Fratri suo spectatissimo Menasseh Ben Israel Hebraeo Philosopho. S.
DEdicationem libelli tui aequi bonique consulo Iose, pars nonnulla ejusdem (quem tanto honore prosequeris) Confessus: nec minori studio, amplector gratam tuam recognitionem, istius favoris, quo Nos ejusdem Consessus (vti dicis) vestram Gentem dignamur. Et quoniam vult Dominatio tua, nos indies vobis magis magisque amorem nostrum impertire: dicam tibi quid sit verissimum amoris vinculum, et [Page 2]maximum ligamentum; verus scilicet, in vera Religione consensus, et unio. Qua in re quoniam nondum Nobis satis aut Christo fecistis, tantū amorem vobis impertire, Mihi necdum licet, quantum alias facile liberet, intimisque medullis cupio. Sed totis visceribus genti vestrae misereor, quatenus adhuc in tenebris, et umbra mortis miserrimè circumvagamini: nec vultis persuaderi, Lucem illam quam Adonai tam vester, quam noster, misit in Mundum; amplecti. Sed honorem cujusquam gloriosae actionis, seu splendidi facinoris nondum admitto, nec agnosco; amodò fortassis tale aliquid patrare, et arrogare Nobis licebit. Et certe gloriosissimus erit ille conatus, si nostrâ operâ gens vestra Iudaica conversa fuerit, et adscita in communionem, ac plenitudinem verae fidei.
Et sanè nullus dubito, quin Nostra Gens ex omnibus quae in toto Orbe Terrarum degunt Nationibus, huic operi sit maxime par, et idonea. Pari enim vobiscum idololatriam odio prosequimur; nec quemquam venerari patimur sculptile, aut pictas imagines; Utinam tam vos, quam multi è nobisaeque immunes essemus ab Idololatria interna; nec coleremus nostras proprias Phantasias et vanas Imaginationes. Sunt tamem nostri aliquot, immunes ab illis etiam malis: ficut et ab avaritia, quae est Idololatria vestrae (ni fallor) Gentis. Sed ipse nolim durum, istud Christianitatis praeceptum de omnium bonerum, venditione, & in pauperes erogatione; per Nostram Gentem vobis immitti; malè nimirum Idololatrica ista Romana Congregatio vos in conversione vestra [Page 4]omnium bonorum dispendio mulctavit.
Secundò eundem quem vos Deum Religìosè colimus ac veneramur, utrum sit apud vos Elohim, aut Adonai; nos autem dicimus, Deum Adonai magis propriè ad nos, quam ad vos, pertinere: Invenietis enim in libro Psalmorum [...] quod nos interpretamur, dixit Iebova domino meo sede ad dextram meam: donec disposuero inimicos tuos in scabellum pedum tuorum; neque potestis negare, Messiam illum filium Davidis hic nominari; et inde colligimus duas Trinitatis Personas; quem Trin-Ʋnum Deum nos etiam hodie veneramur; Hodie (inquam) Dominica est Sanctae Trinitatis; Dominica proximè immediata a Pentecoste, seu Dominica Adventus S.S. Spiritus. Et nos de Tribus Elohim tractatulos edimus, quos [Page 5]probare possumus, ex veteris Testamenti libris. Tertiò pariter vobiscum agnoscimus, et confitemur vetus illud Testamentum, esse verbum Dei; nec alium ejusdem admittimus Canonem, quàm qui vester est: et Utrique, Romanae Sectae hac in re contrariamur. Agnoscimus etiam Deum, per vestrum populum, praeservasse illum veteris Testamenti Canonem: et enixè rogamus Deum, ut vos illud probè intelligatis, sicuti nos.
Quartò Sabbatum ita colimus vt vos, hoc tantùm dicimus, quod Adonai qui Dominus est Sabboth, five Sabbathi, mutavit diem. Sunt etiam alia quaedam de quibus inter nos convenit: et planè de toto Decalogo praeterquam de alteratione Sabbathi
Nunc autem videre liceat ista, in quibus parum tibi stas, aut veritati, nec tibi tecum, aut cum veritate [Page 6]convenit; unde spes posita supra relationem Antonii Montezini vana apparebit, nec adeo divina, aut rationi consentanea, ut nostra, quam respuitis, Fides.
Vestra Montezini relatio duplex est fama. Prima ipsius Montezini a Francisco Cazico tibi delata; altera à propatribus Francisco tradita. Ista Francisci narratio ea lege facta; modo Antonius non esset molestus, aut nimium illum rogaret, ne illum induceret, ut falsa diceret p. 10. Rem totam reddidit dubiam; fortasse Montezinus illum nimium rogavit; et tum fortasse Cazicus (huic rei satis aptus) mentiobatur. Sed inde concludendum est, Prophetias impletum iri, et Patribus nostri Parliamenti persuadere [...]aris, Reges Terrae interimere: utpote Messias regnaret, et totus orbis suo subijceretur Sceptro.
Sunt è nobis nonnulli satis facilè [Page 7]credituri Christi Regnum Terrestre per mille Annos duraturum, & ipsos in ruinam [...] positos; cui rei ut satagunt, ita pro Tribus Regnis in uno Capite, nimium peregerunt. At fratres è gente Scotorum vestri hoc opus Conantur praetervertere; compellant enim filium Regis ablate: ni (quod malè timeo) vestigia majorum suorum premant, et vestratis, Judae. Iscarictae. Quod iamdudum percommodè fecerunt, ita inhumanitersuspendendo, huic amicessimum: ut etiam nostri his convitiantur, eo nomine; et convitiabuntur, usque dum mercede conduxerint, aut Bello devicerint Scotorum Synedrium. Bene caveant! Crumwellus semel iam, illos perdomuit; cujus causa gratis illi habuerunt, et iterum habere possunt.
Sed Domine, Judaeis convenit cum Scotis, de deturbando Papa. [Page 8]Atquid fiet de Antichristo? Papistae illum de tribu Dan futurum asserunt. Num vim illaturi estis fratri vestro? Vos melodiae et harmoniae amatores habiti estis: Sco [...]i autem fratres vestri omnem concentum odio habent, praeter illum quem reddit tibia utricularis, aut aliquis è Psalmis Roberti Wisdomi. Sed fratres Israelitae! sapite, et circumspicite; Scoti Regem Scotum habebunt, cavete ne sint hybridae! hise Christianos prositentur, non prorsus Iudaeos Anglia est istorū Terra Canaan, sive promissionis: tamen aequè ac vos supra totum Mundum bene dispersi sunt, ut est in proverbio. Scotten rotten et Nummus adulterinus ubique Gentium sunt.
Vobis igitur incumbet, nonnullis nostratium adhaerere Regni mille annorum causa: Napierus, Scotiae in hoc regnum multa et [Page 9]probabilia invehitur, nunc ergo aut nunquam porrigite dextras Chiliastis, sive Millenariis; sit licet haeresis olim damnata; Origenes doctus erat, et linguae vestrae peritissimus, multi etiam ex Antiquis hisce partibus stetere; multi item è nostra Synodo ijsdem iam stant. Attamen Regem istius Millenarij Regni, habebunt omnes Iesum Bar Mariae; novum Messiam neutiquam admittent. Esto; resarcite mutuò vestras licet divisas sententitias, ut convenire placebit; aut medium exquirite.
Quantum mea interest, et illorum qui sunt de Ecclesiis verè reformatis (licet spem fovemu vestrae conversionis et resipiscentiaes cogimur vobis pronuntiare, Per hasce vestras perversas opiniones Prophetiam implendam praestabitis, Messiam ita reversurum, & venturum, vt fur necte. Dum enim [Page 10]hujus saeculi Regem splendidum speratis, Ipse descendet de nubibus, cum voce tubae ad judicium. Contremiscite, et cavete a valle Jehoshaphat! tunc certè veri Abrahae filii ipsi conregnabunt, per mille annos aeternitatis. Circumspicite ne propter istiusmodi impias expectationes, cùm vos tùm illi cogitetis finem Mundi non ita vicinum ut est: et per vestram infidelitatem, et Charitatis indigentiam, faciatis, ut decurtati sint dies illi, ne Mundus continuetur per Annos 6000, ante adventum gloriosae diei eternitatis; et sic vos excludamini in tenebras exteriores.
Considerate igitur doctrinam Johannis Baptistae, et impigrè paenitentiam agite; Habetis Mosen, & Prophetas, consulite Stellam, Ʋirginis Filium, et Ramum, et videte, num hic qui venturus erat, iam venerit necne? Et Eliiah etiam, in Ioanne [Page 11]Baptista? Nonne ruinam invexit Idolorum Templis, et silentium Oraculis? Nonne velum Templi ab ipso fissum est, in duas partes, à summo ad imum? Nonne solvit medium naceriae parietem, inter Iudaeos et Gentes? Nondum venit Shilo? Ubi est Rex Iudae? Fuitne Herodes Idumeus? Nonne Salvator noster etiam vobis Caeleste Regnum paravit, si modo in cum crederetis? Fratres, nolite stultescere, nec de Terrestri Regno diutius somniari! Nonne Caelum praestat? Uos fidem adhibetis, diei Iudicii et Resurrectioni; Saduceorum Secta, inter vos (uti spero) locumamplius non habet, Auscultate igitur vestratibus' Paulo, et Petro, melius Mosen et Prophetas interpretantibus quam cuiquam è vobis.
Quis misit Mentezinum, vobis praedicatorem? Nolite ( Andabatarum more) errare vanis expectationibus: [Page 12]Et vos et ille confitemini, tempus illud vestrae restitutionis latere, imo et populum latere, donec iste dies venerit. Et crede mihi uterque latebit, donec veneritis in tenebras exteriores: & si non mihi, saltem credite genti vestrae, & Prophetis vestris) nisi resipiscatis et agnoscatis vosmet crucifixores domini Iesu Christi. Scrutamini enim vos ipsos in his quae manifesta sunt: Habetis vos ad unum omnes in corporibus vestris fluxū sanguinis, an non? Nonne dicunt Itali se prius Judaeum, naribus sentire quam oculis? Majores vestri protulerunt haec verba, sanguis ejus super nos et super filios nostros? Nonne impleta fuit isthaec Prophetia in ruina vestri Templi, et dispersionibus reliquiarum vestrae gentis? Quae signa manifestiora, quas clariores Prophetias quaeritis? Oh fratres, nolite Caecutire de industria.
Libenter Concederem vobis [Page 13](quod ad me attinet) inter nos et commorandi et adorandi loca; sed non sacrificandi! hoc enim esset negare Adonai, Christum nostrum: sicut docuit vestras Paulus. Ut & licebit vobis, vetus Testamentum interpretari, imò & [...]hristianis vos audire; dummodo vos mutuo nostris auscultabitis: Nec desunt nobis viri in Linguis Orientatalibus valde docti, et eorum nonnulli adeò egeni & indigentes ut (quod & vos deceret) vestram gentem operis mercedem pensuram, docerent eas.
Sed quaeso vos, nolite ante adventum Messiae Regum ruinam conari; conatus enim perdifficilis erit in Reges Papistas, sin autem molire hoc placet contra Reges Protestantium nō vobis, sed Papistis, non Hierusolymis, sed Romae, triumphā parabitis.
Cogitavi imbecillitatem vobis, vestrorum argumentorum proposuisse, necnon vanitatem vestrae spei, & expectationis Monarchae Terrastris, [Page 14]& Messiae. Sed malim vos promptos, attentioni probationis nostrae fidei & ejusdem demonstrationibus habere, & in auxilium populi vestri hac in re, optarem, reve. rendum nostrum D. Hammondum libellum suum de justitia sive equitate Christianae Religionis, latino sermone donaret.
Intentionem tuam de continuatione Historae vestratis Josephi, valde probo. vide p. 44, 45 &c. c. 16.
Hic autem meis finem imposuisse mihimet proposui, tuorum abunde satur scriptorum tricis, & nugis. Sed reverà adeo amore vestri, & conversionis vestrae cupidus sum; ut prorsus dicam, nos Christianos majori honore gentem vestram, quam vosipsi prosequimur. Nos enim colimus vestratem, filium Davidis & Mariae filium Altissimi, verè Deum verè hominem: quem & nos & vos crucifixum reddidimus per peccata; tametsi [Page 15]actus hujus crucifixionis externus, propatribus vestris solis ascribitur. Veneramur omnes Prophetas progenitores vestros, veneramur item Patres nostros in Christo, de gente vestra, Sanctos scilicet Descipulos, & Apostolos, cujus doctrina, omnes dij fictitij Ethnicorum eversi sunt: & quorum Martyrio, quod passi sunt, pro fide, & expectatione Patrum, semen Patri vestro Abrahamo exertum est. Nos enim filij consurreximus Abrahami fidei, quam fidem nobis, & mundo, nunc praetulimus, tamdiu, quamdiu ante nos, lex Mosaica a vobis praelata fuit. Et adhuc praeferimus legem illam Dei aeternam, scilicet Decalogum, et si lex caeremoniarum per sacrificium illum vnum, ejus qui Sacerdos erat secundum ordinem Melchisedeci, abrogata sit. Quos autem habetis vos Sacerdotes ordinis Aaronici? Quaerendi sunt vobis apud Indeos, [Page 16]aut ubi gentium nescitis! Sit Antonius vester deductor in antrum Montezini, apud D. Quixotum. Sed mi frater; etsi plura satis super hac re ex veteri Testamento, & libro Psalmorum possim dicere, tamen haec doctioribus nostris qui Linguas Orientales callent, relinquenda censeo.
Ac nunc redeo, ad partes quae mea propriè intersunt, praeparationes (scilicet) ad vestri admissionem in Angliam. Quibus (si ita Parliamento visum fuerit) cautiones, & Regulas dabo.
Primùm hic haereo: utrum venia circumcisioni vestrae inter nos concedenda sit, necne? si daremus enim hanc vobis, nos ipsi negaremus Christum venisse. Neque vobis necessario illa semper incumbit; per quadraginta annos in eremo omissa fuit: ut & per longa temporum spatia in captivitatibus vestris. Et sane vos, nihil aliud agitis, nisi Christum iterum recrucifigere dum [Page 17]negatis ipsum Messiam esse. Quod item faciunt fratres vestri Turcae.
Quaero igitur num differetis circum cisiones vestras donec inter nos commorabitis? Hoc tantum petimus, hujus intermissionem, donec adveniat Messias cum terrestri suo regno; quod brevi futurum nonnulli èvobis audactèr dicitis.
Instar hujus hanc vobis indulgeri placet immunitatem, fine vi aut pana, vos et liberi vestri, ut Baptismo carere possitis. Cujus carentiam vobis fraudi esse prorsus abominamur. Si qui autem è vobis paenitentiam agetis, et credetis (ì) fidem nostram amplexi fueritis, honore et beneficio Baptismi, dignemini. Siqui autem per Apostasiam, se subduxerint, graviter plectendi sunto.
Hoc autem vobis innotuisse placebit, Tabularium Archivum vulgò the Rolls in angiporto Cancellariae [Page 18]Hospitium olim Iudaeorum conversorum fuisse. Et pluribus conversis amodò plura Collegia si necesse sit instruemus
Minores Iudaei Christiani defuncti haeredes in asse erunt, seu plenam ejus rem possidebunt, Qui Judaeus tantum (hac est) non conversus, moritur, tertiam tantùm partem rei suae posteris relinquet: alteram reipublicae: postremam denique in alimonium supradictorum Collegiorum.
Ad introitum vestrum per examen lustrari placet, & in catalogum digerere nomina circumcisorum antehac, & Album servari vbi denuò circumcidendorum nomina scribantur. Quod siqui neglexerint & morte & confiscatione mulctabuntur.
Singulis quoque annis Jnquisitionem fieri placet, de liberis maribus, circumcisi sint necne? si ita! num res peracta fuerit in Anglia, [Page 19]aut locis quae sunt Anglicanae ditionis? & inde pars altera totius rei parentis infiscum eat.
Siquis Judaeus praesumeret circumcidere Christianum, ubicunque gentium factum fuerit scelus hoc, paenas mortis & confiscationis luito.
Vtriusque sexus Judaei etiam nondum conversi ad conciones Christianorum, venire si placet, possint, modo illic honeste & benè se gesserint. Semel autemin anno jubeantur, imo cogantur convenire, viz. Die Passionis dominicae quando nomina virorum, faeminarum & liberorum scribentur in Album, vt & nomina conversorum.
Duplex vectigal bene solvere possint, & hi et in Anglia postnati ante conversionem, scilicet post autem simplex soluturi Fratrics, nullas & Sodali [...]ia nulla habebunt sine speciali permissu & licentia, & habitare & [Page 20]commercia tractare quibuslibet Angliae locis licebit.
Corpora quod ajunt Communia nullis nisi conversis Judaeis concedenda sint & omnes in communi proprios alant pauperes.
Nullus Iudaeus ducet Christianam, nullus Chrisflianus Judaeā ante conversionem, nec vicissim, nubert.
Si molientur quenquam è suagente in regem sibi constituere, mortis & confiscationis poenas luant quicunque hujus criminis rei sunt.
Si foedera ferient cum Annabaptistis aut Aequifaratoribus Imperatorem, aut [...] constituere similem Joanni Lugdunensi, aut qualis crat Knipperdolling, mortis & confiscationis paenas subeunto.
Omnibus caeteris teriae legibus se subdant, ijs item legibus quas placebit Parlamento addere, aut quibus detrahere, pro eorum placitis in ordine ad Judaeorum temperationem.
Nunc autem frater Manasse, priu quam tibi valedicam, hoc unum addere liceat, Probe nosti aetatem Mundi usque adhuc. Quidam computant duo millia annorum ante legem latam: duo millia sub lege, & mille sexcentos quinqu aginta à Christo nato. Hic annus est Iubilaeus Sabathum nunc expecta aeternitatis Fieri potest mundum per sex millia annorum non ducraturum esse A mundi Creatione anni 5410. secundū aeram tuam praetericrunt. Quis locus igitur, milleannis terrestri Messiae regno? Libetaudire narrationem nuperrime receptam è meliore, uti spero, origine, quam illa tua Montezint? haec est.
Quidam vestras Rabbimus jam moribundus suos sibi advocatos (inter Belgas non multis abhinc annis) sic alloquitur. Valde diu expectavimus nostrum Messiam; & si non venerit ante annos 1650. aut 51. peractos, amplecti vobis suadeo Christianorum [Page 22]Messiam necesse est ut ipse sit [...]. Et ante ejus Thronum, procul dubiò, omnes Protestantium Reges Coronas suas mittere aut abjicere parati erunt. Consule, si placet, aliquot Psalmos, quorum nonnullos tibi indigitabo, viz. Psal. 65. v. 2. 5. 7. 8. 13. Psal. 66. v. 1, 2, 3, 6. Psal. 67. per totum Psal. 68. Hujus diei matutinis lectionibus proportionatum, v. 1. Fxurgat Deus, & dissipentur inimici ejus, & fugiant qui oderunt eum, à facie ejus, &c. 2.3.4 5.6.11.12.13.14.15.16.17.18. Ascendisti in altum, cepisti captivitatem, accepisti dona in hominibus; etenim non credentes, inhabitare Dominum Deum, &c. ver. 19 20.21.22.23.27. Ibi Benjamin parvus, & dominatur corum; Principes Jehudae, & caetus eorum: Principes Zebulunis, Principes Naphthali. Attende ut primus Rex suit è Tribu Benjamin; Attende item quot Tribus revertentur. [Page 32] v. 28.29.30.31.32.33.34. Tribuite robur Deo, cujus excellentia est super Israelem, & cujus robur in superioribus nubibus. Quid amplius anilitèr desipitis circa ejus in terris temporale regnum. Consule Psal. 80. v. 14. Deus exercituum, revertere jam, intuere è caelis, & respice, ac visita vitem hanc. ver. 15. Et surculum quem plantaverat dextra tua; id (que) propter filium quem fortificasti tibi. ver. 18. Adsit manus tua viro dextrae tuae, filio hominis quem fortificasti tibi.
Dicunt Rabbini duos esse, qui Messiae nomen subeunt; alterum Christianum, quem vocant Ben Joseph; alterum quem ipsi expectant Messiam, Ben David. Nonnè noster fuit etiam Ben David? Consule Genealogias secundum Matthaeum, & Lucam; posteriori enim invenies Mariae parentelam, quae post Josephum conjugem, proxima erat haeres.
Ecce virgo concepit, & peperit filium! Hic erat ille Ramus & vir dextra Dei; cui nomen erat Admirabilis, & Immanuel. Saepius etiam à spiritibus propheticis quos sanavit nominatus filius Davidis dum vixit in terris. Imò ipsi Daemones hunc confitentur filium Davidis, & querebantur illum venisse ante tempus in corum cruciatum.
Mira plane erat illa productio. Spiritus Dei obumbravit hanc virginem, &c. Quidni autem redderet illam sic gravidam, ut etiam reddidit abyssum primo Geneseos, ver. 2. Terra erat inanis & vacua, & [...]enebrae erant super faciem abyssi, & spiritus Dei ferebatur super aquas. Ecce tibi tertia S.S. Trinitatis persona. Et dixit Deus, fiat lux, & facta est lux. Et quomodo ex hac incubatione lux producebatur, eodem modo ex hac etiam obumbratione, Salvator noster Christus vera & aeterna [Page 24]lux concipiebatur de Sipirt [...] Sancto in forma hominis. Qui [...] amplius moramini aut desideratis?