YCyntaf sydd yn 1 Cor. 9.14. Ym mha­le y mae 'r Apostol yn dangos yn Eglûr, Mae Ordinhâd Christ yw, i'r rhai sy'n pregethu yr Efengyl, fyw wrth yr Efengyl, hynny yw trwy feddiannu cyfran o bethau dâ eu gwrandawyr, yr hyn a ddylei y cyfriw i roddi i'r rhai sydd yn pregethu 'r Efengyl iddynt.

Os Gofynnir pa le y traethoedd, Ac yr Arlwyoedd Crist y cyfriw Ordeinhâd?

[Page 4]Yr wyf yn Atteb: Yn Math. 10.9, 10. Ym mhale Crist wrth ddanfon allan ei deu­ddeg Apostolion i bregethu yr Efengyl, y Ddywedodd wrthynt, Na feddwch aur, nac arian, nac efydd i'ch pyrsau: Nac ys­cripan i'r daith, neu ddwy bais, nac escidiau, na ffon, canys teilwng i'r gweithŵr ei fwyd. Ym­mhale wrth arian, aur, ac efydd y wahardd­wyd iddynt baratoi iw taith, mae i ni ddeall pob maeth a'r aur, arian, neu efydd cymerad­yw ymhlith Marchanad-wŷr, ac wrth yr yscrip­pan, mae i ni ddeall, pob maeth a'r luniaeth yr hyn oeddyd arferol o'i ddwyn mewn ys­crippannau, neu Gôdau ymddaithuddion ar eu Taith. Er y dylaeu dynion yn ymdaich ar eu hachosion eu hunain, baratoi petheu anghen­rhaid iw Taith; etto yr Apostolion yn myn­ed ar N [...]geus, neu waith Crist er llesshâd ysprydol eraill, a waherddir i baratoi y faeth betheu trostynt eu hunain, o herwydd y rhess­wm y mae ein iachawdwr yn y roddi, gan ddywedyd canys ttilwng i'r gwethiwr ei fwyd, hynny yw c [...]nhaliaeth ddigonol; Bwyd y gymmeryr ymma am bob peth anghenrheidiol i'r bywyd pressennol, fel y mae y gair bara, yn y pedwerydd arch o weddi yr Arglwydd iw ddeall, am bob peth sydd Anghen-rhaid tuag at gynhaliaeth bywyd.

Yr ail Rhesswm a ellir y gymeryd Oddiwrth y rheol gyffredinol O uniondeb, oblegid beth all fod uniawnach, neu gyfiawnach, nac i'r rhai sydd yn derbyn pethau ys [...]rydol (er llessâd, a daioni ysprydol iw heneidiau anfarwol, oddi­wrth eu gweinidogion) gyfrannu iddynt bethau [Page 5] anghen­rheidiol tuag at eu cynhaliaeth Corph­orawl yma. Y Rhesswm hyn y mae yr Apost­ol yn ei arfer yn 1 Cor. 9.11. Os nyni (medd ef) a hauasom i chwi bethau ysprydol, ai mawr yw os nyni a fedwn eich pethau cnawdol? Megis pe dywedasei, os nyni a droeliasom ein amser, a'n grym, yn egluro, a chyfrannu dirgelwch yr Efengyl i chwi, er mwyn eich daioni ysprydol, onid ydyw yn beth uniawnaf, a chyfiawnhaf a all fod, y chwitheu ymadel a chyfran och peth­au daiarol, er ein cyssur, a'n cynhaliaeth corph­orawl ninneu? Ar yr un rhyw achos y dywed yr un Apostol yn y Gal. 6.6. A chyfranned yr hwn a ddyscwyd yn y gair, â'r hwn sydd yn ei ddyscu ym mhob peth da, hynny yw, yn ei holl feddiannau bydol fel y mae 'r gair yn y Groeg yn arwyddocau; yr hwn sydd yn derbyn lessâd o addsysc ysprydol oddiwrth arall, a ddylai gyfrannu i anghenion, ac eisieu y cyfriw un o'r hyn oll a feddo.

Gan fod y ddyledswydd hon, o gyfranu ein pethau daiarol i'r rheini sydd yn gweini i ni bethau ysprydol, môr eglur wedi ei orch­ymyn yn yr yscrythur sanctaidd, fel gan Grist ei hun, felly hefyd gan ei Apostolion ef, nid allwn ni gyfrif y peth hyn, megis gwedi ei adel, i'n ewyllys, neu'n meddwl ein hunain, i roddi, neu ballu fal y gwelom yn dda; ond ei fod yn rhwym ddyled, yr hwn ni allir ei esceuluso gan neb o un gradd ond y rhai sydd yn byw ar Elusenau, heb fod yn euog o bechod ffiaidd yn erbyn Duw.

[Page 6] Yn drydydd, At y Rhesswmmau Yscrythur­awl hyn, mifi a roddaf un a ellir y gymer­yd oddiwrth ddioddefiadau gweinidogion er eich mwyn chwi, onid yn erbyn diseawdwyr pobl Dduw y mae llid, a digllonedd dynion drwg fwyaf? onid ydynt arferol o ddywedyd? Taro y bugail, a'r praidd a wascerir, pa sawl un o'r cyfriw a espeiliwyd oi perheu? Ac a fwriwyd i garchar er eich mwyn chwi, eneidau pa rai oedd anwylach iddynt, na'u pethau, neu eu Rhyddid eu hunain? Y ddywedyd y gwir, (ar y cysris hyn) gweithred o gyfiawnder, cystal a gor [...]wyl o drugaredd yw eu cynorthwyo, au helpu hwy, y rhai amriw ffyrdd, sydd yn dioddef er eich mwyn chwi.

Yn gymmaint a bod llawer o wrthwediad­au yngeneuau amriw bobl, y rhai sydd yn eu Rhwystro i gyflawni yn gydwybol y ddyled­swydd hon, mi a ymdrecha y atteb y rhai pennaf o honynt.

1. Rhai a ddywedant fod eu Carraid yn sawr, gwraig, a llawer o blant, i ofalu trosi­ynt, a Pharatoi iddynt.

Atteb. 1. Mae'n rhaid cydnabod y dylaei rhieni baratoi tros eu plant, cyn belled ag y gallant gyda chydwybod dda; Ond gwybydd­ed y cyfriw fod yr un Apostol ac sydd yn Gorchymyn iddynt ofalu a pharatoi tros eu teulu, yn erchi hefyd iddynt roddi cyfran o'u pethau daiarol i'r rhai sydd yn gweini iddynt hwythau mewn pethau ysprydol.

[Page 7] 2. Nid oes gwell ffordd i dynnu, a rhwymo bendith Duw ar eich plant, na thrwy roddi cyfran o'ch eiddo i'r sainct a gweinidogion Duw; oblegid fel y mae y Psalmydd yn dy­wedyd yn y Psal. 37.26. Hâd y Trugarog a fendithir; wrth yr hyn y mae i ni ddeall y bydd y drugaredd, a haelioni tuag at eraill, (yn enwedigol gweinidogion Duw) rwymo bendith yr Hollalluog at ei hâd hwynt.

Yn Ail, Y mae rhai yn dadleu eu tlodi, gan ddywedyd nad oes ganthynt fodd y gyf­rannu tuag ddiffigion eraill.

Atteb. 1. Y rhesswm hyn o'th tlodi, yr wyfi yn ofni nad yw ond lliw. O herwydd nad ydwyt heb fodd i dreulio ar dy felus chwanteu, gyda'th gyfeillion, a'th Gymydogion mewn Tafarndai, ac ar achosion gwael eraill, ac etto nid ymadewi â dim tuag at gynhaliaeth dy weinidog, pe rhoddit i'th weinidog gymaint ac yr ydwyt yn y dreulio i gyflawni dy drach­whant, ni roddit iddo achos y achwyn o her­wydd dy galedwch; ond oh mor ofydus y fydd dy gyfrif yn nydd y farn pan dygir a'r gof itti gymaint a dreuliaist mewn Tafarndai, ac i gyflawni dy drachwhantau, a'th bless­erau cnawdol, ac môr lleied y roddaist i'th ddyscawdwr!

Atteb. 2. Beth os yw dy gyflwr mor issel yn y byd, fel ac yr ydwyt yn cael dy gyfrif ym­mysc y rhai isselaf o ddynion; etto gwybydd fod yr Apostol yn gorchymyn ir fath rhai tlodion hynny ac sydd yn byw wrth eu poen, [Page 8] au llafur, weithio fellu fel y bo ganthynt fodd iw gyfrannu, i atteb anghenrheidieu gweision Duw, Eph. 4.28. Cymmered boen (medd yr Ap­ostol) gan weithio â'i ddwylo yr hyn sydd dda, fel y byddo ganddo beth iw gyfrannu i'r hwn y mae angen arno, 2 Cor. 8.2, 3. Pwy a allei ddad­leu mwy tros ei thlodi na'r weddw dlawd honno yn, Mar. 12.43. Yr hon a fwriodd y mewn yr hyn oll a feddei, pan nad oedd hynny ond dwy hat­ling, yr hyn yw ffyrling, haelioni yr hon y mae Crist yn ei ganmol cymaint; y mae'r yspryd Glan hefyd yn crybwyll yn 1 Bren. 17.12, &c. Am y weddw dlawd o Sarepta yr hon mewn amser prinder, a newyn a borth­odd y prophwyd Elias: caredigrwydd yr hon a Obrwyodd yr Arglwydd yn ddirfawr, trwy y rhyfeddol gynnydd a roddes ef ar ei ychydig flawd, ai olew hi, yr hyn a barhâodd iw chynhaliaeth hi, au thylwyth dros holl am­ser y newyn.

Yn Drydydd, Rhai a ddywed os rhoddant mor rhwydd, a mynych, ac y gosyn achosion y cyfryw, eu gallant fod mewn dyffig eu hun­ain cyn marw.

Atteb. Y gwrthwediad hyn, pryder diwraidd yw, yn tarddu o galon amheus ac anghredi­niol, yngwrthwyneb i amriw addewidion yngair Duw, megis y lle hynny yn y Dihar. 11.24. Rhyw un a wascar ei dda ac fe a chwanegir iddo, a rhyw un arall a arbed mwy nac a weddai, ac a syrth i dlodi, wrth wascaru mae i ni ddeall, rhoddi rhan o'n pethau Da i'r tlodion, yr hon yw'r ffordd Siwraf, a diogelaf i lwyddo, ac arbed mwy nac a weddei iw'r ffordd fawr i dlodi. Adnod y 25. Yr enaid hael a frasheir: [Page 9] A'r neb a ddwfrhâo a ddwfrheir yntau hefyd. Wrth yr enaid hael mae i ni ddeall y gŵr trugarog, yr hwn a frasheir hynny yw a lwydda yn y byd, neu a gynnydda mewn golud. Ac medd ein iachawdwr yn Math. 10.42. A phyw bynnag a roddo iw yfed i un o'r rhai bychain hyn, phio­leid o ddwfr oer yn unig, yn wir meddaf i chwi, ni chyll efe moi wobr. Megis pe dywedasei, fe obrwyr yn ddirfawr y weithred leiaf o drugar­edd a wneler i weinidog Crist, yn cystal yn y byd hwn, ac yn y byd y ddaw, ac yn Luc. 6.38. Medd efe, Rhoddwch, a rhoddir i chwi: Messur da, dwysedig ac wedi ei escwyd, ac yn myned trossodd, a rhoddant yn eich monwes: Canys â'r un messur ac y mesurwch, y mesurir i chwi drachefn. Ymma y mae Christ yn rhoi megis bil o'u law, neu yn entro mewn Bond, na fydd dyni­on ar golled am yr hyn a roddont er ei fwyn ef, ond y caent yw Talu gyda llawer o ragoriaeth, gan dderbyn mwy i mewn o fen­dithion wedu eu escwyd, ac yn myned trossodd; Ar ba achos y mae'r Apostol (yn 2 Cor. 9.6.) yn dywedyd, Yr hwn sydd yn hau yn brin a fêd yn brin, (a'r hwn sydd yn hau yn helaeth a fêd yn helaeth. Felly ynteu pa fwyaf a roddir, mwyaf a dderbynnir gan Duw; pa le y mae'r dyn y sydd dlottach o herwydd yr hyn a rodd­odd i'r seinctiau tlodion, a gweinidogion Duw? Ond megis Ffynhonau o ddyfroedd byw, pa fwyaf a dynnir o honynt, rhwyddach a rhedant; felly golud y Trugarogion; yn arferol, (neu o'r lleiaf yn fynych) a gynnydda trwy ei ddospar­thiad; fel y pûmp torth haidd, a'r ychydig byscod wrth eu torri, au rhannu, neu Olew y wraig weddw yn y stên, wrth ei dywallt allan.

[Page 10]I ddiweddu hyn trwy air o gyngor, i'th bar­atoi, a'th gymhwyso i gyflawni y ddyledswydd angemheidiol hon, gyda llawenydd calon, ac yspryd rhwydd, gossod a'r nailltu ryw rhan o'th olud bob dydd yr Arglwydd, o'r hyn a enillaist yn yr wythnos o'r blaen, yn ol y modd y llwyddwyd ti gan Duw: hyn yw'r gorchymyn y mae'r Apostol Paul trwy gyfa­rwydd-deb yr yspryd Glân yn ei roddi yn 1 Cor. 16.1, 2. Hefyd am y gascl i'r Sainct megis yr ordeiniais i Eglwysi Galatia felly gwn­ewch chwithau. Y dydd cyntaf o'r wythnos, pob un o honocb rhodded hebio yn ei ymyl gan dryssori fel y llwyddodd Duw ef. Hynny yw yn ol y modd neu'r messur y bendithiodd Duw ef, Gossoded o'r nailltu gyfran, tuag at anghen­rheidiau y seinctiau tlodion, a Gweinidogion Duw.

Y rheol hon a fynwn i'r rhai sydd yn byw­wrth eu llasur, neu gwaith beunyddiol ed­rych atti, yn enwedigol, ped fae y cyfryw ond gossod yn eu hymyl, un geiniog yn yr wyth­nos hwy a allent mewn quarter blwyddyn roddi Swllt iw Gweinidog.

Eithr llafurwyr, a chreftwyr eraill y rhai sydd yn gwerthu ar oed, a tryst y rhai ni all­ant wybod cystal beth yw eu hennill yn yr wythnos, mi ai cynghorwn wrth fwrw eu cyf­rif, yn niwedd y flwyddyn, i ossod yn eu hymyl gyfran tuag at weithredoedd o drugar­edd, yn ol y modd y Llwyddodd Duw hwy yn y flwyddyn honno, fel y maent yn disgwyl Bendith Duw ar eu poen yn y flwyddyn y Ddyfod.

[Page 11]Fe all llawer y rhai sydd yn dyfal ddilyn gweinidogaeth yr Efengyl, am hynny eu gw­enheithio eu hunain a thyb da o gyflwrau eu heneidiau, a Simlrwydd eu crefydd, au Proffes; etto gwybydded y cyfryw yn siccr, os nid ydynt yn rhwydd gyfrannu (yn ol eu gallu) tuag at gynhaliaeth eu gweinidogion, nad yd­yw eu crefydd, au proffes ond ffurfiol, a rhag­rithiol; o herwydd gwîr grefydd, yn ddiau a wna ddynion yn Elusengar yr hyn beth sydd gynhwysedig yn Jag. 1.27. Lle y mae 'r Apostol yn traethu fod crefydd bur, a Dihal­ogedig yn cynnwys yn fawr mewn gweithredoedd o drugaredd. Ac y mae'r Apostol Paul yn dy­wedyd yn eglur yn Col. 3.12. Fod Etholedi­gion Duw i wisco am danynt ymscaroedd trugar­eddau, oddiwrth yr hyn y gallwn gasclu, mae priodolaeth sydd yn wastadol yn perthyn i wir Gristion, yw bod yn Elusengar yn ol eu allu; os edrychwch i'r yscrythur, ni ddar­llenwch am neb gwir Dduwiol, heb fod mewn rhyw fessur yn Elusengar; canys pwy bynnag sydd trwy wir, a bywiol ffydd, gwedi eu plannu ynGrist, ni allant lai na dwyn, a dangos allan ffrwythau o Drugaredd, a Thosturi, ie o Gariad, a Haelioni.