Foirceadul Aithghear, CHEASNUIGHE, Ar ttùs ar na òrdughadh le Coimhthionol na Ndiàghaireadh aig Niàrmhanister an SASGAN. Leis an Daontuighe Ard-seanadh Eagluis na HALBANN, chum a bheith na chuid égin daonmhodh Chràbhuidh edir Eaglaisaibh CHRíOSD annsna trì RíOGHAGHDAIBH. Ar na chur a Ngaoidheilg, le Seanadh EARRAGHAOIDHEAL.
Ar na chur a ngclò a Ndùn-éduin le Oighreachaibh Aindra Ainderson a Mbliadhna ar DTIGHEARNA 1694.
A LEGHTHORA.
MAr a rinn a ngràdh do bheith aguinn do phobul an Tighearna, atà a gnàthughadh na teanga gaoidheilg, sinne a bhnosnughadh ar ttùs chum a Ncatachiosma aithghearr so do tharruing as an bhèar la dhoibh; is amhluidh do bhrosnuigh an rùn cèudna sinn roimhe so, tuilleadh do na leabhraibh sin do bhualadh a ngclò an dara huàir, le claochladh beg ar cuid do na focla ata san chèud Translàsion. Oir ni amhàin gu nraibh na leabhair a nuair sin, mar ataid anois, ro ghann, acht mar a gcèudna dhaithnigh sinn le gnìthughadh na nleabhar do bheth aguinn, gu raibh an cèud Translàsion sin cruaidh ar an phobul, agus dothuigse, do bhrìogh go do lean sinn ro theann ris an bhèarla; samhluidh anois atàid ar a mbualadh à ngelò au treas uair, agus na sothuigse nò an chèud nair gu [Page 4] mòr le began claochlaidh, Ʋime sin, a Lèugh hor a Chrìosduidh, gabh misneach chum an leabhar so do thànig anois amach, do ghnàthughadh le díthchioll, ann a bhfuil cinn àrid a Chreidamh Chrìosdnidh ar a ngcur sìos go haithghearra iomlan, oir, Is ì so a bheatha shathain, eòlus do bhith aguinn ait Dia, is air a mhac Iosa Crìosd, Eoin. 17.3. Agus guidh thusa air an Tighearna, so a bheannachadh mar mheadhon àr id chum eòluis shoisgéil Chrìosd a chraobhsgaoileadh annusna crìochaibh gaoidhlachsa. Gràsa maille riot.
Foirceadul aithghearr, CHE A SNUIGHE, Ar ttùs ar na òrdughadh le Coimhthionol na Ndiaghaireadh ag Niàrmhanister, a SASGAN. Leis an Daontuighe Ard-seanadh Eagluis na HALBANN, chum a bheith na chuid ègin daonmhodh Chràbhuidh edir Eaglaisaibh CHRIOSD 'sna trì RíOGHACHDAIBH. CEISD.
CRèud is crìoch árid don duine?
F. Is ì is críoch àrid don duine Dia do ghlòrughadh agus do mhealtuin gu suthaine.
2. C. Créud an riaghail thug Dia dhùinne dar dteagasg chum go bhfèdmaoid eisean do ghlòrughadh agus do mhealochduin?
F. Is è focal Dé (atá ar na chur sìos a sgriobtuiraibh an tseintiomna agus an [Page 6] tiomna nuaidh) amhàin is riaghail dùinne dar dteagusg chum go fèdmaoid eision do ghlórughadh is do mhealtuin.
3. C. Créud atá na Sgriobtuiridh gu hárid ag teàgasg?
F. Atàid na Sgriobtuiridh gu hárid ag teagasg, gach nì is cóir don duine chreidsin adtimchioll Dhé, agus an dleasdanas atà Dia a giarraidh ar an duine.
4. C. Crèud é Dia?
F. Dia is Spiorad é, ata neamh-chrioch-nuighach, biothbhuan, neamh-chlaoch-lodhach iona bhith, ghliocas, chumhachd, naomhthachd, cheartas, mhaitheas, agus fhìrinne.
5. C. A bhfuilid tuille Dèe ann achd a haon?
F. Ni bhfuil acht a haon amhàin, an Dia beo fíor.
6. C. Cia lìon pearsa atá san diaghachd?
F. Atáid trì pearsa san diaghachd, an tathair, an mac, agus an Spiorad naomhtha: agus an triarsa is aon Dia iad, ionann anádur, coimhmeas a ngcumhachd agus a nglóir.
7. C. Crèud iad órduighthe Dé?
F. Is iad òrduighthe Dé, a rùn sìorruidhe, do rèir comhairle a thoile, leis an dòrduigh sé roimh láimh, chum a ghlóire fein, gach ni thig gu crích.
8. C. Cíonnas atá Dia ag cur a órduigheadh a ngníomh?
F. Atà Dia ag cur a òrduigheadh a [Page 7] ngnìomh a noibrighaibh an chruthaigh agus an fhreasdail.
9. C. Créud is obair an chruthaigh ann?
F, Is í obair an chruthaigh, Dia do dhéanamh na huile neithe do neimhni, le focal a chumhachda, a bhfeadh sè laithe agus iad uile ro-mhaith.
10. C. Cionnas do chruthaigh Dia an duine?
F. Do chruthaigh Dia an duine, fear agus bean, do réir a íomhaighe féin, a neòlas, fìreuntachd, naomhthachd, le nachdranachd oscionn na gcrètuireadh.
11. C. Créud iad oibrighe freasdail Dè?
F. Is iad oibrighe freasdail Dé, gu bhfuil sé ag coimhed, agus ag riaghladh na nuile chrétuireadh, le a nuile ghníomharthaibh gu ro-naomhtha, ro-ghlic, agus gu ro-chumhachdach.
12. C. Crèud an gníomh árid frreasdail do rinn Dia do thaobh an duine san staid ann do chruthuigheadh é?
F. An tan do chruthuigh Dia an duine, do rinn se coimhcheangal beatha ris, ag iarraidh umhlachd iomlan air mar chumhnant: agus ag toirmiosg dhó ní ar bith ithe do chraoibh eólais maith agus uilc, faoi phèin a bhàis.
13. C. An dfanid ar gcéud sinnsir ann san chéud staid ann do chruthuighadh iad?
F. Ar bheith dar gcéud sinnsearaibh ar a mbhfágbhail gu saoirse a ndtoile fein, do thuiteadar on staid ann do chruthuigheadh iad le peacadh anadhaigh Dhé.
14. C. Crèud è peacadh?
F. Is è peacadh briseadh lagha Dè.
15. C. Cia é an peacadh leis an do thuit ar céud-sinnfir on staid ann do cruthuighadh iad?
F. Do bè an peacadh leis an do thuit ar cèud-sinnsir on staid an do cruthuighadh iad, gu dith siad an meas toirmisgthe.
16. C. An do thuit an cinneadh daonna uile a ngcèudpheacadh Adhamh?
F. O do bheth an coimhceangal ar, na dhèanamh re Adhamh, ni amhàin air, a shon fein acht air son a shliochd; uime sin, an cinneadh daonna uile do thànig, anuas uaidh, tré ginolachadh gnàthaighthe, do pheacuigh iad annsan agus do thuit siad maille ris ann sa chèud-sheachran.
17. C. Crèud an staid ann dtug an leagadh ùd an cinneadh daonna?
F. Do thug an leagadh ùd an cinneadh daonna a staid peacaidh agus truaighe.
18. C. Crèud è peacadh na staide sin ann do thuit an duine?
F. Trid an leagadh ùd, atà an duine faoi chionnta cèudpheacaidh Adhamh, faoi easbhuidh na cod fhírentachd, faoi thruailleadh a nàduir gu hiomlan (da ngoirthear gu ccoitchionda peacadh gein) agus fa gach uile pheacadh gníomhtha ata geintin uaidhe sin.
19. C. Crèud é truaighe na staide sin ann, do thuit an duine?
F. Trid an leagadh ùd, do chaill an [Page 9] cinneadh daonna uile a ngcomhchomunn re Dia, atáid faoi fheirg agus mhallachadh Dhé, agus mar sin atáid fa gach uile thruaighe san bheàthuidhsa, fan bhás fein, agus fa phianaibh ifrinn gu síorruidhe.
20. C. An dfág Dia an cinneadh daonna uile da mbeith caillte a nstaid an pheacaidh agus na truaighe?
F. Ar dtagha do Dhia da ghean-maith fein, roimh thosach an tsaoghail, cuid ègin do na daoinaibh chum na beatha suthaine, do rinn sé coimhcheangal gràsa riù; da nsaoradh O staid an pheacaidh agus na truaighe, agus da ntabhairt gu staid slánuighe tríd fhearsaoruidh.
21. C. Cia is fearsaoruidh do phobul tagha Dè?
F. Is è is aon fhearsaoruidh do phobul tagha Dè, an Tighearna Iosa Críosd amháin, neach ar bheith dhò na mhac síorruidhe do Dhia, do rinneadh è na dhuine, agus mar sin ata sè ag fantain nà Dhia, agus nà dhuine, ann dá nádur edirdhealuighte, agus a naon-phearsoin a mfeasda.
22. C. Ar bheith do Chríosd na mhac do Dhia, Cionnas do rinneadh sè na dhuine?
F. Do rinneadh Críosd mac Dhé na dhuine, le corp fíor agus anam réusunta do ghabhail chuige fein, ar bheith dhò le cumhachd an Spioraid naoimh ar na ghabhail a mbroinn muire na hòighe, agus ar a bhreith lé, gidheadh a bhfégmhais peacaidh.
23. C. Cia iad na hoifigeadha atá Crí [...] ag cur a ngnìomh mar ar fearsaoruidhne?
F. Atá Críosd mar ar fearsaoruidhne ag cur angnìomh Oifigeadha Fàigh, Sagairt, agus Rìogh, araon an staid an Irisluigh agus an Arduighe.
24. C. Cionnas ata Críosd ag cur Oifig Fáigh a ngníomh?
F. Atá Críosd ag cur Oifig Fàigh a ngníomh, ann toil Dè chum ar slánuighe dfhoillsiughadh dhùinn, le na fhocal agus le na Spiorad.
25. C. Cionnas ata Críosd ag cur Oifig Sagairt a ngníomh?
F. Ata Criosd ag cur Oifig Sagairt a ngnìomh, ann é fein do thabhairt s [...] aon-uair na íobairt do dhíoladh ceartais Dè; agus do dhèanamh ar réitighare Dia; agus an gnátheadarghuidhe da dhéanamh ar ar soinne.
26. C. Cionnas ata Críosd ag cur Oifig Rìogh a ngnîomh?
F. Ata Críosd ag cur Oifig Ríogh ngniomh, le sinne do cheannsughadh dhò fein, do riaghladh agus do sheasamh agus le cosg do chur ar na huilibh is naimhde dhòsan agus dùinne.
27. C. Cia iad na neithe iona raibh Crìosd ar na iri liughadh?
F. Do bhí Críosd ar na irisliughadh, iona bheith ar a bhreith, agus sin a nstaid ísail, ar na dhèanamh faoi an lagh, ag dol fa gach truaighe na beathasa, fa fheirg Dhè, agus fa bhàs mhálluighte na [Page 11] croiche, iona bheith ar na adhlacadh, agus ag fuireach faoi chumhachda an bháis re seal.
28. C. Cia iad na neithe iona raibh Críosd ar na árdughadh?
F. Do bhí Críosd ar na árdughadh, iona eiseirigh o na marbhuibh ar an treas là, iona dhul suas ar neamh, iona shuidhe ar deaslàimh Dhé a nathar, agus iona theachd do thabhairt breitheamhnuis ár an tshaoghal ann san là dheigheannach.
29. C. Cionnas atámoid air ar ndéanamh ionar luchd comhpáirt don tsaoirse do chosainn Crìosd?
F. Atámoid air ar ndèanamh ionar luchd-comhpàirt don tsaoirse do chosainn Crìosd, leis an tsaoirse sin a chur rinne gu héifeachdach le na Spiorad naomhthasan.
30. C. Cionnas atá an Spiorad ag cur rinne na saoirse sin do chosainn Críosd?
F. Atà an Spiorad ag cur rinne na saoirse sin do chosain Críosd, le creideamh oibriughadh ionnain leis an bhfuil sé ag ar comhcheangal re Críosd ionar gairm éifeachdigh.
31. C. Créud is gairm èifeachdach ann?
F. Is gairm éifeachdach ann, obair Spiorad Dè, leis an bhfuil sé ag ar bhfágbhail ris ionnain fein a bpeacadh agus truaighe, ag soillsiugh [...]dh ar ninntinreadha a neòlus Chríosd, ag athnuadhughadh ar dtoile, agus air a lorg sin ag ar ndéanamh deònach agus comasach ar Iosa [Page 12] Críosd a dhlù-ghabh il chuguin, mar [...] sè ar na thairgse dhùinne go saor [...] san tsoisgeul.
32. C. Cia iad na sochair atá an d [...] ata ar a ngairm gu hèifeachdach ag fagh [...] san bheathasa?
F. Is siad na sochair atà an drong [...] ag faghail san bheathasa, Fìrenochadh Uchdmhacachd, Naomhachadh; agus ga [...] uile s [...]chair atá ag sruthadh uatha s [...] bheathuidhse.
33. C. Créud is Firenochadh ann?
F. Is è Fírenochadh gnìomh sao [...] ghràsa Dè, leis an bhfuil sé ag martheam [...] dhuinné ar nuile pheacuidh, agus ag [...] bhail rinne mar fhìrenaibh iona fhiag [...] naíse fein, agus sin amháin ar son fíne [...] tachd Chrìosd ar na meas dùinne, ag [...] ar a ghabhail chugainn le creideamh a [...] mhàin.
34. C. Crèud is uchdmhacachd ann?
F. Is í an uchdmhacachd, gníomh saorghràsa Dè, leis an bhfuilmaoìd air a [...] ngabhail a náireamh chloinne Dé, ag [...] leis an bhfuil còir aguinn ar gach ui [...] shocharaibh agus uram bheanus doibh.
35. C. Crèud is naomha chadh ann?
F. An naomhachadh is obair saorghrá [...] Dè è, leis an bhfuil sinne air ar nathnuadhughadh san duine gu hiomlan do réi [...] fioghrach Dhé, agus air ár déanamh comasach ni is mò agus ni is mò chu [...] bàsughadh do pheacadh, is chum bheit [...] beo don fhírentachd.
36. C. Crèud iad no sochair atà ann sa b [...]eathuidhsa a ngcomhchuideachd nó ag sr [...]hadh ò nfhirenochadh, on uchdmhacachd, agus on naomhachadh?
F. Is iad na sochair atá san bheathuidhsa na ngcomhchuideachd nò ag sruthadh uatha sin, dearbh-bheachd air grádh Dhè, síothchaint coguis, aoibhnas san Spiorad naomh, fùs a ngràsa, agus buanmhairtheachduin ann, gu teachd na crìche deigheannuighe.
37. C. Créud iad na sochair atà na creidmhigh ag faghail ò Chríosd, re ham a mbais?
F. Atàid anmanna na ngcreidmhach re ham a mbáis air a ndèanamh foirfe ann naomhthachd, agus ar an mball atáid ag dul chum glòire; agus ar mbeith da ngcorpuibh síor-cheangailte le Crìosd, do níd comhnuidh iona nuaigheannuibh gu nuig a neiseirigh.
38. C. Créud iad na sochair atà na creidmhigh ag faghail ó Chríosd san eiseirighe?
F. Ann san eiseirighe, air bheith do na creidmhachaibh air a ndùsgadh as a nuaigh a nglóir, bìthid siad air a naithniughadh gu follas, agus air a niàn-saoradh a nlà an bhreitheamhnais, agus air a ndèanamh uile-bheannuight ann Dia a lán-mhealtuin gu sìorruidhe.
39. C. Crèud ê an dleasdanas atà Dia agiarruidh air an duine?
F. Is é an dleasdanas atá Dia ag iarruidh air an duine, umhlachd da thoil atá air na foillsiughadh.
40. C. Crèud an riaghuil umhlachda thug Dia don duine ar thosach?
F. Do bí an riaghuil umhlachda thug Dia don duine ar thosach, lagh na modhannidh.
41. C. Cía é an táite iona bhfuil an laghsa na modhannidh ar na chur síos g [...] haithghearra iomlan?
F. Atà an laghsa na modhannidh ar na chur síos gu haithghearra iomlan a [...]nsna deich Aitheantaibh.
42. C. Crèud is suim do na deich Aitheantaibh?
F. Is ì is suim do na deich Aitheantaibh, an Tighearna ar Dia do ghràdhughadh se ar nuile chroidhe, le ar nuile anam, le ar nuile neart, le ar nuile [...] tinn, agus ar gcomharsan do ghrádhughadh mar sinn fein.
43. C. Créud is Roimhràite do na dei [...] Aitheantaibh?
F. Atà roimhràite na ndeich Aitheanta ar na chur sìos annsna briathraibhse [Is mise an Tighearna do Dhia neach [...] thusa as talamh na Héghiphte, as tigh na daoirse?]
44. C. Crèud atà roimhràite na n [...]eic [...] Aitheanta ag teagasg dhùinne?
F. Atà roimhráite na ndeich Aìtheanta ag teagasg dhùinne, do bhriogh gur è Dia is Tighearna ann, agus gur è is Dia agus is fearsaoruidh dhùinne, uime fin gu bhfuil a Dhfiachaibh oruinne a uile aitheantasan do choimhead.
45. C. Cía ì an chèud Aithne?
F. Is ì an chéud Aithne [Na biodh Dèe eile agad am fhiaghnaise.]
46. C. Créud atá ar na iarruidh san chéud Aithne?
F. Atà an chéud aithne ag iarruidh oruinn, aithniughadh agus admhail gur bè Dia amháin an fìor Dhia, agus gur bè ar Diaine è, agus sinne adhradh agus glóir do thabhairt dò da réir sin.
47. C. Crèud atá ar na thoirmiosg san chèud Aithne?
F. Atà an chèud Aithne ag toirmiosg an Dia fìor do shénadh, nó an tadhradh agus an ghlóir a dhlighthear dhòsan do ligionn thoruinn, nó a ntabhairt daon neach eile.
48. C. Crèud atá ar na theagasg dhúinne gu sunnradhach annsna briathraibhse san chèud Aithne [am fhiaghnuise?]
F. Atáid na briathrasa san chéud Aithne [am fhiaghnuise] ag teagasg dhúinne, gu bhfuil Dia do chí na huile neithe ag tabhairt aire don pheacadhsa, eadhon Dia ar bith eile do bheith aguinn, agus gu bhfuil sè ro-dhiombhach dheth.
49 C. Crèud ì an dara Haithne?
F. Is í an dara Haithne [Na dèan duit fein ìomhaigh ghrábhalta nò énfhioghair neithe atà shuas air neamh, nó ar talmhuin a bhos, nò sa nuisge fan thalmhuin, na gèillse dhoibh, agus na déan seirbhis dhoibh: oir mise an Tighearna [Page 16] do Dhia is Dia èudmhur me, leanas aingidheachd na naithreadh air an gcloinn, go nuige an treas nò an ceathramh cém no glùn ghinealuigh air an droing fhuathuigheas me: agus a fhoillfigheas trocaire do mhìltîbh don droing a ghrádhuigheas me, agus a choimheadas maitheanta.
50. C. Créud iarrthar san dara Haithne?
F. Atá an dara Haithne ag iarruidh gach uile ghnè adhraidh agus órduighe dhiagha a diarr Dia iona fhocal do ghabhail chuguinn, do chonmhail, agus do choimhead gu glan iomlan.
51. C. Créud anà an dara Haithne ga thoirmeasg?
F. Atá an dara Haithne ag toirmeasg, adhradh do Dhia tríd ìomhaigh, nò air modh ar bith óile, nach bhfuil órduighte iona fhocal féin.
52. C. Créud iad na résuin atá ceangailte ris an dara Haithne?
F. Is iad na résuin atà ceangailte ris an dara Haithne, àrd-uachdranachd Dè os ar gcionn, an tsealbh-chóir atá aig ionnuinn, an gràdh laiste agus èud atà àige da adhradh fein.
53. C. Cia ì an treas Aithne?
F. Is ì an treas Aithne, [ Na tabhair ainm an Tighearna do Dhia an diomhaoineas; oir ge bè bhèiras a ainm a ndiomhaoineas, ni budh neamhchionrach a bhfiaghnuisi an Tighearna è, nó, ni a meas an Tighearna neamhchiontach é.]
54. C. Crèud iarrthar san treas Aithne?
F. Atá an treas Aithne ag iarruidh, gnáthughadh naomhtha urramach do dhéanamh ar ainmnaibh, tiodolaibh, órduighaibh, briathraibh, agus oibrighaibh Dhè.
55. C. Créud atá ar na thoirmeasg san treas Aithne?
F. Atá an treas Aithne ag toirmeasg mínaomhthachadh nó míghnáthughadh ar bith do dhéanamh air èinni leis an bhfuil Dia ga fhoillsiughadh fein.
56. C. Cia è an résun atá ar na cheangal ris an treas Aithne?
F. Is è an résun atà ar na cheangal ris an treas Aithne, gè gu bhfèdfuid luchd briseadh na Haithneasa dol saor ó dhioghaltas do thaobh dhaoineadh, gidhheadh ni fhuilngionn an Tighearna ar Diaine dhoibh dol as ó a cheartbhreitheamhnas fein.
57. C. Cia î an ceathramhadh Aithne?
F. Is í an ceathramhadh Aithne, [ Cuimhnigh là na Saboide a choimhead naomhtha: a sé làethibh déan hobair, agus huile shaothair; acht is è an seachdmhadh lá Sáboid an Tighearna do Dhia; na déan èn obair san ló sin, tù fein, nó do mhac, nò hinghean, hóglach, nó do bhanóglach, nò hainmhidhe, nó do choigcrioch atà don taobh astigh dot dhoirsibh: oir a sè làethibh do rinn an Tighearna, neamh agas talamh, [Page 18] a nfhairge, agas gach nì atà ionnta, agas do ghabh se comhnuidh an seachdmhadh là, uime sin do bheannuigh an Tighearna là na Sáboide, agus do naomhthuigh se é.]
58. C. Crèud iarrthar san cheathramhadh Aithne?
F. Atá an ceathramhadh Aithne ag iarruidh coimhead naomhtha do dhéanamh do Dhia ar na tràthaibh suighighte do dhòrduigh sé fein iona fhocal, gu sunnradhach aon lá iomlan do na seachd láethibh, chum a bheith na Sháboid naomhtha dhò fein.
59. C. Cìa an lá do na seachd láethibh a dòrduigh Dia bheith na Shàboid gach seachdmhuin?
F. O thosach an tsaoghail anuas gu nuig eiseirigh Chríosd dòrduigh Dia an seachdmhadh lá do bheith na Sháboid gach seachdmhuin; agas a riamh ò sin a leth, an cèud là don tseachdmhuin a dhfhantain agus do ghnáthughadh gu deireadh an domhain chum a bheith na Shàboid do na Críosduighaibh.
60. C Cionnas is còir an Tsàboid do naomhthughadh?
F. Is còir an Tsáboid do naomhthughadh le támh naomhtha do ghabhail re fad an là sin gu hiomlan, agus sin fos o ghnothuighaibh saoghalta, o aigher agus súgradh atá ceaduighte ar làethibh eile, agus a nuile aimsir sin do bhuiliughadh re oibrighibh cràbhuidh gu díomhuir agus go follus, le a muigh don mhèad [Page 19] is atá iomchubhuidh re na chaitheamh re hoibrighuibh na hégin agus na trócaire.
61. C. Créud atá ar na thoirmeasg san cheathramhadh Aithne?
F. Atá an ceathramhadh Aithne ag toirmeasg mínaomhthachadh na Sàboide le díomhaoineas, agas neamhchùram a noibrighibh an lá sin, nó fós le smuaintighuibh, briathraibh, nò gnìomharthaibh neamhfhèumoil a dtimchioll ghnothuighheadh saoghalta, nò re aigher agus sùgradh.
62. C. Cía iad na Rèsuin atà ceangailte ris an ceathramhadh Aithne?
F. Is iad so na Rèsuin atá ceangailte ris an ceathramhadh Aithne, Dia do bheith ag ceadughadh dhùinne, sé láethe don tseachdmhuin dar gnothuighaibh fein, agus ag agra córa àrighthe dhò fein air an tseachdmhadh lá, agus a neisiomplair do thug se fein uaidhe, agus go do bheannuigh se lá na Sáboide.
63. C. Cìa í an cùigeadh Aithne?
F. Is í an cúigeadh Aithne, [Tabhair onoir dod tathair, agas dod mháthair: chum go sínfidhe do láethe air a nfhearann do bheir an Tighearna do Dhia dhuit.]
64. C. Créud iarrthar san chùigeadh Aithne?
F. Atá an cúigeadh Aithne ag iarruidh, a nonoir do choimhead, agus an dleasdanas do choimhlíonadh, atá a [Page 20] dhfiachaibh do thabhairt do gach èinneach a lorg a ninmhe agus an dáim haibh dha chéile fa leth, mar atáid a náirde, nó nìsle, nò ngcoimhmeas inmhe.
65. C. Créud atá air na thoirmeasg san chùigeadh Aithne?
F. Atá an cúigeadh aithne ag toirmeasg ní ar bith do dhéanamh atá a naghaidh na honora agus an dleasdanaìs, a bheanus do gach èinneach a lorg a ninmhe agus a ndáimhe fa leth da chéile.
66. C. Crèud é an Rèsun atá ceanguilte ris an chúigeadh Aithne?
F. Is è an Résun atá ceanguilte ris an chùigeadh Aithne, gealladh ar sonus agus saoghal fada d'uile luchd coimhead na haithnesa, do réir mar thig sin le glóir Dhè agus a maith fein.
67. C. Cia ì an seiseadh Aithne?
F. Is ì an seiseadh Aithne, [Na déan marbhadh.]
68. C. Crèud iarrthar san tseiseadh Aithne?
F. Atà an seiseadh Aithne ag iarruidh g [...]ch uile dhithchioll dligheach do dheanamh chum ar nanma fein, agus anma dhaoine eile do choimhead.
69. C Crèud atá air na thoirmeasg san tseiseadh Aithne?
F. Atá an seiseadh Aithne ag toirmeasg ar nanma do bhuain asuin fein, nò as ar gcomharsan gu hègcorach: agus gach uile neithe a chuidiughas sin do dhèanamh.
70. C. Cía í an seachdmhadh Aithne?
F. Is í an seachdmhadh Aithne, [Na déan adhaltrannus.]
71. C. Crèud iarrthar san tseachdmhadh Aithne?
F. Atà an seachdmhadh Aithne ag iarruidh coimhead do bheith aguinn air ar geanmnuigheachd fein, agus geanmnuigheachd ar gcomharsoin, ionar gcroidhe, ionar gcainnte, agus ionar mbéasuibh.
72. C. Créud atà an seachdmhadh Aithne ga thoirmeasg?
F. Atá an seachdmhadh Aithne ag toirmeasg gach uile smuaintiughadh, briathar, agus gníomh neamhgheanmnuigh.
73. C. Cìa ì an tochdmhadh Aithne?
F. Is í an tochdmhadh Aithne, [Na dèan goid.]
74. C. Crèud iarrthar san ochdmhadh Aithne?
F. Atá an tochdmhadh Aithne ag iarruidh g [...]ch cuid [...]ughadh laghamhail do dhèanamh, do chum ar saidhbhrios saoghalta fein agus saidhbhrios dhaoine eile, do chur air aghaidh.
75. C. Crèud atà ar na thoirmeasg san ochdmhadh Aithne?
F. Atà an tochdmhadh Aithne ag toirmeasg gach neithe ar bith a bhacas ar saidhbhrios saoghalta fein, no saidhbhrios ar gcomharsain gu hégcorach.
76. C. Cìa í an naoiamh Aithne?
F. Is í an naoiamh Aithne, [Na déan fiaghnuise bhréige a naghuidh do chomharfoin?]
77. C. Crèud iarrthar san naoiamh Aithne?
F. Atá an naoiamh Aithne ag iarruidh a nfhírinn edir duine is duine; agus ar deadh-ainm fein, agus deadh-ainm ar gcoimharsan do sheasamh, agus sin gu sunnradhach an fiaghnuis do dhéanamh.
78. C. Créud atá ar na thoirmeasg san naoiamh Aithne?
F. Atá an naoiamh Aithne ag toirmeasg gach neithe atá ag cur lethtrom ar a nfhírinne, nò ní égcóir air ar deadhainm fein, nó air deadhainm ar gcomhársan.
79. C. Cia í an deicheamh Aithne?
F. Is ì an deicheamh Aithne, [Na smuain duit fein áros no teach do chomharsaín, na smuain duit fein bean do chomharsain, nò a òglach, nò a bhanòglach, nò a dhamh, nó a asal nò èinní eile bheanus dod chomharsan.]
80. C. Créud iarrthar san deichemah Aithne?
F. Atà an deicheamh Aithne ag iarruidh oruinn, bheith làn-toilighte le ar staid fein, maille re fonn ceart agus inntinn sheirceamhuil do bheith ionnuinn dar gcomharsan agus do gach uile ní bheanas dò.
81. C. Créud atá ar na thoirmeasg san deicheamh Aithne?
F. Atà an deicheamh Aithne ag toirmiosg gach talach air ar sdaid fein, gach doilghios agus formad re maith ar gcomharsoin, gach togra agus miann anchnest, chum èin-nì dambì aige.
82. C. An bhfuil neach ar bith comasach ar Aitheanta Dé do choimhead gu foirfe?
F. Ni hédir le hêinneach nach bhfuil acht na dhuine amhàin, ò chéud thuitim ar sinnsear aitheanta Dè do choimhead gu foirfe san bheathuidhse, acht atà siad gach lá ga mbriseadh a smuaintiughadh, a bhfocal, agus a ngnìomh
83. C. An bhfuil gach uile bhriseadh an lagha coimhmcas a nuathmhuireachd?
F. Atá cuid do pheacaidhaibh ionnta fein, agus do bhrìgh mòran do neithibh atà ga nanntromughadh ni is fuathmhuire na chèile a bhfiaghnu se Dé.
84. C. Créud atá gach aon pheacadh ag toilltinn?
F. Atà gach aon pheacadh ag toilltinn feirge, agus mallachadh Dé araon san bheathuidhse, agus san bheathuidh atà chum teachd.
85. C. Créud atá Dia ag iarruidh oruinne chum gu bhsédmaoid téarnadh ò na fheirge agus ó na mhallachadhsan a thoill sinne thaobh ar bpeacaidh?
F. Chum téarnadh ó fheirge agus ó mhallachadh Dè a thoill sinne ar son ar bpeacaidh, atà Dia ag iarruidh oruinne [Page 24] Creideamh a Niosa Criosd, aithrighe chum na beatha, maille re gnáthughadh dichiollach do dhèanamh air na meadhonaibh atá an le a muigh, leis an bhfuil Crìosd ag compártughadh rinne sochair na saoirse.
86. C. Créud is Creideamh a Niosa Críosd ann?
F. Creideamh a Niosa Críosd is grás slàintamhail é, leis an bhfuil sinne ga ghabhailsan, agus ag ar socrughadh fein airsan na aonar chum slàinte, mar atà sè air na thairgse dhùinne san tsoisgeul.
87. C. Créud is aithrighe chum na beatha ann?
F. Aithrighe chum na beatha is gràs sláintamhail ì, leis an bhfuil an peacach (ar mothughadh dhò gu ceart da pheacadh fein, agus do thròcaire Dhia ann a Ncriosd) le doilghios agus le fuath a pheacaidh ag iompodh uaidh gu Dia, le lân-rùn, agus guá-thairgse nuadhumhlachd do thabhairt dò.
88. C. Créud iad na meadhoin on le amuigh, leis an bhfuil Críosd ag comhpártughadh rinne sochair na saoirse?
F. Is iad na meadhoin sin, òrduighe Chrìosd, gu hárid an focal, Sàcramuinteadhá agus Urnuighe: atá gu huilidhe air andèanamh éifeachdach chum slàinte, do na daoinaibh taghte.
89. C. Cionnas atá an focal ar na dhéanamh éifeachdach chum sláinte?
F. Ata Spiorad Dé ag dèanamh léighthoireachd [Page 25] a nfhocail acht gu hárid a shearmonughadh; na mheadhon éifeachdach chum peacacha fhágbhail ris, agus dà niompodh, agus dà ntogbhail suas ann naomhthachd, agus a ngcomhfhurtachd trìd creideamh chum sláinte.
90. C. Cionnas is còir an focal do léighadh agus do éisteachd, chum gu mbiodh sé èifeachdach chum slánuighthe?
F. Chum gu dèanta an focal éifeachdach chum slànuighthe, is féidhmoil dùinne aire do thabhairt dò le ullmhughadh, le ur uighe, agus le díthchioll; a ghabhail chuguinn le creideamh agus grádh, a chur an taisge ionar gcroidheadhaibh, agus a chur a ngniomh ionar mbeathuidh.
91. C. Cionnas atà na Sácramuinteadha ar na ndèanamh na meadhoin éifea [...]hdach chum slànuighthe?
F. Atáid na Sàcramuinteadha, ar na ndéanamh eifeachdach chum sláinte, ni hann o bhrìgh ar bith ata ionnta fein, nò san tí do nì a mfritheoladh, achd trìd bheannughadh Chrìosd amháin, agus oibriughadh a Spioradsan, san droing a ghabhas chuca iad le creideamh.
92. C. Créud is Sácramuint ann?
F. An Tsacramuint is òrdughadh naomhtha, le Crìosd i, iona bhfuil Crìosd, agus sochair chumhnanta na ngrás, air an taisbeineadh, agus air an sèlughadh, agus air na ngcur ris na gcreidmhachaibh le comharthaibh corpordha so-fhaicsin.
93. C. Cia iad Sàcramuinteadha an Tiomna Nuaidhe?
F. Is iad Sàcramuinteadha an Tiomna Nuaidhe, Baisteadh, agus Suipeir an Tighearna.
94. C. Créud is Baìsteadh ann?
F. An Baisteadh is Sacramuint é, ann a bhfuil ionnlad le huisge, a nainm a nathar, agus an mhic, agus an Spioraid naoimh, ag ciallughadh agus ag sélughadh gu bhfuil sinne air ar suighughadh ann a Ncrìosd, agus ionar luchd comhpárt do shochairaibh chumhnanta na ngrás, agus ag sélughadh fos ar mbòid gur leis an Tighearna sinn.
95. C. Cia da ngcóir a Mhaisteadh do fhritheoladh?
F. Nior chóir an Baisteadh do fhritheoladh déin-neach atá an taobh amuigh do neagluis fhaicsionnigh, nò gu naidmheochaid a ngcreideimh ann a Ncríosd, agus a numhlachd dhò, acht is còir naoidheana na droinge, atá iona mbuill do neaglais fhaicsionnigh, do bhaisdeadh.
96. C. Crèud í suipeir an Tighearna?
F. Suipeir an Tighearna is Sàcramuint í ann a bhfuil bàs Chríosd ar na fhoillsiughadh, le aran agus fíon do thabhairt agus do ghabhail do rèir a òrduighe fein agus an drong aghabhas chuca gu niomchubhidh iad, atáid siad (ni ar mhodh feòlmhar, achd) tríd chreideamh ar a ndéanamh na nluchd comhpàrtach da [Page 27] chorp agus da fhuilsan, le uile shocharaibh chum a naltrum agus a mfàs a ngrás.
97. C. Créud is féidhmoil do ndruing sin a dhéanamh, leis a mbáill Suipeir an Tighearna d [...] ghabhaid gu hiomchuibhidh?
F. Is féidhmoil dhoibh iad fein a cheasnughadh iona neòlas chum aithne do dhèanamh air chorp an Tighearna, iona ngcreideamh chum beatha a nanama do tharruing as, iona naithreachas, ná ngrádh, agus nà nuadh-umhlachd: deagla, ar dteachd doibh gu neamh-iomchubhaidh gu nithfuid agus gu nòlfuid breitheamhnas doibh fein.
98. C. Crèud is urnuighe ann?
F. Is í is urnuighe ann, tabhairt suas ar nathchoingthe do Dhia, ag iarraidh neitheanna do réir a thoil a nainm Chríosd, ag admhail ar bpeacaidh, agus ag tabhairt buidheachas dò ar son a thiodhlaicaibh.
99. C. Créud an riaghail thug Dia dhùinne dar seòladh ann urnuighe do dhèanamh?
F. Atà focal Dè gu huilidhe gar séoladh a nurnuigh do dhèanamh, acht is í an riaghail shunnradhach a sheòlas sinn, a nfhoirm urnuighe sin do theagaisg Crìosd da dheisgioblaibh da ngoirthar, gu ccoitchionda urnuighe an Tighearna.
100. C. Créud atà rom [...]ráite urnuighe an Tighearna ag teagasg dhúinne?
F. Atà Romhràite urnuighe an Tighearna [Page 28] [Iodhon, Ar nathairne atá air neamh] ag teagasg dhùinne teachd a bhfogas do Dhia le gach uile urram naomhtha agus muinghin, mar chloinn chum a nathar, atà comasach agus ullamh dar cùidiughadh; agus gur cóir guidhe dhéanamh maille re daoinaibh eile, agus air an son.
101. C. Créud atá sinn ag guidhe sanchéud iarrtas?
F. San chèud iarrtas [iodhon, Gu ma beannaighthe hainmse] ata sinn ag guidhe gu ma toil le Dia sinne agus daoine eile do dhèanamh comasach air è fein do ghlorughadh anns gach éinni leis an bhfuil sè ga fhoillsiughadh fein dhùinne, agus gu ma toil leis gach nì do shuighughadh agus órdughadh chum a ghlòire fein.
102. C. Créud atá sinn ag guidhe san dara hiarrtas?
F. San dara hiarrtas [iodhon, Gu dtigeadh do ríoghachdsa] atà sinn ag guidhe Dhé rìoghachd a naibhirseoir do sgrios, agus ríoghachd na ngràs do mhéudughadh, sinn fein agus daoine eile do tharruing da thionnsaidh, agus do choimhead innte, agus rìoghachd na glòire do luathughadh.
103. C. Créud atá sinn ag guidhe san treas iarrtas?
F. San treas iarrtas [iodhon, Déantar do thoilsi ar dtalmhain mar do nithar air neamh,] atàmuid ag guidhe Dhé [Page 29] sinne do dhèanamh comasach agus deònach le na ghràs, chum còlas a ghabhail ar a thoil fein, do bheith freagrach agus umhal dì anns gach éinni, amhuil mar atáid na haingil ar neamh.
104. C. Créud atá sinn ag guidhe san cheathramh iarrtas?
F. San cheathramh iarrtas [iodhon, Tabhair dhùinn a niugh ar naran láetheamhail,] atá sinn ag iarruidh gu bfhuighmaoid do shaor-thoirbheartas Dé, rann chuimseach do neithaibh maithe na beathasa, agus gu mealmoid a bheannughadh fein maille riù.
105. C. Créud atá sinn ag guidhe san chùigeadh iarrtas?
F. San chùigeadh iarrtas [iodhon, Agus maith dhùime ar bhfiacha, amhluidh mar mhaithmuid dar bhfèicheamhnaibh] atámuid ag guidhe Dhé maitheamhnas do thabhairt dúinn gu saor ann ar nuile pheacaidhaibh air son Chrìosd: agus is mòid ar misneach so iarraidh, gu bhfuilmaoid air ar neartughadh trìd a ghrássan, ann maitheamhnas do thabhairt do dhaoinaibh eile ò ar gcroidhe.
1 [...]6. C. Créud atá sinn ag guidhe san tseiseadh iarrtas?
F. San tseiseadh iarrtas [iodhon, Agus na leig a mbuaidhreadh sinn, achd saor sinn ô olc] atà sinn ag guidhe Dhé ar gcoimhead o bheith air ar mbuaidhreadh chum peacaidh; nò ar gcongbhail suas, agus ar saoradh an tan do bhuaidhrear sinn.
107. C. Créud atá comhdhùnadh urnuighe an Tighearna ga theagasg dhùinne?
F. At [...] comhdhùnadh urnuighe an Tighearna (iodhon, Oir is leatsa an ríoghachd, agus an cumhachd, agus an ghlòir, gu síorruidh, Amen.] Ag teagasg dhúinne ar mis [...]each a nurnuighe do ghabhail ò Dhia amhàin, agus ionar nurnuighe eisean do mholadh; le rìoghachd cumhachd, agus glóire do thabhairt dò: agus mar fhiaghnuise air ar miann, agus ar dearbhbeachd a nèisdeachd fhaghail, deirmid, Amen.
Na deich Aitheanta, Exod. 20.
DO labhair Dia na briathra so uile ag rádh. Is mise an Tighearna do Dhia, an neach tug thusa amach as talamh na Héghiphte, as tigh na daoirse.
I. Na biodh Dèe ar bith eile agad am fhiaghnuise.
II. Na déan duit fein íomhaigh ghrábhalta, nó én-fhioghair neithe atà shuas air neamh, nó ar talmhuin a bhos, nò sa nuisge faoi thalmhuin, ná géillsi dhoibh, agus ná dèan seirbhis doibh: Oir mise an Tighearna do Dhia is Dia éadmhar me, leanas aingidhachd na naithreadh air an gcloinn, gu nuige an treas nò an ceathramh cém no glún ghinealuigh air an droing fhuathuigheas me, agus a fhoillsigheas tròcaire do mhíltibh don droing a ghrádhuigheas me, agus a choimheadas maitheanta.
III. Na tabhair ainm an Tighearna do Dhia an diomhaoinas: Oir ge bè bheiras a ainm an díomhaoinas, ni bu neamhchiontach a bhfiaghnuise an Tighearna é, nò, ní am meas an Tighearna neamhchiontach è.
IV. Cuimhnigh lá na Sáboide a choimhead naomhtha: a sè láethibh déan hobair, agus huile shaotháir; acht is è an seachdmhadh lá, Sáboide an Tighearna do Dhia, na [Page 32] déan én-obair san ló sin, tu fein, nò do mhac, nó hinghean, hòglach, nò do bhanóglach, nó hainmhidhe, nó do choigcrioch atá nta [...]bh afligh dot dhoirsibh: Oir a sè làethibh do rinn an Tighearna, neamh agus talamh, a nfhairge agus gach nì atá ionnta, agus do ghabh sè comhnuídh an seachdmhachd là; uime sin do bheannuigh an Tighearna là na Sáboide, agus do naomhthuigh se é.
V. Tabhair onoir do tathair agus dot mhàthair, chum gu sínfidhe do làethe air a nfhea [...] ann, do bheir an Tighearna do Dhia dhuit.
VI. Na dèan marbhadh.
VII. Na déan adhaltrannus.
VIII. Na dèan goid.
IX. Na déan fiaghnuisi bhrèige a naghuidh do chomharsan.
X. Na smuain duit fein áros nò teach do chomharsain, nà smuain duit fein b [...]an do chomharsain, nò a òglach, nò a bhanòglach, nò a dhamh, nó a asal, nò èinni eile bheanas dod chomharsan.
Urnuighe an TIGHEARNA.
AR Nathairne atá air Neamh, Go ma beannuighte hainmsa, Gu dtigeadh do Rìoghachdsa, Dèantar do thoilsi air dtalmhuin mar atà air Neamh, Tabhair dhúinn a niugh ar naran làetheamhuil, Agus maith dhùinne ar bhfiacha, amhuil mhaithinuid dar bhféicheamhnuibh, Agus na leig a mbuaidhreadh sinn acht saor sinn o olc: Oir is leatsa an ríoghachd, agus an cumhachd, agus an ghlóir gu sío ruidh, Amen.
A CHRED.
CReidim a Ndia an Tathair uilechumhachdach, cruthuightheoir neamh agus talmhuin: Agus a Nìosa Crìosd aon-Mhacsan ar Tighearna, neach do ghabhadh leis an Spiorad naomh, do rugadh le Muìre óighe, do fhuiluing páis faoi Phontius Philait, do chèsadh, do fhuair bás, do adhlacadh, do chuaidh síos a nifrionn, do èirigh air an Dfuirigh sè a nstaid na marbh, agus faoi chumhachd a bháis gu nuig an treas lá. treas là ò na marbhaibh, do chuaidh suas air neamh do shuigh ar deasláimh Dhè a nathar uilechumhachtaich; as sin do thiocfas do thabhairt breitheamhnuis ar bh [...]thaibh agus ar mharbhaibh: Creidim san Spiorad naomh: Gu bhfuil Eaglais naomhrha gu huilidhe ann, comhchomunn na naomh, maitheamhnas na mbpeacadh, eiseirigh na colla, agus a bheatha shuthain. Amen.