Amryw reswmmau, i ddangos fôd yn dra­anghenrhaid, i bawb ymholi i hunain beunydd.

1. YN gyntaf, O herwydd bôd briwiau newydd yn hawdd i hia­chau, ac nid oes dim yn lly­gru yn gynt, ac yn fwy en­byd a Fiaidd na phechod: Pan darawyd calon Dafydd yn ebrwydd am dorri ymyl gwisc Saul, ni chlowodd ef mwy oddiwrth y peth: Ond [Page 8] y pechod hwnnw gyda gwraig Urias (yn yr hwnn y gorweddodd ef cyd) a ddrylliodd ei escyrn ef, fel y mae yn amlwg yn ei weddi ef, Psal. 51.8. Pâr i mi gly­wed gorfoledd, a llawenydd; fel i llawenycho yr escyrn a ddrylliaist.

2. Yn ail, yr wyt yn cryff­hau dy gôf wrth hynny (fy enaid:) oblegid os mewn cyfri o ûn diwrnod ir angho­fîr llawer o bechodau, pa faint a anghofir, os oedir y peth tros lawer o ddyddiau.

3. Yn drydydd, gwedi rhannu pechod yn ddrylliau fel hyn, fe ellir i drîn ef yn hawdd, megis pren mawr gwedi i dorri yn ddarnau neu i holltiyn yscyrrion mân.

[Page 9] 4. Yn bedwerydd, wrth wneuthur hynn (o fy enaid) yr wyt ti yn achub y blaen ar achwyniaeth Sathan, cyhudd­wr y Brodyr, yr hwn yn ddi­ammau sydd yn craffu yn ddiball ar dy drosseddau beunydd: Pa gyssur it y­merfyn, a chael maddeuant cyn gallu o honaw ef ddwyn achwyniaeth ith erbyn?

5. Yn bummed, O fy ena­id, yr wyt ti beunydd, yn e­drych am bôb peth arall sydd eiddot, megis dy dy, dy dîr, dy anifeiliaid, dy ddil­lad, a pha beth bynnag fydd gennit a ddichon ammharu, neu wellhau beunydd: O! pa gwîlydd it (fy enaid) dy sôd ti dy hûn mor ddiystyriol, ac [Page 10] mor ddiofalus am danat dy hûn?

6. Yn chweched, ni chen­hadwyd i ti einioes ond ir gwaith yma, pa ddibenion bydol bynnag (heb law hyn­ny) yr wyt ti yn i osod i ti dy hûn, ac ni wyddost os es­ceulusu yr odfa yma, pa un a wneir ai caniadhau i ti ddim mwy amser ond hynny. Datc. 2.21. Ac mi a roddais iddi amser i edifarhau am ei godineb, ac nid edifarhaodd hi.

7. Yn seithfed, os cyflow­ni hyn yn ddiwyd, ac yn ddy­fal bob nôs a boreu, ni bydd i ti (o fy enaid) ond ûn dydd i atteb am y cwbl oll, wrth dy'madawiad or byd yma; a pha esmwythder calon, a [Page 11] thawelwch cydwybod fydd hynny i ddyn ar ei dranc?

Fiet ut minns ex crastino pendeas, si hodierno manum injeceris. Senec. Epist. 1.

Fe sydd llai iti i wneuthud y fory, os gwnei di y goreu or dydd heddyw.

Pan ddarffo i rhain neu 'r cyffelib ystyriaethau weithio arnat, a rhoi goleuni i ti yn­ghylch angenrheidiaeth yr ymholiad beunyddiol hyn, a chynnhyrfu dy galon ag a­wyddchwant ir peth: Dôs ymlaen yn ol y rheol yma neu'r cyffelib.

Ymhola

• Dy feddyliau.
• Dy eiriau.
• Dy weithredoedd.

[Page 12] ar fyr wrth y trî gair hyn

• Yn sobr.
• Yn gyfiawn.
• Yn ddûwiol.

Titus 2.12, Gan ein dyscu ni i wadu annuwioldeb, a chwantau bydol, a byw yn sobr, ac yn gyfiawn, ac yn dduwiol, yn y byd sydd yr awron; Neu yn helaethach wrth y dêg gorchymmyn Fel hyn. O fy enaid a fu'm i heddiw

• a. Yn Sobr yn fy
  • Meddyliau.
  • Ngeiriau.
  • ngweithredoedd
• b. Yn Gyfi­awn yn fy
  • meddyliau.
  • ngeiriau.
  • ngweithredoedd
• c. yn Ddu­wiol yn fy
  • meddyliau
  • ngeiriau
  • ngweithredoedd

[Page 13] Aros ar bôb un o'rhain yn bennodol, ac yn ystyrriol, a choffa yr holl leoedd, y cy­feillion, ar negessau yn y rhai i treiliaist dy amser y dydd hwn.

Yn enwe­dig ym­hola.

• Dy feddyliau pan oeddit wrthyt dy hûn.
• Dy eiriau gidag eraill.
• Dy weithredoedd ymhôb un o rhain.

Ag i eglurhau yr hyn aeth ymmlaen, gwybydd mae,

a. Bôd yn sobr, ydyw yn gyffredin cadw cymhwysder gweddol ymhôb peth, an cymhedroli ein hunain yn ddofaidd, ac yn bwyllig yn ein gwynniau, an hanwydau, [Page 12] [...] [Page 13] [...] [Page 14] bôd yn rhesymmol yn ein chwantau an digrifwch, yn dummherus yn ein bwyd an diod, yn weddaidd ac yn ddisyml yn ein dillad, an trwsiad, yn rheolus yn ein llawenydd an difyrrwch, yn gall a medrus yn ein ymddi­ddanion, an ymadroddion, ac yn gymhesurol ymmhôb peth a wnelom. Ac am hyn­ny ymhola dy hûn, pa un a wnaithost ai bôd yn sobr yn ol y moddion neilltuol hynny, yn dy feddyliau, dy eiriau, dy weithredoedd y dydd hwn, ac os deallu di dy fôd felly, dyro ddiolch i Dduw, a gweddia am barhâd diyscog a dianwadal: Ond lle i ceffech y gwrthwyneb cais faddeuant, â chymmer [Page 15] lwyrfryd (neu resolution) yn erbyn hynny rhagllâw.

b. Bôd yn gyfiawn ar fe­ddwl, gair, a gweithred ydiw gwneuthur mor union a ffa­wbacibawb, ac i mynnit i era­ill wneuthur i tithau, a hynny yn ôl hyfforddiad, a cynhwy­siad yr yscrythyrau; a hynny hefyd tu a pherson, enaid, corph, enw, a chyflwr pôb dyn; Talu a gwneuthur yr hyn sydd ddyledus ar bawb, yn ôl eu lleoedd, eu graddau, ai galwedigaeth pa ûn byn­nag fônt ai uchelradd, isel­radd neu gydradd, ac ymho­la dy hûn wrth y cyfar­wyddiad hyn, a fuost yn gyfi­awn y dydd hwn, ac fel y deellech dy fôd dôs ymlaen yn ôl y rheol ar hyfforddiad, [Page 16] sydd yn yr hyspysiad a gefaist ynghylch sobrwydd.

c. Bôd yn Dduwiol ydiw adnabod Duw, ymarferu a cheisio chwanegu y gwybo­daeth sydd gennit o honaw ef, i gofio efyn fyfyriol, ym­ddiried a gobeithio ynddo, bôd gennym gariad, zêl ac a­wyddfryd ysprydol tu ag at­to, ymlawenhau yntho, bôd yn ddiolchgar ac yn ufydd iddo, bôd yn ddioddefgar, ac yn ddarostyngedig tan ei alluog law ef, i ofni ef, ai addoli, ai anrhydeddu yn fawrygus, bôd yn ddrwg gennym ddarfod i ni i anfod­loni, ai ddigio ef, i wasnae­thu ef yn gywir ac yn ffy­ddlon, gweddio arno ef yn ddefosionol, darllen a gwran­do [Page 17] ei air ef, a hynny yn ddi­wyd ac yn ofalus, sancteiddio ei enw ef yn ddifrifol ai ogo­neddu ym hôb peth i gwneir ef yn gydnabyddus i ni, ym­hola dyhûn, pa ûn a ddarfu i ti ai gwneuthur yn ol, neu yn erbyn yr agweddau penno­dol hynny, ac yno dôs rhagot megis yn ôl y cyfarwyddyd orblaen

Yn enwedig, ac yn fwy hyspyssol fe orfydd i ti (o fy enaid) chwilio yn ddyfal, nes cael gwybodaeth siccr oth bechod meistrolûs, er mwyn pa ûn ir wyt yn gwneuthur y rhann fwya oth bechodau eraill; Megis os Cybydddod fydd dy bechod meistrolûs, dy bechodau eraill fyddant megis llaw forwynion iddo, [Page 18] oblegid odid o bechod nas gwnei er mwyn cyflowni dy drachwant ir pechod hwnnw: Ti a ddianrhydeddu Dduw, ti a dyngu, ti a halogi ddydd yr Arglwydd, ti a fyddi yn anu­fydd ir blaenoriaed, ar swyddogion awdurdodawl, ti a leddi, ti a wnei odi­neb, ti a ledretti, ti a dyn­gu anudon gan ddwyn cam dystiolaeth, ar cwbwl i borthi a rhyngu bôdd dy gybydddod. Ac yn yr ûn môdd i bydd, os balchder, neu riw bechod a rall sydd yn meistrôli, ac yn dwyn rhwysc ac yn llywodraethu arnat. [Page 19] Ac os mynni di i adnabod.

Hwnnw iw

• 1. Yn gyntaf, yn ghylch yr hwn, ac ar yr hwn y mae dy feddwl yn osodedig yn fynychaf, Ac fel ir oedd Dafydd pan ddefroei gyda Duw felly y byddi dithau gy­da ath bechod anwyl rheolus.
• 2. Yn ail, Ni elli ddioddef cyfwrdd ag ef, na thrwy dy ymholiad dy hûn, nag argyhoeddi­ad rhai eraill.

Pan gaffech wybodaeth siccr or pechod hwnnw, sydd yn dwyn y fâth rwysc a lly­fodraeth ynot, ac megis yn llysco dy bechodau eraill ar i ôl, Dôs at yr Arglwydd, ag [Page 20] ochneidiau trummion ag er­fyniadau difrifol, a gweddiau gan ddywedyd.

O fy Nuw trugarog, a thi­rion, dyro i mi râs i wîr dri­sthau, a bôd yn drwm alarus am yr hyn aeth heibio, ac i ymroi yn ebrwydd mewn llwyrfwriad cryf, a llown­fryd yn ei erbyn: Ac am yr amser sydd yn dyfod i wneu­thur fyngore ymmhôb mo­ddion na chaffo'r gelyn penna ymma i'm henaid moi groe­safu gyda mi mwy. A phan ddatcuddier i ti dy bechodau a wnaethost y dydd hwnnw, y mae yn rhaid i ti gael gwy­bodaeth teimladwy oi gor­thrymderau ai ffieidddra hwynt, rhag i ti fyned heibio iddynt yn rhy yscafn ac heb [Page 21] graffsynniad arnynt ac am hynny fe orfydd i ti i barnu hwynt drwy ddwys ystyrried y rheswmmau sydd yn can­lyn, gan ddywedyd wrth dy enaid. Yn gyntaf, (O fy enaid) fe ddarfu i ti drwy aml ac amryw bechodau y dydd hwn, ymadel ac ymwrthod a Duw, yr hwn a ddylesit i ymlynu wrtho yn gyfangw­bwl, o herwydd i fôd ef yn odidawg rhagorol, ac yn hawddgar ynddo ei hûn, ag yn drahaelionus tu ag attat titheu.

2. Yn ail, Ti ai gwrtho­daist ef am bethau diystyr, gwael a dibris, sef am dippin o elw, fel Judas, neu ddigrif­wrth bychan, fel Esau, ac yr wyt yn beio arnynt hwy me­gis [Page 22] rhai drugionus am y peth a wnaethont hwy, ac a dybi di yn well na hynny o honot dy hûn, a thitheu yn gwneu­thur y cyffelib. O fy enaid, ti a ymadewaist ac a ymwr­thodaist a Duw am bethau darfodedig, a phe baent yn parhau ni allent nath fodlo­ni, nath achub rhag angeu, na barnedigaeth, a pha leia oedd yr annogaeth at y pe­theu hynny, mwya oll oedd dy fai, ath gamwedd; yn enwedig os tyngaist, yr hwn sydd yn bechod i mae dyni­on yn ei wneuthur yn rhâd ac yn fynychaf, Barn y rhain a ellir i weled Psal: 25.2. O fy Nuw, ynot ti 'r ymddiri edais, nam gwradwydder: na orfoledded fyngelynion ar­naf.

[Page 23] 3. Yn drydydd, Ti a dro­seddaist yn erbyn gorchymyn dy Dduw grasusol, (o fy e­naid) ac y mae ef megis yn dywedyd wrthyt, fel i dy­wedodd wrth Addâ, a fwyt­taist di or pren y gorchymy­naswn i ti na fwytteit o ho­naw? a ddarfu i ti feddwl, neu ddywedyd, neu wneu­thur y dydd hwn y peth a waherddais i ti?

4. Yn bedwerydd, O fy enaid ni ddarfu i ti droseddu yn erbyn ei sanctaidd or­chymyn ef yn unig ond hefyd er rhoddi o honof it gy­morth i gadw ei orchymyn; fe rodd Duw ei râs i ti, ac ni ddarfu i ti i drîn fel i dylesit, y mae ychydig râs yn fawr ei [Page 24] nerth ai rhinwedd, a thi a al­lesit wrth hynny gadw gait Duw'. Dat. 3.8. Mi a ad­waen dy weithredoedd: wele, rhoddais ger dy fron ddrws agored ac ni ddichon neb ei gau: canys y mae gennit ychy­dig nerth, â thi a gedwaist fy ngair: ac ni wedaist fy enw. Ond fe ddarfu i ti (o fy ena­id) 'dderbyn grâs Duw yn ofer.

Pe iawn farnem ni ein hunain, ni'n bernid, 1 Cor. 11, 31. Gwedi darfod i ti gael gwybodaeth o echrysder dy bechod, ath fôd felly yn wîr euog o honaw. Beth sydd yn anghen­rhaid i ti (o fy ena­id) [Page 25] Ond dy euogfarnu dy hûn, a dywedyd (o fy enaid) pa fodd y gall fôd na wrthodo Duw di hefyd, a chymeryd ymaeth ei yspryd, ei radau, ai An­gylion oddiwrthit, ath adel di heb gyfarwyddid ag am­ddiffynnwr, ir Cythrael, ar byd, ar cnawd ith ymlid. Y­styrria bellach pa un a wnei di ai gallel cyscu yn ddiofal yn y fâth gyflwr; O gan hynny rhag i ddialedd dy or­ddiwes, ac er mwyn cael ynill drachefn y rhan oedd gennit or blaen yn Nuw, cyrch atto efyn gyflym, ac yn ddifrif yn y weddi ymma neu 'r cyf­felib. O Arglwydd bendige­dig, fe ddarfu i mi y dydd hwn yn fynych drwy an­ghymedroldeb, anghyfi­ownder, [Page 26] ac annuwioldeb ar feddwl, gair, a gweithred dy adel ath wrthod di (fy Nuw) yngwrthwyneb dy sanctaidd orchmynion, ie yn erbyn cynnorthwyad dy râs iw cadw ai cyflawni, a hyn a wneuthum am bethau gwael, a dibris, yn gymaint am bôd yr awrhon yn haeddu cael fyngwrthod genit, a chael fy nifeddiannu oth gyfarwy­ddyd ath ymddiffyn, ac i gael fyngadel am rhoi i fynu i fôd tan ewyllys, a dwylaw gelynion creulon fy enaid, am corph. Er hynny, O Ar­glwydd daionus, fe fy yn wiw gennit oth rhâdfawr dirion­deb tu ag attaf, roddi i mi y moddion i allu chwilio, a chael gweled fynghyflwr, ac [Page 27] ymholi fy hûn yngylch fy­mhechodau, tra i gellir i ia­chau ai trîn a chyn darfod i gyhyddiad y Cythrael dynnu dy ddialedd arnaf oi achôs, seftra i gadewir i mi fyw, a thra y parhatho yr amser cymmeradwy hwn, y dydd iechydwriaeth hwn: O Ar­glwydd daionus, cyflawna yr hyn a ddechreuaist ynof, dy­ro i mi edifeirwch calon, a galar diragrith am yr hyn aeth heibio a bwriad dian­wadal, a llownfryd i wellau fy muchedd o hyn allan. O gâd i mi gaêl dy ewyllys da drachefn, fel y gallwyf or­ffwys yn dy gariad (O fy anwyl Dâd) y mae hiraeth arnaf, nês adnewyddu y gymdeithas gariadus oedd i [Page 28] mi gyda thi, cyn im pecho­dau i thorri am dieithro o­ddiwrthit, Tydi yr hwn am gwaredaist oddiwrth fy­mhechodau, ac am tynnaist ir deisyfiadau gostyngedig y­ma, dwg ymlaen y deisyfiadau hynny i berffeithrwydd, ai­lunha a chyssullta fi eilwaith ath di dy hûn, ac ymfodlo­ner fynghalon felly ath dy odidowgrwydd di fydd dra­rhagorawl, fel na thrach­wantwyf mwy am ddifyr­rwch, elw, ac anrhydedd y byd hwn, cyn belled a cholli o honof y caredigrwydd ir wyf yn i obeithio i bydd yn wiw gennit i ddangos i mi y nôs hon. O Arglwydd gwran­do, ac atteb fy erfynnion am [Page 29] deisyfiadau hyn yn rasusol, arcwbl oll sydd angenrheidi­ol, er cariad ein Harglwydd, an Jachawdwr Jesu Grist.

AMEN.