ACADEMIAE EDINBURGENAE GRATULATIO, Ob Serenissimi, Augustissimi (que) Monarchae CAROLI II.
Britanniarum, Galliae & Hiberniae Regis, Fidei Defensoris, in Solium Paternum Restitutionem, OBLATA Illustrissimo Dynastae, D. JOHANNI MIDDILTONIO, Middiltonii Comiti, Clarimontis & Fethercarniae Domino, &c.
Inclytissimo Regis Legato, In aulâ ejusdem ACADEMIAE, 29 Maij 1661.
EDINBURG H, Excudebat GIDEON LITHGO, Academiae Edinburgenae Typographus. Anno Dom. 1661.
In Restitutione Augustissimi Regis CAROLI II.
Ad Paternum Regnum Divinae Providentiae Observatio.
STupore raptus, intuens,
Miratur Orbis CAROLUM;
Miratur ipse CAROLUS,
In se reflectens lumina.
Miranda quippe cernitur,
Et ipsi & orbis incolis,
Dei tremendi dextera,
Tractantis ipsum
Providè.
Miranda
Destitutio
Ut CAROLI, sic Scotiae
Jus asserentis regium.
Solum id petebat CAROLUS
Quod jure debuit dari
Patris Sereni filio;
Lubenter ipsi praebuit
Sceptrum fidem
(que) Scotia,
Datam
(que) sanxit sanguine.
Sed jam jacere jusserat
Supremus Orbis Arbiter,
Cum CAROLUM, tum Scotiam
Ad tempus, alto in pulvere,
Nostrae saluti consulens,
Suamque curans gloriam:
Miranda
Restitutio
Jam Regis inclytissimi,
Jacentis olim CAROLI
In despicato pulvere;
Nullum videntis exitum
Ex mortis atrae faucibus,
Sperantis in Deo tamen,
Qui st
[...]avit ipsum ut tolleret,
Depressit ut non perderet;
Confregit ut componeret
In mortis umbrâ hunc detinens,
Ut luce clarâ ostenderet,
Vitae necis
(que) se Arbitrum.
Quò, quae seorsim in plurimis
Dispersa sunt pericula,
Concurrerent in CAROLO.
Quò, quae seorsim in singulis
Visenda sunt, in CAROLO
Collecta stent miracula; &
Quot obviam certamina,
Tot sint ei victoriae.
Da: Dicsonus SS. Theol. Profes.
[...].
[...],
[...].
[...],
[...].
[...],
[...].
[...]
[...].
[...],
[...].
[...].
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
Alex. Dicsonus, V. T. & L. S. Prof.
In Natalitiis Augustissimi Monarchae, CAROLI II.
Britanniarum, &c. Regis, Panegyris.
ALme Parens, summâ qui terras aetheris arce
Despiciens, stricto metîris caerula pugno,
Pulvereum
(que) globum modio, convexa
(que) Coeli
Atria mensuras spithamâ; colles
(que) bilance,
Et trutinae aërios libras examine montes:
Imperii non fraena tui nunc aequa negamus
Ampliùs, aut dubiis colimus tua numina votis.
Te rerum moderante vices, te Judice, digno
Vindictam exitio scelerata
[...]h exscindere gentem,
Maturas
(que) sequi poenas quis deneget ultra?
Quis neget innocuis tandem, te Vindice, vota
Spes
(que), ratas, terrae neglectae absolvere coelum?
Testis erit, quae te dîas in luminis oras
(Cura poli, populi
(que) decus lumen
(que) Britanni)
CAROLE prima dedit,
Junonis quarta Calendas;
Fausta dies, semper
(que) animis memoranda piorum,
Festa dies, semper fastis celebranda Britannis;
Gaudia quae toties Patriae
(que) Patrique, tibique
Certa tulit, bis natalis Patriae
(que), Tibique.
An memorem (jam post quinquennia vota parentum,
Tot Procerum Plebis
(que) preces, tot jam omina lenta,
Postquam multa polo Sanctorum casta litâsset
[Page] Victima) quanta Patris pia solicitudo supremi
Pro solio tandem effulsit populoque Britanno?
Testari aethereâ quam sydera jussit ab arce;
" Saturnus fugiat terras, summâ
(que) vagetur
" Abside, nec laetis interserat omina rebus
" Tristia, solicito relegens vestigia gressu▪
" Mitior, auspiciis & semper grata secundis,
" Fax Jovis, elatâ sese demittat ab
Auge,
" Exhilarans populos curru propiore
Britannos.
Dixerat. Hi parent.
Thamiseias inde per oras
Spes animos foecunda ciet: jam
(que) omine firmo
Excitat erectas ventura ad guadia mentes
Civibus, & famae tardatas increpat alas.
Ut verò manifesta fides; certus
(que) per urbes
Nuncius, Augustam faustâ jam prole penates
Regales auxisse, refert, nec deesse Paternum
Qui Diadema ferat, qui tantae pondera molis
Sustineat, cum fata vocent; dum laeta triumphis
Agmina certatim lassabant tempora festis,
Astrorum Interpres, arcana evolvere solets,
Aethereum castâ veneratus mente Parentem,
Sublimes
(que) oculos tollens ad sidera, fatur.
" O qui perpetuâ lustrantes lampade terras
" Lucis inexhaustae flammas, per inane rotatas,
" Te leges authore datas & jura recursu
" Constanti servare doces; & cum nova terris
" Edere signa jubes, tua jussa capessere promptas
" Semper habes famulas super ardua nubila stellas;
" Da Genitor supreme tuo de numine fixos
" Immotâ pendere fide. Jamquee omina firmes,
" Spes
(que) ratas facias, te quas authore fovemus:
" Nulla fides Genesi: quod coelo culminet alto,
" Quod Signum Oceanum subeat, noctemve profundam,
" Nulla piis cura est. At si denunciet aether
" Portento vel triste malum, vel laeta futuri
" Signa boni, haud surdâ voces admittimus aure.
" Bis ter
Olympiaco meritas in pulvere palmas
" Rettulit in Patriam Victor, cum voce triumphi;
"
[Page] Ex quo Ledaei succensa in pectore flamma
" Effulsit Cygni, priscis incognita seclis,
" Nuncia laetitiae Populo Regi
(que)
Britanno.
" Nuncia Cunarum fuit haec, Auguste, tuarum,
" CAROLE prime, tui faustissima nuncia Regni.
" Cui jam nascenti, laeto Bodotria vultu
" (
Nereïdum comitante choro) super alta levato,
" Antiquâ ostentans & majestate verendam
" Canitiem, & celsas prospectans cominus arces
"
Fermelina tuas, felicia secla canebat;
" Undi
(que) pacatis, fera quas discordia nuper
" Armârat, dextris: mox & coitura fideli
" Foedere, communi regnanda
Britannica sceptro
" Imperia, externi posthac secura pericli.
" Ipse fidem eventus firmat. Vix tertia laetam
" Agricolis satio Cereris spem fecerat hornae,
"
Saxonidûm magno cedit Diadema JACOBO.
" Inde adeo gens una sumus▪ Cui foedera legum
" Firma
(que) amicitiae ponit dum vincla futurae
"
Pacificus, fausta adjungunt suffragia Coelo
"
Chanonius
(que) senex, volucer
(que)
Atlantide natus,
" Cum Patre
Dictaeo, tria sydera juncta Triquetro
" Aspectu, insignem reddit quem flammea virtus.
" Magnorum hic semper motûm certissimus index,
" Auspicio nunquam frustravit secula vano.
" Huic tamen accedit portentum grandius, Astrum
" Ignotum antiquis ignorandum
(que) futuris,
" Inter inerrantes coelorum in culmine stellas,
"
Herculis Astragalum accendens; iisdem
(que) diebus
" Mirandam aethereo spargens è vertice flammam,
" Saturni queis taeda Jovis conjungitur astro.
" At rebus majora iterum molimina motûm
" Haec eadem (lustris octo labentibus) astra
" Aspectu intentant Aquei conjuncta Trigoni.
" Stat gravior, sed fixa, polo sententia; laetis
" Tristia ut alterno subeant peragenda theatro.
" Quicquid id est; animos magna in discrimina magnos
" CAROLUS exacuet. Cui nunquam prospera mentem
"
[Page] Extulerant, nunquam celsae blandimina sortis
" Quassârant aequam fastu surgente bilancem;
" Non illum adversis metus est succumbere rebus,
" Aut majestatis constanti e tramite gressûs
" Flectere, posse; Orcus quamvis conjuret & orbis,
" Pectora tartareâ excutiens praegnantia fraude,
" Ferratas
(que) acies castris educat, & artis
" Haereticae incautas laqueârit nectare mentes.
" Firmior ille tamen contrà grassatur; ut audax
" Massylâ de gente leo, truculenta luporum
" Agmina, vel cautas solitus contemnere vulpes.
" Aut velut obnitens adversa in pondera Palma
" Altior assurgit: Tibi sic vis effera nomen
" CAROLE Prime dabit, quod nulla aboleverit aetas:
" Et conjuratas Regale excindere nomen,
" Invisas semper terris coeloque cohortes,
" Qui pietatis amant; qui Religionis honorem
" Sincerae, infernis damnabunt usque tenebris.
" At tu Magne Puer, cujus natalia festis
" Plausibus, albati celebramus laeta Britanni,
" Aggredere ô magnos, coelum quos spondet, honores.
" Haud obscura, atavûm virtus, exempla praeibit.
" Excutiat gentes melior quas educat orbis
" Anxia Sedulitas; fastûs & fastibus ipse
" Opponat livor nostris, tot nomina Regum
" Haud usquam paribus veneratur honoribus ulla:
" Non melior Regum series, populusve fideli
" Promptior obsequio sanctos coluisse Monarchas.
" Dura tibi ut primis fortuna reflaverit annis,
" Hoc tyrocinium summis Heroibus alti
" Ad culmen firmos gressûs deducere honoris,
"
Cammori, Brusiique, & primi exempla JACOBI
" Ostendent. His tu majorem extendere factis
" Ne dubites famam. Diae tibi semina mentis
" Ingenuit favor aethereus▪ Tibi sanguinis ortum
" Per bis secla decem deductum e stemmate Regum,
" Exortem natura dedit. Jam certa futuri
" Omina sentisco. Post bis tria lustra peracts,
"
[Page] Quod desiderium populi, quae vota Britanni,
" Quae te cura Poli, per tot discrimina salvum,
" Restituent solio (quamvis fremat Orcus) avito.
Dixerat Interpres. Rata nobis omina fecit
Haec lux fausta, dies semper meliore lapillo
Et Cressa signanda notâ: quam postuma festam
Secula cuncta colent. Fastis haec
Aurea nostris
Stabit, ut immemores nunquam sinat esse nepotes.
Haec pingues epulas, haec dulcia vina quotannis,
Effusa & patulâ miserentia viscera dextrâ
Postulat: hanc nemo tetricus contaminet atrâ
Tristitiâ: Jovae nobis stant gaudia robur.
Haec te prima dedit terris,
Auguste, Britannis,
CAROLE, te rursus patriae (post lustra quaterna)
Ereptum (proh! Triste nefas, proh! degener aevum,
Armaque tartareis male conjurata maniplis)
In Patrio antiquâ cum Majestate videbat
Fulgentem solio; proceresque ad basia dextrae
Prolapsos; populosque (tibi praestare volentes
Obsequium) vultûs, avidos, spectacula sacri
Haurire, & pressae vestigia tangere plantae.
At fera quos rabies transversos egerat, armis
Et Regi & Patriae infidos, invisaque coelo
Nomina, pollutis (
Cyclopiea pectora) sacris,
Jamque Otomanniadûm ritu, pro numine, doctes
Successum (mente ah laevâ) coluisse secundum,
Indignante Polo, versâ in contraria sorte,
Hausere horrifico spumantia pocula vino,
Faecibus expressis; lymphataque pectora diris
Consilis, usquam consistere nescia, terram
Pulveream lingunt; expertique omnia frustrà,
Undique dejecti; furiis agitantibus, arma
Dum rapiunt, susi; scelerum stimulante reatu,
Exosi veniam & pacato a Principe pacem;
Civibus invisi nimiùm, populisque propinquis,
Aut alio terras quaerunt sub sole latentes;
Ingratam aut tolerant miti sub Principe vitam;
Horrida damnatos aut claudit carceris umbra;
[Page] Aut meritas aequo pendunt sub Judice poenas.
Ast hîc grata Deo Clementia, parca cruoris,
Multorum est contenta metu, non prodiga lethi.
Ergo agite, O Cives, quae vota decennia moesti
Crebra Panomphaeo fudistis saepe Tonanti,
(Jam rege incolumi, jam libertate receptâ,
Firmatisque sacris) animis persolvite laetis:
Agnoscantque omnes, quanto gratissima semper
Libertas, servire Deo, servire Monarchae.
Civibus hic pacem firmat, securaque legum
Praesidia, amotoque metu sua cuique fruenda.
Vis procul a solio, procul est injuria, Regis:
Cana Fides stat circùm, & pleno Copia cornu,
Libraque Justitiae, meritis & debita merces,
Quaeque ligat Coelum terris, terrenaque firmat,
Religio sincera, pii & constantia cultus,
Non levibus populi ingeniis cessura, lucrove.
Praesertim nostro qui proxima sydera
Phoebe
Fulgetis, primo & ductum de lumine lumen
Spargitis, ac patriae noctis dispellitis umbras,
Illustres
Proceres, eôdem tot lustra sub hoste
Tot mala perpessi; toties communia vota
Facta Polo, spem communem, commune periclum,
Communesque metûs tanto cum
Principe, magnis
Nunc memorate animis; communia gaudia tandem
Carpite: quasque Polo precibus communibus olim
Vovistis, gratas securi reddite laudes.
Quique plum vobis Regem, Regique paternum
Restituit Solium; qui vobis pristina jura,
Qui veteres titulos & avitum instaurat honorem,
Illius Majestati submittite fasces.
Sumite de nostro hîc exempla imitanda Monarchâ:
Quique suos vobis radios affulget, ab illo
Sumite virtutis verique exemplar honesti.
Prae cunctis, tu magne Heros, qui fidus Achates
Firmiter haerebas Regi, discrimina cuncta
Principe cum tanto expertus, totiesque probatae
Virtutis testis, per dura pericula Martis,
[Page] Perque tot annorum errores, tot Regna, tot urbes;
MIDDILTONE jubar patriae, faustissima stella
Illustrans Procerum radiato lumine sphaeram;
Pallada militiâ & prudenti pectore; Phoebum
Eloquio referens; Sophie quot vendicat, omnes
Amplexus tacitis animi in penetralibus artes;
Cujus & effigiem virtutum in pectore gestas,
Personam quoque sustentans & maxima rerum
Pondera; dum patriae labefactae vulnera sanas,
Antiquumque decus Majestatemque vetusti
Imperii instauras, armisque & lege refulcis;
Inter tot rerum molimina maxima, tantae
Laetitiae in partem non accessisse pigebit;
Aut alios potius, properantes undique, tantae
Laetitiae in partem non admisisse gravabit.
Hîc etiam tenues non aspernabere Musas
Exhilarâsse tuae dum captant basia dextrae:
Hae resides spondent citharas desuetaque plectra
In laudes aptare tuas: ne clarius ullum,
Quam MIDDILTONIUM, celebrent Permessides undae,
Vel juga Parnassi, nomen, vel culmina Pindi.
Quis tamen aut Pindus, vel quae Permessides undae,
Pimplaeusve chorus, vel quae Chelys aurea Phoebi,
Sufficiat memorare tuas, ter Maxime Regum,
CAROLE, virtutes! Alcidae planta staturam
Corporis hic doceat. Quid primo vidimus aevo?
Aut quid laudandum primo non vidimus aevo?
Invictum mentis juvenili in pectore robur,
Digna
(que) canicie gravitas, at nescia fastûs;
Parcior, & nunquam justo sine pondere sermo;
Non confisa sibi vis, ant temeraria, sponte
Consilium sed prompta sequi, & discernere docta;
Affectûs semper Rationem audire parati;
Sobrietas victûs, semper moderata cupido;
Mens generosa, mali temerè non credula; rebus
Nunquam fracta malis, non unquam elata secundis,
Nunquam luxuriae, nunquam cessura timori;
Ponere docta modum stimulis ultricibus irae;
[Page] Contemptûs secura tamen; sua cui
(que) benigna
Reddere; non aliena sequens, sua certa tueri;
Non alia ambitio, quam, quantum sanguinis ortu,
Artibus eximiis tantum praecedere cunctis;
Relligio firmis animo radicibus haerens;
Quam non impiet
[...]s, exempli prodiga, quasset,
Debita vel Matri pietas charis
(que) propinquis,
Non conjurati Cives, Patris
(que) cruenti
Sanguine (proh! seclis scelera execranda futuris)
Vis
(que) illata sibi, & patrium Diadema negatum;
Dura vel exilii diuturni taedia; non quas
Externae illecebras aulae, aut
Tarpeia Siren
Fecere, aut armis spes ostentata potentum;
Loiolitani aut foecunda Sophismata coetûs;
Omnibus his potior dîae constantia mentis:
CAROLON hae laudes decorant; quas unus & alter
Vendicet. Exortes titulos haec gloria spondet;
Mensuram voti externis oftendere Regnis;
Non bello, at meritis, animos vicisse rebelles.
Tho: Crafordius
Math. P.
Carmen Gratulatorium, oblatum Illustrissimo viro, D. JOHANNI MIDDILTONIO, Middiltonii Comiti, Fethercarniae & Clarimontis Regulo, &c. Legato Celsissimo, misso ad Comitia Regia habenda in Scotiâ, anno 1661. à CAROLO II.
(Dei gratiâ admirandâ) Rege Britanniae, Franciae, & Hiberniae Opt: Max: & felicissimo, cum in aulâ Academiae Edinburgenae ab JACOBO 6. denominatae, unà cum regni Proceribus invitatus à Civitate, celebraret memoriam dicti CAROLI nati, &, post novenne deploratum exilium mirificè restituti suis, summâ omnium cum laetitiâ, uno eodem
(que) 29. die Maii, omnium seculorum memoriâ quotannis, jure, ob geminum id
(que) insigne beneficium, divinitus datum, celebrando.
O
Memorande dies! quo bis jam CAROLUS ortus,
CAROLUS & Patriae spes, magna & gloria mundi;
Non magis excelso majorum stemmate splendens,
Quam splendore nitens proprio. Spectemus utrum
(que).
Ecquis id immenso populus jactabit in orbe?
Tot Reges cum laude Sacrae diadema CORONAE
[Page] Gestasse invictos? Proavûm quot nomina CARLI
Magnanimi Herois, divinâ & origine nati:
Horridus à teneris quem Mars exercuit annis;
Tollere quem toties conjuravere rebelles,
Caede Patris terram qui foedavere Britannam.
Heu scelus infandum! quis durus talia fando
Temperet à lachrymis? Casu subeunte Parentis
Injusto & tristi mentem, vix eloquor ipse!
Chara Deo soboles ex his servata ruinis,
Post
(que) novem exilium annorum, cum pace revertens,
Imperio potitur, non vi, non fraude, paterno.
Foedifragis servis sed qui parere coacti,
Legitimos
(que) diu assueti contemnere Reges,
Sponte suâ (sint quanquam ex seditione creati)
Certatim properant famulas ei tendere dextras.
Siqua fides Graiis, Latiis vel habenda poëtis,
Jupiter, anguipedum disjectâ mole gigantum
Fulmine, sic positis consedit pacifer armis
Inter Coelicolas, nutritus lacte Capeliae,
Terrigenûm evadens crudelia vulnera fratrum.
Quem facta occuluit sidus generosa
Puella:
Johanna Lane altera Amalthea inter sidera,
Haec monstrant infractum animum, regem
(que) probatum
Tot tantis
(que) malis, coelesti Numine tutum,
Dignum plura tribus latis qui regna gubernet,
Quem
(que) sui cives laeti, plausu
(que) frementes,
Accipiant, longo quos tempore dira tyrannis
Afflixit, pressit
(que) jugo, ut servilia colla.
Quo duce, siqua manent sceleris vestigia tanti,
Irrita perpetuâ solvant formidine regnum,
Tristitiae & tenebris atris cum nocte fugatis,
Exhilarent fido populo nova gaudia mentes,
Libera venturo laetentur & omnia seclo.
Haec pariter linguas falsas, falsos
(que) prophetas
Increpitant, vulgo praesagia falsa locutos;
Non fore vel prorsus, vel non sine sanguine, Regem,
Consilio
(que) Deum arcano abjecisse STUARTOS
(Horrendum auditu! humanas ne polluat aures,
Spargi pro dîo blasphema oracula verbo,
[Page] Turpius & victi quae majestate retractant)
Confirmant
(que) Dei sorti
Solomonta, beatum▪
Haec Regem populum
(que) docent de mutuo amore,
Et quò perducat bellum cum Principe cives.
Tuque Vir illustris, regali munere fungens,
Nostrum ornare tuo non dedignate Lyceum
Vultu tam facili, nostram
(que) amplexe parentem
Nutricem
(que) Urbem, per tot discrimina tecte,
Perge tuo, nostro
(que) simul, persolvere Regi
Obsequium, studium
(que) pium, Legate merenti.
Hanc gentem recrea, quò tot vexata procellis
Pace in perpetuâ cum Relligione quiescat.
Et vos O Regni Proceres, queis tanta potestas
Commissa est, celebrate Deum: tum reddite honorem
Principibus justum. Vos nunquam prava libido
Flectat ab officio: sceleratos poena recîdat.
Quae si praestetis memores virtutis & aequi,
Jure tenent saevi dum tartara coeca Tyranni,
Quos furor invasit, dominandi insana cupido,
Non curare Deum quaevis terrena putantes,
Dejicerent armis perjuri ut singula foedis,
Atque sui Regis per vim sibi regna pararent,
Foedere debebant quae non violata tueri:
Donec ab obscuris lucem Sol dividet umbris,
Clari
Fergusidae retinebunt sceptra STUARTI,
More Patium solito qui justo examine nôrint
Parcere subjectis, ac debellare superbos.
Et CARLI augustum, superat dum
Scotia, Nomen
Cantantes sublime ferent ad sidera
Scoti,
Alite tollentes altum super aethera cantu:
Posteritas & sera canet, dum secula mundus
Volverit, aeternum grata & celebrabit in aevum.
Quae sperant optant
(que) boni, nostrae
(que) Camoenae.
Gul: Tuedius,
Philos: Prof:
Ad virum Clarissimum, D: JOHANNEM MIDDILTONIUM, Middiltonii Comitem, Fethercarniae & Clarimontis Regulum, CAROLI II.
Legatum Celsissimum, missum ad Conventum Ordinum habendum in SCOTIA, Anno
1661.
REgius est animus pulcher tibi, regia virtus:
Regis opus tractas Regis amore tui,
Accedit laudum cumulo, quod amicus amicis
Regis tam constans hostibus hostis eras.
Enumerent alii quantumvis mille triumphos;
Scotiad consiliis subdita facta tuis.
Marte nec inferior quovis, Mavortia proles:
Perpaucis annis multa tropaea tua.
Major in adversis fulsit victoria rebus,
Principe cum pulso, dum peregrinus eras.
Quid memorem excultum ingenium, studiis
(que) Minervae
Tam bene limatum? tota Minerva tua est;
Sive ferox armis sequeris fera castra Gradivi,
Sive sonat verbo Curia celsa tuo.
Graecia Martigenas ostentet, Roma Metellos,
Troia vel antiquos nobilitate viros:
Ast tibi concessit largè natura benigna,
Dotibus hos omnes ut superare queas:
Dotibus eximiis notus, Domino
(que) fidelis,
Additus es numero nobilitatis honos.
Te nova Nobilium decorent insignia quamvis,
Per te Nobilitas nobilitata magis.
Gul. Tuedius,
Philos: Prof:
SYLVA.
AEternos poscunt threnos tua funera Regum
Maxime, CAR'LE
Prior! Fata at tua, CAR'LE SECUNDE,
Libera vix gemitu sic moesta
Britannia pridem
Obstupuit; sic nunc eadem miratur, ut aegrè
Quos toto sentit perfundi pectore motús
Laetitiae, credat veros; sed somnia mentis
Sollicitae, tacitis noctu quae volvere votis,
Vim metuens premere interdiu per bina solebat
Lustra, quibus latè victricia signa rebellis
Factio (perfidiae stimulos & Numinis iram,
Ultoresque animos Scotorum, morte paratos
Vel propriâ, infandos primùm praevertere casûs,
Vel post, patrati sceleris deposcere poenas;
Infractisque animis sceptrum tibi reddere avitum,
Molirique viam reliquis per tela per ignes,
Ni fata obstarent, horrens) bellum occupat atrox.
Inque suos primum est rabie grassata, tuosque
Mox etiam, infidis male credula Scotia, cives:
Quae dum incaúta mali, studiis distracta tuorum,
Tradius obsistis furiis, in viscera dirus
Perrumpens, agros hostis populatur opimos,
Agmine stipato, nec longè castra remotus:
Ingressus, fugiens fratrem cum cornua Phoebe
Monstrârat nondum terris; Fraterque furentis
[Page] Axe premit rapido Nemeaei terga Leonis,
Alteram & ad luces bis denas addere anhelos
Cogit equos mensi signato nomine Jûli.
Ridebant tunc prata rosis; & messibus agri
Spondebant, inopem quamvis, ditare colonum.
Scotorum interea qui primi ad signa coibant,
Non armis numero
(que) pares, nec fata secuti,
Sed causam, miscent pugnas, tentantque futuros
Saepe animos, acuuntque iras felicibus ausis:
Hinc ceu totius libantes omina belli.
Heu frustra! Horresco referens. Invadere fines
Obscurum, externum, tantâque à caede recentem
Credibile? Ei Patriam dare cives? Agmina tyro
Instruit: At duris qui consenuisset in armis,
Fortem operam Patriaeque PATRI, Patriaeque paratus
Navare, indomitus semper, dum firma vigeres
Consiliis, miles dimittitur. Inde malorum
Ilias exundat. Quas strages? Funera quanta
Heu dedit ille dies (tibi quo non
Allia fastis
Roma tuis damnata diu; nec funere
Pauli
Varronis
(que) fugâ spumantes sanguine
Cannae
Insignes, magis infandum videre) tacendus
Omni aevo? Ignorent venientia secula cladem:
Sic vinci potuisse, quibus tunc vincere pronum;
Jusque datum sceleri. Tantae nec mortis imago
Fida tuis sceptris prostravit pectora
Scotos:
(CAROLE, vidisti: neque enim meminisse pigebit)
Non aerata mari classis, tellure nec agmen,
Quamlibet ostentet minitans victricia signa,
Edomuit. Sed bella parant mox altera: cogunt,
Atque iterum turmas disjectas milite complent:
Delectûs
(que) novos scribunt, frumenta
(que) & arma
Conquirunt
(que), feruntque: à littore clade minuto
Exscensûs prohibent: aditûs atque oppida firmant
Praesidiis: iterum & felix in praelia Veles.
Hostibus invitis tantum sperare dolorem,
Inque malis mediis, laetos tot secula sanctum
Imposuisse juvat capiti diadema paternum,
[Page] Impositum
(que) juvat toties defendere dextris.
Larberae pons testis eras, prope nobilis, illo
Regia quo virtus & mens prope Parricidas
Tempore delêrat fusos: testes
(que) propinqui
Innerketha tibi colles; ubi mutua bini
Frontibus aversi jungebant pectora, inulta
Sic se haud passa mori. Testis
Vorcestria fida,
Haud
(que) suo merito infelix; sed proditione
Uniùs. Quas hic mortes! Quae vincula passae
Illustres animae! Testes fastigia
Grampî
Sic admirati recidivam surgere flammam,
Semper inextinctam, semper
(que) à clade renatam▪
Nobilis ille
Heros testes,
Rex inclyte, mille,
Qui reditum, toties sudatum sanguine Scoto,
Haud voluit praestare tamen sine milite Scoto.
Sic positis odiis gentem sociavit utramque.
Ille
Heros nobis haec otia deproperavit;
O REX fecisti: potis est fecisse nec alter
Mortalis, facies Regnis si mille resurgant.
Otia non solum nostra haec, sed & otia trinis
Laeta tuis populis. Sic te diffundis in omnes.
Et quae, qui meritò cunctis praeponderat unus,
Egregiâ & curâ cunctos complectitur unus,
Auspiciis jussis
(que) tuis, diplomate sacro
Munitus, sceptri labes & damna resarcit,
Scipiades, belli fulmen, pacis
(que) togatae
Ornamentum ingens, celebrat laetissimus
Heros.
Otia, quae primi Proceres; quae laeta Secundus
Ordo Nobilium; Primas & qui colit Urbes,
Edinam ante omnes, pro te ó tot tristia passam▪
Edinaeque sacrum tibi, SEXTE-JACOBE Lyceum;
Oppida
(que), aut pagos, vicos, cerealia rura,
Exiguasque casas, congestum & cespite culmen,
Concelebrant; omnes laeti nunc omine lucis
Bis tibi natalis, quae & primas luminis auras
Nascenti affudit felix, iterum
(que) renatum
Illustrat fulgens radiis lux aurea puris,
Fulsura & rediens sua per vestigia semper.
Laetitiae hi veri motûs, non somnia vana.
His praesens, oculis qui perspicit omnia puris.
Ja: Pilanus Ph. Pr.
Serenissimo Potentissimoque, CAROLO II.
Magnae Britanniae, Galliae, & Hiberniae, REGI, In Natalitiis ejus iiii Cal: Junias MDCLXI. Vota Caledoniae.
TRistior umbra fugit, tristes cessere tenebrae,
Praeque diem veniens Lucifer almus agit:
Quo te bis natum colimus, ter Maxime, terris
Commoda magna tuis, gaudia magna tuis,
CAROLE: clara D
[...]ûm soboles, & maxima magni
Cura Dei, & nostro magnus in orbe Deus,
Ac solo minor ipse Deo, qui sidera coeli.
Quique regit terras, aequora quique regit.
Ergo renascentis, clarissima gloria secli,
Grata
Caledoniae suscipe vota tuae:
Quae multos adeo multùm vexata per annos,
Ac totidem Dominos, tot quoque passa procos,
Invisos invita tuli: malè credula, quantum
Credulitas nocuit, simplicitasque mihi?
[Page] Carminibus vanis equidem, incantata (fatebor)
Esse lupos agnos, & simulachra Deos,
Et servos dominos, & perfida fida putabam
Pectora, Semideos terriginasque viros.
Donec vincta manus, seu vi, seu fraude tyranno
Prodita, non sueto colla premenda jugo,
Sed non sponte dedi. Semper te mente colebam
(Te nil in terris sanctius esse sciens)
Funera gnatorum, testes, properata meorum,
Dumbarri curâ castra fugata malâ,
Sanguinolenta tui Taoduni maenia, & armis
Utlibet infaustis, bis repetita Soror
Anglia. Virtuti non respondentia fata
Excusa facilis, pro pletate tua.
Coelo aliter visum: nam quae civilibus armis
Non data sunt, precibus sunt data cuncta piis.
Ergo tuas votis semper cumulabimus aras
Sancte parens rerum, cui pia vota placent:
Cuique pias audire preces est summa voluptas,
Tu Regi vitam, tu cumulabis opes,
Tu titulos, pacem, Thalamos, post bella triumphos
(Si quae bella placent) progeniemque dabis
Et solio, & tanto dignam Patre: denique quicquid
Voverit ipse sibi, te superare precor:
" In quo ad supremum probitas perducta cacumen
" Consistat, nec, quo progrediatur, erit:
Coelestisque tuo descendens copia cornu
Aeternum servet, protegat, atque beet.
Academia Edinburgena Exultans. ECLOGA.
Sarvistus, Philanax.
Sarv.
HIC Metamorphosis! pompa hîc! Quibus, advena tantus
Auspiciis,
Philanax, vestra Lycea subit.
Philan.
Hunc,
Sarviste, diem numerans meliore lapillo,
Gratatur Regi Scotia tota suo:
Proregem illustrem enixè hîc Edina rogatum,
Testem laetitiae, gaudet habere suae:
" Sceptra Caledoniae quòd nunc feliciter orae,
Centum octo à Scotis missa tuetur Avis,
" Qui sortem antevenit meritis, virtutibus annos,
Magnanimos animis, consilio
(que) Deos,
CAROLUS (& CARLI super astra propago corusci)
Ille Pater Patriae, cura
(que) magna Dei.
Sarv.
Vos indulgetis latebris, pompae
(que) fugaces
Secessus colitis: Hic furor unde novus?
Philan.
Secessum colimus, sed non ignobilis otî.
Secessu
(que) licet discere DISCE MORI.
Halcionum, sine fine, dies, pars maxima vulgi
Vaticinans, vacuos protrahit us
(que) dies.
Nos & honesti amor, & Pietas pellexit in oras
Luminis has diâs; grataque Edina, Parens
Alma, suo proprio potuit suadere Lyceo,
Regi, & Proregi, carmina laeta dare.
Dum procul à Regnis, errabat CARLUS avitis,
Exegit mediis carmina nulla malis:
Nunc, quoniam solium conscendit CARLUS avitum,
Exegit reduci carmina laeta dare.
[...].
[...],
[...];
[...]
[...];
[...];
[...];
[...];
[...];
[...],
[...].
[...],
[...].
[...],
[...];
[...]
[...];
[...];
[...];
[...],
[...];
[...],
[...].
Jo: Wishart Philos: Prof:
In Natalitiis Augustissimi CAROLI II.
Britanniarum, &c. Monarchae.
DAedalus ut Maius tellurem pingit amoenam,
Exornatque annum floribus usque novis:
Sic tandem terras decoravit
Flore Perenni,
Britonidûm & gentem nobilitavit eo:
Carduus hunc cingit (semper benedictus) & armat,
Splendorem faciunt
Candida, rubra, rosae.
Magna
Caledoniae vernantis gloria sylvae,
Nobilis antiqui lausque decusque soli:
Ille abreptus ubi Patriae per vimque nefasque,
Nec frondent sylvae nec viret almus ager:
Finibus at patriae moestis ubi redditus ille,
Et sylvae frondent & viret omnis ager?
Hinc eris alma dies,
antiqui veris origo,
Aurea qua redeant secula prisca, nova.
An non laeta dies, alboque notanda lapillo,
Natalis Regi quae fuit & patriae?
Flos Regum natus, pariterque renatus eâdem:
Hac populus pariter nunc redivivus adest.
Saeviit (horrendum scelus!) in sua viscera victrix
Gens; ferro, flammâ pene perempta suâ.
Quae vallis, flumen, (quae tanta insania cives!)
Sanguine
Scotorum non madet at ue rubet?
Composuitque Deus tandem sine caede cruentas
Lites! ô laudes candida vita canat?
[Page] Discite de hinc legi divinae, discite Regi
Praestare obsequium mente manuque pia.
Es pius in Patriam atque Deum? hoc mage pronus in illum;
Ille Pater Patriae; proximus ille Deo.
Una, salus populi Lex est dicenda suprema?
Rex una est Populi vera, suprema Salus.
Ut primus Regum numerabitur ille
Secundus
Noster, qui nulli jure secundus adest:
Imperio magnus, major virtute serena:
Maximus at multo miti animoque pio:
Quem
Tamesis, quem
Fortha tumens, quem
Banna citatus
Celsum, submisso poplite rite colit.
Quem vagus
Oceanus liquidis circumfluus undis
Audit, & Imperio promptus adesse cupit.
Quemque
Quirinales Aquilae fascesque superbi,
Tarpeiae quem arcis fulmina vana timent.
Cujus & exaequant florentes aere Phalangas,
Sydera vix Coeli, gramina vixque soli.
Cujus & excelsum pectus Cum Pallade Phoebus
Certatim donis excoluere suis.
Sit quantum in duris animi prudentia, robur,
Tuque
Tae es testis, Tuque
Sabrina tenes.
Virtutem invictam, inconcussam Relligionem
Sequana miraris,
Scaldi superbe stupes.
Vivat sic CAROLUS, CAROLI generosa propago,
Lux dum per certas itque reditque vices.
Floreat aeternum sic ô par nobile
Florum,
Flores dum venient vere tepente novi.
Iuncta
Rosis viridans crescat sic pacis oliva▪
Dum referet vernas garrula hirundo vices.
Sic
Lyra laeta sonet▪ nec moesta sit amplius illa,
Ramis dum volucrum turba canora canet.
Qui
rubet ille
Leo sic usque triumphet in
Auro,
Fulvum dum Pardi sole cadente trement.
(Unde
Leo in
Geminis? in eadem sede morantur
Majestas & amor, quam bene conveniunt!)
Scotia tota canit: plaudit juvenisque senexque:
Laetitiae voces astra serena petunt.
[Page] Agricolae gnavi festâ laetantur in umbrâ,
Cincti diffusam fronde virente comam.
Nunc Campana, feri quondam praenuncia belli,
Ancipitis Jani limina clausa sonat.
Nunc tuba terribilis, saevi praefatio Martis,
Laurigerae pacis nuntia dulce canit.
Nunc flammae rapidae, nuperque incendia belli,
Belli discussi splendida signa micant.
Nunc tormenta tonant blandè, mittuntque salutem,
Quae nuper patriae funera dira dabant.
At quantum reliquas supra caput extulit urbes
Vrbs Edinensis, molibus alta suis,
Tantum praecellit studioque animoque fideli
In Patrem Patriae. Quam bonus ille Pater!
Compita lata fremunt plausu laetisque choraeis:
Plausus solennis sydera clara ferit.
Arduus
Arthurus, CAROLUM resonare docetur:
Valles ingeminant, "CAROLE Magne, Bone,
" Vive Tibi & Nobis. Nam Te sine vivere vita est
" Nulla▪ Tibi & Nobis CAROLE vive diu.
" Castalidum cultus, Jus, Pax, Concordia, virtus
" Te cedente abiit, Te redeunte redit.
" Vive valeque diu florens, ter Maxime Regum,
" Una
Caledonii Spes Columenque soli;
" Vivas in Pylios annos pulcherrime rerum,
" Omne decus Patriae deliciumque Tuae.
" Pectora fida Tibi juxta & fortissima,
Scoti
" Obsequium, pascet dum Polus astra, vovent.
Hugo Smith. P. P.
FINIS.