca ei ymddygiad grassol,
Da a difir yw 'r fath wŷr,
Ith ddwyn ir llwybyr nefol.
A chais gan Dduw trwy weddi,
Psalm [...]
Dy droi oddiwrth ddrygioni,
Ath gyfrwyddo tra fech byw,
I garu Duw ai ofni.
A nâd ir fâll dy ddallu,
Ath annog mwy i bechu,
Sathra
Dan sing Satan dan dy draed
Trwy rinwedd gwaed yr Jesu.
Datc. 1
Na ddere at y meddwon,
Rhag newid dy arferion,
Fel y newid y mor glâs,
A heli, slâs yr afon.
Ymâd a phôb cyfeillach,
Ath
Yrro.
helo yn annuwiolach,
Tyn oddiwrthynt, casâ ei ffyrdd,
Fel
Pûg
pitch a nyrdd dy gadach.

Cyngor yn rhybuddio dyn i ymgadw, rhag [...] meddyliau drwg yn ei galon, ag i droi ei fe­ddyliau bob amser, i fyfyrio ar ddaioni.

MAe holl feddwl dŷn ysowaeth,
Gen. 6
Gwedi' lygru wrth naturiaeth,
Ni fyfyria ond drygioni,
Nes y darffo ei aileni.
Nid oes dŷn ag all myfyrio,
Meddwl da, gwnaed oreu 'g allo,
2 Gor [...]
Nes cael gallu Duw ai radau,
I gyfrwyddo ei feddyliau.
[...] 51.10
O gweddia 'n daer gan hynny,
Arir Arglwydd adnewyddu,
Dy feddy liau ath amcanion,
I fwriadu ar yr vnion.
[...] 11.13
Felly y denfyn Duw ei ysbryd,
I oleuo dy feddylfryd,
Ag i newid dy fedd y liau,
I fwriadu yr hyn sydd orau.
[...]: 4.14
Nâd i feddwl drwg leteua,
Yn dy galon rhag dy ddifa,
Gwâs yn ceisio lletu i Satan,
Bôb yn awr yw 'r meddwl aflan.
[...]. 1, 2
Dôd dy feddwl ath fyfyrdod,
Ar y pethau sydd oddiv chod,
Lle mae Christ dy brynwr hygar,
Nid ar bethau s'ar y ddaear.
[...]20, 21 [...]2.33, 34
Rho dy frud ar bethau nefol,
Ag na sercha ddim daiarol,
Meddwl am y wlad y gorfydd,
Aros ynddi yn dragywydd.
[...]. 7 [...]5:10 [...] 20 [...] 14 [...] 1.3, 4
Meddwl am y pethau brynodd,
Christ ai waed it yn y nefoedd,
Heddwch Duw a choron hyfryd,
Teyrnas hardd, a didrangc fywyd.
[...] 39.1
Meddwl dy fod tra fech byw,
[...] 5.21 [...] 7
Bob yn awr yngolwg Duw,
A bod Duw yn gweld d'ymddgiad,
Ymhob man a chil ei lygad.
Meddwl fod y gelyn gwaedlyd,
1 Pet: 5.8 Datc: 1 2, 10 Iob 1 7 Mat: 13.25, 39
Ddydd a nôs fell llew newynllyd,
Yn troi daetu ith orweddfa,
Bôb yn awr yn ceisio'th ddifa.
Meddwl am reoli d'eiriau,
Mat: 12.36 Datc: 20.12
Ath weithredodd, ath feddyliau,
Wrth fodd Duw, rhag iddynt beri,
Gwascfa ith Enaid ddydd dy gysri
Meddwl fel y daw dy brynwr,
Datc: 1.7 Mat: 24.30, Mat: 25.10
Yn y cym'lau i chwareu'r barn [...]
Ag ymgweiria i gyfarfod,
Fel priod-serch gwrdd ai phriod.
Meddwl sel y gorfydd rhoddi,
Ddydd y farn mor fanwl gyfri,
2 Cor: 5.10 Rhuf: 14.12 Preg: 12.14
Am y meddwl drwg ar bwriad,
Ag y roir am weithred anllad.
Meddwl fal yr awn oddiymma,
Iob 1.21 Preg: 5.15 1 Tim: 6.7
Ir tŷ pruddlud am y cynta,
Mewm Cwd canfas heb vn
Geiniog
Beni,
Pe bae in ni rent Arglwyddi.
Meddwl fod yr Angau aethlud,
Heb. 9:2 Da [...]c: 6.8 Rhuf 5.12 Iosh. 23.1 [...]
Ar farch glâs yn gyrru 'n ynfud,
Fal na ddichon hên nag ifangc,
Rhag ei saeth ai ddwrnod ddiangc.
Meddwl hefyd y daw Angau,
Megis lleidir am ein pennau,
Datc. 3. Preg.
Heb vn vdcorn i'n rhybuddio,
Yn ddi-ymgais i'n anrheithio.
[...]a [...]: 4.14 Psalm [...].9 [...]ob 7.7
Meddwl nad iw bywyd vn dyn,
Ond fel Bwmbwl ar y llyn-wyn,
Neu fel Padell bridd neu wydur,
'Rhwn yn hawdd y dyrr yn glechdur,
[...]ob 7.6 Psalm 90.5, 6 [...]uc: 12.19, 20
Meddwl fel y [...]êd ein heinioes,
Megis llong dan hwyl heb aros,
Ag y derfydd am ein hamser,
Cyn in'dyb [...]ed draelo ei hanner.
Cor: 7.31 [...] 5.15 [...]oan 2.17 [...]uc: 16.24
Meddwl fôd y bŷd yn gado,
Pawb yn llwm i fynd o hono,
Ag fel iâ yn torri danynt,
Pan bo rheitia ei gymmorth iddynt.
Cor: 5:10 [...]alm 49.17 [...]: 6.7 [...] 4
Meddwl na ddaw aûr nag arian,
Ta [...] na thir mor droydsedd fechan,
Gida neb i fynd ir frawdleu,
I roi c [...]rif am ei beieu.
[...] 15 [...] 10 [...] 1 [...].12
Meddwl pan y delo Angau,
Gorfydd gado 'r bŷd ai bethau,
A mynd o flaen Christ yn wisci,
Am y Cwbwl i roi cifri.
[...]ar: 23.5.
Meddwl fal y bydd dy dlwsseu,
Ath holl olud, a [...]h holl swyddeu,
Yn ymofyn newydd feistri,
Cyn y caffech gwbwl oeri.
Meddwl dosted y fydd pechod,
Yn dolurio dy gydwybod,
Pan y
[...] 21.26 [...]: 6.15 [...]. 20.12 [...]: 2.16 [...]er.
tywler yn dy ddanedd,
Ddydd y farn dy holl anwiredd.
Meddwl fal y gorfydd rhoddi,
Rhuf: 14.12 Preg: 12.14 Mat: 12.36
Ddydd y farn ir Arglwydd gyfri,
Am bob gwithred ddrwg y wnelom,
Ar gair ofer ag y ddywetom.
Meddwl fal y bydd gwŷr gwychion,
Datc: 6.15, [...]
Sydd heb ofni Duw na dynion,
Ddydd y farn yn crio 'n scymy [...]
Am ir creigiau gwympo arnyn.
Meddwl fal y bydd y duwiol,
Datc: 7.9 Hy [...] yr 16
Yn y nef mewn braint rhagorol▪
Yn clodfori Duw gorucha,
Pan bo eraill yn
Vffern.
Gehenna
Meddwl fal y mae'r annuwiol▪
Datc: 21.8 Datc: 14.10 Marc. 9.44, 46, 48.
Yn ymdroi mewn tân vffernol,
Ar Pruf didrangc yn ei bwyta,
Bob yn awr heb gael ei wala.
Meddwl am hyn, a dibrissia,
1 Joan 2.15 Coll: 3.2
Y bŷd hwn ai wagedd mwya,
A myfyria trwy wir grefydd,
Ar air Duw, ar bŷd na dderfydd.
Meddwl dŷn a red heb orphwys,
Ar y drwg neu 'r da gyrhaeddwys,
Oni chaiff beth da i fyfyrio,
Ar y drwg fe rêd tra gallo.
Meddwl dŷn fel mâen y felin,
Y
Areulia.
droel a ei hun nes mynd yn gilin,
Oni roir rhiw rinwedd dano,
Iddo falu, ai fyfyrio.
Meddwl weithio 'r gwaith y bwyntiodd,
Dy greawdwr pan ith greuodd,
Ai wasnaethu ath holl
[...]ph: 5.16 Nerth.
bwer,
Yn dy alwad tra cech amser.
Meddwl mae gwell vn diwrnod,
Psalm [...]4.10.
Yn gwasnaethu 'r sanctaidd drindod,
Na'th holl ddyddiau, nath holl oesach,
Yn gwasnaethu dim amgenach.
Meddwl cin y gwelych bechod,
B'wedd attebu ddydd dy drallod,
A pha fodd i gallu ddiangc,
Thes: 5.3
Ddydd y farn rhag angau didrangc.
Dôd dy feddwl ar ddaioni,
Nad ar wagedd iddo ymborthi,
Hawdd y gallu i gyfrwyddo,
Os mewn pryd y ceisi' ffrwyno.
Hawdd iw diffodd y wreichionen,
[...]ac: 4.7
Cyn y mafloi yn y nembren,
Hawdd iw newid meddwl aflan,
Os gwrthnebir hwn yn fuan.
Tro gan hynny yn ebrwydd heibio,
Bôb drwg feddwl pan dechreuo,
Rhag ir gelyn mawr ei hocced,
Droi'r drwg feddwl yn ddrwg weithred.
Lladd blant Babel tra fo'nt fechgin,
Sang ar sarph tra foe 'n y rhisgin,
Tyn y gangren cyn ei gwreiddio.
Tro ddrwg feddwl cin cynyddo.
Gâd wreichionen fach i gynnu,
Yn dy do, hi lusc dy lettu,
[...]âd i feddwl drwg leteua,
Yn dy galon ie'th anrheithia.
Na leteua feddwl aflan,
Yn dy galon mwy na Satan,
Os lletteui rwyti 'n derbyn,
Cennad i ha­ratoille.
Harbinger o flaen y gelyn
Rho dy frud ar gadw'r gysraith,
Psalm 1.2 Preg: 12.1. 1 Thes: 5.18.
A byw wrthi, yn ddiragraith,
Ag na ollwng Duw oth feddwl,
Ond bendithia e, am y cwbwl.
Na fwriada ddrwg oth galon,
Lev: 19.17 1 Ioan 3.15
I anrheithio dy gid-gristion,
Laddiad.
Mwrddwr yw 'r fath feddwl gwaedlyd,
Gwachel rhagddo er dy fywyd.
Na thrachwanta wraig cymyd [...]g▪
Exod: 20.17 Gen: 12.17 Mat: 5.2 [...]
Ag na hoffa ei llygaid serchog,
Nâd ith feddwl redeg arni,
Cans godineb yw i hoffi.
Gwachel roi dy frud nath fwriad,
Zech: 7.10 Exod: 22.22 Deut: 27.19 Dih: 23. [...]0, li
Ar anrheithio vn amddifad,
Trais a blin orthrymder yw.
[...] cyfriw fwriad o flaen Duw,
Gwachel chwennych Aur nag arian,
1 Tim: 6.10 Exod: 20.17 Preg: 5.10
Tai na thir, trwy dwyll a chogan,
Nid iw'r cyfriw chwant a bwriad,
Gar bron Duw, ddim llai na lledrad.
[...]
[...]
[...]
[...]
Rhwym dy feddwl nàd e'i wibian,
Ar oferedd mawr na bychan,
Deut: 11.18
Nag ar ddim na ellech roddi,
Gifrif.
Côunr am dano ddydd dy ddidri.
Mar: 7.21 Zech: 8.17 Rhuf: 2.16 Preg: 12.14
Cadw'th galon rhag drwg fwriad,
Fel y cedwi'th law rhag lledrad,
Mae 'n rhaid atteb yn ein gaethed,
Am ddrwg fwriad ar ddrwg weithred.

Dyled-swydd plant i rhieni.

OS plentyn wyt, rho wir anrhydedd,
Eph: 6.2, 3
Ith dâd, ith fam, trwy barch a mawredd;
Duw sy 'n erchi i hanrhydeddu,
Os grâs a hiroês a chwenychu.
Gwna 'r peth archo dy rieni,
Prâw ymhob peth i bodloni,
Trwy na cheisiont gennyd bechu,
Gwna bob peth y fônt yn fynnu.
Dihar: 4.1
Derbyn gyngor, derbyn gerydd,
Derbyn gosb dy dâd yn vfydd,
Derbyn ddysc pan fo'n dy
Ceryddu.
shiaco,
Derbyn bôb athrawiaeth gantho.
Os dwl, os dall, os poeth, os lloerig,
Os anioddefgar, a dottiedig,
Y fydd dy dâd, ath sam mewn henaint,
Goddeu ei gwendid, trwy ddioddefaint.
O bydd dy dâd, neu 'th fam mewn tlodi,
1 Tim: 5.4
[...] chennyd tithau fodd iw peri,
Maetha 'n dirion y ddau henddyn,
Fel y maeths'ont dithau 'n blentyn.
Dilin siampl y Ciconia,
[...]y 'n porthi ei dâd, pan fo ef gwanna,
Yn cweirio ei nŷth, yn ei
Bwrw aden trosto.
adeino
Yn hên yn wann, heb allu cyffro.
Di [...]in arfer y Dolphiniad,
Sy 'n yorthi ei Tâd ai mam yn weiniad,
Gan ei cadw pan fônt gwanna,
Rhag ir Pyscod mawr ei difa.
Gwradwydd mawr, i feibion dynion,
Fod yn waeth nar Adar gwylltion,
Gwaeth nar Pyscod mewn caledi,
Wrth y rhai rows bywyd i'ni.
Od wyt wr mawr, o alwad vchel,
Ath dâd yn dlawdd, ai radd yn issel,
Rho barch ith dâd, er
Cyfuwch.
cywch oth alwad,
Anrhydedda 'th fam yn wastad.
Er bôd Joseph yn rheoli,
Gen: 45.9, 10, 11
Gwlad yr Aipht, ai dâd mewn tlodi,
Fe wnae Joseph fawr anrhydedd,
Idd i dâd er maint oi waeledd.
[...]r bôd Solomon yn frenin,
1 Bren: 2.19
Ar ei orsedd yn gyffredin,
Fe ddyscennau oddiar ei orsedd,
I berchi fam a mawr anrhydedd.
Er bôd Christ yn Dduw, yn ddŷn,
Yn vwch na neb, yn well nag vn,
Luc: 2.51
Fe barche'u fam, fe barche'u dadmaeth,
Fe fyddeu vfydd i hathrawiaeth.
Pet faet ti Duwc, nid llai dy ddyled,
I berchi 'th Dâd ath fam er tloted,
Ni rŷ' chelfraint rydddid it'ti,
Leusy 'th ddyled ith rieni.
Mae'th Dâd yn Dâd, pyt fae ef cobler,
A thitheu 'n fab pyt faet ti Squier,
Tra fech di 'n fâb, mae Duw 'n dy rwymo,
'Roi parch ith Dâd, pwy bynnag fytho.
Pan oeddyd wann heb fedru cwnnu,
Heb fwyd i gnoi, heb laeth i lwngcu,
Heb glwtt ith gylch, dy fam ath helpodd,
Pwy dâl a roi ir hon ath fagodd.
Yn hir hi'th ddygodd dan ei gwregis,
Ai gwaed hi'th borthodd yno nawmis,
Ai llaeth hi'th olchodd oth holl frwntni,
Pwy dâl pwyth y wnai di iddi.
Yn glâf hi geisiodd dy ddiddanu,
Lawer nôs, gan golli ei chyscu,
Gan dy lwlan rhwng ei breichiau,
Pan baet ti, ar dorri'n rhengau.
Rhô anrhydedd prudd gan hynny,
Ith rieni am dy fagu,
Nâd wâll arnynt hyd dy farw,
Tro gwerth ceiniog yn dy helw.
Y parch, ar bri, ar bwyd, ar trwssiad,
A roech ith dâd yn henwr ingrad,
Y ry dy fâb i' tithau 'n henddyn,
Wrth vnion farn, cyn dêl dy derfyn.
Y garthen rawn y fu ar welu,
Dy dâd wrth orwedd, yn y beudu,
Y geidw'th fâb i tithau orwedd,
Ar y dowlod cin dy ddiwedd.
Y messur Cwtta r'hwn y roddech,
A roddir itti pan heneiddiech,
[...]
Yr wŷr y ddial medd y wlad,
Y messur bach y roest ith dâd.
Bydd gan hynny hael a serchog
Rhwydd, a thirion, a thrugarog,
Wrth dy dâd, ath fam mewn hen [...]
Fel y caffech dithau'r cymmai [...]
Na ddôs fel Esau i Briodi,
[...]en: [...]6 34▪ 3 [...]
Heb gael cennad dy rieni,
Odid i Dduw 'r ioed fendithio,
R'faeth briodas wyllt, nai llwydd
Os anweddus yw'th rhieni,
Nid ôs it' ti moi amherchi,
Nai bychanu hyd ei diwedd,
Ond gweddio am wella ei buchedd.
Cham am watwar Noah ei dâd,
Gen: 9:22, 2 [...] 25
'Drwm felldithiwyd yn ei hâd,
Ar felldith hon, s'eb fyned etto,
O grwyn y
Pobl dduo [...] [...] crwyn.
Moores y ddaeth o hano:
2 Sam: 18:9, 10.14.
Absalon Dêg y fu anvfudd,
A thraws iw dâd, hen frenin Dafydd,
Duw ai crogodd wrth ei
Cedynnau.
locsen,
Am ei drawsedd, wrth frig derwen.
Parcha 'th dâd, ath fam gan hynny,
Eph: 6.2, 3
Helpa 'r ddau pan fo'nt yn ffaely,
Felly hestyn Duw dy ddyddiau,
Yn y tir lle bo dy dreiglau.

Cyngor i lywodraethu 'r ymadrodd wrth fodd Duw.

BId dy eiriau yn wastadol,
Yn gristnogaidd ag yn rassol,
[...]ol: 4:6 [...]ph: 4.29
Yn rhoi grâs ir holl wrandawyr,
Ag adeilad tra chymmessur.
[...]ihar: 21:23 [...]ihar: 18.21 [...]har: 13.3
Y mae bywyd, y mae Angau,
Yn y tafod yn y genau,
Gwachel ddwedyd geiriau diriaid;
Cadw d' enau, cedwi d' enaid.
Dilin d' arglwydd yn dy eiriau,
[...] Pet: 2.22, 23
Dywaid fel y dywede yntau,
Ni ddaeth twyll na gair anweddaidd,
Erioed y maes, oi enau sanctaidd.
[...] 1.19 [...]har: 10.19 [...] 17.28
Traetha 'n bwyllog, gwrando 'n escud,
Mae dwy glust, vn tafod gennyd,
Am'l eiriau, bair gyfe [...]liorni,
Ni ddaeth drwg i neb o dewi.
Cin dywedych, meddwl ennyd,
Mat: 5.37, 44 Col: 4.6 1 Cor: 14.26
B'wedd y myn mâb Duw it ddywedyd,
Yno dywaid r' hyn sydd rassol,
A da i adail rhai an-neddfol.
Na ddoed ymadrodd brwnt oth enau,
Eph. 4.29 Eph 5 4 Eph. 4 25
Na gair ffol, na choeg ddigrifau,
Senn, na ffrost, na ffrwmp, na chelwydd,
Ond bid rassol dy lyferydd.
Cadw d'enau rhag gair diriaid,
Dihar. 4 24 Di [...]ar 1 [...].3 Psalm 3 [...].1 Mat. 12.37
Felly galli gadw d' enaid,
Oni ffrwyni dafod anwir,
Yn ôl d'eiriau, ith gondemnir.
Arser iaith ag
Lleferydd. Psalm 14 [...].1, Col: 3.16 Iac. 1.26
Aeg gwlad Canan,
Bid am Dduw ai air dy ymddiddan,
Wrth dy eiriau y cair gwybod,
O bwy wlad yr wyt yn hanffod.
Nâd ith dafod arfer tyngu,
Mat. 5. [...]4 Iac. 5.12 Heb. 10.29
Cig a gwaed 'r Arglwydd Jesu,
Rwyt ti'n
Sathru.
damsing gwaed y cymmod,
Pan arferych gyfriw bechod.
Am air Duw nid oes it yngan,
Esay 66.2 Exod. 20.7 Deut. 28.58, 59
Heb anrhydedd, parch, ag ofan,
Ag os cymeri ei enw 'n ofer,
Di âe yn euog pan ith farner.
Dywaid beunydd leia ag allech,
Iac. 1.19 Dihar. 17.27
Dywed yn rassol pan y dywedech,
Oni ddywedi eiriau hyfryd,
Gwell it dewi a sôn na dywedyd.
[...] 19.1 [...] [...]ar: 6.16 [...]: 8.44 [...] 4.25
Gwachel fôd yn ddau dafodiog,
Câs gan Dduw bôb dyn celwyddog,
Tâd y celwydd ydyw 'r Cythrel,
Gwâs ir Diawl iwr ffalst ei chwedel.
[...] 8.16, 19 [...]lm 101.7
Arfer draethu 'r gwir oth galon,
Hoff iw 'r gwir gan Dduw a dynion,
Ni chaiff dŷn celwyddog gredu,
Gair oi wir, pan bo 'n ei dyngu.
[...]: 19.16 [...] 120.3, 4 [...] 64, 3 [...]lm 59.7
Na chno vn dŷn llwyr ei gefen.
Ag na arfer gair drwg absen,
Gwaeth na chleddau llym dau-finiog,
Ydyw cnllib dŷn celwyddog.
[...]: 4.24 [...] 140.3 [...] 120.3, 4
Na ddwg dafod drwg anhappus,
Gwaeth yw hwn na gwen wyn lindus,
Gwaeth na marwor poeth yn llosci,
Gwaeth na saethau vn or Cowri.
[...]: 2.1 [...]. 5.22 [...] 3.6
Er fy mendith na lyssenwa,
Neb yn rhwyll, neu 'n ffoll, neu 'n rhaca,
R'hwn a alwo ei frawd yn lletffol,
Mae ê yn haeddu tan vffernol.
[...] 17.27
Gwachel adrodd faint y glywech,
Gwachel ddwedyd faint y wypech,
Dywaid wir pan orffo ei draethu,
Nes bo rhaid, gwell weithiau i gelu.
[...]. 3.8 [...] 19.17
Bydd ddeallgar pan ganmolech,
Bydd gwrteisol pan gyfarchech,
Bydd gariadus wrth geryddu,
Bydd drugarog wrth gyfrannu.

Gweddi am lwodraethu 'r geiriau, ar geneu wrth fodd Dnw.

ARglwydd agor fyng wefyssedd,
Psalm 51.15
I folianu 'th Dduwiol fawredd,
A chyfrwydda di fyn hafod,
I ddatcanu maes dy fawr glod.
Llauw'ng enau, 'oth wir foliant,
Psalm 40.10
Ith fendithio am fyllwyddiant,
Ath glodfori, dâd trugarog,
Yn y dyrfa fawr luosog.
Llinia 'ng eiriau, lliwia 'n hafod,
Psam 141.3
A chyfrwydda fy myfyrdod,
Clô, a
Neu datcloi.
dat clo fy nwy wefys,
Nâd fi draethu ond dy wllys.
Arglwydd cadw ddrws fyng eneu,
Nâd fi draethu ffiaidd eirieu,
Ffrwmp, na ssrost, na sen na chabledd,
Geirieu ffol, na dim anwiredd,
Bid myfyrdod fy holl galon,
Psalm 19 1 [...]
Bid fyng weithred, am amcanion,
Bid fyng eirieu oll yn ddiddrwg,
A chymeradw yy ndy olwg.

Cyngor i ddyn fob bob amser o ymddygiad Christnogaidd.

Phil. 2.15 [...] Pet. 3.8 [...] Pe [...]. 3 11
BYd d'ymddygiad yn gristnogaidd,
Yn gwrteisol, ag yn griaidd,
Ymhob tyrfa 'delych iddi,
Megis plentyn ir goleuni.
[...]at. 5.16 [...]il. 3.17 [...] Pet. 3.16
Bydd fel seren yn discleirio,
Bydd fel cannwyll yn goleuo,
Bydd fel patrwn o gristnogaeth,
Ir rhai ddelo
Gwmpeini.
ith gwmpniaeth.
[...] Pet. 1.15 [...]ut. 16.20 [...] Pet 5.8 [...] 2.12
Bydd dra sanctaidd ir galluog,
Bydd yn vnion ith gymydog,
Bydd vn sobor it dy hunan,
Dyna 'r tri phwnc rheitia allen.
[...] 10.16 [...] 5.15 [...] 10.3 [...] 12. [...]0
Bydd mor ddi-ddrwg ag yw 'r glomen▪
Bydd mor gall ar sarph drachefen,
Bydd ddioddesgar fal y ddasfad,
Hôff gan Ghrist yw'r fath ymddygiad.
Bydd yn
[...]n [...]ymesurol. [...] 1.11, 12 [...] 9 27 [...] 5.18 [...]. 5.19, 20
demy' raidd megis Daniel,
Cadw 'r cnawd mewn Diett issel,
Gwachel wîn a bwyd rhy foethus,
Rhag dy fynd yn afreolus.
[...]. 4.3, 4 [...]. 39.7, 8, 9 [...]. 5.21 [...] 18 26
Bydd yn ddiwair, nid yn anllad,
Bydd fel Joseph yn d'ymddygiad,
Rwyt ti yngolwg Duw bob amser,
Bydd gan hynny lân a syber.
Delia 'n vnion wrth fargeini [...],
Deut▪ 25.15 1 Thes: 4.6
Na thwyll vn dyn wrth farchnatta,
Duw ei hun sydd vnion farnwr,
Rhwng y gwirion plaen ar twyllwr.
B [...]dd o ffydd a chrefydd vnion,
Tit▪ 2.2 Deut. 6.13 Esay 1.16 Dihar: 15.3
Ofna Dduw o ddwfnder calon,
Na wna ddrwg o flaen ei lygad,
Ymhob mann, mae 'n disgwylarnad.
Dilin gyngor doeth bregethwyr,
Dihar: 19 2 [...] Heb: 13.17 1 Pet▪ 2. [...] Rhuf: 12. [...]
Ymdddarostwng ith Reolwyr,
Bydd gariadus ath gymdogion,
Ag heddychol a phob Christion▪
Bydd dra grassol yn dy eiriau,
Col: 4.6 Dihar. 13.3 Psalm. 15.4
Bydd [...]n fedrus yn dy chwedlau,
Bydd yn gywyr yn dy
Addewid 1 Pet. 5.5, [...]
bromais,
Bydd ym-hob peth, lân, a llednais
Bydd di berffaith ymhob tyrfa,
Mat. 5.48 Phil [...]. 1 [...] [...] Pet 2, 1 [...] G [...]n. 6. [...]
Bydd fel sant ymlhith y gwaetha,
Er diffeithed y fo 'r cwmpni,
Bydd fel Noah 'mysc y cowri.
Cyfarch pôb dŷn yn dra suriol,
Rhuf. 16: [...] 1 Pet. [...] 1 Pet Rhuf: 13. [...] Lev. 19.3 [...]
Gostwng ith well yn gwrteisol,
Parcha 'r henaint ar Awdurdod,
A rho 'r blaen ith well yn wastod.
Bydd ddioddefgar a chymmessur,
Dihar. 3. [...] Co [...] 3 [...] 16 [...]
Na fydd boeth na thwym dy nattur,
Goddeu gamwedd cin cynhennu,
Y ddioddefo hwnnw orfu.
Exod: 20.12 1 Pet. 5.5 Mat▪ 21.9 Iac: 4.10
Ymddarostwng ith oreuon,
Duw ei hun a wrthladd beilchion,
Ag fe ddyru râs yn ystig,
Ir rhai vfydd gostyngedig.
Dihar: 16.5 [...]s: 75.5, 6 1 Thes: 5.18 Iob 1.21
Na falchia am vn rhinwedd,
Nag am gyfoeth ag anrhydedd,
Ond rhô ddiolch prudd am danynt,
Rhag i Dduw dy adel hebddynt.
Deut: 22.11 [...] Tim: 2.9 Esay 3.16, 17 [...] Pet: 3.3
Bydd di gryno yn dy ddillad,
Dôs yn lân yn ôl dy alwad,
Torr dy bais, yn ôl dy bwer,
Na fydd goeg, na brwnt vn amser.
Rhuf: 6.23 [...]ac: 1.15 [...]zek: 18.4
Gwachel bechu er cwmpniaeth,
Cyflog pechod yw marwolaeth,
Cnifer gwaith y bech yn pechu,
Cnifer Angau wyt yn haeddu.
[...]en: 2.17 [...]huf: 5.12, 18
Mae cyfathrach er y dechreu,
Rhwng pôb pechod brwnt ag Angeu,
Fal na ddichon vn dyn bechu,
Na bo Angeu yn ei lwngcu.
[...]: 4.29 [...]: 5.11, 12 [...]ay 29, 15
Na fydd anllad yn dy chwedleu,
Na fydd aflan mewn corneleu,
Ym-hob cornel bid d'ymddygiad,
Fal pyt faet wrth groes y farchnad.
[...]har: 1.10 [...]: 4.10
Os cais dŷn, na Diawl, nag Angel,
Gennyd bechu yn y dirgel,
Cofia fôd Duw a saith llygad,
Ym hob mann yn disgwyl arnad.
Er nâd ydyw dŷn yn gweled,
Ier: 16.17 Ier: 2 [...].23
Yn y dirgel lawer gweithred,
Y mae Duw yn gweld y cwbwl,
Pan na bytho dŷn yn meddwl.
Os trosseddi yn y dirgel,
1 Cor: 4.5 Rhuf: 2.16 2 Sam: 12 [...]
Duw ddatguddia dy holl
Gynghor.
gwnsel,
Ag a fyneg 'dy ymddygiad,
Ir bŷd yng wydd 'r haul a lleuad.
Gwa chel ddilin ddrwg gwmpniaeth,
2 Thes: 3.6 Psalm 1.1
Pobol anwir ddigristnogaeth,
Os, fe
Gly [...]u w [...] neu ddifwy [...]
nyrdda r'hain d'ymddygiad,
Fel y nyrdda r' pitch dy ddillad
Fal y hallta 'r môr y granffo,
Or dwr croew ddelo atto,
Felly nyrdda pobol scymmun,
Foeseu 'r goreu ddelo attyn.
Gwachel neidir rag dy frathu,
Eph: 5.11 [...], 13, 14.
Gwachel Blâ rhag dy ddifethu,
Ag o ceri Jechawdwriaeth,
Gwachel ddilin drwg gwmpniaeth,
Câr ath galon bôb dŷn duwiol,
Psalm 101 [...] 6 Phil: 3, 1 [...]
Bydd gyfeillgar a rhinweddol,
Dilin arfer y rhai doethion,
A ffieiddia 'r annuwolion.

Paratoad ir cymmun.

POb rhiw Gristion ag y garo,
Ddyscu 'r modd y mae ymgweirio,
Fynd yn lân i ford 'r Arglwydd,
Dysced hyn o werseu 'n ebrwydd.
Cyn yr elych,
Ar ruthr.
rhwp, ir Cymmun,
Ystyr ble, yr wyt ti 'n rofyn,
A pha beth yr wyti ar seder,
I
Dderbyn.
recesio yn y swpper.
Nid i ford rhyw Emprwr llidiog,
Ond i ford yr holl Alluog,
Rwyt ti 'n rosyn, mynd i fwyta,
Bwyd sydd gan mil gwell na Manna.
[...]: 6.49, 50 [...]or: 11.29 [...] 13.27
Gwell na Manna os fel Cristion,
Y derbyni hwn yn ffyddlon,
Gwaeth na gwenwyn os trwy anras,
Y derbyni hwn fel Suddas.
Meddwl dithau am ei dderbyn,
Yn gristnogaidd fel y perthyn,
Mewn sancteiddrwydd, ffydd, a gobaith,
Glendid pur, a chariad perffaith.
Gwachel redeg yn amharod,
I ford Christ yn llawn o bechod,
Rhag it dderbyn barnedigaeth,
Lle caiff eraill Jechawdwriaeth.
Cofia 'n
Gryno. E [...]od: 12.3, 15, 19
garcus, pwy sancteiddrwydd,
Pwy ymgweirio, pwy parodrwydd,
Gynt ossododd Duw ar dâsc,
Cin cae Israel fwyta 'r Pasc.
Cofia hefyd pwy ymolchi,
Ioan: 13.4, 5
Pwy lanhau, a phwy syberwi,
Y wnaeth Christ ai ddwylo tyner
Ar ei Saint, cyn
Prof.
tasto'i swpper
O na ddere dithau 'n sarnllyd,
Yn dy rwd, ath bechod drewllyd,
I ford Christ, heb lwyr ymolchi,
Oth holl feiau, ath holl fryntni.
Bwrw lefein pob rhyw bechod
1 Cor: 5 7, 8
Llid, cynfigen, malis, medd-dod,
Rhysig, falssedd, ffwrdd oth calon,
Ni thrig Christ y man lle byddon.
Cofia fel yr
Myned i fe [...] Ioan: 13.2 [...]
entrodd Satan,
Gynt yn Suddas fradwr aflan,
Yn ôl iddo fwyta 'r tammaîd,
Yn ei bechod brwnt mor embaid.
Gwachel ditheu rhag digwyddo,
Y fath beth yr eil waith etto,
Os ti ddoe i ford yr Arglwydd,
Yn d'aflendid heb barodrwydd.
Cofia ir Corinthiaid feirw,
A nychu 'n hîr, or gwres ar gwaew,
1 Cor: 11.3 [...]
O waith mynd yn amharadol,
Llwyr ei pen ei Bwrdd sancteiddiol.
Gwachel ditheu fynd yn rhwyscus,
Ir ford hon heb ofan parchus,
1 Cor: 11.29
Heb ystiriad beth sydd arni,
Rhag dy farw yn dy frwntni.
Hola dy hun, a myn wybod,
1 Cor: 11.28
Wyt ti 'n difar am dy bechod,
Ag oes genyd ffydd, a gobaith,
Calon lan? a chariad perffaith.
[...] Cor: 11.31, 32
Barna dy hun yn ddiweniaeth,
Fel na farnô Duw di 'r eilwaith,
Ag lle gwelych ddim yn eisieu,
Cais gan Ghrist ei roi neu faddeu.
Pedwar peth [...]ngenrheidol [...]yn derbyniad y [...]ymmun.
Pedwar petb sydd angenrheidiol,
Ir rhai fynn cymmuno 'n ddeddfol,
(1) Ffydd gristnogaidd, (2) gwir ddifeirwch,
(3) Cariad perffaith, (4) diolchgarwch.
Nid oes llûn bôd heb y lleia,
Or rhai hyn cyn mynd i fwyta.
Ar neb êl, ir swpper hebddyn.
Ni chaiff lês oddiwrth y cymmun.
[...] Ffydd.
Fydd sydd gynta 'n angenrheidiawl,
I gredu i Ghrist roi hun 'n hollawl,
Ar y groes i farw drossom,
Am y pechod ôll y wnaethom.
Ffydd sy'n cyrraedd ffrwyth pardwn,
Y bwrcassodd Christ trwy
Ddioddefaint. [...]oan: 1.12
bassiwn,
Ag yn derbyn ar y swpper,
Grist ei hun ai holl gyfiawnder.
Nid iw Christ yn fwyd ir bola,
I gnoi a dant, ai roi ir cylla,
Bwyd iw Christ, i borthi 'r enaid,
Ioan: 6.35
Yn ysbrydol, trwy ffydd dambaid.
Ni all neb fwynhau 'n ysprydol,
Christ, ai waed, ai gorph sancteiddiol,
Ond yn vnig trwy ffydd rymmus,
A ddel o galon edifarus,
Mae 'r Efengil ini yn dangos,
1 Pet: 3.22 Act 3. [...]0, [...] Ioan 6.63
Fôd Christ yn y nêf, yn aros,
Ag na ddichon vn dŷn cnawdol,
Fwyta Christ, ond yn ysbrydol.
Ffydd gan hynny sydd angenrhaid,
I gyrraedd Christ i borthi 'r Enaid,
Ag i ddercha 'r galon atto,
O myn Enaid borthi arno.
Bwyd ir Enaid, bwyd ir galon,
Bwyd yw Christ ir meddwl ffyddlon,
Bwyd i gymryd trwy ffydd fywiol,
Bwyd i fwyta yn ysbrydol.
Pan bo 'r corph yn cymryd bara,
Yn y Cymmun er ei goffa,
Cwyn dy galon, y pryd hynny,
A thrwy ffydd, mwynha Grist Jesu.
Nessa at ffydd, rhaid edifeirwch,
2 Edifeirw [...]
Am bôb pechod trwy ddyfalwch,
A llwyr fwriad gwella beunydd,
Troi at Dduw, mewn buchedd newydd.
Edifara o ddwfnder calon,
Am bob bai, trwy ddagrau heilltion,
Ag na ddere i ford yr Arglwydd,
Nes difaru, rhag cael trymgwydd.
Golch dy faril, carth dy waddod,
Na ddôd wîn mawn
Llester neu faril 1 Cor. 5.7, 8
Casc o bechod,
Rhag ir gwîn mewn llester aflan,
Dorri 'r casc a rhedeg allan.
Ni thrig Duw, nar Oen, nar glomen,
Lle bo pechod a chynfigen,
Golch gan hynny yn lân dy lester,
O derby nni Grist nai swpper.
Chwd dy fedd-dod, clâdd dy fryntni,
Gâd dy faswedd brwnt, ath wegi,
Attal nwyfiant, ffrwyna nattur,
Gwella 'th fuchedd, na fydd segur.
Golch dy ddwylo mewn gwiriondeb,
[...] Cor. 7.1
Golch dy seddwl, mewn duwioldeb,
Golch mewn cariad ben a chynffon,
Os derbynnis Grist ith galon.
[...]cramentum [...]quirit Sacram [...]tem.
Câr gyfiawnder, dilin sobrwydd,
Arfer lendid a sancteiddrwydd,
Gwisc am danad gariad perffaith,
Nad vn bai dy nyrddo 'r eilwaith.
[...]at. 7.6
Nid oes rhoi i Gwn mor pethau sanctaidd,
Nar gwerthsawr bearls ir moch angrhiaidd,
Nar Manna gwynn mewn halog grochan,
Na chymmun Christ mewn cylla aflan.
Mewn Pott o aûr y dodir Manna,
Heb: 9.4 Mat: 27.59
A chelain Grist, mewn crus or meina,
Ar gwîn or
Grawn.
Grâp mewn baril griaidd,
Ar Cymmun hwn mewn Calon sanctaidd.
Y trydydd peth sy'n rhaid ei geisio,
2 Cariad.
Yw cariad perffaith cyn
Neu dderbyn
recefio,
Heb ddwyn meddwl drwg at vn dyn,
Pell, nag agos, câr na gelyn.
Cariad ydyw 'r
Nodau.
arwms tirion
Sydd gan Grist ar
Wisciadau. Ioan: 13.35 Gal. 5.22
lifrau weision,
Ag wrth gariad yr adwaenir,
Ddefaid Christ oddiwrth y geifir.
Nid iw Christ yn derbyn vn dyn,
I fwynhau ef yn y cymmun,
Ond yr hwn y fo 'n ddiragraith,
A phob dŷn mewn cariad perffaith.
Py [...] fae gennyd fil o ddoniau,
1 Cor. 13.1, 2, [...]
A bod cariad i ti 'n eisiau,
Nid wyt deilwng byth i ddywad,
I ford Crist heb berffaith gariad.
Câr gan hynny dy gymdogion,
Mat 5.43. [...] Mat: 5.24
Maddeu 'n rhwydd ith holl elynion,
Ag os gwnaethost gam ag vndyn,
Cymmoda, cyn bwyteuch y cymmun.
Gwachel ddywad yn ddigofus,
1 Cor. 5.7, [...] Ioan. 13.27.
I ford Christ mewn llid a malis,
Rhag i Satan fynd ith gylla,
Gida 'r tamaid gwedi fwyta.
Dysc di gan y neidir dorchog,
Chwdu maes dy wenwyn llidiog,
Cin dy fynd ir ford yn llawen,
Rhag ith falis lladd ei perchen.
Y neidir fraith medd rhai ai gwalas,
'Fwrw ei gwenwyn ar y gamlas,
Cyn yr yfae ddwr or afon,
Rhag ir gwenwyn dorri ei chalon.
Bwrw dithau dy lîd allan,
Ath ddrwg feddwl, ath draws amcan,
Ath holl falis, ath genfigen,
Rhag ir rhain
Nafu.
andwyo ei perchen.
Os bydd gennyd y tri ymma,
(1.) Ffydd, (2.) difeirweh, (3) cariad, coda,
Dereu ir cymmun, mae i ti groeso,
Christ ei hun sŷn d' alw atto.
[...]fyrdod wrth [...]fro 'r cym­ [...] ai dder­ [...]. [...] 19.34
Pan y gwelych dorri 'r bara,
A thywalltu 'r gwin or cwppa,
Cofia fel y torreû 'r wayw-ffon,
Gorph dy Ghrist ar grogbren Creulon.
[...]or: 10.16
Pan dderbynniech o law 'r ffeiriad,

[...]id paras [...]em & ven­ [...].

[...]ede & man­ [...] [...]asti.

[...]: 3.17 [...]lite parare [...]ces sed corda [...]um.

Fara a gwîn, yn ol cyssegrad,
Derbyn Ghrist trwy ffydd ith galon,
Portha d' Enaid arno 'n ffyddlon.
Nid a danedd y mae bwyta,
Christ yn gnawdol, ai roi 'r bola,
Ond trwy ffydd y mae 'n ysbrydol,
Fwyta Christ ar galon fywiol.
Cyfod. Luc: 22.19 Mat: 26.28
Côd dy galon, dring ir nefoedd,
Edrych ar yr hwn ath brynodd,
Cofia faint y wnaeth ef erod,
Pan groeshoeliwyd am dy bechod,
Cred i Ghrist ar groes ai hoelion,
Offrwn drossod waed ei galon,
A phwrcassu bywyd itti,
R'wyti 'n bwyta Christ o ddisri.
Os gofynni pwy ddaioni,
Pwy ddaioni y gaer o dderbyn y cymmun yn delwng.
Ddyru Christ or swpper itti,
Pan dderbynniech hi 'n gristnogaidd,
Mewn gwir ffydd, a chariad perffaidd.
Mae 'n rhoi itti gyflawn bardwn,
Mat: 26.28 Eph: 1.7
Oth holl bechod
Rhyddhad.
absoluwsiwn,
Gwedi 'r brenin mawr ei selu,
A gwaed gwerthfawr calon Jesu.
Mae 'n rhoi Pardwn, mae 'n rhoi bywyd,
Joan: 6.48.5 1 Cor: 10.16
Mae 'n rhoi Comfford, mae 'n rhoi iechyd,
Mae 'n rhoi ysbryd glan ai ddoniau,
Mae 'n rhoi 'hun, ai holl rinweddau.
Mae 'n dy wneuthur di 'n gyfrannog,
Oi holl ddoniau mawr galluog,
Eph: 3.17.
Ag mewn ysbryd, mae ê'n trigo,
Yn dy galon byth tro ganto.
Mae ê'n porthi d' Enaid egwan,
Eph: 1.13, 1 [...]
Ai wir gorph ai waed ei hunan,
Ag yn rhoddi nefawl ysbryd,
Itti 'n ernest or gwir fywyd.
[...].
O bwy ddyled mawr sydd arnad,
I folianu Christ yn wastad,
Am dy wneuthur yn gyfrannog,
Or fâth swpper fawr gyfoethog.
A phwy daliad sy'n dy
Nerth.
bwer,
I roi iddo am ei fwynder,
Felly 'n porthi d' Enaid aflan,
Ai wir waed, ai gnawd ei hunan.
Na sydd dithau mor nefeilaidd,
A mynd o 'r llan, yn anweddaidd,
Nes rhoi clôd a moliant iddo,
Am yr ymborth y gest gantho.
Christ ni fwytau sara
Haidd. [...] 6
barlish,
Chwauthach bwyd oedd well ei
[...]las.
relish,
Heb roi moliant mawr am dano,
Iw dâd nefol heb anghofio.
Pwy faint mwy na ddylit tithau,
Fwyta Christ y penna or seigiau,
Heb roi diolch ir Duw cyfion,
Am ei fâb o ddwfnder calon.
A gwawdd nef, a dâer, a dynion,
Seraphiniaid, ag Angylion,
Ith gid helpu foli 'r Arglwydd,
Am ei gariad ai g'redigrwydd.

Gweddi cyn derbyn y cymmun.

ARglwydd grassol r'hwn y roddaist,
Jesu Grist y mwya geraist,
'Fôd yn
Bridwerth
ranswm dros ein beiau,
Ag yn ymborth i 'n eneidiau.
Dyro râs i minnau 'n sanctaidd,
Y'mbartoi fel Christion gweddaidd,
'Dderbyn Christ, trwy ffyddd im calon,
I borthi f' enaid arno 'n Euon.
Carth fy meddwl am cydwy bod,
Golch fi'n llwyr oddiwrth fy mhechod,
Gwna fi 'n llester glân i dderbyn,
Christ im calon, yn y cymmun.
Cryfha fy ffydd, amlha fyng obaith,
Enyn ynof gariad perffaith,
Sancteiddia 'r corph. cyfrwydda 'r enaid,
I dderbyn Christ y bwyd bendigaid.
Côd fyng halon cywch ar nefoedd,
Lle mae Christ, yr hwn am prynodd,
Pâr im henaid borthi arno,
A thrwy ffydd, gael grym oddiwrtho.
Pâr im gredu fôd im bardwn,
Am fy' mai er mwyn eî
Ddio [...]d [...] ­faint.
bassiwn,
A rhan hefyd oi holl ddoniau,
Y bwrcassodd, trwy loes angau.
Pàr im gredu y daw i drigo,
Yn fyng halon byth tra ganto,
Ag na 'medy 'sanctaidd ysbryd,
Nes fy nwyn ir nefoedd hyfryd.
1 Cor: 6.19
Nâd gan hynny i mi nyrddo,
Y demel sanctaidd lle mae'n trigo,
Nag halogi byth om llester,
Ond i gadw 'n lân bôb amser.
Pâr im hefyd i glodfori,
Nôs a dydd ar eitha om gallu,
Ai fendithio 'n brydd bôb amser,
Am yr ymborth sy'n ei swpper.

Gyngor i bob bentu lu i lywodrauthu ei dy yn dduwiol.

OS mynni fôd yn ddŷn i Dduw,
Yn Gristion sanctaidd tra fech byw,
Gwna dy dŷ, yn Eglwys fechan,
Ath deulu 'n dylwyth Duw ei hunan.
Gwna dy dŷ yn Demel gysson,
Gwna dy dylwyrh fel Angylion,
Yn ei graddau o bôb galwad,
I wasnaethu Duw yn ddifrad.
Gwna dy dŷ yn demel sanctaidd,
I addoli Duw yu weddaidd,
Gan bôb enaid a fo ynddo,
Forau a hwyr, yn ddi-ddyffygio.
Dewis
Neusc [...]
fain o bobol rassol,
Gwedi
Nadd [...]
squario ei gîd wrth reol,
Yn byw yn sanctaidd, ag yn gymmwys,
I
Adil [...]
adeilio dy lân Eglwys.
Nâd vn maen anghymwys ynddi,
Nâg vndrwg-ddyn ddywad iddi,
Nid rhai aflan, ond rhai cymwys,
Y fyn Duw yn faen i Eglwys.
Tro 'r maen aflan ôll oddiwrthyd,
Ni fyn Duw 'r faeth faeni sarnllyd,
Tŷ i Griist, nid ty i Gythrel,
Y fydd dy Eglwys di ath demel.
New g [...] fach.
Ffittiach ydiw i bobol aflan,
Fôd yn fain i gorlan Satan,
Ag yn danwydd vffern drist,
Nag yn fâin i Eglwys Grist.
Maen anghymwys maen afluniaidd,
Sy 'n anffyrffio Temel
Hawdd [...]
griaidd,
Dŷn anneddfol, dŷn anesmwyth,
A bair anglod ith holl dylwyth.
Na ddôd glogfaen câs anghymwys,
Heb ei
Maddu [...]
squario yn dy Eglwys,
Ag na dderbyn ith dŷ deddfol,
Rai digrefydd, at rai grassol.
Ni wna meini câs anghymwys,
Ond diwreiddio gwelydd D'eglwys,
Nar rhai aflan, drwg, di-grefydd,
Ond troi'th Dŷ ai dor i fynydd.
Gyrr yr aflan ffwrdd oth Deulu,
Cyn y ceisiech Grist ith llettu,
[...] Christ [...] at yr [...] i troi [...] bont [...] [...]nuwioldeb, etto nid yw ef yn dyfod i cyssuro hwynt, nes iddo i [...]io hwynt, Ioan: 14.21.
Ni ddaw Christ ir lle amherffaith,
Nes troi yn gynta 'r aflan ymmaith.
[...]. 14
Byth ni chytfydd mewn vn Demel,
Wir Blant Duw a phlant y Gythrel,
Mwy nar gwenin bach ar mwg,
Mor ysbryd glân ar ysbryd drwg.
Ni thrig Brenin lle bo moch,
Brwnt ei buchedd, gwaeth ei rhoch,
Ni thrig Christ ai ysbryd gwiwlan,
Yn yr vn tŷ ar rhai aflan.
Os bydd ith dŷ rai digrefydd,
Meddwon, marllyd, ag anvfydd,
Tro hwy maes, fel Dafad glafrllyd,
Rhag Clafrio 'r faint sydd gennyd.
[...] 1.9, 10.
Fel y bwriodd Abram, Ismael,
Ffwrdd oi dy, am chwareu 'r
[...]'r Gwr­ [...]gar ddyn.
Rhebel,
Felly bwrw dithav 'r aflan,
Ffwrdd o fysc dy Dylwyth allan.
[...] 101.7
Ni adaweu Dafydd frenin,
Wâs annuwiol yn ei gegin,
Na âd dithau ddrwg weithredwr,
Yn dy blâs, nag yn dy barlwr.
Vn gwas aflan a bair anair,
I lawerodd o rai diwair,
Nad gan hynny'r aflan orphwys,
Yn dy dŷ nag yn dy Eglwys.
Myn rhai duwiol ith wasnaethu,
Os dedwyddwch a chwenychu,
Duw fendithia waith y duwiol,
Pan ddel aflwydd ir anneddfol.
Gwas fel Joseph Duwiolgairwir,
Y dynn fendith ar dŷ i'feistir,
Ond y drwg-ddyn megis Achan,
Ios. 7 [...]
All
Na [...]
andwyo 'r Tŷ ar Gorlan.
Os bydd gwâs crefyddol gennyd,
Duw fendithia dy hôll olud,
Fel y gwnaeth ef er mwyn
I [...] Gen: [...]
Jago,
I holl olud Laban lwyddo.
Gwell gwâs duwiol, llariad, llonydd,
A dynn lwyddiant ar dy faesydd,
Nar digrefydd gorau gaffech,
A dynn aflwydd ar y feddech.
Gwell y llwydda gorchwyl gwâs,
Diddrwg, llariaidd, llawn o râs,
Nag y llwydda gwaith anneddfol,
Gwâs digresydd, grymmus, graddol.
F' all gwasnaethwr doeth crefyddol,
Droi ei feistir' fôd yn ddeddfol,
1 [...]
Fal y dichon gwraig y Pagan,
Droi ei gwr yn Gristion gwiwlan.
Oni cheisi bobol ddeddfol,
Ith wasnaethu yn grefyddol,
Byth ni bydd dy dŷ yn Demel,
Ond yn wâl a glwth ir Cythrel,
Nid wyd nes er gweision Crysion,
I gyflawni dy orchwylion,
Oni byddant hefyd (Clyw)
Grŷf i gwpla gorchwyl Duw.
Na fynn vn ith Dŷ ath Drigfa,
Nes bô o Deulu 'r ffydd yn gynta,
Nag vn gwâs, tra fech byw,
Nes bo 'n gynta 'n was i Dduw.
Ni fynn Eglwys Duw it dderbyn,
Twrgc, na Phagan, itti 'r Cymmun,
Na fyn dithau yn dy Deulu,
Rai digresydd ith wasnaethu.
Ni bydd gwâs digrefydd, cywir,
Nag ir Arglwydd Dduw nai feistir,
Can 's asferol ir fath ddrwgwas,
Werthu ei feistir megis Suddas.
Cais gan hynny bobol sanctaidd,
Pobol dduwiol, pobol weddaidd,
Ith wasnaethu tra fech byw,
Os gwnai dy Dŷ, yn Eglwys Duw.
Bydd dy hunan yn oleuni,
Ag yn batrwm o ddaioni,
Ith holl bobol mewn sancteiddrwydd,
Glendid bulchedd, a gonestrwydd.
A rho shiampleu da iw dilin,
Yn y neuawdd, yn y gegin,
Mewn gair, gweithred, ag ymddygiad,
I bôb rhai fo 'n disgwyl arnad.
Rhodia gida Duw fel Enoch,
Bydd bôb amser yn
Gochelgar.
wagelog,
Cofia, fod Duw a saith lygad,
Ym hob man yn disgwyl arnad.
Gwachel ddwedyddim nai wneithur,
Ond y fytho tra chymmessur,
O flaen Duw, a chroes y farchnad,
A phâr gofio hyn yn wastad.
Bydd mor sober, bydd mor sanctaidd,
Bydd mor gynnil, bydd mor weddaidd,
Bydd mor ddeddfol, bydd mor gymwys,
Yn dy Dŷ‘ ag yn dy Eglwys.
Y mae dyled ar Benteulu,
Ddysgu dylwyth wir grefyddu,
Gen: 18.19 Deut: 6.6, [...]
Nabod Dvw, a chadw ei ddeddfau,
Credu yn Ghrist, ai 'ddoli yn ddiau.
Fel y dyscau Abram, ebrwydd,
Bawb oi dŷ, i ofni 'r Arglwydd,
Felly dysc dy blant ath Deulu,
I nabod Duw, ai wir wasnaethu.
Dysc dy blant, a dysc dy bobol,
I wir nadob ei Tâd nefol,
Ar iachawdwr a ddanfonwys,
Dyma 'r ffordd ir nef yn gymwys.
Planna gyfraith Dduw 'n wastadol,
Yng halonnau pawb oth bobol,
Sonia am danynt hwyr a boreu,
Y mewn, y maes, wrth rodio ag eisteu.
Duw sy 'n erchi 'r Tadau ddangos,
[...]ut: 6.6, 7, 8
Deddfau 'r Arglwydd i hôll blantos,
Ai rhoi 'n lasiau ar ei dillad,
Er mwyn Cofio gair Duw 'n wastad.
Darllain Bennod or scrythyrau,
Ith holl dylwyth nos a borau,
Pâr i bawb
Ail adrodd. [...]: 1.22
repetio allont,
A byw 'n ôl y wers y ddysgont.
Bydd reolwr, bydd offeiriad,
Bydd gynghorwr, bydd yn vnad,
Ar dy dŷ, ag ar dy bobol,
I reoli pawb wrth reol.
Bydd offeiriad iw cysrwyddo,
Bydd gynghorwr iw rhybuddio,
Ag i draethu 'r fengil iddynt,
Ag i brudd weddio drostynt.
Bydd reolwr i
Gymmellu.
gompelo,
Ag i gosbi 'r rhai droseddo,
Ag i beri pawb oth bobol,
Fyw 'n gristnogaidd ag yn foesol.
Bydd di farnwr i gyfrannu,
Vnion farn, rhwng pawb oth deulu,
I roi tâl ir da, ar duwiol,
A dialeu ir anneddfol.
Gwna di gyfraith gyfiawn gymmwys;
I reoli 'th Dŷ a'th Eglwys,
Pâr ith bobol yn ddiragraith,
Fyw yn gymmwys wrth y gyfraith.
Dysc i bawb yn gynta ei dyled,
Dangos b'wedd y dylent fyned,
Gwedi dyscu 'r gyfraith groew,
Pâr ir wialen beri ei chadw.
Bydd ath llaw, a bydd ath lygad,
Yn llwyr ddisgwyl ar ei ymddygiad,
Nâd i neb, ar air na gweithred,
Droi ar draws, heb gerydd caled.
Pâr i bawb oth dŷ ddiscleirio,
Megis Seren yn goleuo,
Yn rhoi llewyrch, dysc, ag vrddas,
I bob rhai fo 'n trigo o gwmpas,
Pâr ith Dylwyth di ragori,
Mewn duwioldeb a daioni,
Fel 'r oedd Tylwyth Nôe dduwiola,
Yn rhagori 'r holl fyd cynta.
Pâr ith wraig fôd megis seren,
Siriol, sanctaidd, lonydd, lawen,
Yn Esampl o Sancteiddrwydd,
Mewn gair, gweithred, a gonestrwydd.
Pâr ith hôll blant fôd yn foesol,
Ier: 35 6
Yn gristnogaidd ag yn rassol,
Yn ymostwng iw rhieni,
Fel ylant Rechab yn y stori.
Pâr ith Dylwyth fôd yn ffyddlon,
Megis Tylwyth T ŷ Philemon,
Philem. 2 Adnod.
'Rhwn y waneth ei Dŷ yn Eglwys,
Hwn, mor sanctaidd y rheolwys.
Pâr ith bobol fyw mor gymmwys,
Yn dy Dŷ, ag yn dy Eglwys,
Ag mor sanctaidd ym hob Cornel,
A pha baent ynghorph y Demel.
Nâd hwy ddangos gwaeth gynheddfeu,
Nâd hwy wneithur fryntach gastieu,
Yn y Tŷ nag yn yr Eglwys,
Ond pâr iddynt fyw yn gymmwys.
Nâd hwy dorri vn gorchymyn,
Or rhai lleia heb ei gwrafyn,
Nâd hwy ddilin vn drwg arfer,
Heb ei Cyffro 'wella ar fyrder.
[...]ihar: 26.3 [...]ihar: 23, 13, [...]4 [...]har: 13.24
Nâd i fawr na bychan dyngu,
Enw 'r Arglwydd mawr nai gablu,
Na dibrissio gwaed y Cymmod,
Heb roi dial am ei bechod.
Nâd hwy
Dreulio.
droelo 'r Saboth sanctaidd,
Mewn oferedd anghristnogaidd,
Nag mewn gloddest, a
Cyfeillach o [...] ysgafn.
phibiaeth,
Heb roi vnion gosbedigaeth.
Nâd vn wrando 'r gair yn ofer,
Heb ei ddilin gwedi clywer,
Ai ail gnoi, a sôn am dano,
A byw yn ôl y wers y ddysgo.
[...]ad vn fynd y nos i gysgu,
Nes
Myned ar ei lin.
penlinio wrth ei welu,
[...]g addoli Duw yn gynta.
[...]in y rhoddo i gorph esmwythdra.
[...]âd vn fynd y borau allan,
[...]t vn gorchwyl mawr na bychan,
[...]es addoli Duw 'n ei stasell,
[...]r ei ddaulin heb ei gymell.
[...]âd vn daro ei law ar Arad,
[...]ag a [...] orchwyl o vn galwad,
[...]es y Cotto ei law yn gynta,
[...]m gael Cymmorth Duw Gorucha
[...]âd vn fyned i shiwrneia,
[...]ag i forio nag i
Marchnatta.
ffeira,
[...]es ymbilio 'n daer a'r Arglwydd,
[...] dwyn adre, yn ddidramg wydd.
[...]ad vn arfer megis mochyn,
[...]wyta ei fwyd allanw ei
Neu ei fol.
growyn,
[...]es bendithio 'r bwyd yn gynta,
[...] chydnabod Duw gorucha.
[...]âd vn godi megis nifel,
[...] wedi llanw ei fola ai fottel,
[...]eb rhoi diolch prudd a moliant,
[...] Tâd nefol, am ei porthiant.
[...]d fôd vn oth Deulu 'n eisieu,
[...] wasanaeth nôs na boreu,
[...]rth wasnaethu Duw, bydd
Diwyd.
gargcus,
[...]s gwasnaetho neb ê'n sceulus.
Nad hwy arfer geirieu lloerig,
Nag ymadrodd brwnt, llygredig,
Senn, na rheg, na llw, nag en llib,
Ffrwmp, na ffrost, na dim cyffelyb.
Dysc dy blant, a rhwym dy bobol,
I arferu geiriau grassol,
Geiriau 'baro maeth, a chyssur,
Gras ag vrddas, ir gwrandawyr.
Nad hw arfer castieu bryntion,
Nad hwy watwar pobol wirion,
Nad hwy gablu rhai anafus,
Na bychanu 'r tlawd gofidus.
Nad hwy whiffio yn y Seler,
Nad hwy feddwi ar vn amser,
Nad hwy
Sef, par idd­ynt waglid gor­modedd or tobacco.
sugno mwg y ddalen,
Sydd yn speilio 'r bol' ar Cefen.
1 Cor: 11.14
Nad hwy hoffi ffashiwn anllad,
Ar ei gwallt nag ar ei dillad,
Par i bôb vn fynd yn weddaidd,
Fynd yn gryno ag yn griaidd.
Ar y Saboth nad hwy ir Pebill,
Gwel beth a ddwedir yn y seithfed ddalen ynghilch gwran­do 'r gair mewn plwyfeu eraill, oni fydd preg [...] yn dy plwyf dy hunan.
Lle mae 'r deillion yn ymgynnill,
Nag i dramwy ir Tafarnau,
Lle mae 'r Diawl yn cadw ei wiliau.
Dôs ith Eglwys blwyf y Suliau,
Ath holl Dylwyth wrth dy Sodlau,
[...] Addoli Duw 'n gyhoeddus,
Gida 'r dyrfa yn ddiscaelus.
[...]d ith dylwyth drigo gartreu,
Ondgwaglent chwariaethau pechadurus.
[...]mser gosber ar y Sulieu,
[...]ad hwy loetran ar y Saboth,
[...]wl y
Neu, a chwa­reuo.
cwhario,
Neu a chwa­reuo.
chwarien dranuoeth.
[...]a ddôd ormod waith anesmwyth,
[...] dyddiau 'r wythnos ar dy dylwyth,
Neu lwfia, caniattâ
Llwa ymbell awr yn llawen,
[...] diffygiol godi ei gefen.
[...]r y Saboth nâd hwy 'n segur,
[...]âr i bob vn chwillo 'r scrythur,
Exod: 20.8
Ag i weithio gwaith Duw 'n escyd,
O flaen vn gwaith a fo gennyd.
Dyscdy dylwyth ar y Suliau,
Bôb yn vn i ganu Psalmau,
Ag
Neu, ymre­symmu.
ymbwncio 'n llon ai gîlidd,
Am air Duw a phwncciau crefydd.
Ar bôb Cinnio ar bôb Swpper,
Pâr i ryw vn ddarllain
Pennod.
Chapter,
I ro [...] ymborth i bob Enaid,
Pan bo 'r Corph yn Cael ei gyfraid.
Nad dy Dŷ, na hwyr, na borau,
Heb wasanaeth a gweddiau,
Gwell ith dylwyth fōd heb swpper,
Tra fō 'nt byw, na bōd heb osper.
Nâd ith Eglwys fōd vn amser,
Heb wasanaeth pryd a gosper,
Nag heb Aberth hwyr a borau,
Ir Tad nefol am ei ddoniau.
Nâd vn Cornel a fo ynddi,
Heb ei
Ysgubo.
ddyscib o bôb bryntni,
Ar ddiscibell o ddifeirwch,
Nes cael ffafar Duw ai heddwch.
Golch ei llawr a halltion ddagrau,
Trwssia ei gwelydd a rhinweddau,
Nâd ei hallor heb dân arni,
Ag aroglau mawl o gweddi.
Cais dy hunan chwarau 'r ffeiriad,
Gasw ar Enw Duw yn wastad,
Bâr ith bobol gyd fefyrio,
Gida thi trech yn gweddio.
Pôb penteulu Cargcus, cymmwys,
Ddylae fôd fel gwr or Eglwys,
Yn Cynghori, yn rhybuddio,
Pawb oi dŷ, yn orau ag allo.
Ar fath drefen sy 'n yr Eglwys,
Yn rhoeli pawb yn gymmwys,
Ddylae fôd yn 'nhû, pob Christion,
Ireoli 'r Tŷ ar dynnion.
Gossod vn neu ddau oth denlu,
Fel wardeiniaid ith gyd-helpu,
Gadw 'th bobol ôll wrth drefen,
Ai rheoli yn dy absen.
Rhaid yw disgwyl ar arserion,
Ag ymddygiad pawb oth ddynion,
Ag ar lwybrau 'rhai sy'n pechu,
Fel y gallech ei ceryddu.
Nâd vn drwg-ddyn heb ei gosbi,
Yn ôl messur ei ddrygioni,
Rhag i arall bechu fwy, fwy,
Am it ffafro 'r anghymeradwy.
Dyro rybydd ir Trosseddwr.
Dair gwaith, pedair, 'wella ei gyflwr,
Can ei daflu ffwrdd or gorlan,
Oni wella, trô fe allan.
O bydd meddwon, na bo sobor,
Os bydd
Dyn Cyndyn.
drel na dderbyn gyngor,
Vn digred na charo grefydd,
Trô hwy maes yn ôl cael rhybydd.
Os bydd morwyn yn
Yn rhoi taf [...]d drwg.
scoldies,
Ag heb berchu Sara ei meistres,
Bwrw Hagar or drws allan,
Gâd ir fesstres gael ei hamcan.
Nâd ith ddynnion fôd yn segur,
Rho ryw dasc i bawb i wneithur,
Maeth diffrwythder, mamaeth gwradwydd,
Preg. 10.18
Yw cyd-ddwyn a
Seguryd.
segurlydrwydd.
Myn weld pawb oth blant ath deuiu,
Yn mynd mewn pryd, pôb nos i gysgu,
Arfer ddrwg yw gadel gweision,
Fynd i gysgu pan y mynnon.
Pan boi 'n amser mynd i gysgu,
Cais gan Ghrist fendithio 'th deulu,
A bod arnynt oll yn geidwad,
Gwedyn cymmer di dy gennad.
[...]
[...]
A rho rybydd ith hôll bobol,
Alw ar Dduw, 'n ddefosionol,
Fawr a bach, ar ben ei gliniau,
Cyn ir elont i
Gwlau.
gwelyau.
Ag rhag ofon i Dduw gyrchu,
Rhai oi Cwsg i fynd i barnu,
Par i bob vn lwyr ymgweirio,
Fynd o flaen Dnw cin y cysgo.
Os yn llynn y llywodraethu,
Dy hôll dylwyth ath holl lettu,
Duw fendithia 'th dŷ, ath dylwyth,
Ag ach gwna chwi ôll yn esmwyth.
[...]oan: 14.23
Christ a Bresswyl yn dy demel,
Christ ath wrendy yn dy drafel,
Sam: 2.30
Christ ath dderbyn oth lan Eglwys,
Ar dy ddiwedd i Baradwys.

Am ddiwedd y byd,

PAwb syn chwennych dysgu 'r pryd,
Y daw Christ i farnu 'r byd,
Rheitiach yw, i bob rhai ddysgu,
Ymbartoi Cin mynd i barnu,
Ffol o beth i feibion dynion,
Geisio gwybod mwy na' Angylion,
A deallu wrth draws amcan,
Ddirgel
Gyngor
gwnsel Duw ei hunan.
Nid oes dŷn na Diawl nag Angel,
All deallu dim ôi gwnsel,
Nar holl fŷd yn abal
Datgloi.
daclo;
Vn cyfrinach a fo gantho.
Ofer yw i neb chwenychu,
Nabod dim y so Duw 'n gelu,
A mynegi wrth draws amcan,
Mar: 13.32
Beth nas gwyddeu Christ ei hunan.
Dysc gan Ghrist y petheu hyspyssodd,
Na chais wybod dim y gelodd,
I ni perthyn a ddadgiddiwys,
Deut: 29.29
I Dduw 'r cwbwl nâs mynegwys.
Na chais wybod tra fech byw,
Ddim o ddirgel bethau Duw,
Ag os ceisi mae 'n ddiogel,
Boen a chwilidd am dy drafel.
Y mae 'r môr yn boddi lawer,
Sydd yn chwenych gweld ei ddwfnder,
Ar haul wen yn dallu llygaid,
P [...]wb edrycho arni 'n dambaid.
Dydd y farn sydd
Siccir.
siwr i ddyfod,
Y pryd nid oes ond Duw 'n ei wybod,
Ffol yw 'r dyn y geisio ddrogan,
Mar: 13.3 [...]
Y dydd nas gwyr ond Duw ei bunan.
Dweded pawb ei dewis chwedel,
Nid oes dyn, na Diawl, nag Angel,
Wŷr y dydd, nar awr, nar flwyddyn,
Y daw Christ i farnu arnyn.
Gwiliwch bawb a byddwch barod,
A disgwyliwch nes ei ddyfod,
Ma [...]: 25.13
Ar y dydd ar awr nas gwypoch,
Y daw Christ yn ddirgel attoch.
Ma [...]: 13.3, 4
Jago a Pheder gynt ofynnodd,
I Grist, cin ei
Dder [...]hasiad.
ddercha ir nefoedd,
Athro, dangos cin dy
Dder [...]hafiad.
ddercha,
I ni 'r prŷd ar dydd diwetha.
Christ attebau ei ddiscyblyon,
Nid perthynas i blant dynion,
Acts 1:7
Wybod
Cynghor.
Cwnsel y Gorucha,
Am y dydd ar awr ddiwetha.
Mae Duw 'n cadw hynny 'n ddirgel,
Iddo ei hunan yn ddiogel,
Gwiliwn bawb a byddwch barod,
Nes y dêl, ni chaiff neb wybod.
Nid yw'r doetha o blant dynion,
Nar anwyla or Angylion,
Yn deallu hyn o Amser,
Gweglwch gredu chwedleu ofer.
Elias gynt medd rhai y ddwedeu,
Y parhau 'r byd, chwe mil o flwyddeu,
Yn ôl hynny fe ddiweddid,
Drwy Dan poeth, nes ail
Adne wyddid
renewid.
Dwy fil heb vn Gyfraith haychen,
Dwy fil dan gyfreithau Moesen,
Dwy fil dan Efengil Jesu,
Os cae bara cyd a hynny.
Tair oês meddant sydd ir byd,
Vn
Sef yn Scrifenedig.
heb gyfraith oll i gid,
Y llall dan drwm lwyth gyfraith soesen,
Ar drydydd dan y fengil lawen.
Y ddwy oês gynta aethont heibio,
Ar drydydd oês syn para etto,
Hyd pa hyd, y peru weithian
Nis gwyr neb ond Duw ei hunan.
Mil a chwechant aethout heibio,
Or oês hon, ag ugain Cryno,
Fe all pawb wrth hynny wybod,
Nad oes fawr o bon heb ddarfod.
Pawb or doethion y gytuna,
Mae byrra oês ywr oês ddiwetha,
Os er mwyn y detholedig,
Hi fydd byrrach nid ychydig.
Ifan alwe 'r oês hon ymma,
1 Joan: 2.1
Yn ei ddyddiau, 'r oês ddiwetha,
Os diwetha 'r amser hynny,
Mae hi 'n awr, ymron Terfynu.
Diwedd pob peth oedd yn nessid,
1 Pet: 4.7
Pan oedd Peder yn y Pwlpid,
Nid oes lûn nad y diw 'r diwedd,
'Nawr wrth hynny, 'n agos rhyfedd.
Yn amser paul yr oedd gan mwya,
Yr oês, ar dydd, ar awr ddiwedda,
Y rowan yn ein hamser ninnau,
Mae 'r diwetha or mynedau.
Y bŷd fy gwedu mynd yn gleirchyn,
Ag yn Grippil medd saint A'wstin,
Y mae 'n Cerdded ar ffynn Baglau,
Nid oes nemor iddo o ddyddiau.
Gwiliwn bawb a byddwn barod,
[...]at. 25.13
Mae 'r dydd mawr yn agos dyfod,
Mae medd Christ ymron y drwssau,
Trwssiwn bob rhai ein Lucernâu.
Siccir.
Certen yw y daw ar fyrder,
Ancerteniol ydyw 'r amser,
Pwy cin gynted nis gwyr vn dyn,
Byddwn bob awr, ar ein rosyn.
Nid oes dŷn medd Christ ei hunan,
Wŷr y dydd ar awr yn gyngan,
Nag vn Angel detholedig,
Na neb ond y Tad yn vnig.
Ofer yw gan hynny i ddynion,
Gei sio
[...]negi.
maneg yr amseron,
Y mae 'r Tad yn gadw 'n gyngan,
Yn dta dirgel iddo ei hunan.
Etto Napier Enwau 'r flwyddyn,
Y gwna Duw ar bob peth derfyn,
Ag y bydd y flwyddyn hynny,
Cyn mil saith cant o oês Jesu.
Dweded pawb ei dewis chwedel,
Nid oes dŷn na Diawl nag Angel,
Wŷr yr awr, nar dydd, nar flwyddyn,
Y gwna Duw ar bob peth detfyn.
Byddwn barod bawb gan hynny,
Edifarwn heno, heddu,
Ar y dydd, ar awr, nas gwypom,
Y daw Christ yn ddirgel attom.
Fel na nabu serchog Rachel,
Oi
Beichiog.
thymp nes mynd ar ei thrafel,
Felly ni chaiff dynion nabod,
Dydd yr Arglwydd nes ei ddyfod.
Pan daeth amser Rachel wisci,
Ar ei phlentyn bâch escori,
F'orfu escori ar y bachgen,
Ar y ffordd dan fôn y dderwen.
Felly gorfydd ar y ddaiar,
Sy'n beichiogi er yn gynnar,
Gwympo 'i escori ar y meirw,
Pan del vdcorn Christ i galw.
Fel y daeth y Tân ar Brimston,
Yn ddiswmyth am ben Sodom,
Luc: 17.28, 29, 30
Felly daw y Dydd diwedda,
Pan bo'r bŷd yn cyscu 'n smala.
Ni wŷr neb or awr nar amser,
Byd dwn bôb awr, ar ein pryder,
Mat: 25.4
An Lucernau yn ein dwylo,
Gidar merched call yn gwilio.
Mae 'r arwyddion gwedi cerdded,
Y fanegodd Christ cyn
Egly [...]ed.
blaened,
Ond bôd'chydig or Iddewon,
Et to heb gredu 'r fengil dirion.
Mat: 24.9 Acts 12.2
Fe ferthyrwyd y' Postolion,
A mil miloedd or Christnogion,
Ymlhaid y ffydd, ar efengil,
Fe wŷr hollgred hyn yn rhigil.
Luc: 19.43, 44
Fe ddinistrwyd Caerusalem,
Nid oes maen ar faen lle gwelem,
Mat: 24.2
Hit hau 'r Demel fawr y loscwyd,
Ar Iddewon a wasgarwyd.
Fe aeth y fengil hygar hyfryd,
Mat: 24.14
Ar fareh gwyn am draws yr holl fyd,
Nid oes Cornel dan y nefoedd,
Na bu 'r fengil ynddo 'n rhyw-fodd.
Mat: 24.24
Nifer mawr o Gristiau ffeilstion,
Yng-rhêd ag angrêd y godasson,
A thrwy hocced Tad y celwydd,
Troesont lawer i gamgrefydd.
[...]at: 24.6, 7
Rhyfel blin rhwng Twrc a Christion,
Y fu 'n fynych iawn ni glywson,
Son mawr sydd am ry fel etto,
Rhoed Duw hedd ir fawl ai caro.
Newyn mawr a thost ddrudaniaeth,
Y su 'n llawer gwlad ysowaeth,
Haint, a Phlâg, a chwarr'n waedlud,
Y fu 'n hwyr ar hyd yr holl-fyd.
Daiar grûn y fu or mwya,
[...] 21.11
Nes syrthio 'r Demel sawr Diana,
A bwrw lawr y Trefydd mawrion,
Twrau, a chestyll, yn sebwrthon.
'Rhaul ecclipsodd or Tywylla,
Nes mynd dydd, yn nos gan mwya,
Ar môr mawr aeth dros y
Torlannau.
bangcau,
Luc: 21.25
Boddodd miloedd o eneidiau.
Y mae Anghrist yntau 'n rhochain,
Es llawer dydd yn Eglwys Rhusain,
Ag yn
Neu yn lladd.
mwrddro 'r saint heb orphwys,
Eisiau alw ê'n benn ir Eglwys.
Cariad Perffaith yntau oerodd,
Ni char mab or Tâd ai magodd,
Mat: 24.12 Mar: 13.12
Gwaudd a chweger sy'n
Yn ymd [...]fodi.
ymsowtan,
Cas gan frawd ei frawd ei hunan.
Ffydd ysowaeth syn mynd lai lai,
Luc: 18.8
Cred o gryn-fyd aeth yn garrai,
Assia, Affric, Graetiâ ffyddlon,
Sydd yrwan heb gristnogion.
Nid oes vn or holl ar wyddion,
[...]nd dymchweliad yr Iddewon,
Na bont eiswys gwedi dyfod,
Gwiliwn bawb a byddwn barod.
Y mae 'r barnwr mawr yn cychwyn,
Acts 10.42
Mae e es dyddiau ar ei rofyn,
Fe ddaw weithian yn dra hoew,
1 Thes: 4.1
I roi barn ar fyw a meirw.
Mae [...]f gwedi hogi gleddau,
A golymmu ei holl saethau,
Mae ei fwa yn ei annel,
Ag yn barod mynd i ryfel.
Mae fraich rymmus gwedy hestyn,
Mae 'i Angylion ar ei rofyn,
Mat: 24.37, [...]8, 39
Fe ddaw fel y diliw tanllyd,
I roi barn ar bawb or hollsyd.
O meddyiiwn ninnau am wiliad,
Ag am didsgwyl ei ddyfodiad,
A bod bawb an cyfri 'n barod,
Ag yn daclys cyn ei ddyfod,

Cofiwch Angau.

BErr y w 'n hoes ag Ancerteiniol,
Heddu 'n fyw, y foru yn farwol,
Gynnau 'n Gawr, y boir yn gelain,
Dymma gyflwr dŷn ai ddamwain.
Ni bydd ymma am benn ennyd,
Vn o hônom heb ei symmud,
O meddyliwn am ein shiwrnau,
Heno os scatfydd rhaid ei dechrau.
Fel y rhed yr haul yr hwyr,
Fel y
T [...]lia.
troela 'r gannwyll gwyr,
Fel y syr [...]hia 'r Rhossyn gwynn,
Fel y diffldd tarth ar lynn.
Felly Troela, felly rhed,
Felly derfydd pobol gred,
Felly diffydd bywyd dŷn,
Felly syrthiwn bob yn vn.
Fel llong dan hwyl, fel pôst dan sawd,
Fel saeth at farcc, fel Gwalch at ffawd,
Fel mwg ar wynt, fel llif ar ddwr,
Y
Rhêdeg a [...] frus.
Posta ymmaith einioes gwr.
Fel saeth y rhêd, fel Post y gyrr,
Fel Cwyr y Tawdd, fel ia y tyrr,
Fel dail y syrth, fel gwellt y gwywa,
Iac: 4.14 1 Pet: 1.24
Fel Tarth y trig, fel Lamp y Troela.
Ni ddiflannwn fel y cyscod,
Ni lwyr doddwn fel y manod,
Ni ddiharffwn fel glaswelltyn,
Ni ddiffoddwn fel yr Ewyn.
Ni cheir gweled mwy on hôl,
Nag ol Neidir ar y ddôl,
Neu ol llong aeth dros y Tonnau,
Nen ol saeth mewn Awyr denau.
O! gan hynny heddu, heno,
Moeswch i'ni bawb ymgweirio,
'Fynd ar ffrwst, a thynnu oddiyma,
Lle na chawn mor hir arhosfa.
Mewn Tai o glai, yr ym yn trigo,
Cy [...]wrf de mestl.
Storom gronn y bair ei syrthio,
Gwiliwn rhag ir Angau ein saethu,
A briwio 'r wal, Tra fom yn Cysgu.
Fel y trewir pysc a thryfer,
Fel y saethir phesant dyner,
Fely torrir blodau 'r ardd,
Fel y lleddir
Gweirgl [...] dydd.
gwaynidd hardd.
Felly trewir dŷn heb wybod,
Felly saethir yn ddiarfod,
Felly torrir gwchder dŷn,
Fell y 'n lladdir bob yr vn.
Brau yw 'n cnawd, a bâch yw'n cyflwr,
Gwann yw 'n grym, a gwael yw'n cryfdwr,
Tippyn bâch o groes ne gerydd,
All yn troi an torr i fynydd.
Gwrâch all ladd y Cawr a chogeil,
Blewyn bâch all tagu 'r bugail,
Drâen ar draws all ladd yr hysmon,
Duw mor ddiserth yw plant dynion.
Y gwann, y gwael, y dwl, y dall,
Y ladd y cryf, y gwymp y call,
Y gwr di-barch, y maen nid mawr,
Y friwia 'n caer, y ddifa 'n cawr.
Beth yw dŷn, wrth hyn, ond tarth,
A mwg, a nywl, a gwellt, a gwarth,
A gwydyr crîn, a rhew a rhossyn,
A stên o bridd, a gwynt, ag ewyn.
Fel y cwymp holl ddail yr allt,
Fel y croppia 'r gwelle 'n gwallt,
Fel y gwywa lili 'r maes,
Fel y tyrr y gwydyr glâs.
Felly gwyw, felly tyrr,
Felly craccia 'n bywyd byrr,
Felly croppyr eineos dŷn,
Felly cwmpwn bob yr vn.
Fel tŷ bugail yn symmydyr,
Fel sten briddlyd yn candrillyr,
Fel dylledyn y darfyddwn,
Fel y llwydrew y diflannwn.
Ni chawn aros mwy na 'n tadau,
Awn ir ffordd yr aethont hwyntau,
Rhaid i'n fynd i wneuthur cyfri,
A rhoi lle i eraill godi,
Nid oes lle in' aros ymma,
Ond dros ennyd i hafotta,
Gwedyn gorfydd ar bawb symmyd,
'Fynd ir fford yr aeth yr holl-fydd.
Y mae 'r angau glâs ai fwa,
Yn ein herlid ymhob tyrfa,
Nid oes vn-dyn all ddihangyd,
Rhag ei follt, ai saeth wenwynllyd.
Mae è'n ddirgel yn marchogaeth,
Ar farch glâs ymhob cenhedlaeth,
Nid oes dŷn all diangc rhagddo,
Aed ir wlád ar mann lle mynno.
Er bôd Hasael gynt na 'r ewig,
Er bôd Sawl fel eryr ffrolig,
Er bod Jehu 'n gynt nag yntau,
Ni ddihangodd vn rhag angau.
Er gwroled gwr oedd Sampson,
F' orfu
Ymostwng
ildo ir angau digllon,
Felly gorfydd arnom ninnau,
Pyt fae ei gryfdwr yn ein breichiau.
Alevander y gongcwerodd,
Yr holl syd y ffordd y cerddodd,
Angau gwedy 'r
Oruchasiaeth.
conquest sceler,
Y gongcwerodd Alexander.
Lladdodd angau bôb congcwer wr,
Lladdod Galen y pessygwr,
Lladdodd Luc y meddig gorau,
Pwy all ddiangc mwy rhag angau.
Fel y
Sat [...]ru. Matth.
damsing meirch Rhyfelwir,
Dan ei traed bob
Sat [...]ru. Matth.
sort o silwyr,
Felly damsing angau diriaid,
Y Brenhinoedd fel begeriaid.
Lladdad Angau Abel wirion,
Lladdodd Angau Sanctaidd Aaron,
Lladdodd Cain a Cham Escymyn,
Nid ywr Angau 'n arbed vndŷn.
Pharo 'r
[...]wysog [...]
Prins, ag Eli 'r ffeiriad,
Esay 'r Prophwyd, Joel yr vnad,
Noha yr Patriarc, ar hen Dadau,
Y ddifethwyd gan yr Angau.
Fel n'arbedeu Herod greulon,
Ladd y bychain mwy nar mawrion,
Felly gwn nad arbed Angau,
Hen nag ifangc, mwy nag yntau.
Pa rhoid iddo Aur yn bwnnau,
Mil o wledydd ai Coronau,
Ni chaed ganthô Arbed bywyd,
Dyn dros Awr, Pa rhoid yr hollfyd.
Ni chaiff neb ganlyniaeth gantho,
Er ymnhedd ag er ceisio,
Mwy nag y Cae Bilat ddiglon,
Oi ganlyniaeth gan Iddewon,
Ni ry Angau Pan y delo,
Awr o
Odfa.
resbyt i ni ymgwelrio,
Nag vn rhybydd oi ddyfodiad,
Mwy nar Ci yn lladd y ddafad.
Ond fel llidir fe ddaw 'r Angau,
Yn ddiswmwyth am ein pennau,
Tro ni 'n Cyscu yn ddioson,
Fel Philistiaid am benn Sampson
Os bydd diffig dim ir shiwrnau,
Oel ir lamp, na gwisc ir Cefnau,
Ni chaer gan yr Angau melyn,
Aros i ni fynd i mofyn.
Ond fel Brenin Babel ddiras,
Yn Troi Sidrac whip ir ffwrnas,
Fe dry 'r Angau bawb y granffo,
Ir ffwrn briddlyd sel y caffo.
Fel y daw y lleidir difiog,
Genol nos am benn goludog,
Felly daw yr Angau 'n Cyrchu,
Yn ddiymgais tro ni yn Cyscu.
Fel y Teru gwr a thryfer,
Bysc tro 'n gorphwys yn ddibryder,
Felly teru Angau ddwrnod,
Ar blant dynion mor amharod.
[...]
Fel na wyr y Glomen dyner,
Nar pryd, nar mann y Teru 'r flowler,
Felly yn hôllaul ni wyr vn dyn,
Nar pryd nar modd y bydd eî derfyn.
Mewn vn ffordd yr im yn dywad,
Ir byd hwn dan wylo yn irad,
A thrwy fil o ffyrdd heb farcco,
Yr im yn mynd y maes o hono.
Nid oes vn mann yn ddibryder,
Ma ddaw 'r Angau glâs ai dryfer,
I roi i'ni ddirgel ddyrnod,
Ymhob mann, och! byddwn barod,
Gen: 4.8
Wrth droi 'r defaid mewn lle dirgel,
Y daeth Angau ar draws Abel,
Gwachel dithau gael ei ddyrnod,
Wrth droi dautu dy nifeilod.
Gen: 35.19
Ar y gefnffordd wrth shiwrneia,
Y bu farw Rachel fwyna,
Wrth shiwrneia gwachel dithau,
Rhag cyfarfod ar glâs Angau.
[...]ob 1.13.
Pan oedd holl blant Job yn gwledda,
Y daeth Angau ar ei gwartha,
Nid oes gwarant gennyd tithau,
Yn dy wledd rhag dyrnod Angau.
Holophernes y fu farw,
Yn ei gwsc pan oedd ef meddw,
Gwachel dithau yn dy fedd-dod,
Rhag i, Angau roi 'ti ddŷrnod.
Balthazar er maint eodd gantho,
Dan: 5.30
Y fu sarw wrth
Ymysed.
garowsio,
Wrth garowsio gwachel dithau,
Od wyt gall rhag dyrnod Angau.
Fe rows Angau ansad ddyrnod,
Acts 12.2 [...]
Ar y faingc i frenin Herod,
Ar y faingc y dylae farnwyr,
Gofio Angau mawr ei hudyr.
Saethodd Angau saeth wenwynllyd,
Trwy gorph Achab yn ei gerbyd,
1 Bren: [...]2.
Yn dy
Cerbyd.
Goach ymgadw dithau,
Rhag dy daro a bollt Angau.
Fe ddaeth Angau megis mwrddrwr,
Ar draws Eglon yn ei barlwr,
Barn: 3.21
Gwachel dithau rhag ei biccell,
Trafach.
Trech yn gorphwys yn dy stafell.
Pan oedd Difes yn ei sidan,
Ar phâr foethus oll yn hedfan,
Luc: 16.22
Fe ddaeth Angau ag ai lladdodd,
Gwachel dithau balch ei wiscoedd.
Gwedi 'r Cerlyn adail llawer,
A chrynhoi dros hirfod amser,
Fe ddaeth Angau ag ai lladdwys,
Cyn cael profi 'r pethau glascwys.
Luc: 12.20
Gwachel dithau 'r Cob ar Cerlyn,
Syn Crynhoi dros lawer blwyddyn,
Rhag ir Angau dy gyrhaeddyd,
Cyn cael profi dim oth olud.
Fe ddaeth Angau i drywanu,
[...]ev: 10.2
Dau fab Aron wrth Aberthu,
Wrth yr Allor dylae'r ffeiriad,
Osni Angau ai ddyfodiad.
Pan oedd Senacherib y Brenin,
Chro: 32.21
Yn y Demel ar ei ddaulin,
Fe ddaeth Angau ag ai lladdwys,
Ofnwch Angau yn yr Eglwys.
[...]um: 25.14, 15
Fe rows Angau frath i Zimbri,
Wrth gydorwedd gida Chosbi,
Gwachel dithau wrth buteinia,
Rhag ir Angau glâs dy ddala.
Ennyn.
Nynn dy Lamp, a gwisc dy drwssiad,
Cin dêl Angau 'n Agos attad,
Gwna dy gownt ath gyfri 'n barod,
Cin dy alw o flaen y Drindod.
[...]at: 25.7
Bydd di barod heddu, heno,
Ag Oel ith lamp ath wisc yn gyfrdo,
Fynd o flaen dy farnwr prydd,
Y foru fe alle ydiw 'r dydd.
Ni wyr Peder, ni wyr Pawl,
Ni wyr Angel, ni wyr Diawl,
Ni wyr Planed, ni wyr dŷn,
Na neb on hawr, ond Duw ei hun.
Rhyd ddydd, rhyd nos, yn glaf yn iach,
Ar fôr a thir, yn fawr yn fach,
Mewn Tre a gwlad, pawb byddwch barod,
Ni wŷs pwy wlad y cawn ni'r dwrnod.
Gweithiwch bawb, Tro 'r dydd yn para,
Cyn cotto 'r haul crynhowch y manna,
Derbyniwch ras, Tro Duw 'n ei gynnig,
Partowch eich rhaid cin delo 'r diffig.
Cin colli 'r Gôl, cin delo 'r nos,
Cin Torri 'r pren, cin cwympo ir ffos,
Cin cae y Porth, cin mynd ir garn,
Cin canu 'r Corn, cin rhoddi 'r farn.
Rhed am y chwyth, gwna waîth dy Dduw,
Dwg ffrwyth yn rhin or gorau ei ryw,
Dos whip ir wledd ar farn yn gyfrdo,
Cais dy gyfraid cin ymado.

Cyngor Difes.

CLywch bawb gwûn a chyngor Difes,
Or fflam boeth ar danll yd ffwrnes,
I bum brodyr ai holl drassau,
Luc: 16.19 Hyd y diw [...]
Rhag ei dywad lle mae yntau.
O fy mrodyr clywch fi 'n traethu,
Fyn host gyflwr gwedi, 'ng-hladdu,
Fel y galloch ithau ddiangc,
Rhag y cyfriw boenau didrangc.
Mae arna 'i ddyled ich cynghori,
A rhoi rhybydd amlwg i chwi,
Rhag heb wybod i chwi ddywad,
Ir fath garchar di-ddymchweliad.
A pha gwypech faint om trallod,
Am holl boen yn vffern issod,
Chwi wrandawech ar fyng eiriau,
Rhag ich dywad ir fath boenau.
Gwn yn hysbys iawn pa gwypech,
Faint om poen, am Cûr, am gortrech,
Na chymerech dda
Emprwr.
Amherod,
Er ei goddef vn diwrnod.
Os ni ddichon dŷn nag Angel,
Adrodd gymmaint yw fyn' rhafel,
Yn y flam ar Tân vffernol,
Lle 'm poenydir yn dragwyddol,
Bum 'i gynt yn fawr fy rhyfig,
Yn y bŷd yn wr Arbennig,
Yn rheoli fal mynnwn,
Ag yn gwneuthur faint wllyssiwn.
Bum yng olwg llawer vn,
Heb ofni Duw, heb berchi dyn,
Mwy nag
Digred. Fed [...]ylfryd.
Infidel neu Bagan,
Y ddilynau ei
Digred. Fed [...]ylfryd.
ffansi ei hunan.
Och mi dybiais trwy gam grefydd,
Na bawn marw yn dragywydd,
Ag o byddwn marw vnwaith,
Na ddoe 'morol arnai 'r eilwaith.
Er bod Moysen, ar Prophwydi,
Yn mynegu 'n amlwg im mi,
Fod fy Enaid yn anfarwol,
Ni wnawn bris oi geiriau grassol.
Er ei bod yn dangos im mi,
Y gorfydde wneuthur cyfri,
Ger bron Duw am bob fileindra,
Nid ae hynny yn fyng lhoppa.
'Nawr yn vffern rwi 'n cael dysgu,
Mae gwir oeddent yn ei draethu,
Abod Enaid didrangc genni,
Yn y fflam yn gwneuthur cyfri.
Tybiais hefyd tra fum byw,
Nad oedd vn nefoedd, nag vn Duw,
Nag vn vffern, nag vn Cythrel,
Na gwell diwedd dŷn na nifel.
'Nawr yn vffern wrth boenydio,
Y mae 'r Diawl im
Addys [...].
Cate [...]heiso,
Ag yn dangos yn
Eglur.
blaên im mi,
Fod Duw i ddial pob drygioni.
'Nawr rwy 'n Clywed ag yn Canfod,
Fod y Diawl, ag vffern issod,
A mil miloedd o Gythreiliaid,
Wrth farn Duw yn poeni fênaid.
Rwi fi 'n gweld yn Eglur hollol.
Fod pob Enaid yn anfarwol,
Gwedi marw 'r Corph ai gladdu,
Bid drwg, bid da, fo 'r Enaid hy nny.
'Nawr y gwn mae gwir yw 'r scrythur,
'Nawr y gwn fod Christ yn air-wir,
Mat: [...]4.3
'Nawr y gwn y
Treulia.
troela 'r nefoedd,
Cin êl Geireu Christ yn niffodd.
E isieu Credu hon mewn amser,
Nid yw fyngred yn awr ond ofer,
Eisieu ei chredu yn fy mywyd,
Mi fum byw fel nifail ynfyd.
Felly byddwch chwithau 'mrodyr,
Oni chredwch eiriau 'r Scrythyr,
Ag amcanu byw yn ddeddfol,
Yn ei hôl, fel meibion grassol.
Eisieu dilin Geiriau 'r scrythur,
Eisieu dofi trachwant nattur,
Esieu byw yng oleuni 'r fengil,
'Rwi fi'nawr mor dost fy
[...]flwr.
mhiccil.
Eisieu dilin Cyngor Moysen,
Eisieu Credu 'r fengil lawen,
Eisieu cadw pwncciau 'r Gyfraith,
Y bu 'muchedd front mor ddiffaith.
Pan y troes i 'r fengil heibio,
Fe ddaeth Satan im cyfrwyddo,
Ag im Tynnu i bob drygioni,
Y fae 'nhrachwant yn ei hoffi.
Nid oes pechod allai draethu,
Nas dilynais nes im laru,
Nes mynd bywyd ffiaid Difes,
Mor ddihareb a Manasses.
Gwnaethym Dduw om golud bydol,
Rhoes fy 'mrŷd ar bethau cnawdol,
Ym hob drwg mi aethym ragof,
A gollyngais Dduw yn angof.
Felly gwedi tost gamsyniaid,
Llwyr ddibrissiais am fy Enaid,
Fel ryw nifel na bae 'n cofia,
Dim ond am y bŷd ar bola.
Mynnais drwssiad gwych am danaf,
Yscarl [...]t.
Pwrpl coch, bob dydd or meinaf,
'Nawr yn vffern rwi 'n noeth lemyn,
Am fyng hoegedd heb Edefyn.
Mynnais Sindon, Lawnd, a Chambrig,
Yn fyng rhysseu, awr ag orig,
'Nawr gwae finneu na bae Garthen,
Neu hws Ceffyl am fyng hefen.
Minnau fynnwn lanw 'mola,
Ar ddainteith-fwyd or meiyssa,
Bob diwrnod tra fu 'r flwyddyn,
Er bod f' naid yn dwyn newyn.
Bum mor foethus ag mor ddainti,
Ag na fynnwn vnwaith brofi,
Dim ond y fae tra ddainteithiol,
Bras a melus, drud, a manol.
'Nawr mi fynnwn pa cawn fwyta,
Soeg y moch i lanw 'mola,
Ag i dorri peth or newyn,
Syn dolurio pob Colyddyn.
Bum yn yfed, ag yn whiffo,
Diod.
Bur a gwîn, heb fessur arno,
Ag yn llanw 'mola ganwaith,
Nes ei chwdu fyny eilwaith.
'Nawr mi rown y bŷd yn gyfan,
Ai holl dryssor pa cawn ddafan,
O ddwr oer i oeri 'n hafod,
Sydd mewn fflam yn llosci 'n wastod.
Er bod ar fy mord i friwsion,
Allau borthi swrn o dlodion,
Fe gae 'r Cwn y Cwbwl rhyngthyn,
Cin cae Lazar, vn briwsionyn.
'Nawr mae Lazar yntau 'n talu,
Pwyth hed adre, ag yn pallu,
Rhoi or ffynnon im mi ddafan,
Or dwr oer, er maint wi 'n
[...]eisio.
fegian.
Er bod Moysen ar Prophwydi,
Yn rhoi llawer rhybydd im mi,
Ni wrandawn ar ddim a ddywedent,
Ni wnawn vn rhith ag a geisient.
'Nawr gan hynny rwi 'n cael crio,
Ddydd a nos, heb gael fyng wrando,
Ond cael taflu yn fy nannedd,
Mor annuwiol y fu 'muchedd.
Pan pregethid yr Efengil,
Minnau drown at hon fyng wegil,
Ag y gysgwn ar fy nwrnau,
Pan bae eraill yn cael gwersau.
'Nawr am gysgu yn y demel,
Fe 'm
[...]enir.
Tormentir gan y Cythrel,
Fel nad wyf yn abal Cysgu,
Na marwino mwy ond hynny.
Ag am flino gwrando 'r fengil,
Ag Athrawiaeth Christ yn rhugil,
Y mae 'n gorfod arna 'i wrando,
Creglais.
Screch y Cythrel fyth tra gantho,
Eisieu gwrando cyngor Moysen,
Eisieu credu 'r fengil lawen,
Eisieu dilin bon ai dysgu,
Y mae yn vffern fil yn
Gryddfan.
gryddu.
Minnau dreulais ddydd yr Arglwydd,
Mewn glothineb ag anlladrwydd,
Yn gan gwaeth mewn gloddest scymyn,
Nag vn dydd o ddyddiau 'r flwyddyn.
Mae ymma filoedd o rai annoeth,
Am halogi 'r Sanctaidd Saboth,
Heb gael Saboth nag Esmwythdra,
Ond yn poeni, haf a gaya.
Cymrais Enw Duw yn ofer,
Fil o weithiau wrth fy 'mlheser,
Nid oedd blâs ar chwedel genni,
Nes y Tyngwn Enw 'r Jesu.
O bwy boenfa s' ar fy nhafod,
Am ddirmygu gwaed y Cymmod,
A phwy
Boen.
dorment sy 'n fyng ryddfu,
Am aherchu Enw 'r Jesu.
Minnau offrwmais f'enaid ganwaith,
Yn y dydd, ir Cythrel diffaith,
Am i roi mor fynych iddo,
F'aeth y Diawl ar Enaid gantho.
Mae ymma lawer mil fel finnau,
Yn y pwll mewn irad boenau,
Am roi ei hun ir diawl dan regu,
Wedi i Grist ai waed ei prynu.
Llawer vn a fum i yn hela,
O dra malis i ryfela,
Er mwyn Tywallt gwaed y gwirion,
Ai difetha heb a chossion.
'Nawr mae gwaed y rhain yn llefain,
Am ddialau arna 'i 'n filain,
Ag yn Cryo ar y Cythrel,
Dalu im mi am fynrhafel.
Bum yn gwest ar fywyd ganwaith,
Heb nag ofon Duw nar gyfraith,
Yn Condemnio llawer Gwirion,
Ag yn Cadw llofrudd, lladron.
'Nawr mae 'r
[...]eiddiaid.
mwrddwyr dan ei henw,
Ar drwg ddynion fum i 'n Gadw,
Yn y pwll yn ll [...]rpio f' enaid,
Mor ddiffafar ar Cythreiliaid.
Larais ar fyngwraig fy hunan,
Cymrais fenthig gwragedd aflan,
Llu or rhain sŷn 'nawr im pwyo,
Ymhwll vffern am ei hudo.
Mae 'r bastardiaid fum i yn ennill,
Or rhai aflan hyn, fel perchill,
Oll yn llefain ag yn Crio,
Am ir Cythrel fy * nhormento.
Minnau orthrymmais blant y mddisaid
Pan bae farw vn om deilaid,
Awn ar ddau ŷch fawr or arad,
Rhag ir naill or ychen freifad.
'Nawr am dreisio 'r fath wirionaid,
Fem tost ffystir gan Gythreiliaid,
Yn gan gwaeth nag y bydd Tanner,
Ar Pawl mawn. yn ffysto 'r lleder.
Bum yn hirio anwir ddynion,
Lawer gwaith i dyngn 'n
Anud [...]n, a ddy [...]ai fod.
vdon,
Ag yn yeri 'r rheini dyngu,
Y peth y fynnwn ond ei dyscu.
Mae rhain fel haid o nadredd,
Ddydd a nos, yn Cnoi fy mherfedd,
Ag yn rhwygo 'n dost fyng halon,
Am ei dyscn i dyngu 'u
Anudon.
vdon.
Minnau elwais pobol wirion,
Weithiau 'n
Leiddiaid.
fwrddwyr, weithiau 'n lladron,
Ag enllibiais wŷr a gwragedd,
Heb ddim achos, ond fy 'nrhawsedd.
Cedwais † hur a llawer Cyflog.
Ar fyng was, ar tlawd anffodiog,
Ag y ber ais ir Tlawd fedi,
Fy holl heinar, heb vn
Geiniog:
beni.
'Nawr mae gwaedd y rheini 'n Crio,
Ar y drwgwr am fy mhwyo,
Am im Gadw hûr y rheini,
Ag Andwyo 'r Cyfriw dlodi.
[...]
[...]
Rhoddais f' arian gynt ar
Oecraeth.
occor,
Ir dŷn Tlawd fel Cebydd angor,
Nes im lwngcu feddau 'r tiodion,
Ai handwyo am bargennion.
'Nawr mae llawer vn o rheini,
Ymma yn vffern yn fy mhoeni,
Am ei gyrru i ledratta,
Gwedi fy occor brwnt ei difa.
Rhoddais ir Cyfreithwŷr duon,
Wobr fawr am dreisio tlodion,
Mae 'r Cyfreithwŷr yn fy llethu,
Ymma yn vffern am ei llygru.
Rhoddais gennad im holl weision,
Flino.
Vexo pawb om Cymmydogion,
'Nawr mae 'r gweision am ei goddau,
Yn vexo 'n dost fy Enaid innau.
Prynais dir dan bris gan fagad,
Cedwais beth ar bawb oi Taliad,
'Nawr mewn Carchar rwi am hynny,
Heb fod gennif rôt i dalu.
Pa dae ddime 'n abal prynu,
Rhydd-did im mi om Carchardu,
Am dwyn or pwll, ir nefoedd olau,
Nid wi 'n abal cael mor ddimmau.
Cefais rybydd fil o weithieu,
Am roi dreisiais eilwaith adre,
Minnau awn ir Tân vffernol,
Cin rhown ddimmeu yn ei gwrthol.
Pan y gwerthwn wlân a llafur,
Rhown gam bwysaû, rhown gam fessur,
Yn yr ŷd mi werthwn
Yd ambûr.
raban,
Yr vn bris ar gwenith purlan.
Ag yn Erbyn Duw ai ddeddfau,
Cedwaisamriw
Fath.
sort o bwysau,
Pwys rhy fawr, pan fawn yn prynu,
A phwys rhy fach, pan fawn yn gwerthu.
'Nawr fêm Curi r ar fyng hloppa,
Gan y Diawl ar pwysau mwya,
A phawb Eraill megis minnau,
Y fo 'n arfer amriw bwysau.
Ni adewais bwngc or Gyfraith,
Heb ei thorri lawer Canwaith,
Mi ymdrois ymhob rhiw bechod,
Nes ir Angau roi 'mi ddwrnod.
Mi fynegris i chwi yn olau,
B' wedd y bum i byw hyd Angau,
Mi fynega i chwi weithian,
B' wedd im poenir danlaw Satan.
Y mae 'r pwll lle rwyfi 'n trigo,
Datc: 20▪ 3
Yn ddwfn iawn heb waelod iddo,
Ai holl welydd Cyn ycheled,
Nad oes Gobaith Cael ymwared.
Y mae'r pwll dros fyth yn llosgi,
O dân poeth fel môr yn berwi,
Y mae anal Duw ei hunan,
Yn ei drin, fel mōr o frwmstan.
[...]
[...]
Gwedi nynnu 'r Tân hyn vnwaith,
Byth ni ddiffidd hwn yr eilwaith,
Nid rhaid chwthu dim o hono,
Mae ê 'n Cynnu heb ei gyffro.
Mar: 9.44
Y mae 'r Tân dros fyth yn llosci,
Yn dra ffyrnig ag yn poeni,
Ag er hyn nid yw ê'n truelio,
Nag yn difa dim êl iddo.
Y mae 'r vn tân yn poeni 'r bobol,
Ond mewn dull a modd neilltuol,
Mat: 10.15
Rhai yn fwy, neu lai o ronyn,
Fel y bytho ei bei au yn gofyn.
Yr Haul a lusc y Moore ar India,
Yn fwy nar rhai a drig yn Rwssia,
Vffern boeth y lusc yn boethach,
Bechod mawr na pechod byrrach.
Mat: 22.13
Nid oes yn y pwll yn Trigo,
Neb heb rwym, ar draed a dwylo,
Mewn Cadwynau Tragwyddoldeb,
Am ei pechod ai ffolineb.
[...]at: 25.30
Mae tywyllwch hefyd ynddo,
All pob rhai yn hawdd ei deimlo,
Ag er dechrau 'r bŷd ni walad,
Ynddo, olau 'r Haûl neû 'r lleuad.
Mae ê 'drewi Cyn ffyrnicced,
Nad oes dim all ddrewi gassed,
Er bod miloedd yn ei nyrddo,
Ni lanhawd er ioed mo hono.
Y mae pryfed ynddo yn bwyta,
Ma [...]
[...]
Consciens dyn heb gael ei gwala,
Dydd a nos, yn fawr ei hawydd,
Ag heb farw yn dragywydd.
Y mae gwedi mil o filoedd,
O gythreuliaid megis lluoedd,
Yn
Ynpoeni.
Torme [...]to 'r rhai damnedig,
Ag heb orphwys awr nag orig.
Maent yn dyrnu ag yn pwyo,
Rhai damnedig heb ddyffygio,
Ag Er maint y fônt yn ddial,
Byth ni chymer vn oi anal.
Y mae
Poen.
Torment yn dragwyddol,
Ag ar bawb yn gyffredinol,
Yn Tormento pawb ar neilltu,
Ymhob aùlod y fu 'n pechu.
Y mae 'r llygaid heb gael gweled▪
Ond Cythreuliaid, Er ei Cassed,
Ag Eneidiau Rhai damnedig,
Yn y pwll yn wylo yn ffyrnig.
Y mae 'r Genau yntau 'n bwyta,
Psalm 75. [...]
Bustl Lind is, bwyd or chwerwa,
Ag heb ysed dim ond Gwaddod,
O ddigofaint Tost y drindod.
Y mae 'r Clustiau hwyntau yn gwrando,
Luc: 13.28
Creglais.
Screch y diawl ai blant yn Crio,
A thost ochain rhai damnedig,
Yn scyrnygu dannedd ffyrnig.
Y mae 'r Tafod vntau yn llosci,
A [...] me [...]n Brimston poeth yn berwi,
[...] [...]4, 25
[...]eb g [...]el [...]mmaint ag vn dafan,
O ddwr [...] i ddofi 'r lloscfan.
Y mae 'r ffroenau yn aroglu,
[...] [...]1.8
Gwynt y Brwmstan or Carchardu,
Sydd h [...]b garthu etto Er Adda,
Ag yn drewi or ffyrnicca.
Y mae 'r Traed ar dwylo hwyntau,
[...]: 22.13
Gwedi Clymmu mewn Cadwynau,
Ag heb Allel Troi na threiglo,
Or lle 'r ydys yn ei
Poethu.
brwylio.
Swn.
Y mae dannedd pawb yn rhinccian,
Yn scyrnygû ar fath dwrddan,
Luc: 13.28
Ag y bydd Echrydys
Gennym.
gennwn,
Wrando ei llais, na gweld ei ffa shiwn.
Y mae pryfed Câs anfarwol,
Yn Cnoi
Cidwybod. Mar: 9.43, 44
Consciens pob annuwiol,
Ag yn bwyta 'n llym Escymmyn,
Etto byth heb dorri ei newyn.
Fel y pechodd pob rhyw aelod,
Ag oedd gennif, nôd fy nhâfod,
Felly poenir fy aelodau,
Bob yn vn ag amriw boenau.
Mae pob aelod yn poenydio,
Mae pob mann a dial arno,
Mae pob dial yn dragywydd,
Yn poenydio heb ddim llonydd.
Ni bydd marw byth mor pryfyn,
Byth ni ddiffidd Tân yr Odyn,
Niddaw Angau er y geisiaf,
Byth i wneuthur diwedd arnrf.
Ni bu 'r diliw ond blwydd hynod,
Na than Sodom ond diwrnod,
Newyn Egipt ond saith mlynedd,
Alpht.
Mae 'mhoen innau byth heb ddiwedd.
Pa cawn rydd-did om holl boenau,
Am ben Can mil o flynyddau,
Byddeu hynny gynffordd im mi,
Ond dros fyth mae 'n rhaid im boeni.
Y gair byth sy'n torri nghalon,
Y gair byth sy'n Cnoi nghylyddion,
2 Thes: 1.9
Y gair byth sy 'n peri im mi,
Fwyta 'm reichiau a gwallgofi.
Tost yw goddau hyn o gystndd,
Dan law Satan yn dragywydd,
Y mae Etto beth fydd dostach,
Colli 'r Jesu ai gyfeillach.
Colli 'r bywyd, Cylli 'r Goron,
Colli 'r Jesu, ai Angylion,
Colli 'r nefoedd, ai rhialwch,
Colli Duw, a phob dedwyddwch.
Melldith Duw ir dydd im ganed,
Anap ddrwg ir awr im llunied,
Vffern boeth im mam na basseu,
Yn dwyn llyffant yn fynghfleu.
Gwae fi erioed na thorsai 'ng-wddwg,
Ar y ploccyn prena bilwg,
Cin rhoi bron i sâb anwadal,
Iddigio Duw, i ddwyn ei ddial.
Nid oes Cythrel na dyn scymmyn,
Ymma yn vffern ai holl derfyn.
Na bônt ac ei Cylch yn
Cyfrdo.
Gyngan,
Yn fy mhwyo fawr a bychan.
Nid oes Enaid dŷn Er Adda,
Ym hwll vffern mewn mwy boenfa,
Mewn mwy trallod, mewn mwy eisieu,
Nag y mae fy Enaid inneu.
Dymma 'ng, hustydd, dymma 'mhoefna,
Dymma 'ng-wewyr, dymma 'ng-wasc fa,
Dymma 'r Cyflwr yr wi ynddo,
Bob yn awr yn tost boenydio.
O gan hynny fy 'mhvm brodyr,
A phawb Eraill sydd o synwyr,
Cymrwch rybydd cin del Angau,
Rhag iwch ddywad lle 'rwi finnau.
Oni byddwch Ediferiol,
Ffyddlon, vfydd, a chrlstnogol,
Gwn na ddengis Duw 'r Dialau,
Iwch fwy ffafar nag i minnau.

Atteb i Gwestiwn ynghylch gweddio dros y marw: ble dangosir anghyfreithlondeb gwe­ddio dros y cyfriw.

FYnghâr am gwir annwylyd,
Gofynfoch gwestiwn hyfryd,
A gweddys im, ymhlaid ych ffydd,
Rhoi atteb prydd oi blegid.
Hyn ymma yw 'ch gofyniad,
Ai gweddys iw ir ffeiriad,
Weddio dros y marw 'n brudd,
Yn ôl y dydd
Ymmadawi ad.
departiad.
'Rwi 'n atteb i chwi yn groew,
Na dioddef y Scrythur alw,
Nag weddio, na dydd na nôs,
Yn ofer dros y marw.
Mae Duw yn barnu 'r enaid,
Ir nef neu vffern dambaid,
Heb: 9.27
Yr awr yr êl, or corph y maes,
Yn ôl ei
Neucyflwr.
gâs ai weithred.
Mae enaid y duwolion,
Luc: 23.42 Acts 7.59 Phil: 1.23 Luc: 16.22
Yn mynd or corph yn vnion,
Ir nefoedd at Angelion gwir,
Fel enaid Lazer wirion.
Mae enaid yr annuwiol,
Yn mynd ir pwll vffernol,
Cyn elo 'r corph ir tân ar rhês,
Luc: 16.23
Fel enaid Difes fydol.
Mae 'r duwiol mewn dedwyddwch,
Gogoniant a
Rheolaeth.
rhialwch,
Psalm 16.11
Ar fath nid rhaid i geisio mwy,
Gadawn ni hwy mewn heddwch.
Nid rhaid gweddio drostynt,
Gan gystal yw ei helynt,
Y maent hwy gida 'r oen bob awr,
Mewn swpper fawr sydd ganthynt.
Luc: 16 [...] Hyd: 27
Mae 'r Enaid anwir yntau,
Yn griddfan yn y poenau,
Ni ddaw hwn, oi boen ai blāg,
Er gweddi nag offrwmmau.
Pa ceisieu Job a Daniel,
Noah, Abraham, Moysen, Samuel,
Laeseu
Sef poenau 'r annuwiol.
ei poenau yn y fflam,
Ni chânt ddim am ei trafel.
Pa deleu 'r bŷd yn gyfan,
A gweiddi am laesu 'r boênfan,
Ni chânt gwedi marw 'r gwr,
Or droppyn dwr iw Safan.
Yn ôl i vn dŷn farw,
A chael y farn yn groew,
Ofer yw, ir wlâd ar plwyf,
Weddio mwy dros hwnnw.
Pa deleu ffeiriaid holl-fyd,
I grio droflo yn daerllyd,
Ai haberthau o bôb rhyw.
Ni
Newidiau. Fa [...]u.
altreu Duw moi
Newidiau. Fa [...]u.
ferdid.
Y farn y saif yn ddilys,
Preg: 11.3
Lle cwympo 'r pren fe erys,
Ni newid Duw or faen y rows,
Jac: 1.17
Er ioed ni throws oi 'wllys.
Mae Duw yn ddianwadal,
Y farn y rows fe 'i cynnal,
Ni all y byd ai hy mbil taêr,
Nar nef nar ddâer ei hattal.
Gan hynny 'rwi 'n cynghori,
I bawb y garo weddi,
'Geisio hon, tra fo yntho wrês,
Os nais ê lês oddiwrthir
Mae amser i weddio,
Sef csn i dynn
Ymmado neu farw:
ddepartio,
Gweddi, gwedi marw neb,
Sydd weddi heb
Leshan.
befrailio.
Mae Christ yn erchi 'r treisiwr,
Gyttuno ai wrthnebwr,
Tro at y ffordd cyn delo 'mlaen,
Mat. 5.25, 26
Rhag myn [...] o flaen y barnwr.
Rhag rhwymo ei draed ai ddwylo,
Ai daflu i gael i
Boethi.
frwylo,
O eisieu gwneuthur Jawn mewn pryd,
Nis tynn y bŷd oddiyno.
Cyn marw mae
Edifaru. Ioan: 12.35
repentio,
Tra fo hi 'n ddydd mae ymgweirio,
Pan el hi 'n nôs medd Christ eu hun,
Ni all vn dyn mor gweithio.
2 Sam 12.15 Hyd. 24
Fe wyddau Ddafydd frenin,
Pan ddarfu am y plentyn,
Mae ofer oedd gweddio mwy,
Dros hwnnw trwy hir ganlyn.
I ddangos hyn mor ofer,
I vn rhyw ddŷn i arfer,
Gweddi, gwedi marw 'r ffrind,
Yn ol i fynd i esmwythder.
Nid oes i bawb ond dau-le,
I fined gwedi angeu,
Nef, ag vffern, medd gair Duw,
Tân pur nid yw ond chwedleu.
Nid rhaid i neb weddio,
A mynd ir nef i
Aros.
darrio,
Luc. 16, 25
Os yn vffern y gwna ei nyth,
Ni ddaw ê byth oddiyno.
Nid oedd y ffeiriaid gorau,
Yn goddef y fath weddiau,
Nis gwna ond rhyw ffeiriedin ffôl,
Sy 'n serchi 'n ôl y ddimmau.
Mae dyled ar bôb ffeiriad,
Roi diol ch am adawiad,
Pob dyn duwiol yn ddi ddoi,
Mewn gobaith oi gyfydiod.
Ond am weddio trostyn,
Yn ôl ei cladd ai terfyn,
Peth di-lês,
Gwahardde­dig.
gwarddedig yw,
Nis gwna ond rhyw oferddyn.
Wel' dymma i chwi atteb,
Och cwestiwn mewn ffyddlondeb,
Duw rô cynydd ar ych ffydd,
A grâs yn brudd ich wyneb.

Achwyn Mr. Prichard ynghilch Trefllanddy­fri, ai Rybydd ai gyngor ef iddi.

MEne tecel Trefllanddvfri,
Pwysodd Duw di yn dy fryntni,
Ni châs ynod ond y Sorod,
Gwachel weithian rhag y Drindod.
Gwialen dost sydd barod itti,
Er yr ys dyddieu am dy frwntni,
Ath anwiredd sy 'n cynyddu,
Gwachel weithian gael dy faeddu.
Hîr yr herys Duw heb daro,
Llwyr y dial pan y delo,
Am yr echwyn ar hîr scori,
Och! fe dâl ar vn-wait [...] itti.
Mae 'n rhoi amser itti wella,
Mae 'n rhoi rhybydd or helaetha,
Cymmer rybydd tra so 'r amser,
Onidê fe bryn dy grwpper.
Pa hwya mae Duw 'n aros wrthyd,
Am ddifeirwch a gwell fywyd,
Waeth waeth, waeth waeth yw dy fuchedd,
Ond gwae di, pan ddel y diwedd.
Lle bo Duw yn hîr yn oedi,
Heb roi dial am ddrygioni,
Trwmma oll y fydd y drindod,
Pan y dêl i ddial pechod.
Gwachel ditheu ddial Duw,
Fe ddaw ar frys, er llaesed yw;
Ai draed o wlân, ai ddwrn o blwm,
Lle delo 'n llaês, fe dery 'n drwm.
Tebig ydwyt i Gomorra,
Sodom boeth, a thre Samaria,
Rhai na fynnent wella hyd farw,
Nes i troi yu llwch a llwdw.
Tebig ydwyt ti i Pharao,
Oedd ai galon gwedi serrio,
'Rhwn na fynneu wella ei fuchedd,
Nes i
Rhoddi plâ [...]rno.
blago yn y diwedd.
Cefaist rybydd lawer pryd,
Nid yw cyngor
Ymhcuthyn.
moethyn it,
Nid oes lun it wnenthur escys,
O! gwae di y dre anhappys.
Bore codais gida 'r ceiliog,
Hîr ddilynais byth yn d'annog,
'Droi at Dduw oddiwrth dy fryntni,
Ond nid oedd ond ofer im mi.
Cenais itti 'r vdcorn aethlyd,
[...] farn Duw, ai lid anhyfryd,
Ith ddehyno, o drwm gwsc pechod,
Chwrnu er hyn wyti yn wastod.
Minnau
Ymdrechais.
Lith ais a disigil,
Addewidion yr Efengil,
Yn fwyn ith wawdd i edifeirwch,
Ond ni chefais ond y tristwch.
Mith fwgwthiais dithau ar gyfraith,
A dialau Duw ar vn waith,
'Geisio ffrwyno d'ên rhag pechu,
Ffrom a ffolw y ti er hynny.
Cenais bibe, ond ni ddawnsiaist,
Mat: 11.17
Tost gwynfannais, nid alaraist,
Ceisiais trwy deg, a thrwy Hagar,
Ni chawn genid ond y gwatwar.
Beth allai wneuthur weithian,
Ond tynnu i ochor ceulan,
I wylo 'r deigrau gwaed pa gallwn,
Weld dy arwain tu ar
Daeardy se [...] vffern.
dwngwn.
Pwy na wyle weled Sattan,
Yn dy dynnu wrth ede Sidan,
I bwll vffern yn dragwyddol,
Ar bach, ar
Abwyd.
bait o blesser cnawdol.
Esaw wertheu y 'tifeddiaetd,
Am Phiolaid gawlysowaeth,
Dithe werthaist, deyrnas nefoedd,
Am gawl brâg, do, do, om hanfodd.
Dymma 'r peth sy 'n torri 'nghalon,
Wrth dy weld di nawr mor ffinnion,
Orffod
Testiolaeth
prwfio hyn yn d'erbyn,
Ddydd y farn, heb gelu gronyn.
Tost yw gorfod ar y tâd,
Ddydd y farn heb ddim or gwad,
Destiolaethu o led 'Safan,
Yn erbyn bryntni ei blant ei hunan.
Hyn y fydd, a hyn y ddaw,
Oni wellhau 'maes o law,
Er mwyn Christ gan hynny gwella,
Rhag i ddial Duw dy ddala.
Gwisc di lenn, a sâch am danad,
[...]oel 3.12, 13
Wyla nes bo'th welu 'n noefad,
Ag na fwyta fwyd na diod,
Nes cael pardwn am dy bechod.
Cûr dy ddwy-fron, tyn dy wallt,
Wyla 'r deigreu dwr, yn hallt,
Cria 'n ddyfal jawn,
[...]zra 9.3 [...]uc: 18.13 Pechais.
Peccavi,
Arglwydd madde 'meiau im mi.
Bwrw ymmaith dy ddiffeithdra,
Twyll, a ffalstedd, a phyteindra,
Gad dy fedd-dod, cladd dy fryntni,
[...]. 16.17
Mae Duw 'n gweld dy holl ddrygioni.
Mae dy farn wrth ede wenn,
Yn crogi beunydd vwch dy benn,
Mae dy blant a phawb ei reffun,
Yn ei thynnu, ar dy gobin.
[...]ek. 37.7, [...]
Gwachel bellach, dal dy law,
Dial Duw fel bollt y ddaw,
Rhoi it rybydd prydd sydd raid,
Oni chymri rybydd, paid.

Achwyn Eglwyswr.

DUw gwêl drwmmed yw fyng halon,
Weled faint pengaledrwydd dynion,
Cais i harwain tua 'r nefoedd,
Hwyntau ânt ir tan heb ddiffodd.
Golchu 'r
Black Moor [...] neu ddynion duon.
Morys du trwy Sebon,
Troi 'r Jorddonen i ben Hermon,
Yw cynghori 'r dyn pencaled,
'Ofni Duw a charu ei enaid.
Cais trwy deg, a chais trwy Hagar,
Psalm 58▪ 4
Ofer Canu ir neidir fyddar,
Trinia fynech ar bren pwdwr,
Byth ni ry 'ti ffrwyth no Swccwr.
Dysc a dangos, gwawdd, ymnhedd,
Màb y foll, ni wella oi fuchedd,
Lladd ar gyfraith, gwawdd ar fengil,
Ni thry attat, ond ei wegil.
Gollwng arno 'r holl Brophwydi,
Ar 'Postolion i gynghori,
Nid gwaeth
Curo.
ffysto pen wrth ben [...]an,
Ni wna ond y fynne e' hunan.
Gwae fyng halon drom gan hynny,
Na buasseu Duw 'n ewyllyssu,
Fy rhoi 'n fugail ar dda gwyll [...]ion,
Cin rhoi im' shiars y cyfriw ddynion.
Y corr y dynn y gwenwyn lyndys,
Or blodeuyn gorau ei
Flas neu [...].
relys,
Ar dyn drwg a dynn ryw accan,
O bur eiriau Duw ei hunan.
Waith i Grist yn prynwr tirion,
Golli drossom waed ei galon,
[...]: 4 [...]uf: 6.1, 2
Ai roi 'n bridwerth dros ein pechod,
Fe synn llawer bechu 'n wastod.
Waith bod Noe, a Lot yn feddw,
Waith bod Jonas hên, yn chwerw,
Fe fyn llawer,
[...]ef rhodio [...] fyw yn ei [...]odau hwynt.
droedio ei beiau,
Heb ddilin vn oi holl rinweddau.
Pob gwas gwych y nawr y feder,
Dyngu a rhegu gida Pheder,
Pam na welai neb yn medru,
[...]: 26, 75
Gida pheder edifaru.
Pawb y ddilin Dafydd Brophwyd,
Mewn godineb, lle gwradwyddwyd,
Ond ni welai neb yn dilin,
Edifeirwch Dafydd frenin.
Vn y ddywaid mi
[...]difara.
Repenta,
Fy meiau gid y flwyddyn nessa,
[...]: 12.20
Beth medd Christ, os aiff dy enaid,
Heno nessa gan gythreiliaid.
Llall y ddywaid, helwn heddu,
Ni wellhawn ein beiau foru,
Heno lladd y gwr yn feddw,
Duw ble 'r aeth 'difeirwch hwnw.
Yn ol hwn y dywaid y trydydd,
Pet fae fy mai yn fwy nar mynydd,
Mae Duw mawr yn fwy' Drugaredd,
Mi gaf bardwn ar fy niwedd.
Felly waith bod Duw yn rassol,
Ag yn dirion ir 'difeiriol,
Llawer dyn syn pechu 'n Sceler,
Heb wneuthur pris oi gyfiawnder.
Er bod Duw yn llawn trugaredd,
Exod: 34 6 Nahum: 1.2
Yn hwyr ei lid, yn dda ei ammynedd,
Etto er hyn mae Christ yn dwedyd,
Fod Duw mawr yn gyfiawn hefyd.
Duw sydd rassol, Duw sydd gyfion,
Duw sydd fwyn, a Duw sydd ddigllon,
Heb: 12.29
Duw sydd ddof, a Duw sydd da [...]llyd,
Duw sydd hael, a chynnil hefyd.
Mae è'n maddeu 'r mîl talentau,
Mat: 18.21 Hyd y diw [...]
Etto 'n pallu 'r hatling withiau,
Mae 'n rhoi 'r nef yn rhwydd i ryw vn,
Etto ir llall yn pallu 'r droppyn.
Ir rhai ffyddlon edifeiriol,
Esay 55.7 Ioan: 3.36 Psal: 18.25,
Mae Duw 'n ffyddlon ag yn rassol,
Ond ir
Cyndyn.
stwbwrn, câs, gwrthnyssig,
Mae Duw 'n greulon, ag yn ffyrnig.
O herwydd hyn 'rwi yn cynghori,
Na ddilynet hîr ddrygioni,
Ond i bawb tra fyddont byw,
Dreulo ei hoes mewn ofan Duw.

Gwell Duw na dim.

OS tâd, os mam, os mâb, os merch,
Os tai, os tîr, os gwraig, trwy serch,
Y gais dy droi, yn [...]raws neu 'n drist,
Oddiwrth dy gred ath serch at Grist.
[...]: 14..26 [...]: 9.59, 60, [...] 62 [...]. 10, 28, [...] 30 [...]: 10.39
Gâd dād i droi, gâd fam i wylo,
Gād wraig i scoi, gâd blant i grio,
Gâd dai, gâd dir, gâd faeth, gâd fywyd,
Cin gado Christ, gâd faint sydd gennid.
[...]or: 6.18 [...]lm 18.2 [...] 1.3
Bydd Christ yn dâd, yn fam, yn frawd,
Yn graig, yn gaer, yn ffrind, yn ffawd,
Yn gyfoeth mawr, yn lles, yn llwyddiant,
Yn bob peth i bawb ai carant.
Heb Grist, heb gred, heb faeth, heb fywyd,
Heb ddull, heb ddawn, heb nerth, heb Jechyd,
Heb
[...] 3.11 [...]. 11.30 [...]obaith.
hop, heb help. heb râs, heb rym,
Heb ddysc, heb dda, heb Dduw, heb ddim.
Gwell Duw na 'r nef, na dim sydd ynddi,
[...]. 10.14 [...] 24.1 [...] 9.23, 24
Gwell na 'r ddae 'r, na 'r maint sydd arni,
Gwell nar bŷd, nai olud in'.
Gwell, a dau well Duw na dim.
[...] 27.10 [...]: 8:29
Gwell na Thâd, na mam, na mammaeth,
Gwell na chyfoeth, na Thifeddiaeth,
Gwell na Mari, gwell na Martha,
[...] 63.3
Gwell na dim, yw Duw gorucha.
Os Duw ddewisaist yn dy ran,
Psalm 73.26 Rhuf 8.31 Psalm 91.12 1 Cor. 2.9
Cae Grist ith gynnal ym-hob man,
Cae 'r Saint ith gylch, cae 'r bŷd ith berthu,
Cae 'r nef ith ran, cae 'r fall ith osni.
Di ddewisaist y rhan benna,
Pan ddewisaist Dduw gor [...]a,
Rhan na ddygir byth odd'arnad,
Luc. 10.42
Tra parhaffo 'r haul ar lleuad.
Pan dduo 'r haul, nar wridio 'r lleuad,
Mat. 24.2 [...] 2 Pet. 3.1 [...] Luc. 21.2 [...] 1 Thes. 4. [...]
Pan Syrthio 'r ser, pan ofno bagad,
Pan llosco 'n boeth, y bŷd ai bwer,
Bydd dy ran di, yn ddi-bryder.
Cwyn dy galon, na fydd wan,
Datc. 3.3 Datc. 2.10 Mar. 13.13
Cadw d'afel ar dy ran,
Di ddewisaist y rhan orau,
Gwachel newid hed at angau.

Y Llyfr rhagoroll hwnnw a sû fuddiol iawn yn saesnog (sef) Y Cywir Ddychwelwr: yn datcuddio y nifer bychan or rhai gwir Gredadwy, ar anhawstra mawr o droedi­gaeth Cadwedigol.

A werthir gan Tho. Brewster, tan lûn y tri Bibl yn ymmyl Pauls, 1659.

Darllenydd, fel y bo i ti yn hawdd ga­ffel allan dim ag sydd gynwysedig, yn y llyfyr hwn, craffa ar yr amryw titlau, ag ar y rhif, neu nod y dalenau, fel y canlynant.

ADdysc a chynghorau ynghylch gwrando pregethia [...] yr Efengil, ag ynghylch chwilio 'r Scrythurau.
Dal 1
Rhybydd ir Cymru i edifaru.
dal. 14
Yr ail ran.
dal. 18
Christ syd oll yn oll.
dal. 21
Christ sydd oll yn oll.
dal. 27
Cyngor i bechadur.
dal. 32
Cynghorion yn erbyn profedigaethau Satan.
41
Rhybyddhi wachelyd Rhwydau Satan, Ymhob Oedran.
dal. 44
Cynghor i ddyfal weddio ar bob achos ag ymhob gorchwyl.
dal. 45
Y modd y dylae ddyn duwiol ddeffroi ei gorph ai enaid genol nos i glodfori Dvw.
dal. 50
Cyngor i foliannu Duw y bore.
dal. 52
Gweddi wrth wisco dy ddillad.
dal. 54
Gweddi fach wrth ymolchi.
dal. 55
Diolch am Dan a chynnessrwydd.
dal. 55
Cynghorion ynghilch ceisio bendith ar y bwyd, cyn bwyta, ag ynghilch talu diolch i Dduw ar ol bwyta.
dal. 56
[Page]Gras cyn bwyd.
dal. 50
Cyngor i edrech attom yn hunain wrth fwyta.
dal. 60
Gras yn ol bwyd.
dal. 60
Cynghorion i fyw yn ddeddfol.
dal. 61
Cyngor yn rhybuddio dyn i ymgadw, rhag lleteua meddyliau drwg yn ei galon, ag i droi ei fedd­yliau bob amser, i fefyrio ar ddaioni.
dal. 69
Dyled-swydd plant i rhieni.
dal. 76
Cyngor i lywodraethu 'r ymadrodd wrth fodd Duw.
dal. 80
Gweddi am lywodraethu 'r geiriau, ar grne wrth fodd Duw.
dal. 83
Cyngor i ddyn fod bob amser o ymddwgiad Chri­stnogaidd.
dal. 84
Paratoad ir cymmun.
dal. 88
Gweddi cyn derbyn y cymmun.
dal. 97
Cyngor i bob bentaulu i lywodrauthu ei dy yn dduwiol.
dal. 98
Amddiwedd y byd.
dal. 112
Cofiwch Angau.
dal. 120
Cyngor Difes.
dal. 129
Atteb i Gwestiwn ynghylch gweddio dros y marw: ble dangosir anghyfreithlondeb gwedd­io dros y cyfriw.
dal. 145
Achwyn Mr. Prichard ynghilch tre llanddyfri, ai Rybydd ai gyngor ef iddi.
dal. 145
Achwyn Eglwyswr.
dal. 153
Gwell Duw na dim.
dal. 156
[...]

Att y Darlleydd.

Y Cymro Anwyl,

DYmma yr ail waith y printiwyd y llyfr hwn, ag er mwyn it ti a phawb oth gydwladwyr ddeall yn eglurach, a ddar­llain yn hyfforddach y gân yma, fe gymerwyd peth poen i ddiwy­gio rhai beiau, ag i amlygu rhai geiriau, ynghwr y ddalen, or vn lleiaf; fel i byddeu im Cymydogion annwyl yngwynedd gyfrannu yn helaethach or wybodaeth leshol, sydd iw chael yn y llyfrau yma. Am hynny cymmer gynghor ag annogaeth i ddarllain y gerdd odi­dog yma, a derbyn hi megys Annerch oddiwrth Dduw, Megys lleferydd Mr: Prichard (yr Awdwr) or bedd, ag megys blaen­ffrwyth goleuni Duw ynghymru yn yr oes a bassiodd. Ag fel i Caffech fywyd a lleshâd ith Enaid oddiwrth ddarllenniadd y llyfr hwn; Ystyria y tri pheth yma ith gyfarwyddo. Yn gyntaf, Cais gymwyso, b [...]rchennogi, a chyfaddasu yr hyn a ddarllennych ynddo ith enaid ath gyflwr naillduol dy hûn; Yn ail, Gochel rhag ei dre­fni ad y gwirioneddau yma mewn dull Canghan [...]dd ysgafnhau dy galon di wrth eu darllain, a chyfroi dy wniau ffolion di, Mae llawer or ysbryd ehud hwnnw, ar Coeg ddigrifwch yn rheoli ym­ysgy Cymru hyd y dydd heddiw; Eithr cais di gan Dduw lwyr dorri a marwhau dy galon di oddiwrth y Cyfriw of [...]redd a phleser darfodedig, ag ysty [...]ia di y gwirionedd ar gwersi, nid y gân, a hynny yn ddwys, yn ddifrifol, ag mewn sobrwydd ysbryd: Yn drydydd, Gosod y llyfrau yma, a phob modd arall a ordeiniodd Duw i Jechawdwr aeth, ynghyd ath galon wrth draed yr Ar­glwydd a gweddia yn daer ar iddo roddi bendith ar y moddion ag ar dy galon; fel i bo itti i fwynhau ef yn a thrwy ei [...] fod­dion grasusol: Hyn a sgrifennwyd ar ddeisyfiad, ag fel i bo itti gyflawni hyn, dig ei ysgwydd wann fyngweddi i yn ychwaneg, a hynny o wîr fodd Calon yr hwn, wyf,

Eiddoti yn yr Ar­glwydd. H. M.
30 Tachwedd. 1658.

Mae rhan arall o waith yr vn Awdwr, yn dyfod tan y printwasg ar fyrder, ag ni bydd hir, hyd oni ddelo y rhan honno ar led hefyd iw chael ar werth; heb law amriw lyfrau eraill yn gymraeg, os Duw a ganiatta.

Printiedig yn Liundain, ag a werthir gan Thomas Brewster, tan lûn y tri Bibl yn ymmyl Pauls. 1659.

This keyboarded and encoded edition of the work described above is co-owned by the institutions providing financial support to the Text Creation Partnership. Searching, reading, printing, or downloading EEBO-TCP texts is reserved for the authorized users of these project partner institutions. Permission must be granted for subsequent distribution, in print or electronically, of this EEBO-TCP Phase II text, in whole or in part.