Icones, & Descriptiones RARIORVM quarundam PLANTARVM Provenientium in Sicilia, Melita, Gallia, & Italia.
Panax Siculum, semine hirsuto, foliis Pastinacae latifoliae, sativae.
RADIX pro plantae ratione parva: maximus Caulis, humanam altitudinem seu proceritatem non raro superans, uncialis crassitiei, in plures ramos distributus, ruber, laevis, rectus, intus fungosus: Folia quam Pastinacae sativae latifoliae ampliora, tenuibus nervis obsessa, lobis quasi rotundis, figura penè cruciformi, latè expansa, atque lucida: Vmbellae amplae: Flos albus: Semen longum, crassiusculum, striatum seu sulcatum, exterius candidâ lanugine hirsutum; quâ exutâ, Semen grano Secalis aut Tritici figurâ & colore par est. Caule vulnerato interdum sponte lacryma exit, concrescitque colore flavescente. Hujus meminit Caesalpinus, aliique sine Icone, quam studiosorum Botanicorum oculis subjicere voluimus. Non solum Panormi, ubi pro Dabiso [Page 2] notum, sed & in tota Mararae valle, locis incultis & asperis
copiose nascitur, & appellatur ibidem à colonis Ferla, seu Ferra Saracinisca. Variat foliis quandoque glabris, quandoque hirsutis.
Explicatio I. Tabulae.
In Tabulâ I. A. radicem & folia sub exortum ex eadem radice indicat. B. Petalum integrum, cum lobis subrotundis nervo medio seu petiolo adhaerentibus. C. Caulem crassum in ramos distributum, & floribus oneratum. a. a. a. Pericarpium crassum, striatum, lanuginosum, bina semina intus latentia continens. b. seminis inde exemti partem convexam, sulcis seu striis praeditam. c. partem ejus concavam. D & E foliola tenella ex radiculis teneris sub exortum è terra.
Malum Aurantium Lauri angustis foliis.
MAlus haec Aurantia solâ varietate Foliorum à caeteris suae classis distinguitur; eaque quandoque unciam lata sunt, quatuor longa, acuminata, circum ramos dense congesta, Lauri
angustifoliae, vel Rhododendri aemula. Fructum caeterasque partes cum reliquis communes habet. Prope Pisas in horto Francisci colitur.
Malum Aurantium malo Citrio praegnans.
COrtex hujus mali aspectu, odore, & sapore, malum Aurantium repraesentat: hoc avulso, qui vulgaris est crassitiei, [Page 4] visitur tenuis Cuticula, quae medullam albam, mali Citrii substantiâ pulposa refertam complectitur; mirâ graviditate latente sub Aurantii cortice, quae malo alteri dissimilis ratione saporis & odoris. Sub nomine Aurantio cedro studiosè colitur in hortis Messanae & Rhegii.
Explicatio Tab. II.
In Tabulâ II. A. & A. ramum mali Aurantii Lauri angustis foliis indicat. B. Malum Aurantium malo Citrio praegnans. C. C. C. C. corticem exteriorem hujus Aurantii Cedri. D. D. D. D. involucrum secundum mollius multo Cortice, & Pulpa interiore durius. E. E. E. E. Pulpam humore seu liquore Acri-acido praegnantem. F. Meditullium (ejusdem consistentiae cum involucro secundo) cui Vesiculae coriaceae annectuntur.
Heliochrysum Abrotani feminae foliis.
TEnues funt huic Virgulae, fragiles, pedales: Foliis circundatae oblongis, angustis: Denticulis, quam Abrotani feminae longioribus, nonnihil candicantibus: Flores in fastigio cauliculorum umbellati, luteo auri colore fulgentes, Heliochrysi aut Staechadis citrinae floribus, colore & odore persimiles. Semen à Perside Florentiam allatum à Reverendo P. Tani, Ordinis Praedicatorum, tempore Serenissimi Cardinalis Johannis Caroli Medices, plantam hanc in hortis Florentinis Celsissimi Magni Hetruriae Ducis produxit.
Nasturtium montanum Asari foliis.
NAsturtium hoc Foliis est rotundis Asaro similibus, ambitu nonnihil sinuatis: Flos albus: Siliquae longae, innumerae, quae maturae ad levissimum contactum dissiliunt: Radix
subest crassa, cava, nodosa, serpens aut repens, tenuibus fibris subinde ad nodos enatis, terrae se affigens. Perpetuum est, & Cochlearia Italica quibusdam dici meruit. Circa fontes & rivulorum margines montis Bargae in Hetruria crebro nascitur.
Aristolochia rotunda altera.
ARistolochia haec altera rotunda, Cauliculis est crassis, ad cubitalem longitudinem humi projectis: Foliis formâ & colore, rotundae vulgaris multo majoribus, longioreque Pediculo nitentibus, caeterisque partibus etiam proportione respondentibus. Eam accurate descripsit Clusius, quem consulat Lector. Indigitata mihi fuit in silvula ad radicem Montis Madoniae, à Doctore Johanne Rustici Medico erudito.
Explicatio Tabulae III.
In Tabula III. A. Heliochrysum floribus onustum indicat. B. Idem sine floribus. C. Nasturtii ramum foliis & floribus onustum. D. ejusdem radicem. E. Ramusculos superiores Siliquis refertos. F. Aristolochiae Ramum foliis & floribus ornatum. G. Ejusdem radicem rotundam cum Fibris infra positis.
Sedum Siculum, maritimum, vermiculatum, flore Saxifragiae albae, semine villoso.
HAFc Plantula Sedi aut Kali speciebus annumeranda venit, Caulibus, Foliis acutis, & vermiculatis, illis omnino persimilis. Flores promit Saxifragiae albae bulbiferae: Semen villosum utriculo involutum, non absimile Semini pentagono, quod in Gelsemino Peruviano conspicitur. Frutescit ut plurimum Thymi capitati modo in maritimis ad Granarium Agrigentinum.
Securidaca Sicula siliquis foliaceis.
PRomit haec Cauliculos palmares, rotundos, in plures ramos divisos, interdum erectos, Siliquarum pondere subinde versus terram reclinatos: Folia Securidacae per extremum cordata: Flores in longis Pediculis subalbicantes; subsequentibus
Siliquis latis, crassis, duplice serie seminum oneratis, Viciae sesamaciae Apulae Columnae formâ (cui omnino conformis) accedentibus, unciam longis, in aduncum mucronem abeuntibus: Semina autem fert ad Astragali formam accedentia. [Page 8] Passim inter segetes circa conventum Sancti Viti, & alibi, viget aestate.
Psyllium laciniatis foliis.
HOC Capitulis, Flore, & Semine à caeteris suae sortis nihil differt; Foliis solum laciniatis, vel potius ut in Coronopo, additis quibusdam appendicibus veluti ramosis, ab iis distinguitur. Calceolarius in enumeratione plantarum provenientium in Monte Baldo hujus meminit sub nomine Psyllii foliis Coronopi. Casparus Bauhinus ejusdem mentionem facit in Prodromo: an sit idem cum nostro divinare non audeo. Annuum est. Prope Melillim & Saccam reperitur.
Explicatio Tabulae IV.
In Tab. IV. A. Radicem & folia Psyllii per terram strata indicat. B. Ejusdem Caulem capitulis & foliis onustum. C. Sedi maritimi ramusculos. d. ejusdem semen. e. florem. f. pappum. G. ejusdem plantae Caulem unicum, longiorem. H. Securidacam in plures ramos divisam. i. Siliquam ejus aduncam. k. k. Semina inde exemta.
Solanum spinosum maxime tomentosum.
RAdix hujus Solani longe lateque est repens: Cauliculos promit pedales, subinde sesquipedales, Aculeis mordacibus seu pungentibus frequenter armatos: Folia per nervorum longitudinem, inferne, & superne paribus spinis infesta, in margine leviter sinuata, utrâque parte pingui tomento [Page 9] obsessa: Flores Borraginis facie: Capsulae seminis (ut Florentiae vidimus) atque Fructus Capparis formâ. Cum nullus Author Classicus (quod sciam) ejus meminerit, rarissimae Plantae hujus Iconem pauculis meis addidi.
Tithymalus maritimus, Juniperi folio.
HIc, Tithymali arborescentis facie fruticat: pedali, & altiore quandoque est Caule, supernè variis ac multiplicibus
ramis distincto, valde comoso; tenuibus Foliis, copiosissimis, longissimis, Juniperi formâ, sed mollioribus & [Page 10] minoribus circumvestito, ad Tithymali leptophylli figuram accedentibus. Flores & Capsulas seminales aliorum Tithymlaorum more (id est, fructum tricoccum) profert. Perpetuus est. Massiliae in maritimis oritur.
Helleborus minimus Alpinus, Astrantiae flore.
IPsissimus est hic, qui à Casparo Bauhino bellè describitur in Prodromo, nisi quod folia nostri etiam in exortu in quinque partes divisa sint, quarum singulae longiores sunt, & angustiores quam Hellebori Bauhini, qui folia suo unguem pollicis lata, in septem lacinias breves & angustas dissecta attribuit; quod forte ab ingenio soli oritur. Radices subsunt nigrae, & tenues. Gignitur in vertice Paniae montis, in Hetruriâ.
Explicatio Tabulae V.
In V. Tab. A. I. Solani tomentosi caulem foliis & spinis armatum indicant. B. Folium ejus inferius & majus. c. Flotis partem anteriorem. e. Ejusdem partem posteriorem. d. d. Semina. E. II. Tithymalum maritimum Juniperi foliis ramificantem. F. III. Helleborum minimum Alpinum, foliis, caule, & floribus foliosis, Asteris ritu cinctis, praegnantem. G. Radicem ejus fibrosam & folia per terram strata. H. Cauliculum & Florem apertum.
Rubia semine duplici, hispido, latis & hirsutis foliis.
QUadratio C [...]liculis erigitur, cubito altioribus, Foliis circum genicula quaternis, decussatis, magnitudine, [Page 11] formâ, atque hirsutie, Cruciatae Dodonaei simillimis. Fastigia cauliculorum, in ramulos tenues divisa, decussatis
etiam Floribus, Geminum Semen, & illud hirsutum, sustinent. Solâ foliorum hirsutie, & magnitudine à Rubiâ semine duplici, hispido, Johannis Bauhini variat. In Ilua silvâ vidimus, eandemque illic legimus.
Althaea Carpini folio, flosculis luteis.
HUjus peregrinae plantae Caulis est rectus, rotundus, cubitalis, ramosus: Folia ad Ulmae, Carpinive faciem accedentia: [Page 12] Flosculi lutei, minimi, longis pediculis innixi, succedentibus orbiculatim Malvae, sive Althaeae modo Seminibus aculeatis, seu rostratis, atque pungentibus. Perit singulis annis, in Italia Melochiae spuriae nomine nota: ibidem, & in Gallia colitur in hortis omnibus Botanicis. Describitur à D. Morisono, Praelud. Botanic. p. 229.
Pseudodigitalis, Persicae foliis.
FRequens est in hortis Pisanis, & Florentinis. A D. Morisono Professore Botanico Regio, & Universitatis Oxon. sub Galeata & Verticillata Persicae foliis describitur, Praelud. Botan. p. 275. ideoque illius solummodo figuram apposui. Sed cum Digitalis speciebus neque capsulâ seminali, neque semine conveniat, Pseudodigitalis nomen cum Parisiensibus adaptavi, donec melius & aptius ei quadrans inveniatur. Flore amplo, violaceo, Digitalis instar, Digitalem sese proderet; nisi capsula seminalis, & semina Verticillatarum more (ut cuilibet proprius intuenti apparet) aliò ipsam reducendam declararent.
Explicatio Tabulae VI.
In VI. Tab. I. G. I. Rubiae semine duplici, hispido, latis & hirsutis foliis, binos caules indicant. b. 11. Althaeae Carpini foliis, flosculis luteis, caulem, foliis & seminibus aculeatis in capitulum congestis ornatum. c. 11. Radicem & caulem inferiorem foliis tantum onustum. d. Semen rostratum. e. 111. Caulem Pseudodigitalis, Persicae foliis. F. 111. Ejusdem caulis summitatem floribus praegnantem.
Chondrilla Sicula Tragopogonoides maritima.
RAdix hujus plantae candida, fragilis, digitalis pene crassitudinis, altè in terram depacta, superne in tres, aut quatuor partes divisa, ex quâ Caulis oritur pedalis, & altior,
pluribus alis ramosis donatus, concavus: Folia Resedae divisurâ. Flos & Semen ut in Chondrillis, & caeteris Tragopogonis speciebus conspiciuntur. In arenoso maris litore nascitur; in Catanae, Agrigenti, & Saccae pastoralibus agris passim obvia.
Conyza major capitata, seu globosa.
RAdice constat satis crassâ; quin & Caule, Foliis, ut & Odore Conyzam majorem apprimè refert haec planta; sed in flore id praecipue notandum, quod concrescat illius discus, seu umbo in globum, seu caput globosum, Lachrymae Jobi figurâ non absimile; & insuper quod absolutis, & ad maturitatem perductis seminibus, sese aperiat caput globosum, atque Semina effundat in Pappos abeuntia; utique quod in medio capitis globosi insecta exigua ut plurimum gignantur.
Explicatio Tab. VII.
In Tab. VII. I. A. Chondrillae Tragopogonoidis radicem & folia inferiora, Resedae instar divisa, humi procumbentia indicant. I. C. A. Ejusdem ramusculum foliis superioribus angustioribus, & capitulis onustum. d. Semina ejusdem papposa. B. Caulem ramosum Conyzae globosae, seu capitatae foliis, capitulis, & floribus onustum. c. Caput singulare globosum cum pappo exiliente. h. Semina papposa inde exemta.
Jacea Sicula, Cichorii folio, fl. luteo, capite spinoso.
CAulis huic angulosus, & cubitum altus est, quandoque reclinatus, multis alis divisus, & concavus: Folia longa, aspera, duas, aut tres uncias lata, utrinque profundius dissecta, candicantia, Foliis Jace [...]e Sonchi folio latiora. Floribus constat luteis, Spinae solstitiali similibus. Capitulis, longis aculeis armatis, donatur. Radix alba, fibrosa. Circa Saccam [Page 15] nascitur; nec videtur illa, quae sub Jaceâ cap. spinoso longis aculeis à Bauhino in Prodromo descripta est.
Malva Betonicae folio.
HUmilis est haec Malvae species, Cauliculo palmari, & bipalmari, infirmo, & per terram strato, seu versus terram
reclinato. Foliis in longioribus pediculis Betonicae formâ constat, minoribus in ambitu crenatis, circa cauliculos paucis, è quorum sinu pediculus exit longus, Flosculum sustinens Malvae vulgaris facie purpurascentem, subeunte semine [Page 16] malvaceo. Hetruriae alumna est haec Malva, quam in pratis, Illustrissimae Gaitanae Gentis Terriccio dictis, circa Pisas non sine taedio & molestiâ multarum circuitionum quasi latentem inveni.
Explicatio Tab. VIII.
In Tab. VIII. D. I. Jaceae Cichorii folio, flore luteo, capite spinoso, radicis partem superiorem, & caulem medium foliis cichoriaceis, & capitulis spinosis ex lateralibus caulibus ortis, ornatam indigitant. e. Semina papposa. E. II. Malvae Betonicae folio radicem, & caules procumbentes, foliis & floribus onustos. f. Semina (aliarum Malvarum more) deliquium patientia.
Amaranthus Siculus spicatus, radice perenni.
FOlia hic gerit figurâ, & formâ Amaranthi vulgaris minora, atque paulo acutiora, molli candidaque lanugine, subtus argenteo nitore lucenti, conferta: nascuntur circa ramos multiplices, è radice lignosa, atque perenni exsurgentes. Caulis pollicari crassitudine persaepe fruticat, estque juxta singulas alas quasi nodosus; spica simplicior est, & exilior quam in caeteris suae sortis, neque ut Amaranthi spica vulgariter è pluribus compacta, sed Flosculis dilutè rubentibus, longo ordine simpliciter ad cacumen usque distributis constans; subeuntibus conis perquam exiguis, iisque deorsum nutantibus, in quibus Semen oblongum concluditur. Oritur locis Catanae [Page 17] vicinis, & in Hyblaeis Montibus restibili fecunditate luxuriat.
Explicatio Tabulae IX.
In Tab. IX. B. Amaranthi spicati perennis Siculi caulem foliis superioribus & floribus ornatum indicat. D. seu A. S. P. Siculus, ejusdem Caulem sub exortum foliis inferioribus, latioribus praegnantem. e. Capsulam quinquefariàm in margine partitam. f. semina.
Alsine maritima longius radicata, Herniariae foliis, ex Sicilia.
NOn despicienda est haec Alsines species herbarum studiosis; neque enim se habet ut vulgaris. Radice nititur (pro
plantae modulo) longa, crassa, dura, caryophyllorum & [Page 19] lychnidum more, adnatis etiam appendicibus quasi ramosa, aut potius multis modis furcata: ab hac Cauliculi denso cespite plures gignuntur, circa quos Folia sunt varia; uni quidem (in Sicilia) Herniariae formâ & magnitudine; alteri vero Alsines maritimae Neapolitanae Columnae: Flores, & Semina sunt prorsus Alsines vulgaris: Capsulas vero non observavimus. Secundum foliorum varietatem, duas Icones appingere curavimus, videlicet sub Alsine longius radicata Herniariae foliis, & Alsine angustis foliis.
Eruca pumila, Bursae pastoris folio.
HUmilis est planta, cujus radicis apici innascuntur Folia sinuata, Bursae pastoris figura & magnitudine, pulchre dilute virentia; Caules numerosi, reclinati: Flos luteus: Siliquae mediocriter longae, quae Semen maturum tactae exiliendo evibrant. In prodromo Caspari Bauhini descripta creditur. Exit ineunte Maio inter saxa oppidi Montaperto, non procul Agrigento; in agris etiam Lutetiae vicinis frequens reperitur, ubi Novembri mense vix unciam caulis excedit.
Explicatio Tabulae X.
In Tab. X. I. A. Alsines maritimae longius radicatae radicem polyschidem, & ramulos humi projectos, una cum foliis eisdem adnascentibus ostendunt. X. I. B. Ejusdem caulem unicum foliis, & capsulis seminalibus oneratum. II. C. Erucae Siculae Bursae pastoris folio radicem tenuem, folia per terram strata, & caules siliquis oneratos. III. D. Alsinen maritimam alteram angustis foliis.
Gramen bicorne, seu Distachyophorum.
RAdix huic est perennis, innumeris fibris, quasi reticulato textu implicitis compacta; Calamus pedalis longiorque,
geniculatus, paucis foliis cinctus, ex quo adinstar juli recti [Page 21] triuncialis longitudinis exit è folliculo spica, rubente colore praedita, quae per maturitatem Graminis dactyli modo in furcam dividitur, unde nomen bicorne imposuimus: ejusdem spicae glumae in aculeos aut aristas tenuissimas & longas abeunt. Floret vere, usque ad finem aestatis. Ne credas naturae luxuriantis esse errorem, nam in Hyblaeis montibus, & circumfusis campestribus locis illic nullum Gramen frequentius occurrit.
Alsine Lotoïdes Sicula.
HUjus plantulae subrubentes, geniculati, & invalidi Cauliculi humi sparguntur: Folia quoad substantiam seu contextum, non numerum, quadantenus ad Loti Lybicae Dal pii, sive Trifolii vesicarii, seu Halecacabi Cam. figuram accedunt: Flosculi, Capsulae, & Semen Alsines vulgaris modo verticillatim cauliculos ambiunt. Prope Catanam in palustribus & humentibus locis inveni. Sub Alsine palustri, minore, folio oblongo, describitur à Bauhino in Prodromo.
Rapuntium urens Soloniense.
RAdix est huic minimi quasi digiti crassitudine, ex pluribus in apicem congestis Asclepiadis modo, nec sine fibris: Caulis pedalis, & bipedalis, atque in udis etiam major: Folia uncias tres longa, unam lata, ambitu crenato dilute virentia: Flores è foliorum sinu exeuntes purpureo-caerulei, in fundo integri, seu fistulosi, per oras quinquefariam, seu in quinque fissuras divisi, Cardinalis floris aut Rapuntii coccinei [Page 22] quadantenus aemuli; subsequente semine ruffo, pellucido, capsulis triangularibus (Rapunculorum, seu campanularum omnium more) incluso. Tota Planta perfervidi gustus est, atque gustata linguam vellicando quasi accendit, & urit: quin & è quacunque parte vulnerata lacteus succus emanat. In Ericetis Regiae intra septa Chambort passim in humidis viget. Et circa Aureliam, Lutetiam petens inveni. Etiam Parisiis in horto Regio cultum observavi.
Explicatio Tab. XI.
In Tab. XI. I. A. Gramen bicorne, seu distachyophoron monstrat. II. B. Alsines Lotoïdes Siculae caulem, foliis, & capsulis seminalibus onustum. Atque ibidem capsulam seminibus inde exemtis apposuimus. III. C. Rapuntii Soloniensis radicem Asclepiadis more, & caulem inferiorem foliis serratis onustum. D. Capsulas seminales. e. Semina minuta. F. Caulis summitatem floribus onustam.
Alsine Bononiensis non aculeata.
ALsine haec nostras humi procumbit, atque Cauliculis tenuibus, rigidulis, geniculatis, in plures Ramusculos distributis praedita est, circa quos Folia tenuia, angusta, Tithymali leptophylli aemula, denso stipatu invicem cohaerent, quae in senescente Planta, dum contrahuntur, aculeata videntur; quod errandi forte occasionem praebuit multis, ut aculeatam Alsinen appellarent. Flosculi albidi, & Capsulae aliarum more conspiciuntur. Bononiae vidi, & ad vicum Chantilly suburbanum Serenissimi Principis Condei munificentissimi Patroni nostri.
Fungus Siculus subcaerulea pulpa, arillis flavis refertus.
FUngum hunc globosa figura, nonnunquam ovata, crescentem vidimus, nucis Juglandis magnitudine. Breviori &
crasso Pediculo terrae cohaeret, Cuteque tegitur rugis quibusdam atque tuberculis exasperata, adeoque dura & crassa, ut corium repraesentet; Pulpa alioquin interiore, inchoata maturitate, subcaerulea, absoluta arillis compluribus flavis referta. Hujus coriacei corticis decocto Mesianenses mulierculae pannos lanasve subpurpurascente colore inficiunt. Autumni exitu mense Martio colligitur esui aptus, ubi & Catatumphuli nomine notus.
Fungus Malicorii facie.
EST & hic quoque fungus notatu dignus, Mespili facie, laevis, vesicae forma, nigricantis coloris, intermediis fibris terrae cohaerens. Pulpa illi ut caeteris rara, sed Cutis per maturitatem dura, ad instar corticis Mali Punici. Oritur in silvis Bargae in Hetruria.
Lychnis omnium minima, ex monte Argentario.
REctus huic (nec proposita figura major) Cauliculus. Folia, Flos, & Capsulae quoque, quibus semina includuntur, Alsines hirsutae sunt, singulis tamen multo minoribus. In monte Argentario inter saxorum rimas & hiatus frequens pullulat.
Explicatio Tabulae. XII.
In Tab. XII. I. A. Alsines Bononiensis binos ramos foliis onustos ostendunt. II. B. II. B. Fungos subcaerulea pulpa arillis flavis donatos. III. C. fungum Malicorii facie. IV. D. Lychnidem minimam ex monte Argentario foliis & capsulis seminalibus praeditam.
Peplis annua, foliis acutis, flore muscoso.
DOdrantalis est huic Caulis, subrubens: dum in hortis colitur, ampla laxaque Vmbella, & quasi comosa, alioquin contractiori donatur, ubi natali loco spontanea est. Folia exigua è rotundo acuminata sunt, herbae terribilis [Page 25] minora: Flores muscosos gerit: Semina vero in capsulis ad Echini formam aliquatenus involucris suis accedunt. In agro Lugdunensi frequens inter segetes reperitur.
Limonium marinum, fruticosum, hirsutum.
DEnsa ramorum digitalis crassitiei congerie fruticat Limonium nostrum minimum, oblongis, cordatis, hirsutisque
Foliolis, crassis etiam ac instar Sedi cujusdam in orbem compositis, Ramorum cacumen occupantibus; è quorum centro Cauliculus interdum exit cum Flore & semine [Page 26] uncialis, vel biuncialis, aliquando longior. Licet idem hoc videri possit cum minimo Bauhini in Prod. descripto, ob insignes tamen quas protuli notas, quibus ab isto Bauhino variat, hic inter hunc meum rariorum Plantarum fasciculum non immerito sibi locum vindicet. In Insula Divae Margaritae, & scopulis, saxisve ad oram maritimam Galloprovinciae sitis, inveni plurimum.
Limonium maritimum minimum Bauh. Prod.
FIguram tantum exhibuimus, quod à nullo hucusque proposita sit, adhibita insuper descriptione ex Bauhini Prodromo. Tota Planta uncias quatuor vix excedit; nam ad radiculam oblongam, rufescentem, in summo divisam, Foliola minima, subrotunda, crassa, Sedi instar compacta, inter quae Cauliculi unciales, pauculos Flosculos pallide rubentes, vel subcaeruleos sustinentes, exsurgunt. Hoc in Insula quadam, non longe Massilia provenit.
Conyza Melitensis retusis foliis.
COnyza haec Melitensis surculis pullulat pluribus pedalibus, rectis, ramosis, à duriore pilo subasperis, Foliis pariter hirsutis, inordinate Caulem ambientibus, oblongis, indivisis, Hyssopi, aut Oleae Foliis non dissimilibus, atque per extremum retusis: Flores huic radiati, in cac [...]mine cauli [...]m auri luteo colore splendentes; quibus flaccescentibus [Page 27] succedunt Semina, quae Conyzarum more in Pappos solvuntur. An descripta sit, nihil asseverabo; certe inter raras & elegantes locum suum merito tueri potest. Gignitur inter difficultates, & acclives ascensus saxorum & cautium Melitae Insulae, sub Patrum Capucinorum Coenobio, ubi Dominus Bonamicus Medicus eruditus Anno 1668. nobis primo monstravit, atque ejusdem natales indicavit.
Explicatio Tab. XIII.
In Tab. XIII. I. F. Peplin annuam foliis acutis indicat. II. G. Radicis partem superiorem Limonii maritimi fruticosi, ramusculis & foliis oneratam. X. Ramusculum foliis distinctius appictis. III. H. Limonium maritimum minimum, Bauh. Prod. IV. K. Conyzam retusis foliis ex Melita ramosam. a. Ejusdem semen papposum. IV. L. Ejusdem cauliculum foliis retusis longioribus.
Lychnis foliis glabris, calyce duriore.
EX Siculo semine Lutetiae sato nata est Planta, Caulibus pedalibus, gracilibus, geniculatis, ramosis donata, Foliis ad singulos articulos binis sibi oppositis, angustis, duris, per extremum acuminatis, prorsus Vetonicae Caryophylleae aemulis: Floribus ornatur in fastigio cauliculorum ex calyce oblongo, canulato, dilute purpureis, quinque petalis praeditis, Pseudomelanthii similibus; quibus evanidis succedit oblongum Pericarpium, longiori pariter pediculo donatum, Semine minuto, fusco praegnans. In proclivis circa Messanam locis copiose nascitur.
Pastinaca tenuifolia Sicula, hirsuta, crispa.
PEdalis est haec planta, subinde majoris altitudinis: Caulis illi rotundus, hirsutus: Folia crassa, crispa, & illa
quoque non leviter pilosa: Vmbella latior, Crithmi spinosi forma, at Semina asperiora quam silvestris angustifoliae vulgaris. Inter Leocatam & Agrigentum nascitur, in scopulo dicto San Nicolo.
Ranunculus Alopecuroïdes Ajugae foliis.
EST Plantula haec radice parva: Foliola habet plura, hirsuta, Ajugae foliorum divisura valde aemula, exiliora tamen, [Page 29] ac longiora, saepe iterum atque iterum divisa: Cauliculi plures enodes, aphylli; quorum summitati Flosculus luteus quinque foliis constans insistit; quo evanido, assurgit Spica leviter pilosa uncialis, biuncialis, ex Siliquis pluribus falcatis, sibi invicem dense congestis atque compactis, conflata, in quarum interstitiis reperiuntur Semina arcte rotatim addacta per intervalla: tota Spica (uno verbo) caudam parvam vulpinam refert, unde nomen à nobis inditum. Describitur pro Melampyro ab adversariorum autoribus. A D no Morisono pro Ranunculo exhibetur Praeludiorum Botan. pag. 299. & bene. Praecox est, & annua Plantula. Nascitur prope Massiliam, & Aquas Sextias in Galloprovincia.
Explicatio Tabulae XIV.
In Tab. XIV. I. L. Lychnidem glabris foliis Calyce duriore repraesentat. II. M. Folium integrum cum pediculis suis lobis ornatis pastinacae hirsutae, crispae, tenuifoliae. II. M. e. Caulem foliis superioribus & semine onustum. III. N. Ranunculum Alopecuroidem Adjugae foliis. III. O. Ejusdem figuram ramosam & contractiorem.
Atriplex minima, angustifolia, maritima.
FOlia huic angusta sunt, Antirrhini minimi facie, incana pulveris marisque aspergine semper sordentia: Semina in exiguis nodis, capituli modo in unum conjectis, singulis tamen binis foliolis inclusis, Spicam quasi racemosam componunt, Kali minimi forma. A Bigarone Pharmacopola ex Staechadibus allatam habui. Planta non multo major Icone est.
Coronopus Siculus, fruticosus, platyphyllos.
NIhil differt ab aliis Coronopi speciebus hic, nisi quod crassa Radice, atque in summo multipliciter brachiata
quasi frutescat. Ei Folia sunt hirsuta, lata, brevia, paululum in ambitu divisa, quae denso cespite Plantam coronant. In plaga maritima Brazzetto dicta, prope Pachinum Promontorium videre licet.
Clematis tetraphylla Americana.
RAra haec, & peregrinae elegantiae Planta, ad Clematidum genus, & earum stirpium numerum, quae adminiculis fulciuntur, revocari debet. Promit illa à Radice perenni, lignosa, Caules plurimos, quorum qui vetustiores, lignosi quoque sunt, novelli vero teneriores, prolixi, geniculati, rotundi, graciles juncis, lyrarum fidiumve chordis pares, quibus tanquam capreolis, & viticulis usa (leguminum, & bacciferarum scandentium more) pergulas, aut pedamenta proxime astantia, hortensesque scenas scandit, quibus facili negotio innectitur, illasque convestit; Foliis quippe luxuriat, quum è singulis geniculis, bini Pediculi contra se positi nascantur, binaque singuli Folia sustineant longa, pulchre virentia, ad Mali Persicae sive Hemionitidis vulgo existimatae faciem colore suo accedentia, inter quae medius exit Capreolus intortus, quo adminiculo quaeque prope assistentia apprehendit. Flores secundum Cauliculos ad foliorum exortum è Pediculo unciali pendent, decenter incurvi, oblongi, cavi, rotundi, forma atque magnitudine florum digitalis lutei minoris, per oras similiter incisuris quinque varie divisi, colore qualis in Avellanae nucis cortice, vel Cannella aut Cinamomo vulgariter sic dicto conspicitur; quatuor intus staminibus, singulis Apices binos gerentibus foliaceos, nigricantibus maculis notatos, subsequuntur Siliquae figurâ Smilacis hortensis quibus Semen includitur. Florentiae vidi in hortis illic peramaenis. Hyeme superest, frigoris (ni acerrimum fuerit) patienti [...]ima.
Explicatio Tab. XV.
In Tab. XV. IP. Atriplicem angustifoliam maritimam minimam indicant. II. Q. Coronopi radicis partem superiorem plurifariam furcatam, foliis latis & caulibus spicis oneratis. III. R. Clematidem tetraphyllam. a. b. Ejusdem florem unifolium in marquinquefariam incisum.
Frumentum Indicum spica divisa, seu polystachites.
QUantum vulgare frumentum assuetis oculis gratum & jucundum, tantum plus rarioris spectaculi semper erit, triticum
Turcicum, quod Mais vocant, ob Spicas praegrandes, atque [Page 33] torosas; rarius vero, & spectabilius illud ipsum videri potest, ubi quis Spicas illas in plures findi observaverit. Nam, ut in
tritico nostro quandoque fieri contingit, in hoc Indico alias spicas minores circum adnatas veluti Ramos spargere observamus, ut ex Icone nostra primo intuitu quivis discere potest. Nunquam cessat natura, in magno gaudio fertilitatis suae, ulterius progredi, in iis autem maxime, quae homines juvant, aluntque. Ipsius hujus tritici peregrini calamo adnatos [Page 34] saepenumero observavi fungos, ceparum instar, è pluribus tunicis compactos, qui tandem nigrescentes in pulverem abiere. In Calabria inveni ad pagum & Coenobium Sancti Dominici Soriani.
Limonium lignosum, Gallas ferens.
PUlcherrimum profecto est Limonii hoc genus, etiam bacciferae Salviae, in calidis Cretae locis provenienti, raritate & elegantia par. Radix ei lignosa, coloris rubri Brasilii, humano crure subinde crassior atque prolixior: ab hac Cauliculi plures, in multiplices alas distributi, humi sternuntur Polygoni maris modo, circa quos Folia Oleae vel Halimi vulgaris aemula conspiciuntur, tactu aspera: quandoque una cum Cauliculis (supra quam cuiquam credibile est) numerosâ gallarum, seu potius nodulorum, sen tuberum provenientium copiâ onusta Ramorum pars superior. Ex iisdem gallis nodulisve, atque ex ipsius plantae foliis saepenumero procreantur & protruduntur oblonga foliola furcata, versus extremum ungues avium referentia, ac sursum erecta, quorum è sinu alternatim exeunt Flores, Plumbaginis aut Syringae caeruleae Florum forma: Gallae autem interdum quernae glandis magnitudinem aequant. Agrigenti locis incultis magna foecunditate, majorique nobis oblectamento luxuriantem plantam, Gallis nodulisve suis venuste oneratam, offendimus.
Limonium lignosum Gallis viduum.
OMnibus suis partibus supradicto Limonio non absinile esset, si gallos nodulosve proferret, paremque Foliorum magnitudinem assequeretur. Ad Pachynum Promontorium in loco Brazzetto dicto visitur.
Apocynum Canadense foliis Androsaemi majoris.
HAEC planta raritate atque elegantia insignis, Arbusculae more erigitur: Caule pedali & longiori, enodi, aphyllo, subrufo, superne in varios atque multiplices Ramos distributo atque diviso, donatur. Folia bina subrotunda, Androsaemi majoris foliis quam proxime accedentia, è regione petiolis suis Caulibus adhaerentia, adornant totius plantae compagem. Ab extremis cimis Caulium exeunt ramatim Flosculi è diluto rubore leviter purpurascentes, Lilii convallium aut Unedonis caliculati; quibus subeunt Siliquae Asclepiadis angustiores, candida intus lanugine, & femine compresso, plano, subrufi coloris refertae: Radices longe lateque sub terram serpentes admodum vivaces sunt, & subinde progerminant in calcatis areolarum semitis. Lacteo succo scatet, qui emanat quacunque parte vulneretur, ceterorum sui generis omnium adinstar. Muscarum pernicies est, si Floribus insideant. Lutetiae in Horto Regio videri poterit copiose.
Explicatio Tabulae XVI.
I. Frumentum Indicum spica polystachiophora, seu multipliciter [Page 36] divisa, cum particula culmi thecam emittente, & folio sursum tendente, ostendit. II. Limonii lignosi ramum foliis, & gallis seu tuberculis, ab insecto sese ibidem includente factis, praeditum. II. a. Ejusdem Limonii caulem foliis tantum praeditum, sine gallis aut tuberculis. III. Apocyni Canadensis foliis Androsaemi majoris caulem, foliis, floribus, & siliquis binatim conjunctis oneratum.
Explicatio Tabulae. XVII.
In Tab. XVII. A. indicat caulem cum galla seu tuberculo foliis & floribus onustum. B. Ejusdem caulem sine Floribus. c. c. c. Flosculos.
Hippomarathrum Siculum.
RAdix huic longa, crassa, summa parte (ut pleraeque ferulacei generis plantae) villosa: Caulis cubitalis, aut bicubitalis, interius fungosus, exterius striatus, seu sulcatus, multis alis hinc inde à Caule praecipuo emergentibus: Folia Peucedani, quandoque Seseli, aut Foeniculi modo divisa, duriora, & firmiora tamen. Sic enim in Sicilia Planta haec sponte nata foliis ludit, comantibus semper in Vmbellis, magnis, pluribus flosculis luteis; quibus discusiis atque evanidis, exterius succedit Pericarpium fungosum, sulcatum, asperum, pisi maximi magnitudine, quod adhuc viride tam arcte conjungitur, ut unum videretur; cum exsiccatur tamen binatim finditur. In singulis Pericarpiis hujusmodi fungosis, latent singula Semina oblonga, Tritici grano paria. Honorius Bellus, Casparus Baubinus, & Prosper Alpinus hujus Hippomarathri meminere. D. Morison ip pomarathrum hoc describit sub [Page 37] Cachryos nomine, Peucedani folio, semine fungoso, sulcato, aspero. Propter fungosum Pericarpium Semen obtegens, facile
Cachryos omnes species detectae à praedicto Domino, vel detegendae aut ab ipso aliisve cognoscuntur. Passim Panormi Agrigenti, & Messanae locis li Pirreri Santa Agata Brazzo di San Raneri dictis, alibique per Siciliam conspicitur satis frequens.
Explicatio Tabulae XVIII.
In Tab. XVIII. A. indicat radicis partem Hippomarathri Siculi cum caulibus & ramis semine onustis. c. Vmbellulam. a. a. Bina semina conjuncta & adhuc viridia. b. b. Semina bina exemta.
Linaria Sicula multicaulis, Molluginis folio.
CAules huic nostrae Linariae sunt cubitales, rotundi, ramosi,
subrubentes: Folia angusta, unciam longa, inferiora circum [Page 39] Genicula stellatim radiata Molluginis instar, superiora autem inordinate disposita, illaque Kali modo carnosa, sulco canulato per longitudinem decurrente. Lutetiae versus finem autumni hujus Linariae Folia frigoris inclementia crispabantur: Flores lutei, & vulgaris Linariae minores. Floribus fatiscentibus succedunt Capitula rotunda, in quibus Semen latet. Radix perennis, tenuis, & fibrosa subest huic Linariae, quae tota aestate floret Panormi, & copiose etiam alibi, in Sicilia. An Linaria Cretica angustifolia Clusii.
Tithymalus Siculus polycoccos Portulacae folio.
NOster Tithymalus assurgit Caule pedali aut altiore, superne amplo & valde ramoso, Foliis ad Portulacae, vel Tithymali helioscopii figuram circumvestito. Flores & Semen, ut in ceteris suae classis, in alarum sinubus atque ipsis ramis insident, & ordine distribuuntur; rotundis subsequentibus capitulis, binis tenuibus apicibus donatis, in quibus Semen Cannabis figura, atque colore concluditur. Ea est plantae ejusque alarum durities & contumacia, ut media hyeme arida, & Foliis spoliata perduret adhuc, & Capsulas seminum (quod notatu dignum) unguibus frangere, aut evellere (adeo pertinaciter haerent) sine rami particula non possis. Ex Semine deciduo quotannis renascitur. Hujus meminit Doctor Hyacinthus Ambrosinus Bononiensis in sua Phytologia in folio 532. sub nomine Tithymali Bacciferi; an idem cum nostro judicare potest Jacobus Zanoni Pharmacopaeus, & Botanicus ejusdem urbis laudatissimus, ad quem è Sicilia semina nostri [Page 40] transmisimus. Tota planta succo lacteo (ceterarum suae sortis more) turget.
Explicatio Tabulae XIX.
In Tab. XIX. A. Denotat folia Linariae Molluginis folio per terram strata. B. Ejusdem flores in cimis. C. Ejusdem capsulas seminales itidem in cimis. D. Tithymali polycocci folia sub exortum Portulacae instar. E. Radicem. F. G. Ramos seminibus onustos. h. i. Semina ejusdem.
Pulegium tomentosum minimum.
A Vulgari Pulegio nihil discrepat nisi parvitate, & foliis longioribus, atque lanuginosis. Plantula haec ad dimidium palmum non accedit. Flores non bene expressit sculptor. In pratis non procul à Corleone in Sicilia inveni.
Gnaphalium Alpinum nanum, seu pumilum.
HOC, Gnaphalio montano simillimum, sola partium singularum exilitate differt, figuram enim propositam parum excedit. In monte dicto Cinione di Farnano prope Mutinam viget plurimum.
Polygonum capitulis ad Genicula echinatis.
HUIC Polygono tenuis est Radix, prolixa, & dura: Cauliculos habet tres aut quatuor humi jacentes, palmares, circa quos Folia Herniariae, aut Polygoni montani, in crebris [Page 41] Geniculis plura simul juncta, atrovirentia, inter quae nescio quid Flosculorum muscosorum apparet, subsequentibus verticillis
brevibus aliquot apicibus, veluti echinatis, in quibus minutum Semen includitur. In Ilua insula juxta Portolongoni munimenta, & nova moenia visitur.
Juncellus minimus capitulis Equiseti.
JUncello nostro multae sunt Radiculae repentes, non sine fibris capillaceis, è quibus enascuntur stili, seu junci plures, tenuissimi, unciales, biunciales, quorum singuli capitulum minimum sustinent Equiseti aemulum. Ad ripam Ligeris vidimus.
Potamogeiton pusillum fluitans.
PRO Radicibus huic sunt fibrae longissimae: Cauliculus dodrantalis, tenuis, ramosus: Folia longa, inordinate disposita, pene capillacea, quandoque Foeniculi sive Peucedani similia. Flosculi in biunciali pediculo sunt muscosi, spicati, subsequentibus Granis minutis, & asperis, compluribus simul conjunctis. Catanae è fontibus eduximus. Species hujus longe amplior prope Lutetiam, in Sequana fluvio visitur. Casparus Bauhinus utriusque meminit.
Explicatio Tabulae XX.
In Tab. XX. I. Gnap halii Alpini pumili radicem, folia, & caules floribus oneratos ostendit. II. A. II. A. Pulegium tomentosum minimum. III. Polygonum capitulis inter Genicula echinatis. IV. Juncellum capitulis Equiseti, duplici figura. V. Potamogeiti pusilli figuram; ubi vitiose exhibentur flores à calcographo: debent esse Galeati vulgaris more.
Rhamnus Siculus pentaphyllos.
ELegans hic Frutex veteribus, atque neotericis Botanicis incognitus, Rhamni speciebus adseribi debet, tota figurâ ac partibus singulis speciem Rhamni testantibus. Compluribus
virgultis Pruni silvestris modo frutescit, & humanae proceritatis modum seu mensuram nonnunquam superat. Huic rami multiplices, & varii, duris & crassioribus spinis [Page 44] armati: Folia in singulis pediculis quina, quorum singula Jasmini lutei foliis sunt angustiora, indivisa, versus extremum latiora, atque rotundiora, hilari virore nitentia: Flores candidi, plures ab uno pediculo tenui, longo, racemoso penduli, quibus fatiscentibus succedunt Baccae, Myrtillorum baccis similes, ast majores, per maturitatem rubrae, Putamine osseo & duro praeditae, in quo Nucleus tenui membrana vestitus. Prope Panormum in agro dicto Fundaco dell' Abbate ad sepes: in Africa etiam nasci nonnulli dicunt. A colonis & villicis circa Panormum dicitur Zaccati.
Explicatio Tab. XXI.
Tab. XXI. Rhamni pentaphylli designat caudicem spinis longissimis, atque foliis quinis in unum centrum concurrentibus, & à longis pediculis pendentibus. a. & b. Ramusculos in summitate foliis & fructibus oneratos indicant.
Linaria Sicula, latifolia, triphylla.
CAules habet rotundos, glabros, pedales, subinde majores, quandoque plures ex unâ Radice exeuntes: Folia terna, subrotunda, unciam lata, nonnihil longiora, ordinatim adversis inter se petiolis disposita, bina tantum in summo Caule, cujus extremo spica Florum eminet, Linariae vulgaris ritu; Flores singuli anterius rictu, & posterius calcari caeruleo pallescente donantur. Sequuntur Capsulae (congenerum more) in quibus continetur exiguum semen: Radix subest fibrosa. Floret aestate in montibus Hyblaeis, circa Syracusas, & alibi [...]illic passim reperitur. Bauhiniana [Page 45] Linaria triphylla latifolia (excepta nota Brachiata in Caulis summitate) cum nostra omnino convenit.
Explicatio Tab. XXII.
In Tab. XXII. A. Indicat Linariae plures cauliculos ex radice emanantes foliis tantum onustos. B. Vnum cauliculum cum floribus. d. Semen. C. Ejusdem caulem foliis latioribus praeditum.
Thlaspi biscutatum Raphani aut Irionis folio.
CUM omnibus biscutatis Thlaspios speciebus convenit haec nostra Caule, Flore, Fructu; Foliis solummodo discrepat, quae Raphani aut potius Irionis forma, & magnitudine sunt: Radice est admodum exili & imbecilla, ex qua [Page 46] saepenumero plures Cauliculi exeunt. Annuum est hoc nostrum.
Circa Panormum, Agrigentum, & Massiliam copiose gignitur, locis in incultis & asperis.
Explicatio Tabulae XXIII.
In Tab. XXIII. I. Thlaspios biscutati Irionis folio Semina [Page 47] biscutata in summitate caulis indicat. II. Ejusdem Thlaspios interiora folia per terram strata, & caulem floribus oneratum. III. Folium superius sinuatum.
Parietaria Sicula Alsines folio.
A Parietaria minore Tragi & à vulgari Matthioli differt
haec Foliis tantum, quae minima sunt figura atque magnitudine [Page 48] Alsines paria. Singularum A. a. B. B * Icones in tabella nostra discriminis gratia proposuimus. Nostra passim per universam Siciliam viret: in montibus Hyhlaeis oppido Mililli vicinis, Catanae, Messanae, & Agrigenti saepius vidimus, & legimus.
Explicatio Tabulae XXIV.
In Tab. XXIV. A. Indicat Parietarim Helxines folio. a. Ocymi folio. B. Alsines folio, una cum caule seminibus onerato. B * Ejusdem folia per terram strata cauliculis innixa, sine Seminibus.
Alsine palustris Serpilli folio.
PArvis est Foliis carnosis, Gratiolae Hyssopifoliae angustioribus, ad cauliculorum humi jacentium nodos binis ex adverso positis; Floribus in foliorum sinu rubentibus, exig [...]is capsulis, & semine Alsines vulgaris. Integra planta dimidiae palmae magnitudinem vix aequat. Locis palustribus circa Syracusas nascitur.
Horminum spicatum Lavendulae flore, & odore.
HOrmini hujus in Sicilia nati Caulis, Folia, Semina Hormino Sclarea dicto non sunt dissimilia; Flosculi purpureo-caerulei Lavendulae florum forma, & magnitudine, Caulem quadratum verticillatim per intervalla ambiunt, in longissimae spicae modum digesti; quos subsequuntur Vascula quinquefariam denticulata in margine superiore, quae sursum versus erecta, caulique appressa, & subrubentia, quasi biflorae plantae, [Page 49] peramoena specie, prolixam, & non marcescentis coloris caerulei Spicam iterum efficiunt. Tota planta arida suavem
Lavendulae odorem spirat. Ad bicubitalem altitudinem ascendit. Prope Agrigentum, & Cainatatam exit plurimum. An descripta sit affirmare non audeo.
Brassica silvestris Fabariae foliis.
CAulis huic est pede longior, tenuis, ramosus, teres, quem amplectuntur (Perfoliatae modo) laevia rotundaque Telephii folia, ambitu nonnihil sinuata: Flosculi in summitate purpuro-caerulei; quibus succedunt Siliquae angustae, [Page 50] & longae. Non differt à Brassica secunda silvestri, Clus. nisi Radice, quae in nostra perennis est. Ad Tauromenum inveni. Accepi itidem à Johanne Rustici ex Colletano.
Explicatio Tabulae XXV.
In Tab. XXV. I. I. Alsinen palustrem Serpilli folio * bis offert. II. Hormini spicati Lavendulae odore ramos tres, cum capsulis verticillatis per intervalla ipsis annexis. a. Verticillum integrum majorem. III. Brassicae sil. Fabariae foliis caules, foliis & siliquis onustos. IV. Eosdem caules cum foliis & floribus.
Arisarum Potamogeiti folio.
RAdice, Caule maculato, cum aliis Arisari speciebus congruit, at Folia unciam lata, duas longa, subtus paululum nervosa, & per terram sparsa, quadantenus Potamogeiti rotundifolii sunt similia: Flos brevior, & radii textoris instar apertus, exili pistillo piloso praegnans, extremo mucronato, & hami modo adunco. Natales illi Saccae, & Panormi in silvula Sanctae Mariae à Jesu fratrum strictioris observantiae Sancti Francisci.
Stramonium ferox.
AD Stramonii majoris, (quod Datura quibusdam dicitur) altitudinem prope accedit. Ramis constat late expansis, quasique brachiatis; Caule crasso, cavo, medulloso, & ramoso; Foliis angulosis, [...]inuatis, ad Atriplicis, pes anserinus dicti, Folia accedentibus, majoribus paulo atque crassioribus, [Page 51] è virore pallescentibus: Flores ad ramorum pene omnium divisionem candidi obsoleti, caeruleive, qui in Folliculo
quinquangulari è longo tubo in calathum laxantur continuum, quinis angulis, quinisque fissuris distinctum: in hisce Floribus sunt Stamina quinque cum pistillo. Florem excipit Fructus Nuci juglandi magnitudine & formâ similis, crassioribus quam in Datura putata, spinis horridus & senticosus, unde ferox mihi dicitur, quatuor membranis intus divisus, è [Page 52] quibus nescio quid fungosum reflectitur, cui Semen adhaeret copiosum renis formâ rugosum, seu asperum, medulla alba refertum. Radix subest è numerosis fibris composita. Floret aestate, & semen perficit versus finem Autumni. Annua est. Lutetiae vidi.
Explicatio Tabulae. XXVI.
In Tab. XXVI. I. b. Radicem folium & florem ex longissimis pediculis emittentem indicat Dracunculi Potamogeiti foliis. I. a. Ejusdem radicem plurima folia & florem emittentem. e * Caput spinosum Stramonii ferocis, cum foliolis idem claudentibus. c * Folium inferius ejusdem sinuatum.
Chrysanthemum Canadense humilius.
FOliis est planta haec peregrina obscure virentibus, nervosis, minime sinuatis, Chrysanthemi, Flos Fernesianus dicti, foliis minoribus, rugosis, & asperis; Capitulis, Flore, & Semine Chrysanthemi; Flores enim luteo colore nitent: Radix perennis est. A Domino Morisono describitur una cum sequente, in praeludiorum suorum Botanicorum. Pag. 251.
Chrysanthemum Canadense Latifolium elatius.
CUM priore convenit in omnibus, nisi quod Folia latiora & longiora, dilutius virentia, atque sinuata, seu dentata producat. In hortis Bononiensibus & Florentinis, nec non [Page 53] Parisiiis in horto Domini Francisci Blondel, rei Herbariae & medicae peritissimi, uterque colitur.
Crithmum Siculum, Baticulae alterum genus Caesalp.
CAulis huic plantae nostrae rectus est & ramosus; Folia Laciniata, dura, & quam Foeniculi marini, vulgariter sic
dicti latiora: Vmbellae pares; Semina bina, quae simul conjuncta Coriandri instar divisa, etiam striata sunt, Foeniculi seminis modo: Radix longa, crassa, ad ligni naturam propius accedens, & singulis annis regerminans perennat. Illius Iconem dedimus, sed oscitantia pictoris adolescentem plantam solummodo pinxit, cum etiam adultae copiam facere decrevissem. [Page 54] Asperis, & saxosis gaudet locis prope Panormum in monte Peregrino, ut & alibi videre est.
Campanula rotundifolia Caetana longius radicata.
RAdix hujus alte in terram depacta est; Caules multi sunt
pedales, duri, rigidi; Folia Cymbalariae rotunda, leviter [Page 55] sinuata, ab imo usque ad fastigium ferme aequalia: Flos aliarum Campanularum formâ, caeruleus, item & Semen pellucidum, ruffum. E rimis saxorum erumpentem prope Catanam inveni. Differt abea, quae Cymbalariae foliis dicitur Casp. Bauhino, Radice, sed praecipue Foliis superioribus minime angustis.
Explicatio Tabulae XXVII.
In Tab. XXVII. C * & * C. indicant Chrysanthemum humilius. * A. Chrysanthemum elatius. D. E. Crithmi Siculi seu Baticuli 2. Caesalp. Radicis partem, folia tantum protrudentem. G. Campanulae rotundifoliae Caetanae radicem. F Ramusculos foliola rotunda gerentes in summis caulium.
Explicatio Tabulae XXVIII.
In Tab. XXVIII. D. Crithmi antedicti radicem indicat. E. Folia latiora pediculis longioribus innitentia. F. Folia angustiora.
Thlaspi Latifolium platycarpon Leucoii foliis.
HAEC Thlaspios species Surculis frutescit fragilibus, cubitalibus, subinde majoribus, rotundis, circa quos Folia plura, nullo ordine servato, dense congesta sunt, crassa, glabra, indivisa, Leucoii aemula, per extremum retusa: summitatem occupant Flores Leucoii, albidi, quorum singuli quatuor Foliolis albidis constant, quasique in Vmbellam congesti; quos excipiunt Vascula bisulcata, seu biscutata, omnis hujus generis Thlaspios more, in quibus utrinque compressum continetur Semen: Radix subest crassa, vivax. Idem est (ut puto) [Page 56] quod describitur à Casp. Bauhino in Prod. Per totum annum floret in Sicilia, ut videre est in loco Mariduci dicto, prope Panormum.
Polygonum muscosum minimum.
CAuliculis est pluribus uncialibus dense geniculatis; Foliis crebris, capillaribus, brevissimis, radiatim ad cauliculorum
nodos dispositis; Floribus herbaceis; minutissimo semine eisdem succedente. Tota planta absoluta est, humi jacens, Camphoratae congenerem plantam aemulans. Cum primum exit, Julum quendam minimum primo aspectu refert. [Page 57] Prope Catanam in Sicilia, & in ambulacris horti Pisani crebro reperitur, & deciduo Semine sese propagat.
Explicatio Tabulae XXIX.
In Tab. XXIX. F. Caulem Thlaspios fruticosi Leucoii folio, & vascula platycarpa quasi congesta in capitulum ostendit. G. Ramusculum fol. & floribus oneratum. B. D. Ramulos plurimos ex eadem crassa radice partim floribus partim capsulis oneratos. f. f. Capsulam platycarpam. g. Dimidiatam capsulae partem. h. i. Semina ejusdem compressa. P. Polygonum muscosum minimum. Q. R. Ejusdem ramos seminibus onustos.
Pimpinella Agrimono [...]des.
HAEC Folia producit oblonga, è pluribus lobis, ad unam costam seu pediculum juxta se positis, quorum singuli Agrimoniae quadantenus similes, sed rotundiores sunt, & leviter hirsuti, atque in ambitu crenati. Inter Folia humi strata, odorata, assurgunt Caules recti, cubito altiores interdum, paucis foliolis vestiti, atque in plures ramos distributi; in quorum cacuminibus Capitula eminent cum Flosculis & Semine aspero, seu rugoso, spicatim disposito, more aliarum Pimpinellarum spicatarum. Tota planta cum suavitate odorata est, unde Agrimonoïdes dicta, quod Eupatorium Graecorum odoratum odore aemuletur. Pisano & Parisiensi in horto cultam observavimus. Ejus optima effigies cum descriptione à Dom. Morisono exhibetur in umbellarum suo specimine.
Saponaria frutescens acutis foliis, ex Sicilia.
HUjus plantae Caules sunt rotundi, cubitales, geniculati, ramosi: Folia angusta, [...]oliis Oleae paulo latiora, & acutiora,
ad Myrti majoris folia accedentia, in singulis geniculis [Page 59] bina: caulium extremis insident Flores, longis calycibus glabris inserti, quinquefolii, exigui, roseo-rubenti colore praediti. Radices crassae, perennes, hyemis patientissimae, quibus, singulis annis recurrentibus, planta regerminat. Hanc Caesalpinus sine Icone descripsit, cui, à Lychnide silvestri sempervirenti Clusii non discrepare videtur, quamvis in pinace Bauhini distinguatur specie. Hujus Icon exactissime delineata est à Camerario in hortis, sub Ocymoides fruticosum. Circa Panormum & Agrigentum inter saxa ubique erumpit.
Explicatio Tabulae XXX.
In Tab. XXX. IA. Pimpinellam Agrimonoidem caulescentem, & semina ferentem indicant. C B. Ejusdem folia sub exortum per terram strata. II. II. Saponariae radicis partem, & caulem foliis & floribus onustum.
Kali Siculum lignosum floribus membranaceis.
RAdices hujus robustae sunt, atque altius in terram descendunt, subinde humano crure, vel etiam coxa crassiores▪ ab his virgae plures, lignosae exoriuntur, in tenues ramulos distributae, circa quos folia Kali minoris non temere sparsa, sed bina semper ex adverso scite posita respondent: Flores aestate albi, quadrifolii, patuli, membranacei, instar alarum Papilionis, qui longo ordine, spectabili elegantia, dense congesti ramulos omnino geniculatim onerant: Semen cochleatum exigua rubente tunica coopertum. Juxta Saccam, Catanam & Agrigentum reperi, ubi vocatur ab indigenis Liuta; [Page 60] atque ejus cinere in linteis mundandis & dealbandis maxime utuntur.
Aster tomentosus luteus, Verbasci folio.
ASter hic Folia promit à radice multa, oblonga, indivisa, tomentosa, Stachydis, aut Verbasci cujusdam silvestris
aemula, candidiora: inter haec Caulis dodrantalis, rectus emergit, minoribus foliis cinctus, & ipse molli albenteque lanugine incanescens; cujus in cacumine flores, Asteris forma, radiato foliorum ambitu lutei, qui in Pappos solvuntur: Radix subest vivax, totaque planta, si sub tectum hyeme revocetur, pluribus annis perennat. Dominus Alexander Balam Anglus, rei herbariae valde studiosus, mihique amicissimus, in Italia communicavit.
Blattaria incana multifida.
CApsulae, Semen & Flores Blattariam esse arguunt: Folia vero magna, multiplicibus, & profundis divisionibus
incisa, colore è virore candicantia, Absynthii pontici vulgaris aliquatenus aemula. Ramum unicum hujus plantae absque radice habuimus à Johanne Maria Ferro Veneto aromatario, qui Ragusa allatum esse affirmabat.
Conyza Sicula annua, lutea, foliis atroviridibus, caule rubente.
CAulis hujus plantae est subrubens, rotundus, pedalis, quandoque bipedalis altitudinis, in varios, ac multiplices ramos diffusus, ad instar Linariae Belvedere, dispositos, circa quos, Folia inferna longa, atroviridia, angusta, Oleae similia cum primum exeunt, deinde angustiora, & obtusa deveniunt Kali forma: Flos aureus, & minoris Conyzae flore minus compactus, qui senescente planta abit in Pappos. Excepto colore, & exilitate partium, multum affinitatis habet cum Conyza minore vulgari. Annua est. Palustribus locis ad Catanam urbem plurima nascitur, etiam prope Agrigentum.
Explicatio Tabulae XXXI. & XXXII.
In Tab. XXXI. I. Kali sine floribus. I. * Kali floribus membranaceis indicant. II. Asterem tomentosum luteum Verbasci fol. III. Blattariam incanam multifidam. IV. Conyzam Siculam annuam.
In Tab. XXXII. B. Kali floridi ramusculos indicat. b. Semen cochleatum. A. Rami ejusdem summitatem. C. Ramum floribus onustum. e. Flosculum pentapetalum. D. Ramos semine praegnantes.
Moly flore subviridi.
BVlbum oblongum habet; Folia Asphodeli albi similia; Caulem rotundum, laevem, non raro tricubitali proceritate eminentem, cujus summum occupant, in umbella quasi, Flores è luteo virescentes longissimis pediculis innixi. Gaudet opacis locis & silvis umbrosis. In montis Madoniae convallibus copiosum occurrit.
Gramen filiceum paniculis integris.
RAdice est fibrata: Culmo tenui & geniculato, Foliis paucis [Page 63] vestito, cujus fastigium obtinent pulcrae Paniculae, vulgari Gramini filiceo pares, ni simul essent conjunctae, & palmam manus extensis junctisque digitis imitarentur. In littore Sancti Erasimi loco li Stazzuni dicto, nobis apparuit.
Explicatio Tabulae XXXIII.
In Tab. XXXIII. I. Caulem longissimum complicat [...]m Moly flore subviridi in summitate floribus onustum indicat. II. Gramen filiceum polystachyophoron, seu panicula multiplici cum radice sibrosa.
Limonium Siculum folio cordato.
RAdice constat pollicaris crassitiei non sine Fibris: Foliis humi jacentibus, longis, ab angustiis in latitudinem paulatim
sese laxantibus, quae per extremum cordis figuram efficiunt, modo quo pingitur: Caulis brevior est; Flores caerulei, & semen quale in ceteris. Idem esset cum eo, quod à Bauhino describitur in Prodromo, nisi obstaret Foliorum longitudo, quae in nostro notatu digna est. Prope Panormum, & Augustam inveni copiosum.
Explicatio Tab. XXXIV.
In Tab. XXXIV. A. Limonii radi [...] foliis pluribus cordatis & caulibus flores ferentibus indicat. B. Ejusdem Limonii folia ampliora cordata.
Jacea Melitensis capitulis conglobatis.
[...] Jaceae nostrae pedales, & longiores sunt, alati, ramosi,
geniculati: Folia angusta, Jaceae vulgaris foliis molliora, [Page 66] leviter sinuata, & incana; Flores ad genicula, ab imo ad summum caulium plures, sublutei, è Capitulis nonnihil spinosis, atque cum rotundi globuli forma simul commissis, exeuntes. Melitae inveni, in via quae Casalnovum ducit: Lutetiae etiam nata est, fed capitulis minus compactis.
Explicatio Tabulae XXXV.
In Tab. XXXV. A. Jaceae Melitensis folia tenella & prima ex radice orta indicat. B. Folia provectiora sinuata. C. Caulem foliis & capitulis conglobatis. M. Plurima capitula in globum congesta, cum foliis ejusdem basin constituentibus. d. Semina ejusdem.
Jacobaea Sicula Chrysanthemi facie.
JAcobaeae nostrae Caules sunt cubito altiores, non ita crassi, inanes, seu intus fungosi, in plures ramos divisi: Folia longa, angusta, adnatis exiguis alis, Chrysanthemi Cretici veluti divisura & forma, paululum foetentia: Flores in ramulorum fastigiis multiplices, floribus Jacobaeae multo minores, medio umbone, seu orbiculato ambitu, luteo auri colore fulgentes. Perpetua est Planta, hyememque facile sustinens, ad Catanam & Tauromenum frequens.
Explicatio Tabulae XXXVI.
In Tab. XXXVI. A. Denotat Jacobaeae caulis partem inferiorem è radice lignosa fibris scatente ortam, & foliis laciniatis
onustam. B. Ejusdem caulis partem superiorem floribus & pappo tectam. C. Flosculos stellatim latis petalis cinctos. d. & e. Semina papposa.
Malva Sicula foliis moschatis crispis.
CAules hujus plantae non semper humi procumbunt: Folia undulata sunt, & crassa, Malvae vulgaris magnitudine,
suavi quodam odore Moschi fragrantia ad basin; quin & eorundem pediculi, singulis appendicibus, sive unguibus cinguntur: Flos pallidus, & ad Citri colorem accedens. Semen [Page 69] Bamiae par. Tota planta laevi densaque lanugine canescit. Ad Agrigentum & Saccam viget plurima, locis argillosis.
Explicatio Tabulae XXXVII.
In Tab. XXXVII. A. Indicat caulem Malvae foliis crispis & floribus inexpansis oneratum. B. B. B. Vngues seu Appendices quibus cinguntur foliorum pediculi sub exortum à caule. c. c. Florem pentapetalum stilum medium cingentem. k. i. Semina cum deliquio, quo cingunt stilum in meditullio floris.
Coronopus maritimus roseus.
COronopus hic Spicas fert foliaceas, depressas; Florem herbaceum (ut in Plantagine rosea majore, & media) ex densa frequentique foliorum dilute viridium structura compositum: Folia subtus glabra in lacinias aliquot per latera incisa exhibet, hortensis Coronopi foliis per terram stratis paria: Radix illi est crassa, alte in terram depacta. Semel hunc observavi prope Panormum in loco dicto Acqua delli Corsali, judicavique naturae lusum: sed à Domino Angelo Mattheo Buonfanti de Canarinis, in rebus physicis viro claro, & amico meo monitus sum passim per totam Siciliam aliisque etiam in locis enasci, atque speciem particularem constituere.
Alga spiralis maritima.
TEnuis est haec, & angusta membrana in modum spirae convoluta, duas aut tres uncias longa, cujus extrema [Page 70] minutissime incisa sunt, sive fimbriata: simplex est, in plures quandoque ramos divisa, totaque subnigro fuscove
colore nitet. Saxis, & tectis innascitur, lignisque, uti Corallinae. Liburni, Saccae, & alibi, maritimis fluctibus ejectam, in littore marino saepius collegi.
Anonis maritima, mitis, folio lucido serrato.
ANonis haec parvula Cauliculis infirmis ab humo vix unquam attollitur: Foliis parvis, serratis, multumque sulcatis, & lucidis vestita est: Flos ei luteus; figura qualis est aliis suae classis omnibus, item Siliqua, & Semen: mitis est, nec [Page 71] aculeis praedita. Perit singulis annis, Semine deciduo subinde se propagans: Radicem habet exilem, non sine Fibris demissis in terram, Globulos albos (ut in Ornithopodio cernitur) ferentem. In omnibus Saccae, Agrigenti, Catanae littoribus marinis, & alibi passim in Sicilia exit. In Maremma Hetruriae etiam nota.
Alsine facie Paronychiae secundae Matthioli.
TRibus aut quatuor Ramulis humi jacentibus, Alsines foliis numerosis, copiosis etiam Flosculis in summitate cohaerentibus donatur haec Alsines species, ad formam accedens Paronychiae secundae Matthioli. Annua est Planta. Exit passim in maritimo litore Modicae cavitatis, ad Pachynum promontorium.
Explicatio Tabulae XXXVIII.
In Tab. XXXVIII. I. Radicem Coronopi praegnantem foliis & caule florem roseum ferente ostendit. II. Algam spiralem maritimam. III. Radicem Anonis mitis maritimae ejusdem caulibus foliis & floribus [...]nustam. III. * Foliola sub exortum è terra cum radice granulosa, seu globulos emittente. IV. Alsinen Paronychiae facie secundae Matthioli.
Chamaerubus Siculus rotundifolius.
ACceptum habeo à Dom. Doctore Johanne Rustici, qui se illum multis & cubitalibus Ramis, agresti in solo fruticantem [Page 72] invenisse dixit. In agris Collesanensibus etiam laetabatur
prope Abatiam di Podali in Sicilia; cum Chamaemoro Norvegiae Clusii plurimum convenit.
Gramen Cyperoides altissimum, foliis, & carina serratis.
GRaminis hujus Calamus arundinaceus, rotundus, geniculatus, hominis quandoque proceritatem aequans: Folia in singulis geniculis Cyperi vulgaris more carinata, pede longiora, semiunciam lata, superne angustiora, utroque margine & media costa, Serratulae foliorum modo exasperata, & serrata: in cacumine & Foliorum alis Jubae Milii vel Junci panicula [Page 73] sparsa contractiores, succedentibus etiam Seminibus minoribus & nigricantibus▪ Radix subest longa, fibrata, perennis, Graminis canini, seu Dactyli modo serpens. Liburni in paludibus Vadae Turris, & ad Pachynum promontorium copiose itidem exit.
Jacea elatior Lusitanica semper virens.
HUjus plantae Folia lanceolata, longiora, latioraque quam vulgaris, margine tamen, ut illius laciniata, aspera, è virore pallentia; Caules multi, cubitales & longiores, pluribus sparsim & confuse foliis cincti, in ramos multiplices per totam summitatem divisi, duri, asperi, proferentes Capitula, è quibus exeunt Stamina plura, confarcta, coloris ex purpura rubentis: Radix lignosa, dura, non absque fibris. Tota Planta hyemem (nisi acris admodum fuerit) sine noxa facile tolerat. E Lusitania primum allatam credunt, unde nomen habuit. In hortis Florentinis, Pisanis, Bononiensibus, & demum Parisiensibus vidimus.
Explicatio Tabulae XXXIX.
In Tab. XXXIX. I. Chamaemorum Norvegicam indicat. II. Gramen foliis & carina serratis. III. a. Jaceam Lusitanicam elatiorem foliis caulibus & capitulis ornatam. III. b. Ramum in summitate florentem. III. c. Folia ejusdem inferiora & latiora.
Scabiosa maritima, Rutae caninae folio.
CAule assurgit haec, uti vulgaris, tereti, striato, cubitali, atque pluribus alis concavo, imbecillo tamen, & humi subinde
procumbente: Folia quae primo nascuntur, in multas & profundas lacinias incisa, ad Rutae caninae, sive fistulariae accedentia, in Caule sensim attenuata, at minora: Flores subpallidi, quandoque etiam rubentes proferuntur. Semina aliarum modo producit. Nascitur in Caietae maritimis, & arenosis litoribus.
Spongia Ramosa coniformis.
SPongia haec canulata, atque in rotunditatem quasi collecta, coni pini inversi refert figuram perfecte, & ideo Spongia coniformis nuncupabitur.
Pastinaca Oenanthes folio.
DIffert haec ab omnibus Pastinacis tenuifoliis, quas huctenus descriptas reperi. Folia illi Pimpinellae saxifragae, sive Oenanthes non absimilia; Caules pedales, recti, ramosi; Vmbellae magnae, aliarum Pastinacarum tenuifoliorum, hujus classis more: Flores albi, quibus succedunt Semina exigua aspera, seu potius villosa, sive hispida. Supra muros Leocatae Civitatis in Sicilia inveni: neque enim in pratis, aut secus viarum margines, cum spontanea seu silvestri tenuifo [...]a, nascitur.
Lithospermum umbellatum latifolium.
ERadice lignosa caulis illi cubitalis exoritur, sarmentosus, in multas alas, seu ramusculos divisus; Folia oblonga, Oleae aemula, angusta, aspera & saturate viridia; Flosculi caulium fastigia occupant, in Vmbellam veluti cohaerentes, coloris purpurei, quinque foliolis constantes; quorum singulis succedunt Semina duritie lapidea donata, ut cernere licet in aliis sui generis. Ad Panormum, in cautibus montis Peregrini gignitur.
Explicatio Tabulae XL.
In Tab. XL. I. Scabiosae maritimae, Rutae Caninae folio, ramusculum capite oneratum indicat. II. Spongiam ramosam coniformem. III. Radicis Pastinacae Oenanthes folio partem superiorem, & caules flores in summis ferentes. b. Ejusdem semen. III. a. Folia ejusdem tenella ex radice tenui nuperrime surgentia. IV. Lithospermi latifolii radicem & folia inferiora. c. Ejusdem semina.
Jacobaea pumila Gallica.
HAEC folia habet ceteris omnibus suae classis multo tenuius
dissecta, atque est Planta pumila & ceteris humilior; Flore & Semine ceteris par.
Lithospermnm umbellatum angustifolium.
ALterum hoc, à priori latifolio in tabula praecedenti descripto, & depicto, sola foliorum angustia distinguitur. Describitur à Casparo Bauhino in Pinacis appendice, sub Lithospermo umbellato angustifolio, & idcirco ejus Iconem appingendam hic curavimus.
Reseda crispa Gallica.
DIffert à vulgari solo folio crispo, sulcoque majore per folii nervum decurrente. Massiliae tantum in vicinis vidimus.
Explicatio Tabulae. XLI.
In Tab. XLI. I. Jacobaeam pumilam Gallicam, folia caul [...]s & flores in summis gerentem, offert. II. Lithospermum umbellatum angustifolium per ramos dispositum. C. Ejusdem caulem unicum foliis angustis longis & floribus in cimis ornatum. A. Lithospermi latifolii pediculum foliis latis ostendit. B. Ejusdem summitates floribus quasi in Vmbella dispositis. III. Resedam Gallicam crispam caulescentem & florentem.
Leucoium Gallicum folio Halimi.
HAEC Leucoii species in denso cespite Folia producit binas, ternas, uncias longa, unam lata, è quorum meditullio protruditur caulis bipedalis, tripedalis, nunc major, [Page 78] nunc minor, cui inordinatim adnascuntur Folia oblonga, incana lanugine obducta, sicut & inferiora latiora per terram
strata, & in densum cespitem congesta. Flores producit in summis virgularum subcaeruleos, quorum singulis evanidis succedit Siliqua bivalvis (aliorum Leucoiorum marinorum [Page 79] more) subaspera, duplicem seriem seminum latorum, seu compressorum continens.
Trachelium capitatum hirsutum foliis gramineis.
PAlmaris est huic Cauliculus: Folia longa, angusta, graminea, leviter hirsuta, & ad Radicem plantae per extremum retusa, circa Caulem acuminata: in summitate Flores multi simul conjuncti, ac veluti in Capitulum congesti, Trachelii pratensis ritu; atque floribus exsiccatis succedunt Capsulae tribus loculamentis distinctae, continentes semina numerosa pellucida, rufa, aut subfusca. In hortulo meo in Sicilia colui, semine (ut aiebant) Ragusa allato: an Trachelium Tragopogonis folio, à Fabio Col. descriptum sub eo nomine, dubitatur.
Capparis Sicula, duplicata spina, folio acuto.
FOliis est Paliuri, acutis in mucrone, sed medio subrotundis, inordinatim dispositis & annexis cauli, colore ex luteo languescente, glutinosis, ad quorum exortum subtus geminae (ut plurimum) spinae aduncae nascuntur: Caules, Flos, Capsula, Semen, à ceteris Capparis speciebus nihil discrepant. Planta est Perpetua, prope Agrigentum frequens, atque oppidum dictum la Terra di Palmi, ubi fruticosam non raro vidimus.
Arisarum angustifolium minimum.
HUmilis est haec Planta, & palmarem altitudinem vix superat; Caule, Involucro, Pistillo, nec non Radice globosa, eaque candida, Arisaro angustifolio vulgari persimilis; sola omnium praedictarum partium exilitate, atque Foliis angustis, & longis à vulgari discrepans. Ad Saccam, mediis in saxis, atque in saxorum fissuris, seu rimis mihi obvium factum est, in loco la Pirrera dicto.
Explicatio Tabulae XLII.
In Tab. XLII. I. Leucoium Gallicum folio Halimi, foliis caulibus floribus & siliquarum rudimentis ornatum indigitat. I. A. Ejusdem ramum foliis angustioribus siliquis & floribus in summitate donatum. II. Trachelii capitati hirsuti folio gramineo, caulem, & folia hirsuta cum floribus campanulatis in capitulum congestis, & foliolis hirsutis angustis intermixtis. B. II. Ejusdem folia prima tenella ex radice exeuntia, per extremum retusa. III. Capparis binos caules duplici spina, & foliis acutis. III. C. Ejusdem florem. IV. Arisarum angustifolium minimum ejusque radicem & folia duplici figura. In Tab. XLIII. videre est Fungi Melitensis Typhoidis duplicem figuram.
Fungus Typhoides coccineus Melitensis.
FUngus noster raritate, & usu nulli secundus. Palmaris est altitudinis, interdum major, Fungum nondum explicato capituli disco plane referens. Pediculus est uncialis crassitudinis, tres aut quatuor uncias longus, scaber, fungosus, [Page 81] Capitulum etiam ipsum fungosum, pediculo paulo crassius, minoris Typhae palustris clavam aliquatenus repraesentans,
quod dum viret si digitis premas, veluti sanguineum succum fundit. Per maturitatem granis minimis innumeris, Panico non absimilibus, exasperatur, undique cocci [Page 82] colore splendentibus. Aestatis munus est; aliis tempestatibus temere & frustra quaesieris. Astringit maxime, unde ei praecipua laus in cohibendo sanguinis profluvio; cujus gratia Melitenses ex Gaulo insula, illius in pulverem soluti scrupulum aut amplius vino vel jusculo dilutum hauriunt, ducta à majoribus hac nunquam fallente medicina. Oritur in scopulo Melitae insulae adjacente, dicto Scoglio del Generale, hinc ipse Fungus Heritz tal General vernacula lingua dicitur. Elegantem hunc fungum acceptum debeo Johanni Francisco Bonamico, viro literarum amantissimo, qui addidit folia tenuissima addesse primo nascenti, atque maritimis fluctibus continuo irrigari.
Limonium reticulatum supinum.
PUlcherrimum hoc Limonii genus inter cetera studiosorum oculis subjici meruit. Foliis oblongis parvo Monspeliensi non multum absimile est; sed effusa cauliculorum veluti juba longe elegantius. Pedales illi sunt & longiores Cauliculi, in Ramulos plurimos divisi, qui geniculatim angulosi deveniunt, atque hinc & inde flectuntur, & sese invicem secant, ut incrementi progressu, multiplici atque numerosa in semetipsos implicatione, visenda novitate, reticuli speciem rite figurent. Peccavit interim sculptor noster, quod reticuli amplitudinem seu anfractum non satis expresserit. Hujus Limonii satis ferax Melita est.
Explicatio Tabulae XLIV.
In Tab. XLIV. LL. Limonii reticulati supini folia ostendunt, inter quae reticulatim proveniunt caules infirmi sustinentes
flosculos inexpansos. N N. Sii minimi, seu Cardamines latis siliquis effigiem repraesentant, cujus melior sculpitur figura Tab. sequenti 45.
Campanula Hirsuta Ocimi folio caulem ambiente, flore pendulo.
CAule constat pedali, striato, hirsuto, in multos Cauliculos divaricato, quos ambiunt folia ampla, & illa quoque non [Page 84] leviter hirsuta, Violae pentagoniae aemula Caulem amplectentia, sed majora: Flos in summitate Cauliculorum pendulus, purpureus, Campanularum forma, variis foliorum longiorum
& angustiorum appendicibus, quasi auriculis ad florum basin appositis cinctus: sequitur semen, ut in aliis omnibus ejusdem classis: Radice nititur exili, quae singulis annis perit. Messanae in loco dicto lo Ringo nascitur.
Sio minimo Prosp. Alpin. affinis, siliquis latis.
HUic Sio Cauliculi sunt tenues, geniculati, & ramosi: Folia exigua per marginem uti Fumariae divisa. Flores in ramulorum [Page 85] fastigiis pauci, subeuntibus Siliquis planis, latis, in mucronem desinentibus, è quibus vel levi tactu quatuor aut quinque Semina compressa, ac pene quadrata exiliunt. Radix tenuibus fibris constat. Hujus figura bis repetitur, hic nempe & in superiori Tabula cum Limonio reticulato. Me fefellit sculptor, qui compendium quaerens dimidiatam plantam effinxit supra in Tab. 44. Nascitur in Madonia monte in Sicilia veteribus Nebrode dicto.
Linaria pumila triphylla Sicula:
PRO plantae tenuitate Radix satis crassa, plurifariam in ramos divisa, non sine fibris quibusdam etiam adnatis: Cauliculi tres aut quatuor palmares, geniculati, per terram strati; circa quos Folia parva subrotunda, Cruciatae Dodonaei magnitudine decussatim ad genicula composita. Flosculos non observavi. Ad montes Hyblaeos in oppido Mililli nascitur.
Explicatio Tabulae XLV.
In Tab. XLV. I. Refert Campanulam hirsutam Ocimi folio caulem ambiente cum floribus pendulis. II. Sio minimo affinem siliquis latis exhibent. Melius hic sculpitur atque exprimitur quam in Tab. superiori LXV. b. c. semina è siliquis exemta. III. Linariam pumilam tetraphyllam ostendunt.
Conyza Canadensis, annua, acris alba, Linariae folio.
COnyza haec priusquam in caulem assurgat, foliorum humi jacentium orbem & quasi radiantis stellae speciem exhibet: [Page 86] folia huic primo nascenti sinuata, & hirta, atque versus extremum retusa; quae tandem in caulibus adultis Linariae
sunt aemula: Caulis pedalis, & bipedalis interdum: Flores parvi, albo-virides, fere innumeri, atque in pyramidis modum dispositi, qui senescente planta versus autumnum, [Page 87] in unum versum flectuntur, tandemque in pappos (Conyzarum & Senecionum more) solvuntur. Sapore acris est. Arida planta si digitis teratur, non insuavi Mali Aurantii odore placet. Ex Creta aut Canada, vel aliunde allatam negant nonnulli, repugnante seniorum Parisiensium fide, quibus in prima aetate ignota fuit: quod nuspiam non oriatur, & quasi de industria sata, hoc copiae seminis papescentis debeatur, quod facile vento hinc & inde impellitur. Nonnullis after Canadensis annuus dicitur. A Dom. Morisono in Praelud. Botan. sub Conyza a [...]lba acris annua describitur, propter conformitatem cum Conyza acri caerulea, cum in floribus & seminibus, tum sapore & odore.
Explicatio Tab. XLVI.
In Tab. XLVI. A. Indicat Conyzam acrem, albam, annuam, dum ineunte vere prima sua folia sinuata & hirsuta stellatim seu radiatim per terram strata protrudit antequam caulescat. B. Caulis partem inferiorem foliis longioribus onustam. C. Caulis partem superiorem floribus in pappos resolutis oneratam.
Eryngium capitulis Psyllii ex Sicilia.
HOC, ad Eryngii plani genus pertinet: quod capitulis Psyllii proveniat sic appellavimus; constat enim radice tuberosa ad Raphani formam accedente. Cum primum folia oriuntut, sunt glabra, rotunda, indivisa, sed per oras laciniosa, longiffimis & capillorum instar tenuissimis pediculis pendentia: Caulis pedalis capitulis in sunimitate & caulium [Page 88] alis spinosis Psyllii quodamm odo aemulis, è quibus flosculi prodeunt purpurei; subsunt etiam singulis horum capitum
foliola angusta, longa, dura, & pungentia, multo longiora iis quae in vulgari conspiciuntur. In neglectis agris, & aridis (ut plurimum) locis magna copia nascitur circa Saccam, [Page 89] Panormum & Agrigentum, aliasque saepius memoratas urbes.
Explicatio Tabulae XLVII.
In Tab. XLVII. A. Eryngii capitulis Psyllii radicem tuberosam, pyriformem, cum fibris dependentibus indicat. B B B. Ejusdem folia glabra, rotunda, serrata seu laciniosa, & indivisa, longissimis pediculis pendentia ostendunt. C. Ejusdem caulem capitulis onustum, spinis longioribus & pungentibus rotatim armatis. D. Ejusdem folium superius dissectum cauli adhaerescens.
Convolvulus Siculus minor, flore parvo auriculato.
SPargit per terram hic viticulosos cauliculos, circa quos
folia conspiciuntur subrotunda, in mucronem tamen desinentia, [Page 90] ac per longa intervalla è longis pediculis pendentia, sicut & flosculi, qui Calathi aut Campanulae forma, sunt omnium Convolvulorum minimi, & caerulei, circa quos auriculae, sive foliola, capitulum ex adverso amplectentia, nascuntur: Semen angulosum quadruplici loculamento in capsula rotunda conclusum sequitur. Annua est planta. Juxta Catanam frequenter collegimus, & circa Panormum, sed rarius.
Explicatio Tabulae XLVIII.
I [...] Tab. XLVIII. A. Indicat Convolvuli Siculi minoris, &c. radicem, & prima folia ex eadem orientia, perque terram projecta. B. Caulis viticulosi partem foliis adultioribus oneratam. C C C. Caulem viticulosum per terram convolutum; & adultum, foliis alternatim positis, fructu, seu capsulis & floribus oneratum. d d d. Capsulas. c c c c. Flores campanulatos minimos. ff. Semina angulosa.
Heliotropium Siculum maj. fl. amplo odorato.
CAuliculo constat ramoso, versus terram reclinato: foliis in rotunditate oblongis, candicantibus, leviter hirsutis, & quasi villosis, seu lanugine obductis. Heliotropio vulgari non absimile est quoad caulium & foliorum compositionem; floribus autem variat, qui multo majores sunt, & suaveolentes, Smilacis asperae aut Meliloti ritu: caulis fastigio flores saepe veluti in umbellam congesti versus extremum cohaerentes, alioquin secundum ramulorum flexum, ut in vulgari, ordine peramoeno digeruntur. In eadem Tabula collocavimus [Page 91] Heliotropium majus vulgare & nostrum Siculum flore maj. odorato, ut melius hujus nostri observetur differentia
à vulgari. Non longe Catana in asperis, & segetibus copiose crescit alteri permixtum, unde cuivis facile constabit me non esse hallucinatum.
Explicatio Tabulae XLIX.
In Tab. XLIX. A A A A. Indicant Heliotropii Siculi maj. flore amplo odorato flores multo majores vulgaris ad ramulorum flexus. B B B B. Capsulas seminales post flores deciduos. C. Flores majores veluti in umbellam congestos. D. Caulem vulgaris foliis & floribus onustum. E. Flosculos reflexos ejusdem ostendit, ad discrimen determinandum inter Heliotropium vulgare & nostrum Siculum fl. odorato amplo.
Lychnis noctiflora minima, fl. exiguo.
ERadice parva leviter fibrata Cauliculos plures, tenues, primum per terram in orbem stratos, folia ad genicula bina è regione posita, angusta, uncialia, Linariae minimae seu Spergulae aemula gerit haec nostra Lychnis; quorum in sinu subinde foliola alia duo nascuntur brevissima & tenuissima: eriguntur demum cauliculi stipatu numeroso geniculati, multiplices, in ramos divisi, nonnihil pilosi, ut & folia, quorum quae ad summitatem accedunt, sensim breviora fiunt & latiora. In summitate & foliorum ultimis alis subrubri exeunt flosculi quinquefolii, Alsines magnitudine, capsulis minimis Lychnidum formâ inserti. Tota planta viscoso quodam glutine manus inficit.
Spongiae ramosae varietas.
SPongia haec ramosa oritur ex una continuata & singulari radice, atque in multos ramos sursum versus funditur, adinstar cornuum cervi, quorum substantia est mollis, levis, & lanugine multa obducta, coloris gilvi, vel potius ad ferruginem [Page 93] inclinantis quoad capacitatem interiorem; Calathi formam repraesentant ramificationes ejusdem.
Explicatio Tabulae L.
In Tab. L. A. Cauliculum Lychnidis noctiflorae, viscosae, minimae, in ramusculos divisum indicat. b b b. Flosculos pentapetalos, atque quina foliola interstitiis petalorum substrata. C. Radicem varietatis Spongiae ramosae. D D D. Ramificationes seu divisuras ejusdem.
Jacobaea multifida umbellata annua.
ERadice tenui, parva, folia plurima per terram strata, uncialia, & triuncialia nonnunquam, Jacobaeae more lobata, supra [Page 94] virentia, subtus incana in extremo rotundae circinitatis in
margine sinuata, emittit haec Jacobaeae species, quorum è medio caulis assurgit pedalis, alatus, rotundus, leviter hirsutus, foliis cinctus primum Jacobaeae divisura, demum Absynthii modo tenuiter incisis: hic caulis in summitate pluribus ramis palmaribus quasi laxe umbellae in modum dividitur, quorum cacuminibus insident flores petalis latis & planis aureo colore fulgentibus & cingentibus umbonem pariter aureum, ex multis staminulis concoloribus conflatum, qui tandem recedit in semen papposum aliarum Jacobaearum more. Annua est planta. Nascitur ad Agrigentum & oppidum Montapertum dictum.
Explicatio Tabulae LI.
In Tab. LI. A A A. Indicant radicem protrudentem folia rotunda, laciniata, per terram strata Jacobaeae annuae. B. Ejusdem Caulis superiorem partem foliis multifidis oneratam. C. Florem plene expansum. d d d. Flores nondum plene expansos. f f. Pappos floribus succedentes, calici adhuc involutos. g. Pappum absolutum.
Scabiosa marina Rutae marinae folio.
SCabiosa haec à vulgari Columbaria sola compositione foliorum distinguitur: hujus folia ima plurifariam & confuso ordine
dissecantur, adinstar Rutae caninae, seu Scrophulariae tenuifoliae, [Page 96] colore etiam saturatius viridi afficiuntur. Vide 1 Tab. 40. ejusque ibidem delineationem imperfectam.
Explicatio Tab. LII.
In Tab. LII. A. Pediculum foliis inferioribus onustum Scabiosae marinae Rutae caninae folio indicat. B. Caulem ejusdem foliis tenuius dissectis oneratum. c c c c c. Capitula semine praegnantia. d. Semen ejusdem exemtum.