Folio Primo.

¶Iste liber dicitur liber hymnorū. Et est hymnus /

Laus dei cum cantico.) ¶Nota ergo ꝙ quattuor fuerunt principales Autores qui hymnos composuerunt. scilicet Gregorius. Prudentius. Ambrosius. & Sedulius. ¶Sed quidā vir prudens nomine Hilarius videns illos sic multos hymnos composuisse. dignumduxit. (placuit (que) quosdam in vnū colligere compendiose & vnū breuem & vtilem tractatū componere in quo omnes hymni continent. ¶Prima huius autoris intentio fuit describere illos qui cantantur in prima feria & sic deinceps consequenter (sm) secundum ordinem ¶Utilitas autem maxima est in hoc libello quia eo perlecto & bene intellecto. cognitionem habere possumus vni­tatis & trinitatis & cūctipotentis dei. Supponitur autem theorice. id est. diuine contemplationi. ¶Sed qr mentionem fecerat de feria. ideo vi deamus quid sit feria. nam feria est solēnis dies. Beatus aūt syluester vel Gregorius. videns heb [...]eos dixisse prima sabbati. secūda sabbati. & sic deinceps. Similiter videns gentiles nomina suo (rum) deorū vel stella (rum) posuisse vt Dies solis. Dies lune. Dies martis. Dies mercurij & sic de alijs. Uoluit ipse mutare mores eo (rum). scilꝪ hebreo (rum) & gentiliū. Et ea de causa inuenit hoc nomē feria. Sed in fine septimane seruauit sabbatū quod fecit ad figuram. quia sabbatū interpretat requies. & nos ꝑ totam hebdomadā .i. per totum spacium vite nostre (quod currit per spacium septem dierū) debemus laborare summo conamine & diligentis vt ꝑue [...]amus ad requiem & eternā beatitudinē. ¶Unusquis (que) enī hymnus habet suam materiā. In illis qui sunt de nocte accipit mediū ipsum tem pus .i. significationē ipsius tēporis. scilicet v [...] expellat a nobis tenebras. ignorantie & vicio (rum) & infonnet [...]os vtutibus & sanctispiritus charitate In illis vo qui sunt de die accipit mediū ipsum lumen & vult deprecari deū. vt quēadmodū illuminat sua claritate & splendore solis in corpore. sic illuminet nos sancti spiritus gratia in mente. Amen.

In aduentu domini, Onditor alme syderum eterna lux credentiū / christe redēptor omniū exaudip̄ces supplicū.

¶Materia huius hymni est de aduentu christi & incarnatione e [...]usdē. qrdeus de celo descendens se exinaniuit formā serui accipiens. & humi li [...]uit se vs (que) ad mortem. Et qr [...]aliter [...]szegressus de honestissima clau­s [...]ra virginis tan (quam) sponsus de thalamo suo. cui sponte oīa obediūt. scilꝪ terrestria. celestia. & infernalia ¶Intendit etiā rogare deum vt ꝑ hanc incarnationē nr̄as preces exaudire dignet. & a sagitta diaboli liberare. ¶Construe. O alme conditor .i. sancte creator. syde (rum) .i. stella (rum). o eterna lux .i. ꝑpetua salus. credētiū .i. christiano (rum) fideliū. o christe redēptor oīm scꝪ hominū. exaudipreces supplicū .i. humiliter supplicantiū:

[Page] Qui condolens interitu mortis ꝑire seculū / saluasti mūdum languidū / donans reis remedium

¶Qui condolens .i. qui est nobiscū dolens. perire .i. damnare. seculum interitu mortis .i. pena infernali. saluasti .i. liberasti de potestate diaboli mūdum languidū. scꝪ in peccatis. donans remediū. id est redemptionē reis .i. peccatoribus.

Uergente mundi vespere vti sponsus de thalamo / egressus honestissima virginis matris clausula

¶Uergente mūdi vespere .i. appropinquante fine mūdi. & sic egressus vti .i. sicut. sponsus supple egreditur. de thalamo. egressus inquā. de ho nestissima .i. de castissima clausula matris virginis .i. de vtero scꝪ marie

Cuius forti potentie genu curuātur omnia / celestia terrestria fatentur nutu subdita.

¶Et ideo qr egressus es. vel qr saluasti mūdū languidū forti potentie. cuius. scꝪ christi. omnia flectuntur genu. scꝪ laudando ipsum. celestia. scꝪ angeli. terrestria .i. homines. fatentur subdita .i. ꝯfitentur illi subiecta. nutu .i. sponte. scꝪ ad tuam voluntatem &c̄.

Te deprecamur agie venture iudex seculi / conserua nos in tempore hostis a telo perfidi.

¶Te dep̄camar. ergo qr ita est vt dictū est. dep̄camur agie .i. o sancte christe iudex venture. seculi. scꝪ in extremo iudicio. ꝯseruanos in tꝑe .i. in hac vita. a telo .i. suggestione. perfidi hostis .i. diaboli (que sagitta dl

Laus honor virtus gloria deo patri et filio / sancto simul paraclyto in sempiterna secula. Amen.

¶Et quia qr deus mis [...] filiū. scꝪ christū vt nos redimeret. ideo sit [...]us honor virtus gloria deo patri & flio. simul .i. pariter. paraclyto .i. spiritui sancto. in sempiterna secula .i. sine fine. Amen.

Elucis ante terminū rerum creator poscimus vt solita clementiasis presul ad custodiam

¶Materia huius hymni est deū deprecari in inceptiōe noctis. vt sicut deprecamur deū in inceptione die [...]. vt scꝪ custodiat nos ꝑ totā diem. it [...] in inceptione noctis. vt nos custodiat ꝑ totam noctem. deum dep̄camur ¶Construe. O re (rum) creator poscimus .i. petimus te ante terminū lucis [...]. ante (quam) de mūdo exeamus. vel ante (quam) dies recedat. vt sis presul .i. spe­culator. velcustos ad custodiā. Uelsis presul ad custodiendum [...]nimā

[Page ii] Procul recedant somnia & noctiū fantasmata / ho stem (que) nostrū comprime / ne polluātur corpora

¶Construe. (Dicosis presul ad custodiā) Procul recedant somnia .i. longe sint a nobis. & remote illusiones demonū. vel praue delectatōnes carnis. & fantasmata .i. occulte deceptiones vel suggestiones. vel appa ritiones. noctiū .i. maligno (rum) spirituū ¶Nox diuiditur in s [...]x partes. scꝪ Sero. conticiniū. intempestū. galliciniū. crepusculū. mane. Sero est qn̄ nox imminet. Conticiniū. est hor [...] qn̄ hoīes cubitū pergūt Intempestū est qn̄ hoīes nihil oꝑantur. Galliciniū est qn̄ galli emittūt voces. & Cre pusculū est qn̄ dubiū est inter diē & noctē. Mane est qn̄ [...]urora apparet) & comprime nostrū hostē .i. diadolū. vel carnē nostrā. ne corpora nostra polluātur .s. aliquo malo. vel corporali pollutione.

Erbum supernū ꝓdiens a patre olim exiens / q ⁱ natus orbi subuenis / cursu decliui tēporis.

¶Iste hymnus ꝯtinet memoriā huius ꝙ christus egressus ē de vtero virginali sicut sponsus de thalamo suo. & ideo omnia ei humiliantur. Et nō est mirū. qr ipse descendst de patre .i. de celo ¶Et hec est responsio ꝯtra hereticos. q ⁱ dicebāt christū nō venisse de patre. quibus ꝑ hymnū istū respondendū est. ¶Construe. O suꝑnū verbū .i. dei filius. ꝓdiens i. manifestans teineffabiliter exiens .i. veniens. olim a patre. quādo scꝪ incarnatus suit. supple qui es. natus. scꝪ a matre. subuenis .i. succurris orbi. id est mundo. cursu .i. plenitudine. decliui temporis. id est. proni vel declinantis ad finem seculi.

Illumina nunc pectora tuo (que) amore concrema / au dito vt preconio / sint pulsa tandem lubrica

¶Construe. (Et tu qui es talis) illumina nūc. in pn̄ti. scꝪ. tuo lumine. et cōcrema .i. accende. nr̄a pectora. tuo amore .i. tua gr̄ [...]. vt audito p̄conio .i. predicatione ap [...]o (rum). Uel audito preconio ꝓpheta (rum). lubrica .i. peccata. sint pulsa .i. remota a nostris cordibus. tādem .i. inseꝑatio [...]e aīe a corꝑe

Iudex (que) cum aderis rimari facta pectoris / reddens vicem pro abditis / iustis (que) regnū pro bonis

¶Construe. Et o tu suꝑnū verbū .i. O fili dei. volens rimari .i. experiri facta. peccata. pectoris .i. cogitationis. vt cū aderis .i. cū affueris. iudex post .i. in fine mundi. sis reddens vicem .i. remunerationē. pro abditis .i. pro occultis peccatis. et iustis .i. sanctis. regnū. scꝪ eternū. pro bonis. scꝪ operibus. que in presenti seculo operati sunt.

[Page] Non demū artemur malis pro qualitate criminis: sed cum beatis compotes simus perhēnes celibes.

¶Cōstrue. Et nō arcemur .i. nō ꝯstringamur. demū .i. ad vltimū. malis i. peccatis. ꝓ qualitate criminis .i. ꝓ magnitudine peccato (rum). sed simus compores .i. simul potentes. cū beatis .i. sanctis. ꝑhēnes .i. ꝑpetualiter. vel ꝑhēnes .i. habitatores celo (rum). celibes .i. ad celestem vitam ducens

Oxclara ecce intonat / obscura que (que) increpat: pellant eminus somnia / ab ethere xp̄s ꝓmicat

¶Materia huius hymni similis est sicut in predicto hymno. vbi dictū est. ꝙ christus venit olim a patre & iam dr̄ sic. Ecce clara vox .i. iohānes baptista. intonat i. terribiliter predicat. & increpat que (que) obscura .i. oīa vicia seu peccata. & ideo oīa somnia .i. vana pctā. pellant .i. remouentur. eminus .i. longe. qr christus iam ꝓmicat .i. fulget. ab cihere .i. a celo

Mens iam resurgat torpida / q̄ sorde extat saucia / sydus refulget iam nouū / vt tollat omne noxiū.

¶Construe. Et ideo) Mens nostra turbida .i. maculata. resurgat. scꝪ a vicijs. que scꝪ mens. extat saucia .i. manet vulnerata. sorde .i. peccato. & bene dicit ꝙ surgat mens. qr sydus .i. xp̄s. refulget iam .i. resplendet. ꝑ spm̄scm̄. nouū. scꝪ na [...]ū de virgine. vt tollat .i. remoueat a nobis pecca­toribus. omne noxium .i. omne peccatū

Esursum agnus mittitur laxare gratis debitū / oēs ꝓ indulgentia vocem demus cum lachrymis.

¶Construe. Agnus .i. dei filius. mittitur .i. destinatur. esursum .i. de ce lis. laxare .i. rem [...]diari. debitū .i. originale peccatū. vel saltē penas pec­cati. gratis .i. donoseu sponte sua & sine aliqua remuneratione. et ideo) omnes demus. scꝪ deo. vocem cū lachrymis .i. ꝯfessionem peccato (rum) cum ꝯtritione. ꝓ indulgentia .i. ꝓ remissione peccato (rum)

Secundo vt cum fulserit / mundū (que) horror cinxerit non pro reatu puniat / sed pius nos tunc ꝓtegat. Presta pater. & cetera.

¶Benedico. demus vocem cum lachrymis. vt cū ille agnus fulserit .i. fulgens aduenerit. secundo aduentu .i. in iudicio. & horror. id est. pauor cinxerit .i. circūdederit. mūdum .i. mūdanos. non vt puniat .i. damnet. ꝓ reatu .i. ꝓ peccato. sed pius scꝪ christus. nos tūc ꝓtegat. id ē. defendat. a potestate diaboli

[Page iii] Eni redemptor gentiū ostēde partū virginis / miretur omne seculū / talis decet partus deū.

¶Materia huius hymni est inuocatio ad deū. vt veniat ostendere no bis partum beate virginis marie non fulsse ex virilisemine. sed diuino spū cooperante esse factum. & qualiter egressus est a patre & regressus ad patrem. & qualiter est equalis patri. & loquit de pn̄ti tan (quam) de futuro ¶Construe. sic. O christe qui es redemptor gentium .i. omniū hominū Ueni .i. accende. in mentibus nr̄is. & ostende. id est. pande. nobis partū virginis. scꝪ beate marie. & ideo omneseculū .i. totus mundus. miretur i. admiretur. qr talis partus decet .i. decens est. deū .s. omnipotentē crea torem celi & terre. nasci. sine virili semine.

Non ex virili semine sed mystico spiramine / verbū dei factum e [...]t caro / fructus (que) ventris floruit.

¶Construe. (Uere talis partus decet deum. qr) Nō ex virili semine. supple natus est dn̄s noster iesus christus. sed mystico spiramine id est secreta & sancta oꝑatione ac dispositione spiritussancti. verbū dei. id est filius dei omnipotentis. factum est caro .i. homo. & fructus ventris scilꝪ beate marie floruit. sicut flos creuit. qr beata virgo maria fuit ramus. & filius eius Iesus christus est flos.

Aluus tumescit virginis claustra pudoris ꝑmanēt / vexilla virtutū micant / versatur in templo deus.

¶Construe. Et ecce. aluus virginis .i. venter beate marie. tumescit .i. crescit. & tn̄ claustra pudoris .i. clausura virginitatis ꝑmanet scꝪ integra & illesa. quia virginitas in ea nō est violata) & vexilla vtutū .i. miracula sancta. micant .i. fulgent. scꝪ ꝑ totum mūdū. Uel virtutū. squa (rum) deus est vexillū .i. custos. & ideo deus versatur in templo. qr receptus est a Sy­meone in templo. vel versat in templo .i. in vtero beate marie virginis.

Procedens de thalamo suo pudoris aula regia / ge mine substantie alacris vt currat viam.

¶Construe. Christus ꝓcedens .i. veniens. de thalamo suo .i. de vtero matris. qr ipsa maria fuit ei lectus castitatis. scꝪ de regia aula pudoris i. de palacio regali. & supple existens gygas. gemine substantie .s. diui­nitatis & humanitatis. qr christus est deus & homo. Et dr̄ gygas. eo ꝙ inseꝑabiliter & irreuocabiliter ad vitā huius mūdi nobis occurrit. Un̄. Psalmista. Exultauit vt gygas &c̄. vt alacris .i. velox. currat viam. id ē transeat de hoc mūdo ad patrem.

[Page] Egressus eius a patre / regressus eius ad patrem / ex cursus vs (que) ad inferos recursus ad sedem dei.

¶Construe Egressus eius a patre. supple fuit qn̄ descendit in vginis vterū. regressus eius ad patrē. qn̄ redist in celū. Un̄ Asummo celo &c̄. & regressus eius vs (que) ad summū eius. Un̄ euangelista Ego veni a patre in mūdū. ite (rum) relinquo mūdū & vado ad patrē. excursus vs (que) ad inferos [...]. descendit ad inferna. recursus ad sedem dei. id est. ascendit ad dexterā patris

Equalis eterno patri / carnis tropheo accīgere / infir ma nostri corporis virtute firmans perpetim.

¶Construe. Et tu christe . [...]. es equa [...]s eterno patri. (sm) secundum diuinitatem. ac cingere troph [...]o .i. victoria carnis. qr ꝑ carnē triūphauit diabolū. (& sup ple tu christe. firmans .i. roborans. ꝑpetim .i. ꝑpetue. virtute .i. cū vtute insirma corporis .i. vicia & fragilitates nostri corporis

Presepe iam fulget tuum / lumē (que) nox spirat nouū / quod nulla nox interpollet / fide (que) iugiluceat.

¶Construe (Uere ꝓcedis de thalamo o tu christe qr) presepe tuum .i. ecclesia sancta. iam fulget .i. splendet (supple vtutibus) & nox spirat. id ē emittet. nouū lumen .i. filiū natū sine peccato quod .s. lumē .i. nulla nox .i. nulla obscuritas heretico (rum) (quia plures heretici dicūt deū nō accepisse carnē humanā.) interpollet .i. obscuret. & luceat .s. lumen tuū. iugi fide .i. assidua virtute.

Aluator mūdi dn̄e / qui nos saluasti hodie / in hac nocte nos ꝓtege / et salua omni tempore.

¶Cōstrue. O dn̄e. tu dico saluator .i. redemptor mūdi. quī. saluasti nos hodie ꝓtege .i. defende nos. scꝪ homines in hac nocte, & scꝪ. tu salua nos omni tempore .i. semper.

Adesto nunc propitius et parce supplicātibus / tu de le nostra crimina tu tenebras illumina.

¶Construe. (tu dn̄e) adesto .i. presens sis ꝓpitius .i. mitis vel clemens & tu parce .i. indulge. supplicantibus .i. rogātibus. & dele .i. absterge vel remoue. nr̄a crimina. supple & illumina .i. clarifica. tenebras. scꝪ. nostras

Ne mentem somnus opprimat / nec hostis nos sur ripiat / nec vllis caro petimus cōmaculetur sordibus

[Page iiii]¶Ne somnus opprimat .i. destruat. mentem supple nostrā. nec hostis dyabolus surripiat nos. supple & petimus .i. desideramus. nec ꝓ ne. ne caro cōmaculet .i. viles cat. vllis sordibus .i. aliquibꝰ peccatꝭ. siue vicijs.

Te reformator sensuū votis precamur cordium / vt puri castis mentibus surgamus a cubilibus /

¶O Iesu reformator sensuū. nos precamur .i. rogamus. te .s. reforma­torem sensuū votis .i. desiderijs. cordiū .i. cogitationū. vt scilꝪ nos puri .i. sinceri vel immaculati. surgamus a cubilibus. castis mentibus. id ē. cū castis cogitationibus.

Solis ortus cardine ad vs (que) terre limitem / chri­stum canamus principem natū maria virgine

¶Istud metrum est idem quod in suꝑiori. In hoc hymno agitur de in carnatione dn̄i. & de natiuitate eius. quō scꝪ puerpera enixa est illum q̄ vniuersa ex nihilo creauit. & nō abhorruit iacere in p̄sepio. Et cōtinuat iste hymnus cum suꝑiori. Dixi enim ꝙ celum terra & mare & omnia que in eis sunt canunt deo, qr ab ortusolis vs (que) ad occasum. vniuersus mun dus. laudat deū. Uel aliter dixi ꝙ eius presepe iam fulget nouo lumine & ideo canamus natū de maria virgine. & hoc est qd dicit. ¶Construe. Nos christiani canamus .i. laudemꝰ. a cardine ortus solis .i. ab origine mundi. vel a cardine ortus solis .i. ab oriente mūdi. vs (que) ad limitē terre .i. ad occidentem. christum principem .i. regem. natum .i. geni [...]um. maria virgine .i. ex vtero marie virginis

Beatus autor seculi seruile corpus induit / vt carne carnem liberans ne perderet quos condidit

¶Beatus autor bn̄ dico ꝙ debemus deum laudare. qr beatus autor .i. factor. seculi .i. mūdi. induit .i. assumpsit. seruile corpus . [...]. humanā carnē. vt ipse liberans carnem .i. nostrā humanitatē. carne .s. sua. ne. ꝓ vt non. perderet .s. homines illos. quos condidit. id est creauit.

Caste parentis viscera celestis intrat gratia / venter puelle baiulat secreta que non nouerat.

¶Caste parentis viscera. Et vere induit seruile corpus. quia celestis gratia .s. christus. intrat vistera .i. vterū. caste parentis .s. vginis marie. & sic. venter .i. vterus. puelle .s. marie. baiulat .i. portat. secreta .s. celestis. que .s. secreta. nō nouerat .s. ante ꝯceptionem.

Domus pudici pectoris templum repente fit dei / in tacta nesciens virum / verbo concepit filium

[Page]¶Et vere baiulat secreta que nō nouerat. ideo Construe sic. Domus id est. aluus. pudici pectoris. id est puri cordis. scilꝪ marie. fit .i. efficitur repente .i. cito. templū dei .i. hospitiū. domus dico intacta .i. in corrupta. nesciens virū. ꝑ carnis cōmixtionem. concepit filiū. scꝪ christū. verbo .i. ꝑ verbum quod ipsa dixerat ad gabrielem dicens (Ecce ancilla dn̄i. fiat mihi (sm) secundum ve [...]bū tuū.) vel verbo .i. ꝑ verbū quod dixit Gabriel ad ipsam. vnde dixit. Ecce concip [...]es & par [...]es filium.

Enixa est puerpera quem gabriel predixerat / quem matris aluo gestiens clausus iohannes senserat /

¶Dico ꝙ co [...]cepit & vere, quia puerpera .i. maria pariens pue (rum). enixa est .i. peperit filiū. quem filiū Gabriel ille archangelus. predixerat. nasci turū. & quem iohannes baptista. clausus. id est inclusus. aluo .i. in vtero matris sue Elizabeth. senserat .i. cognouerat. gestiens .i. gaudens

Feno iacere pertulit presepe nō abhorruit / paruo (que) lacte pastus est / per quem nec ales esurit.

¶Construe. Et post (quam) Christus natus est ex virgine maria. pertulit .i. passus est. iacere .i. qu [...]escere. feno .i. in feno. & non abhorruit. id non re­futauit. presepe .i. stabulum. & supple christus pastus est id est nutritus paruo lacte. virginis marie. per quem (supple christum) nec pro & non. & ales .i. nutrix. scꝪ maria a qua christus nutriebatur. nō esurit. id est. non passa est famem. quia matres lactantes pueros magis esuriunt & sitiūt alijs hominibus. sed maria christum lactabat & christus ipsam regebat ideo nō plus sitiuit nec esuriuit.

Gaudet chorus celestiū / & angeli canūt deo / palam (que) fit pastoribus pastor creator omniū.

¶Construe. (E. qr christus natus est.) Chorus. id est. societas celestiū spirituū. gaudet .i. letatur. & angeli. id est throni & dominationes princi­patus & potestates & de ceteris. canūt. id est cantant. deo scilicꝪ glorioso (que) ꝓ &. et pastor & creator omniū. scꝪ rerū. fit palam. id est. manifestatur. pastoribus. (Iuxta turrim Abnam. ad quem locū pastores sicut & modo pro consuetudine habebant vigilare super greges suos. & erat ibi pla­nicies terre apta pastoribus illius regionis. ad seruandum ibi vigilias noctis super greges eorum.

Ostis herodes impie christū venire quid times / non eripit mortalia / qui regna dat celestia.

[Page v]¶Materia huius hymni. est conclamatio quā facimus ꝯtra herodem q ⁱ audita christi Natiuitate. amittere reguū timuit. ideo multos pueros interfecit. estimans se etiam christū interficere. ¶Intentio autoris est tractare de tribus miraculis magnis que q̄ in die epiphanie facta sunt Primo de triū mago (rum) apparit [...]one ꝑ stellam. De aque in vinū trāsmu tatione. Et de christi baptismo in iordane. & etiā de pueris ꝑ herodē in­terfectis. ¶Nota ꝙ hymnus iste ꝯtinuat suꝑiori. ita. qr dixi ꝙ christus natus est. & passus est iacere in feno. vn̄ herodes de natiuitate eius tur batus. occidit multos pueros. timēs ne regnū suū amitteret. sed stulte fecit. qr ille q ⁱ est rex regū & dn̄s dn̄antiū. non venit vt ei regnū auferret sed vt totū mundū tantis criminibus inu [...]lutū a peccatꝭ libe [...]aret. ideo dicit ¶Construe. O impune hostis herodes. quid .i. cur. times christū venire. qr ipse nō eripit mortalia. regna. q ⁱ dat celestia regna

Ibant magi / quā viderāt stellam sequentespreuiā / lumen requirūt lumine / deum fatentur munere

¶Cōstrue. Magi .i. reges ibant. quesitū christū & adorare eū. sequētes stellā preuiā .i. precedentē. quā viderāt. & requirūt lumen .i. christum. lu mine .i. cum stella. & fatent deū munere .s. auro. thure & myrrha.

Lauacra puri gurgitis celestis agnus atti [...]it / pecca ta que non detulit / nos abluendo sustulit /

¶Construe. Celestis agnus .i. christus. attigit .i. suscepit lauacra .i. ba ptismū. puri gurgitis .s. iordanis. & sustulit .i. abstulit a nobis. abluendo nos ꝑ baptismū. peccata .i. crimina. q̄ peccata nō detulit .i. secū nō porta uit. qr ipse mūdus erat ab omni peccato tam actuali (quam) originali.

Nouū genus potētie / aque rnbescūt hydrie / vinū (que) iussa fundere mutauit vnda originem /

¶Construe. Nouū genus .i. inauditū opus. potētie .s. miraculo (rum). quia aque infuse hydrie. rubescūt .i. flauescūt. (que) pro &. et vnda .i. aqua infusa hydrie. sussa .i. precepta. fundere .i. effundere. vinū mutauit ꝯriginem .i. naturā suam, qr ad verbū dn̄i aqua facta est vinū.

¶A patre vnigenitus ad nos venit per virginem: baptisma cruce consecrans cūctos fideles generās.

¶Construe Unigenitus. supple filius. id est christus. venit .i. descendit a patre. supple in diuinis. ad nos supple homines per virginem supple mariam. christus dico consecrans baptisma. cruce generans. cunctos [...]i deles. id est. christianos.

[Page] De celo celsus prodiit accepit formā hominis factu ram morte redimens gaudia vite largiens.

¶Construe. Christus dico celsus .i. altus vel potens prodi [...]t .i. venit de celo. Christus dico accepit .i. induit. formā .i. similitudinē hoīs. christus dico redimens facturā .s. suam .i. hominē. morte .i. per mortem. christus dico largiens .i. dans gaudia vite. supple eterne.

Hocte redēptor quesumus illabere ꝓpitius clarū (que) nostris sensibus / lumen prebe fidelibus

¶Construe. O redemptor .i. saluator. nos. quesumus .i. rogamus. te .i. hoc .i. ꝓpter hoc. illabere ꝓpitius. (que) ꝓ &. et prebe .i. concede. vel da no stris fidelibus mentibus clarum lumen.

Mane nobiscum domine / noctem obscurā remoue omne delictū ablue / piam medelam tribue.

¶O dn̄e .i. Christe. mane nobis cū. & o dn̄e. remoue obscurā noctem. & o dn̄e ablue .i. mūda omne delictū .i. omne peccatū siuevicium. & supple o dn̄e tribue .i. concede. vel da. piā medelam .i. piū remediū ꝯtra peccata

Quē iam venisse nouimus / redire item credimus / ceptrum tuū inclytum / tuo defende clipeo. Gloria.

¶Quem .s. dn̄m. nos nouimus .i. cognouimus. venisse .i. ꝙ venit. item nos credimꝰ. supple eū redire .s. ī die iudicij. tu dn̄e defende. tuū inclytū ceptrū .s. tuū gloriosum regnū christifideliū. tuo clipeo .i. tua cruce.

Eus creator omniū poli (que) rector / vestiēs diem decoro lumine / noctem soporis gratia

¶Materia huius hymni est deprecatio ad deum. vt ꝑ diem & noctem simus ab illo adiuti & defensi a noxijs. Tres vsus primi sibi coherent. & ita cōmo [...]e legentur simul. Primus vsus exordiūsumit a qualitati­bus diei & noctis. hoc modo. ¶Construe. O deus creator omniū. rerū. (que) ꝓ &. rector poli .i. celi. vestiens .i. exornās. diem .s. artificialem. decoro lumine .i. claro sole. & vestiens noctē .i. tempus noctumū. gratia soporis i. quiete dormitionis. & hoc in finem quis [...]quitur.

Artus solutos vt quies laboris vsui / mētes (que) fessas alleuet / luctus (que) soluat anxios.

¶Construe Ut scꝪ quies .i. requies nocturna. reddat .i. restituat. vsui .i. exerciti ꝯ labooris. artus solutos .i. mēbra dissoluta & neruata. ꝑ motus [Page vi] diurnos. (que) ꝓ &. alleuet .i. recreet. mentes fessas .i. animos fatigatos per diem. (que) ꝓ &. et soluat .i. tollat. anxios luctus .i. angustias. tristicius men tis. (quasi diceret) Ad hoc vestit deus noctē gratia soporis. vt animalia fessa ꝑlabores diurnos intrinsece & extrinsece. ꝑ requiem nocturnā ren̄ cerentur. angustie quo (que) omnes & tristicie in die occurrētes ꝑ eandem requiem deponerentur ac obliuiscerentur.

Grates ꝑacto iam die & noctis exortu preces / votis reos vt adiuues / hymnū canentes soluimus.

¶Hic ꝑficitur sententia versuū precedentiū. Et sic gratiarū exhibitio cū orōne in hūc modū. ¶Construe. O deus creator omniū &c̄. nos ca­nentes hymnū. hoc canticū laudis. soluimus .i. reddimus tibi. votis .i. desiderijs totis. grates .i. gratias. die ꝑacto .i. ad finē ꝓducto. iam .i. nūc. hoc est feliciter diem presentem trāssuimus. (& supple soluimus) preces votis. scꝪ omnibus. in exortu .i. in principio aduētus noctis. vt adiuues i. auxiliū des. nos reos .i. criminosos homines. Et breuiter vt ita custo­dias nos nocte futura sicut fecisti de quo gratias dicimus die preterita

Te cordis ima concinnant / te vox canora concrepet / te diligat castus amor / te mens adoret sobria

¶Construe. Et ergo ima .i. intima cordis. cōcinnant .i. laudent te .s. de [...] & canora vox .i. dulciter canens. cōcrepette .i. ꝯcrepando laudet. & amor castus .i. pudicus. diligat te. & sobria mens .i. sobrie viuens. adorette (q̄n̄ diceret) Ita adiuues o deus nos reos & qualificatos serues oī tempore vt ex totis viribus. te laudare & honorare possumus. & est modus excel lentis laudis deo exhibende ordinatus. in finem qui seq ⁱuitur.

Utcum ꝓfundo clauserit diem caligo noctiū / fides tenebras nesciat & nox fidei luceat.

Ut cū .i. qn̄. ꝓfunda caligo .i. densa obscuritas. noctiū clauserit .i. finierit diē nostrū extremū. fides nr̄a. nesciat tenebras .i. hereses seu pctā. q ⁱbus obscuret. & nox luceat fidei ita ꝙ noctis [...]ꝑe vtus fidei in nob sꝑ eluceat

DOrmire mentem ne sinas / dormire culpa nouerit / castos fides refriger [...] somni vaporem temperet /

¶Cōstrue. Et ob hoc) O deus. ne sinas .i. nō ꝑmittas mentē .i. cor nr̄m dormire .i. sopori intendere. ꝙ tuū seruitiū ꝑ hoc deficiat & negligat. sed culpa .i. peccandi pronitas seu inclinatio. nouerit dormire .i. quiescere. fides refrigeret .i. frigidos faciat castos .s. nos pudicos. sic ꝙ extingua▪ in nobis calores passionū noxia (rum). & temperet .i. mitiget. vaporē .i. dulce dinem & delectationēsomni. ne indispositi n̄amus. ad te laudādū oī tꝑe.

[Page] Exuta sensu lubrico / te cordis alta somnient / ne ho stis inuidi dolo pauor quietos suscitet

¶Hic declaratur latius versus precedens sic ¶Construe. Alta. id est eleuationes cogitādi. cordis scꝪ nostri. exuta .i. denudata. a lubrico. sensu i. imūdo ꝯceptu. somnient te .i. habeant te. ꝓ materia somniandi. ne pa nor .i. metus velfragilitas humani corporis. suscitet .i. exꝑgefaciat quie tos .i pacificos. supple in aīo nostro. dolo .i. ꝑ dolū. inuidi hostis .i. diabo li. qui inuidet sꝑ paci & tranquillitati animi nr̄i. & laborat suggestiōibus suis. nos instigare ad prauos actus.

Christum rogemus & patrē / christi patris (que) spiritū / vnū potens per omnia foue precantes trinitas.

¶Ista est oratio ad sanctā trinitatē ¶Construe. nos rogamus christū i. filiū dei. et patrem .s. in diuinis. et spm̄ christi patris (que) scꝪ hoc mō. o tri nitas .s. existens vnū .i. vna essentia potens ꝑ omīa in celo & in terra. &c̄. foue .i. nutri. suua. & suscipe precantes .i. nos rogantes Amen

Rimo die (rum) omniū / quo mūdus extat ꝯditus vel quo resurgēs ꝯditor / nos morte vita liberꝪ

¶Materia huius hymni est cōmendatio dn̄tci diei & cōmendat eū per partes He sunt partes ꝙ mūdus conditus fuit tali die quo christus re­surrexit. Et ꝑ hāc cōmendationē beatus gregorius vult monere nos ad honorem dn̄ice diei. de lecto mane surgere. ¶Dn̄icus vo dies merito & cū discretione omniū die (rum) primus dr̄. quia dr̄ primus respectu omniū creatura (rum). Tercius etiā dicit respectu resurrectōnis dn̄i. quia christus tercia die resurrexit. Octauus etiā dicit respectu octaui diei. qr in octa ua die omnes resurgere debemus ad eternā vitam. Et ideo queramus in dn̄ico die quo christus resurrexit. vel in die iudicij qui dr̄ sacratus. qr tūc bona bonis. & mala malis reddent ¶Descendendo ergo ad litterā dico dn̄icā diem maiorem esse omnibus alijs diebus. qr tūc mūdus fuit conditus. Et christus resurrexit eodem die. ergo habet primatū super omnes alios dies. ergo maior est alijs diebus. ꝑ locum a partibus enu meratis. vel a positione antecedentis. ¶Construe. O fratres oēs sur­gamus in primo die dierū omniū .i. in dn̄ico die. ocius .i. citius (quam) ī alijs temporibus. quoscꝪ dn̄ico die. mūdus extat conditus .i. factus. vel ꝓ &. quo die conditor .i. creator omniū creatura (rum). resurgens a morte nos li­berauit ab inferno. vel a potestate diaboli.

Pulsis procul torporibus surgamus omnes ocius / & nocte queramus piū / sicut ꝓphetam nouimus.

[Page vii]¶Construe▪ Surgamus dico. a nostris torporibus .i. peccatis & vicijs. & nō solūmodo surgamus. sed queramus ꝑ obseruatōnē mandato (rum). piū i. deū in hac nocte. sicut nouimus ꝓphetā dauid deū q̄siuisse. sicut ipse ait. Media nocte surgebā ad ꝯfitendū nomini tuo &c̄. Et ite (rum) dicit idem Lauabo ꝑ singulas noctes lectū meū. lachrymis meis stratū meū riga bo. Un̄ in Omelia beati Gregorij legitur de quodā viro qui post (quam) ali­quātulū soporis corporisuo dedisset. extra mediam noctem surgebat. & vigilans ꝑorabat. qui tādiu hoc fecit. donec facta est vox de celo a dn̄o dicens. Peccatū tuū dimissum est tibi. surge & noli āmodo peccare

Nostras preces vt audiat / suam (que) dexterā porrigat vt expiatos sordibus / reddat polo (rum) sedibus.

¶Construe. Surgamus inquā) & queramus piū. scꝪ deū. vt audiat no stras p̄ces .i. nostras orōnes (ꝓ vitandis vicijs & ꝓ acquirendis vtuti­bus) & por [...]igat .i. donet. suam dexteram .i. suū auxilium. supple nobis. vt expiatos .i. absolutos & purgatos a vicijs vel a sordibus vicio (rum). reddat id est. concedat. sedibus ꝑolo (rum). id est. celo (rum) & angelo (rum). id ē. ponat uos in regno celorum.

Ut qui (que) sacratissimo huius diei tempore horis qui etis psallimus donis beatis muneret.

¶Reddat inquā nos polo (rum) sedibus vt muneret .i. appremiat nos. bea tis donis .i. donis celestibus. qui (que) .i. quicū (que) psallimus .i. canimus. scꝪ. dn̄o deo nostro. quietis horis. id est horis noctis. ī tempore sacratissimo s. sanctissimo (quo christus resurrexit.) huius diei. scꝪ dominice. vel mu neret in sacris temporibus. id est. in die iudicij (Qui dies ideo dicit sa­cratus. quia tūc bona bonis. & mala malis reddentur & dabūtur.) Sed quia suꝑiora per nos habere nequiuimus vertit se nūc ad christum. Et monet nos ꝙ deprecemur ipsum quatenus omnis libido & oīs macula remoueatur a nobis.

Iam nūc paterna claritas te postulamus affatim / absit libido sordidans / omnis actus noxius /

¶Construe. Iam postulamus te nūc. o paterna claritas. affatim. id est abundāter. vt libido .i. luxuria et mala concupiscentia. Libido dicosordi dans corpora nostra. et oīs actus noxius .i. nociuus. et om̄e opuo malū absit .i. longe sit remotum. ne anima cum corpore sordes cat.

Nefeda sit vel lubrica nostri compago corporis / per quod auerni corporis / ignibꝰ ipsi crememur acrius

[Page]¶Construe. Ideo te postulamus) ne feda sit .i. sordibus plena vel lubrica .i. labilis ad luxuriā. compago nr̄i corꝑis .i. ꝯ [...]unctio aīe & corꝑis (que tūc dr̄ feda qn̄ caro preest virtuti. & rō est pulcra qn̄ p̄domsnat corpori. vel dep̄cemur vt caro subeat menti. ꝑ quā .s. cōpaginē male vsam. cre­memur aīa & corꝑe .i. cruciamur acrius .i. valde acriter. ignibus i. doloribus & cruciatibus. auerni .i. inferni. (Auernus dr̄ ab a qd est sine. & ver veris. qd est delectatio. quasi sine vere .i. delectatione. Auernus aūt est locus in inferno vbi semꝑ est ignis. in quo impij cremabūtur. qui ī hac vita in peccatis & vanitatibus mūdi delicate vixerūt

Ob hoc redēptor quesumus / vt ꝓbra nostra diluas / vite perhennis cōmoda / nobis benigne conferas.

¶Construe (Et qr timemus vt ignibus crememur ideo) O redemptor quesumus .i. cum desiderio querimus & rogamus. ob hoc .i. ꝓpter hoc. vt diluas nostra probra .i. peccata & mala que probant animā & corpus. benigne ꝯferas .i. concedas. nobis cōmoda. scꝪ bona vtilia & perpetua. ꝑhennis vite .i. eterne glorie.

Quo carnis actu exules / effecti ipsi celibes / vt presto lamur cernui / melos canamus glorie.

¶Construe. Quo ꝓ vt. exules. nos ꝑegrini a celesti patria. actu. id est oꝑatione carnis. (quēadmodū ipse q ⁱ est alienus a patria) dr̄ exul & pe­regrinus .i. longe remotus a patria. Sic & nos debemus esse remoti ab actu carnis ꝑ bona oꝑa. vt sic cernui .i. hūiles. p̄stolamur .i. expectemur Un̄ (Prestolor expecto. prestolor q̄rere dico) mercamur effecti celibes i. celestes & ad vitā e [...]nā ducētes. Uel cernui. inclinati. & oculos sursum tendentes ad dn̄m. canamꝰ .i. ꝓferamꝰ melos .i. dulcē cantū ore & corde glorie .i. ad honorē tue laudis. Bn̄ enī cantat q ⁱ a peccatis cessat. &c̄.

Presta pater piissime patri (que) cōpar vnice cū spiritu paraclyto / regnans per omne seculum

¶Construe. O pijssime (qui mūdasti nos a vici [...]s) pater .i. o creator. & actor omnium re (rum). & o vnice .i. o christe fili dei viui. vnice dico compar .f. equalis (sm) secundum diuinitatē. patri. oīpotenti (in pugillo celū & terrā ꝯtinenti) tu .s. christus. regnans (supple es) cū spiritu paraclyto .i. ꝯsolatore. ꝑ oē seculū .i. an̄ oīa secula. presta .i. dona seu ꝯcede. nobis ea q̄ s̄ diximus. scꝪ vt a vicijs abstinendo. in virtutibus ꝑseuerare valeamus. Amen. fiat.

Terne rerum conditor / noctē diem (que) qui regis & temporū das tempora / vt alleues fastidium.

[Page viii]¶Materia huius hymni est commendatio dominici dieī eterne .i. sine initio & fine. Et distinguit quid distat inter eternū. ꝑpetuū sempiternū et tēporale. Eternū est qd caret principio et fine vt deus. Perpetuū (hꝪ) habet principiū cū tempore. & habebit finē vt mundus. Sēpiternū est qd ha­bet principiū sub tempore nec habebit finē. vt aīa Temporale est qd in­cipit cū tēpore et etiā habet finē. vt corpus nostrū. ¶Cōstrue. Eterne rerū cōditor .i. factor. qui regis .i. disponas & gubernas noctē .i. peccatorē vel diabolū. et qui regis diē .i. deū vel iustū. et das tempora .i. di­uersitates. tēporū .i. spaciorū huius vite. vt alleues fastidiū .i. remoueas laborē nostrū. Eterni dei sapientia fuit vt hominis subleuaret fastidia tēporū mira delectatōne variatorū. Nam si semꝑ nox esset homo deficeret et periret. & etiā si semꝑ dies esset homo nimio laboris studio affec­tus periret & deficeret. Et ideo dn̄s deus miserius est nostri diei & noctꝭ spaciū cōuenienter ponendo terminū. et temporibus tempora dedit cō uenientia. Et nota ꝙ quēadmodū annus cōstituit ex quattuor tēporibꝰ scilicet ex vere estate autumno et hyeme. ita homo constat ex quattuor elementis. scꝪ ex aqua. terra. aere. et igne.

Preco diei iam sonat / noctis profunde peruigil / noc turna lux viantibus / a nocte noctem segregans.

¶Preco diei .i. iohannes baptista. vel preco diei .i. christus. iam so­nat .i. nunciat diem .i. christū. preco dico peruigil noctis profunde .i. in­ferni profundi. nocturna lux .i. iohannes qui ante lucem surrexit vt lu­ceret hominibus qui erant in tenebris huius mūdi. viantibus .i. volentibus ire ad christum. segregans noctem a nocte .i. peccatum a pecca­tore. quia quos vult assumit. et quos vult in suo sinit errore. Preco .i. dominus noster premiū suis dilectis. diei .i. patris. sonat .i. manifestat euangelicam predicationem ꝑ predicatores suos. Ipse vero peruigil .i. cognoscens noctis profunde culpam. nocturna lux lucet viantibus .i. presens ecclesia que lucet in huius mundi tenebris. Et vult deus om̄es homines saluos fieri non segregans aliquā an [...]mā peccatricē agētem penitentiam de cōmissis peccatis a gratia sua.

Hoc excitatus lucifer soluit polum caligine hoc omnis errorū chorus viam nocendi deserit.

¶Hoc excitatus lucifer .i. quo domino predicante vel iohanne. lucifer i. verus predicator lucem diuine gratie ferens alijs. excitatus inquam soluit .i. absoluit. polum caligine .i. animā fidelem ab omni nigredine vī ciorum & hoc. omnis chorus errorum .i. exercitus maligni diaboli. deserit .i. dīmittit. viam nocendi .i. offendendi. Supple iesu excitante pec­cator currit ad portum .i. ad dominū deum nostrum vt ib [...] requiescat [...] et vires bone oꝑationis resumat & precone canente oīs deceptio diaboli [Page] vel exercitus eius. vel chorus .i. ꝯuenticulus. errorū .i. heritico (rum). deserit viam [...]uam .i. dimittit maledictā sententiā. nocendi .i. faciendi alijs no­cumentum seu impedimentū.

Hoc nauta vires colligit / ponthi (que) mitescunt freta / hoc ipsa petra ecclesie canente culpam diluit.

¶Sicut nauta pre nimio dolore ex maris tempestate fatigatus. tendit ad portū. vt ibi recolligat vires ali (quam)tulū requiescēs. sic aīa fatigata ex nimio labore vicio (rum) & peccato (rum) tendit ad portū .i. ad christū ꝑ ꝯfessionē vt ibi requiescat. & vires bone oꝑatiōis recolligat ¶Construe. Nau [...]a i. nauis ductor. colligit vires .i. vtutes. hoc. scꝪ deo precone. id ē. christo. freta .i. ebulationes vicio (rum). ponthi .i. huius mūdi mitescūt .i. māsuescūt & hocscꝪ ꝑ chistū. ipsa petra ecclesie .i. petrus (qui est fundamentū ec­clesie) diluit .i. remouet. canendo .i. f [...]endo & penitendo. culpam. scꝪ trine negationis (quia ipse ternegauit dn̄m.

Surgamus ergo strennue gallus iacentes excitat & somnolentos increpat gallus negantes arguit.

¶Construe. Et qr) Gallus .i. christus vel predicator. excitat .i. euigilat. nos. ad bene agendū. surgamus. scꝪ a peccatis. strēnue. id ē. festinanter gallus excitat .i. admonet ad penitentiā. iacentes .i. in peccato ꝑmanentes. somnolentos .i. tardos in bonis oꝑibus. increpat. id ē. redarguit. qr sicut ille q ⁱ dormit tardus ē ad oē opus. sic aīa ī peccatꝭ manens. inanis efficit. ideo arguit .i. rep̄hendit. negantes .i. nolētes surgere de peccatꝭ.

Gallo canente spes redit / egris salus refundit / mucro latronis conditur f [...]etu (que) culpa reuertitur.

¶Construe Gallo canente .i. predicatore p̄dicante. spes redit .i. fiducia recuꝑandi reddit. & salus .i. vita eterna. refundit .i. largitur ꝑ penitentiā egris .i. peccatoribus. mucro latronis conditur .i. insidie diaboli. (que vt mucro cedunt homīes & cruciant animā eternaliter. & sic gallo canente fides. reuertitur .i. renouatur. lapsis .i. peccatoribus

Iesu labentes respice / & nos vidēdo corrige / si respicis laps [...]cadunt / fletu culpa soluitur.

¶Construe. Et quia. gallo canente. spes redit.) O iesu saluator mundi respice .i. miserere. labentes .s. in peccatis. & nos videndo. id ē. miserēdo corrige .i. castiga. si respicis .i. misereris. lapsi. id ē. labentes in peccatis. a peccatis ꝑ gratiā dei resurgent. peccata cadunt .i. delentur. qr ꝓ fletu culpa. id est. peccatum. soluitur. id est. purgatur. fletu. id est gemitu la­chrymarum.

[Page ix] Tu lux refulge sensibus / mentis (que) somnum discute te nostra vox primū sonet et ore [...] tibi.

¶Construe. (Et quia peccata cadūt si misereris .i. remittuntur. ideo) O tu lux .i. o tu christe qui es lux mūdi illuminās nostras mētes discute i. remoue. somnū mentis .i. peccatū vel torporē nostrū. et hoc ad honorē tuumscꝪ vt nostra vox sonet .i. laudet te .i. nomē tuum. o christe primū i. maxime. & psallamus .i. applaudamus. ore scilicet voce & corde. tibi scilicet ad honorem & gloriam tui.

Octe surgentes vigilamus omnes semper in psalmis meditemur at (que) viribus totis / dn̄o canamus dulciter hymnos.

¶In hoc hymno nos hortando admonet. Beatus gregorius vt (quam) diu in hoc mūdo laboramus. & noctī .i. peccato sub [...]iti sumus cū omni stu­dio pro executione & conseruatione bono (rum) operū vigilare debemus qr si vigilia nostra soli deo intendēdo fuerit prouida. ad aures omnipotētꝭ dei proculdubio perueniet. ¶Materia ergo huius hymni est laudatio nominis dei & ipsi totis viribus decantare laudes intētio. Et causa figuralis est. vt nostrā vitam emendādo surgamus a vicijs & adhereamus virtutibus. ¶Distinguamus ergo sic. O fratres vos omnes surgētes nocte .i. de peccato. vigilemus .i. deuote perseueremus in laude dei. & hic semper & sine fine in psalmis .i. in bonis operibus. meditemur .i. co­gitemus & perseueremus vigilando. et canamus .i. dicamus dn̄o .i. sal­uatori nostro dulciter .i. suauiter. hymnos .i. laudes. totis viri (bus) .i. aīo et corpore. vigilare em̄ debemus sine fine. qr nescimꝰ qn̄ dn̄s veniet. an mane. an sero. an media nocte. Nocte em̄ dixit. qr de nocte venit dn̄s. scꝪ in nubibus .i. velamine carnis q̄ fuit q̄s [...] nox qn̄ incarnatus fuit ī beata vir­gine maria qr deltas latebat in carne. & ideo in nocte .i. in hac pn̄ti vita vigilare debemus et nō tota nocte dormire. qr in nocte veniet dn̄s. Un̄ in euāgelio. vigilate qr nescitis diem ne (que) horam▪ et ideo vigilemus ī p [...]osperis et etiā ī aduersis nō horreamur. sed iugiter īdefesse labore­mus. vn̄ nō qui inceperit. sed qui perseuerauerit vs (que) ad finē hic saluus erit. Inchoata enim virtus non prodest nisi ad finem ꝑducatur.

Ut pio regi pariter canentes / cū suis sanctis mereamur aulā ingredi celi simul et beatam ducere vitā.

¶Canamus hymnos vt nos canētes .i. laudes deo ꝑsoluētes. pio regi christo pariter .s. corporer aīa mereamur īgredi aulā celi .i. regnū eterne beatitudinis & ducere .i. habere simul vitā eternā vel beatā .i. purā vel sanctam.

[Page] Prestet hoc nobis deitas beata / patris acnati pariter (que) sctispūs / cuius roboat in oī gloria mūdo / Am̄.

¶Dixi ꝙ debemus canere pio regi. vt mereamur celī ianuā ingredi) ¶Construe. & Beata deitas .i. deus vnus. scꝪ pater & filius & spūsscūs prestet .i. donet nobis oībus hoc .i. ea q̄ s̄ orauimꝰ. gloria .i. laus. cuius .s. deitatis. roboat .i. claret. in oī mūdo .i. vbi (que). vn̄ dr̄. Quicq ⁱd fit ꝑ ipsius fabricationē fit. scꝪ dn̄i. ꝑ quē & in quo sunt omnia. Oīa enī illi soli famulantur. Celum & terrā ego implebo dicit dn̄s.

Cce iam noctis tenuatur vmbra / lucis aurora rutilans choruscat / viribus totis rogitemus omnes cunctipotentem.

¶Materia huius hymni ē miseratio christi. & ꝯtinuat hymno dicto s̄ sic. ꝙ surreximus nocte .i. de peccato. canendo Nox deponit & ecce dies appropinq̄t. qr sicut ille q ⁱ (gallo canente) ī nocturnis horis iter disponit agere. sic ille qui in nocte huius mūdi ad celestia ire desiderat (gallo canente .i. p̄dicatore p̄dicāte. surgit & iter incipit ꝑ bonā oꝑationē. ¶Cō. Ecce vmbra .i. ignorātia vel obscuritas. noctis .i. dyaboli. iam tenuat .i. annihilat. aurora lucꝭ .i. xp̄s filius dei pr̄is. rutilās .i. splendorē emittēs choruscat .i. splēdet. Nota ꝙ sicut aurora pellit noctē. sic xp̄s deuicit dyabolū. qr xp̄s ē princeps nr̄e hūaitatꝭ aurora .i. xp̄s q ⁱ q̄si aureū colorē (hꝪ) habet choruscat .i. splendet. ideo oēs rogitemus .i. dep̄cemur. totis viribꝰ .i. cū oībus vtutibus aīe & corꝑis. cunctipotentē. qr oīa in manusuasunt

Ut deꝰ noster miseratꝰ oēm pellat lāguorē / tribuat salutē / donet & nobis pietate patris regna polo (rum). A.

¶Ut deus nr̄ miseratus nr̄i .s. qn̄ miserēdo nos redemit. pellat .i. remoueat. oēm languorē .i. omne peccatū (& pellendo peccatū) tribuat salutē i. vitā corꝑis & aīe ( qr ꝑ dei grām nō ꝓprijs meritis vita dat. donet ergo nobis pietate pr̄is .i. misericordia ipsius. regna celo (rum) .i. celestiā patriā.

Am lucis orto sydere deū precemur supplices / vt in diurnis actibus nos seruet a nocentibus

¶Materia hymni. est dep̄catio ad dn̄m) vt orto sydere .i. xp̄o. q ⁱ dignet nos segregare a vicijs pctō (rum). & induēdo vtutes repellat suꝑb [...]ā. & nos faciat hūiles. & qr vmbra noctꝭ .i. pctm̄. recessit a nobis. ideo lux vera .i. xp̄ [...] habitat iam ī cordibꝰ nr̄is. Uel sic. sydere orto .i. xp̄o nato. q ⁱ refulsit in mūdo. sicut sol iusticie. & suo sanguīe eripuit nos de ten̄. & vm. mortis i. a pctō. & nos supplices .i. hūiles. p̄cemur deū .i. valde oremꝰ apud deū [Page x] vt in diu [...]nis actibus .i. assiduis bonis oꝑibus. seruet nos a nocentibus i. custodiat & ꝓtegat nos a peccatis & ab omnibus aduersis.

Linguā refrenans temperet ne litis horror insonet / visum fouendo contegat / ne vanitates hauriat.

¶Construe (Dico vt nos obseruet a nocentibus gratia christi) & refrenans .i. compescens linguā. & temperet eam. ne horror litis .i. ꝯtentio vt seditio diaboli insonet .i. interius in cordesonet. & ꝯtegat visum [...]ouendo & quare. ne hauriat vanitates .i. ne videamus ea q̄ nō sunt vidēda. & nō solum visus oculo (rum) sit mūdatus. sed etiā cor. vt pigri & senes gaudium vanitatis .i. in delectationibus & ꝯcupiscentijs nō gaudeamus. Un̄ ait [...]n̄s. Nō mihi possunt viuere q ⁱ nō sunt mortui mundo. Estimamus enī temeress deo & mūdo volumus ꝑfrui. Et alibi. Nō est conuentio christi aduersus belial. Diabolus enī & belial nō bn̄ cōueniūt. nec in vna sede morant. Et ait dn̄s in [...]uangelio. Nemo potest duobus dn̄is seruir [...]. scꝪ deo & māmone .i. pecunie male acq ⁱsite & diuiti [...]s. ¶Nota ꝙ inter amo rem dei. & huius mūdi hec est differentia. qr amor huius mūdi. in principio dulcis esse videtur. sed finem habet amarū. Amor dei ab amaritu­dine incipit. sed vltimo eius amor dulcedine plenus ē. hec est salutaris mansio scꝪ deus. Hec enī sunt tabernacula iusto (rum). in quibus vox leticie & exultationis sonat semꝑ. vbi beati habitabūt. scꝪ in ipso. cuius decorē ꝓpheta ꝯcupiuit. cuius habitationē optauit. cuius desideriū flagrauit

Sint pura cordis ītima / absistat et vecordia / carnis terat superbiam cibi potus (que) parcitas.

¶Construe. Intima cordis sint pura .i. mūda a mala cogitatione. & ve­cordia .i. stulticia (que facit hominē vecordē esse) absistat .i. absit. a nobis procul. (que) ꝓ &. parcitas .i. abstinencia cibi & potus. terat .i. deprimat. superbiam carnis .i. peccatū & stimulos eius. qr nisi habeamus parcitatem cibi & potus. sed omnia supradicta in ꝯtrariū nob [...]s euenient. nec poterimus refrenare linguā nostram. nec nostra intima erunt pura sordida. & error in easociabitur. & sic ꝑ cetera nō saluabimur

Ut cum dies abcesserit / noctē (que) sors reduxerit mūdi per abstinentiam ipsi canamus gloriam.

¶Construe. Ut cū dies abcesserit .i. christus recesserit a nobis ꝑ mala opera nr̄a. (que) ꝓ &. sors .i. diuina dispensatio reduxerit noctem .i. mortem. Uel (sm) secundum aliquos. sol ꝑsuā absentiā reduxerit noctem .i. peccatū. qr dies nihil aliud est (quam) illuminatio solis ꝑ aerem. vel aer a sole ꝑcussus) noctē inquā .i. peccatū. nos ꝑ abstinentiā vicio (rum) mūdi .i. p̄sentis seculi. purifi cati. canamus gloriā .s. sempiternā ipsi. supple christo. & qr nox recessit & dies venit. referamus gloriā deo. & hoc de iure.

[Page] Deo patri sit gloria eius (que) soli filio / cum spiritu paraclyto / & nunc & imꝑpetuū.

¶Refer [...]mus gloriā deo. & hoc de iure. dico. qr tot & tāta ꝯtulit nobis qr morte sua liberauit nos & ad vltimū nos in filios adoptauit ¶Cōst. Gloria .i. laus sit deo patri. (que) ꝓ & & sol [...] filio eius .s. iesu christo. & hoc cū spiritu paraclyto .i. ꝯsolatore Spūsscūs enī ꝯsolator dr̄ .i. aduo catus primus. ideo. qr discipulo (rum) corda q̄ fuerāt mesta de morte christi. reddidit ꝯsolationi. (& nūc .i. in presenti. & imꝑpetuū .i. sine fine. Amen.

Unc sancte nobis spiritus / vnū patri cum filio dignare prōptus ingeri nostro [...]fusus pectori

¶Materia huius hymni est deprecatio spūsscī. vt dignetur in pectore nostro descendere. quam scilicet deprecationē facimus in hora tercia. In hora eni tercia peccauit adam ꝓthoplastus in paradyso. ꝓpter qd peccatū inde eiectus est. ideo facimus hāc orōem. vt sicut ab adam per suggestionē diaboli seꝑatus est. ita ꝑ eius correctōnē nostro pec [...]ori in­geri dignet. vt sicut inflāmauit apostolos de spiritusancto ī hora tercia. sic dignet etiā ingeri in cordibus nostris vel infundi vt mereamur verū deū laudare. & hoc est quod dicit. ¶Construe. O tu sanctespiritus. scꝪ existens vnū .i. idem essentia. patri .s. deo cā filio .i. Iesu christo. dignare ꝓmptus .i. paratus vel benignus. ingeri .i. infunde vel immitti nobis. supple hominibus. nunc & in pn̄ti tempore. & hoc dico (supple tu sancte spūs existens ꝓfusus nr̄o peccatori. Id est. vt infundas nobis spm̄scm̄ vt simus repletispūscō. vt ꝯsequamur remissionē peccato (rum). ꝑ eum qui est vnus cum patre & filio in essentia vel in potestate. Unū enī dicit per quandā essentiā triū ꝑsona (rum). vnū enī ꝑtinet ad substantiā & nō ad per­sonam. & hoc est quod dicitur. Unū patri cū filio

Os lingua mens sensus vigor cōfessionem ꝑsonet / flāmescat [...]gne charitas accendat ardor proximos.

Os & lingua ꝑtinent ad corpus. mens vo ad animā. & sensus ad vtrū (que) ꝑtinet. Et similiter eodem mō spūsscūs ꝑtinet ad vtrū (que) .s. patrē & filiū. qr ꝓcedit ab vtro (que). & tn̄ nōsunt tres dij. sed vnus est deus. ( (sm) secundum Atha­nasium in symbolo. ¶Et nota ꝙ in sole tria sunt. scꝪ sphera. claritas. & calor ipsius. sicut enim sphera solis naturaliter splendens est & calens. sic summus pater naturaliter sapiens & amans est. Et sicut sphera solis & splendor & calor nō sunt tres soles sed vnus sol. sic summus pater & sapientia & amor eius. nō sunt tres dij. sed vnus deus. ¶In sphera solis ignea. patrē intelligere debemus. in splēdore filiū. in calore spm̄sanctū. ¶Construe Os lingua .i. corpus. & mens .i. aīa. sensus .i. vter (que) scꝪ tam corpus (quam) aīa. vigor .i. virtus. ꝑsonet .i. credat vel ꝯfiteatur. ꝯfessionem▪ [Page xi] i▪ trinitatē .s. patrē & filiū & spm̄scm̄. esse vnū deū) amor deī & ꝓximi. flammescat .i. ardeat in nobis. igne .i. spūsctō. ardorsue charitatis accēdat .i. illuminet spūali amore. ꝓximos .i. amorem dei desiderantes

Ector potēs verax deus / qui temperas rerum vices / spendore mane instruis & ignibꝰ meridiē

¶Materia huius hymni sumitur ꝯtra qualitates aeris. ex hoc sci [...]icet ꝙ maximus calor solet esse aliquando in meridie. Et qn̄ (que) solet noceri corpori. Un̄ deū rogare debemus vt in nobis extinguat flāmas vicio (rum) nostro (rum). et tribuat nobis suā charitatem in cordibus nostris. & non solū in hora tercia deū rogare debemus. sed etiā in sexta [...]ora. in qua adam eiectus fuit de paradyso ꝑ suꝑbiam suam. vt inde ꝑ transgressionē fuit eiectus illuc redeamus ꝑ bonam oꝑationem christo annuente. q ⁱ eadem hora in cruce positus fuit. mortem ꝓ nobis passus. Et hoc innuit gregorius cū dicit. ¶Construe. O tu rector .i. o deus q ⁱ regit oīa potens. id ē qui potes omnia facere que velis. qr manus tua .i. potētia. qr in ea oīs potestas et fortitudo. verax deus qui nun (quam) mentiris. quia tuipse es veritas. et verax es in verbis et ꝓmissis tuis que nun (quam) fallunt. qui tem­peras. id est moderas. vices. id est vicissitudines re (rum). et tu instruis. id ē decoras. mane .i. homīes incipientes bona oꝑa facere. splendore solis .i. lumine christi q ⁱ est verus sol iusticie. et instruis meridiē .i. hoīes qui in bonis oꝑibus ꝑseuerāt. ignibus .i. charitate inflāmata.

Extingue flāmas litiū aufer calorem noxiū / confer salutem corpo (rum) / veram (que) pacem cordiū

¶Construe. Extingue .i. remoue. flāmas .i. calores & estuationes. litiū i. mūdana (rum) temptationū. Uel extingue flāmas .i. mortifica in nobis ar­dores. litiū .i. libidinis & ꝯcupiscentie. Uel litiū .i. odio (rum) & discordiarum. [...]ufer calorem noxiū .i. remoue ī nobis amorē & appetitū noxia (rum) re (rum). qr tu bonus calor exn̄s & sol vite eterne. ꝯfer .i. don [...] nobis salutē corporū. (que) ꝓ &. ꝯfer verā pacem .i. securā tranq ⁱllitatē. cordiū .i. anima (rum).

Erū deus [...]erax / vigor immotus ī te ꝑmanēs / lucis diurne tempora successibus determinās

¶Materia huius hymni est. ꝙ nō solū in hora sexta dep̄candus & laudandus est deus. sed etiā in nona hora. in qua christus post (quam) aīam suā patri cōmendaueratspm̄ emittēs migrauit de hoc mūdo. vt possumus transire de vicijs ad virtutes & bonas oꝑationes. ¶Construe. O deus [...]enax (a teneo es. ere. q ⁱ creando oīa tenes sub potestate tua & pietate.) vigor .i. virtus re (rum) ꝑmanens in te immotus .i. nō variabilis. qr nun (quam) in seipso mouetur. determinās .i. diuidens tempora. lucis diurne .i. quoti diane. successibus .i. quibus [...]ibet distinctionibus.

[Page] Largi [...]e clarum vespere quo vita nus (quam) decidat / sed premiū mortis sacre perhennis [...] gloria.

¶Construe. Et qr hoc facis) Largire .i. concede clarū vespere .i. finem nostre vite & exitum. quo .i. prout. nostra vita nus (quam) decidat .i. nō cadat in aliquo graui peccato. sed ꝑhennis gloria scꝪilla que est sine peccato scꝪ premiū mortis sacre. instet ꝑ remissionem peccato (rum) nostro (rum)

Ucis creator optime lucem dierum proferens primordiis lucis noue / mūdi parans originem

¶Materia huius hymni est inuocatio quā facit beatus gregorius ad dn̄m. vt sicut precepit mane iunctū vesperi vocari diem. vt ita exaudiat preces nostras & cōmendat diem dn̄ [...] cum ꝑ opus qd in eo factū est & in eodē die fecit lucem q̄ causat diē. & idcirco dixit. Fiat lux & facta est lux ¶Construe. O optime creator lucis .i. filij tui vel angelo (rum). ꝓferens .i. tribuens lucem .i. filiū tuū. dierū .i. apostolo (rum) tuo (rum) (qui dies vocantur) parans originem. scꝪ qn̄ dixisti. Fiat lux .i. initiū noue lucis. primordijs. mūdi .i. apostoli (qui lux interp̄tantur. Un̄ dr̄. Uos estis lux in ista vita. illustrantes oīa. Uos estis salterre condientes mo (rum) temperantiā. Ips [...] enī apostoli pastores sunt populo (rum) omnis conseruantes.

Qui mane iunctum vesperi / diem vocari precipis / tetrum cahos illabitur / audi preces cum fletibus.

¶Construe. Et qr tu precipis mane iunctū vesperi vocari diem .i. diē & noctē (qui est dies naturalis) Un̄ dr̄ Genesis primo Factū est vespere & mane dies vnus. Uel aliter. Tu qui precipis mane iunctum vesperi. vocari diem .i. dietam iunctā carni nostre (que obscura est) vel vesperū vocari diem .i. christum (qui est verus dies. tetrum cahos .i. nox & pec­catū. & obscuritas vic [...]o (rum) illabitur. id est cadit in nos. & ideo audi p̄ces nostras cum fletibus .i. cum desiderijs lachryma (rum)

Ne mens grauata crimine vite sit exul munere / dū nil perhenne cogitat / sese (que) culpis illigat.

¶Dico audi preces nostras & quare. Ne mens .i. anima nostra sit gra­uata .i. ponderata crimine .i. peccato vicio (rum). sit exul .i. priuata munere .i. dono eterne beatitudinis. vite .i. christi (q ⁱ ē vera vita oim hoīm) dū nil ꝑhenne cogitat .i. ꝑpetuū. (que) ꝓ & illigat .i. illaqueat. sese culpis .i. peccatꝭ

Celo (rum) pulset intimū vitale tollat premiū / vitemus omne noxium / purgemus omne pessimū /

¶Ergo & nos debemꝰ acciꝑe xp̄m vel eternā beatitudinē. & vt hoc fiat [Page xii] ¶Mens pulset .i. inquirat. intimū celo (rum) .i. christū vitale p̄miū .i. eternā beatitudinē. g vitemus om̄e noxiū .i. oē peccatū. ( (quam)tū ad corpus) & purgemus .i. emendemus oē pessimū .i. oē peccatū ( (quam)tū ad animā.)

Ndrea p [...]e sancto (rum) piissime / obtine nostris erratibus veniam / vt q ⁱ grauamur sarcina peccaminū / subleua tuis intercessionibus.

¶Construe. O andrea pie .s. apostole xp̄i. mitissime sancto (rum) .i. mitis et benigne suꝑ oēs sanctos. obtine .i. impetra veniā .i. i [...]dulgentiā nostris erratibus .i. delictis siue peccatꝭ. vt ꝓ &. subleua .i. sursum leua (erigēdo mentē nostrā ad christū) tuis intercessionibus .i. orōn [...]us. q ⁱ grauamur i. deprimimur. sarcina .i. pondere. peccaminū .i. peccato (rum) seu vicio (rum)

O thoma christi perlustrator lateris / ꝑ illa sancta te rogamus vulnera / q̄ mūdi cūcta diluerūt crimina / nostros reatus terge tuis precibus

¶O scē thoma aple ꝑlustrator .i. inq ⁱsitor. lateris .i. vulneris. xp̄i. & nos rogamus .i. dep̄camur. te .s. thomā. ꝑ illa scā vulnera. q̄iscilꝪ vulnera. di­luerūt .i. deposuerūt. cūcta crimina mūdi .i. mundato (rum). terge .i. absterge vel mūda. nostros reatus .i. nostras culpas. tuis p̄cibus .i. orōmbus

¶Iam bone pastor petre &ceta. req ⁱre ī / aurea luce. Mathia iuste duodeno solio residens sorte / nos a cūctis sordibꝰ solue peccati / noue lucis gaudiis quo ꝑfruamur tuis sanctis precibus.

¶Construe. o Mathia iuste apostole dn̄i. tu residens .i. sedens. sorte .i. ꝑ sortem. duodeno solio .i. duodecima sede aplo (rum). [...]lue .i. absolue nos .s. hoīes. a cūctis sordibus .i. oībus peccatis. quo ꝓ ut. vt ꝑfruamur. tuis sctīs p̄cibꝰ .i. ꝑ tuas scās p̄ces. gaudijs .i. leticijs. noue iucꝭ .i. etne vite.

Battholomee celi sydus aureum: millies supra celi iubar radians / erige mentes nostras celo turbidas: egras (que) nostras sana conscientias.

¶O bartholomee aple aureū sydus .i. p̄dicator fulgens ꝑp̄dicationē. celi .i. celestis regis. tu radians .i. splendens millies. supra iubar .i. clari tatē celi. erige .i. subleua. nr̄as turbidas mētes .i. viciosas siue vexatas celo .i. ad celū. & sana .i. mūda. nr̄as egras ꝯscīas .i. infirmas ꝑ peccata.

[Page] Mathee sancte bino polles munere sedulis Iesum interpella questibus / vt nos in mūdi gubernet turbinibus / ne post eternus sorbeat interitus.

¶Construe O scē mathee. tu dico pollens .i. splendēs. bino munere .i. qr fuisti apls & euāgelista. interpella .i. dep̄care iesum .i. xp̄m dn̄m nr̄m sedulis .i. deuotis· questibꝰ .i. orōnibus. vt .s. iesus gubernet .i. regatnos s. christianos. in turbinibus .i. vexationibus. mūdi. scꝪ huius. ne ꝓ vt nō eternus interitus .i. infernus. sorbeat .i. strangulet nos. post. scꝪ mortem

Bina celestis aule luminaria iacobe necnō iohānes theologe / poscite nobis veniā rogantibus quam venit christus dare miseris.

¶O iacobe aple dei. necnō .i. insuꝑ iohānes aple theologe .i. p̄dicator vbi dei. vos dico bina lumīaria .i. bine claritates. celestis aule. poscite i. optando obtinete. nod rogātibꝰ .i. dep̄cātibꝰ veniā .i. indulgētiā pctō (rum) quā veniā. xp̄s vēit d celo ī mūdū. dare grat [...] .i. ex gr̄a. miserꝭ pctōribꝰ

Beate symon & thadee inclyte cernite nostros gemitus cūlachrymis / qui (que) ꝑ lapsū meruimus barat (rum): per voscelo (rum) mereamur aditum.

¶Cōstrue. O beatesymon aple. & o thadee inclyte .i. nobilis apostole. cernite .i. ꝯsiderate. nr̄os gemitus .i. lamentatōes cū lachrymis. (que) ꝓ et. & nos q ⁱ meru [...]mus baratrū .i. infernū. ꝑ lapsum .i. ꝑ peccatū. nos mereamur .i. valeamus habere. ꝑ vos .s. aplos. aditū .i. introitū celo (rum)

Ancte dei preciose ꝓthomartyr stephane / q ⁱ in virtute charitatis circūfultus vndi (que) dn̄m pro inimico exorasti populo.

¶Cōstrue. O scē stephane p̄ciose ꝓthomartyr .i. primus martyr dei. q ⁱ s. stephanus circūfultꝰ vndi (que) .i. oī tꝑe .i. ī corꝑe & aīa. vtute charitatis i. diuini amoris. tu exorasti .i. dep̄catus fuisti dn̄m iesum xp̄m ꝓ populo in [...]mico .s. hoībus te lapidātibus. dicēs. (dn̄e ne statuas illis hoc pctm̄.

Fūde p̄ces ꝓ deuoto tibi nūc collegio vt tua ꝓpiciatꝰ interuētu dn̄s nos purgatos a pctīs iūget celi ciuibꝰ

¶Cōstrue. o tu stephane. funde p̄ces .i. orōnes deo ꝓ collegio .i. socie­tate [Page xiii] vl ꝯgregatiōe deuoto .i. simplici. tibi .s. stephane. nūc .i. ī isto tꝑe seu mūdo. vt ꝓ ꝙ. dn̄s iesus xp̄s ꝓpiciatus .i. misericordia motꝰ. tuo interuentu .i. auxilio. iūgat .i. iūgere velit vel associare nos .s. purgatos. id ē. mūdatos. a peccatis .i. vicijs. ciuibus celi .i. spiritibus celestibus.

& corōe q̄ nitescis almꝰ sacri noīs / nos q ⁱ tibi famulamur fac ꝯsortes fieri / & exꝑtesdire mortis ī die iuditii

¶Et tu existēs almus .i. scūs. fac nos .s. hoīes deuotos tibi. q ⁱ famula­mur .i. seruimꝰ cū deuotiōe. fieri ꝯsortes. .i. participes corone sacri noīs. q̄ .s. c [...]rona. nitescis .i. splendes. & fac nos fieri expertes .i. nō participes dire .i. crudelis. mortis .s. eterne. in die iudicij .i. in extremo iudicio

Glīa & honor deo vs (que)quo altissimo / vna prī filio (que) inclyto ꝑaclyto cuilaus ē & potestas ꝑ eterna secula

¶Gloria & honor. sint vs (que) quo .i. vndi (que). altissimo deo. vna .i. pariter. patri .s. in diuinis. (que) ꝓ &. et filio .i. nato. inclyto paraclyto .i. spūisancto. cuī laus est & potestas. ꝑ eterna secula .i. eternaliter. Amen.

Hriste redēptor omniū / ex patre patris vnice: solus ante principiū natus ineffabiliter

¶O xp̄e redēptor .i. saluator oīm. o vnice .i. fili patrꝭ natꝰ .i. ꝓcedēs ex patre .i. a pr̄e solus ineffabiliter an̄ principiū .i. sine principio. qr eternus

Tu lumen tu splendor patris / tu spes ꝑhennis oīm / intende quas fundūt p̄ces tui ꝑ orbem famuli /

¶Tu xp̄e es lumē mūdi. & tu es splēdor .i. glia pr̄is. et es ꝑhēnis spes s. eterna. oīm .s. xp̄ifideliū. intende .i. exaudi p̄ces .i. orōnes q̄s tm famuli i. deuoti. fundūt .i. emittūt vel orant. ꝑ orbē .i. ꝑ totū mūdum.

Memento salutis auctor ꝙ nostri quondā corporis ex illibata virgine / nascendo formā sumpseris

¶O auctor .i. factor. salutꝭ memēto .i. recordare. ꝙ ꝓ qr. tu sumpseris .i. assūpseris. quondā .i. olim. formā .i. figurā nr̄i corꝑis .s. hūani. & hoc dico nascendo .i. ꝓcedendo. exillibata .i. incorrupta. virgine .s. maria.

Hic presens testatur dies currens ꝑ anni circulum. ꝙ solus a sede patris mūdi salus adueneris

¶Hic pn̄s dies testat .i. testimoniū ꝑhibet. dies dico currēs .i. trāscurrens ꝑ circulū .i. reuolutionē anni. ꝙ ꝓ qr. tu solus .i. cū nullo alio adue­neris .i. aduenisti. a sede patris. in diuinis. salus mūdi .s. huius.

[Page] Hunc celum terra hūc mare / hūc omne qd in eis est auctorem aduentus tui laudat exultans cantico.

¶Construe Celum .i. spūs celestes. hūc autorem. terra (supple. laudat hūc. mare .s. laudat. hūc. oē qd est .i. existit. ī eis (celo & terra & mari) laudat auctorē. oē scꝪ exultās .i. gaudens. cantico tuī aduētus .i. tue laudis

Nos quo (que) qui sancto tuo redēpti sumus sanguine ob diem natalis tui hymnū nouū cōcinnamus

¶Construe. Quo (que) ꝓ &. & nos quisumus redempti .i. liberati. tuo sctō sanguine. cōcinnamus .i. simul cantamus. nouū hymnū .i. nouū canticū. laudis. ob diem .i. ꝓpter diem. tui natalis .i. tue natiuitatis

Omno refectis artubꝰ / spreto cubili surgamꝰ: nobis pater canentibus / adesse te deposcimus

¶Materia huius hymni est ꝙ debemus surgere de lecto .i. peccato. & dep̄cari deū vt dimittat nobis pctā. scꝪ pn̄tia p̄terita & futura. Faciēdo inuocationē ad deum s [...]c ¶Construe. O deus pater refectis artubus .i. sensibus nr̄is repletis. somno .i. mūdana cogitatōne. surgamus spreto cubili .i. ipsa delectatōne. qr post (quam) fuerint mēbra nr̄a refocillata somno & reꝑata vtute. debemus ad dei seruiciū festinare. & tūc deꝰ aderit nod deposcimus .i. dep̄camur te adesse .s. pn̄tem nobis canētibꝰ .i. laudātibꝰ

Telingua primū ꝯcinnat / te mentis ardor ambiat / vt actuū sequentiū ▪ sancte sis exordium.

¶Et ideo non solum corde. sed etiā lingua te deprecamur. o dn̄e. & hoc lingua nr̄a concinnat .i. laudet te. primū .i. maxime▪ suꝑ oīa. ardor .i. amor mētis nr̄ [...] ambiat .i. desideret te (ad q ⁱd) vt tu scē pater sis exordiū .i. principiū. nr̄o (rum) actuū seq̄ [...]tiū (vt oīs nr̄a actio a te incipiat sꝑ. & ꝑ te finiat.

Cedant tenebre lumini / et nox diurno syderi / vt culpa quā nobis intulit / lucis labescat munere.

¶Construe. Tenebre .i. pctā. cedāt .i. locū dent. syderi .i. xp̄o. & nox. id ē [...]ordes peccato (rum). supple cedat. diurno syderi .s. xp̄o. vt culpa .i. peccatū. quam intulit nobis .s. dyabolus. labescat .i. euanescat. munere .i. gratia. lucis .i. christi vels pūssancti. (facit repetitionem

Precamur idem supplices / noxias vt omnes amputes / & ore te canentiū lauderis imꝑpetuū.

[Page xiiii]¶Nos supplices .i. hūiles. p̄camur idē .i. illud. vt amputes .i. auferas. oēs nox [...]as .i. pctā. vt lauderis imꝑpetuū. ore canen [...]ū .i. laudantiū te.

Plendor paterne glorie / de luce lucē ꝓferens: lux lucis & fons luminis / dies diē illuminās.

¶Materia huius hymni est patris & filij & spūsscī. credulitas. & ꝙ tm̄ pater sit in filio. & filius in patre. & spūsscūs ꝓcedēs ab vtro (que). Et ꝑ istā credulitatē roga [...]us ipsum vt ꝯfirmet .i. ꝯcedat nobis gratiam. & vt sit nobis cibus & potus ī celesti pr̄ia. ¶Cōstrue. O xp̄e q ⁱ es splendor paterne glorie .i. pr̄is tui celestis qr christus ꝑ patrē suū glorificat) ꝓferēs lucem .i. spm̄scm̄. de luce .i. de patre. vel ꝓferens .i. manifestans. lucem .i. teipsum eternā lucem venientē in hunc mūdū de luc [...] paterna. O lux i. filius lucis .i. patris. & fons .i. origo luminis .s. spūssancti. & .s. tu es dies illuminās diem .i. illos quos predicatione aplo (rum) vis illuminari.

Uerus (que) sol illabere / micans nitore perpeti: iubar (que) sanctispiritus: infunde nostris sensibus

¶Construe. Et tu o christe q ⁱ es verus sol. illabere .i. descende. micans nitore ꝑpeti .i. ꝑpetuo lumīe vtutū. & infunde .i. īmitte. iubar .i. splēdorē spūssctī. nr̄is sensibus .i. mētibus. vt nō solū vocemus te filiū. sed patrē.

Uotis vocemus te patrem perennis glorie / patrem potentis gratie / culpam releget lubricam

¶Et nō solum dicimus te filiū. sed votis vocemus .i. cognoscamus. te patrem ꝑennis glorie .i. ꝑpetue. qr infinita erit. Et qr vocemus te. vt pater potentis glorie. releget .i. recolligat vel mittat in exiliū. culpā lubricā i. libidinē. que facit hominē cito labi de bono ad malum.

Informet actus strenuos dentē retund [...]t inuidi: casus fecundet asperos / donet gerendi gratiam.

¶Dixi vt inuocemus. vt pater informet .i. cōponat. actus strenuos .i. honestos. scꝪ bonas operatōes. & rotūdet .i. frangit. dentē .i. fortitudinē mūdi .i. diaboli. Et quēadmodū aliq̄s mordet es cā. ita diabolus mordet & seducit christianos sustigādo eos ad mala oꝑa. & fecūdet. id est. faciat ꝓsperos. casus nr̄os asperos. scꝪ castigando nos sepissime f [...]ciāt fecū ­dare) xp̄s donet nobis gratiā gerendi .i. patiendi eosdē casus asperos.

Mentem gubernet & regat casto fideli & corpore / fides calore ferueat fraudis venena nesciat.

[Page]Modo conuertitse ad fideles (q̄s [...] diceret) merito filius dei infundit nod iubarscīspūs. qr ille multū vtilis est nobis. vt gubernet .i. regat & disponat mentē .i. animā nostrā. eam castā ꝯscruando & in fide catholica. fideli corꝑe .s. scē ecc [...]esse. vt fides nr̄a ferueat .i. ardeat. in calore .s. charitatis. vel amore spūsscū. & nesciat .i. ignoret. venena .i. hereses. fraudis .i. ma­ligni spūs.

Christus (que) nobis sit cibꝰ / potus (que) noster sit fides / leti bibamus sobriam ebrietatem spiritus.

¶Ut mens sit nescia fraudis. christus sit nobis cibus .i. p̄dicatio dei q̄ satiat nos in charitate & in dilectōne ꝓximi. vt cibus satiat corpꝰ. & hac ita comestione .i. p̄dicatōne. habeamus potū .i. fidē. ¶Construe (Fides est charitas p̄dicatōis) (que) ꝓ &. & xp̄s sit cibꝰ celestis. & fides scꝪ catholita sit noster potus. leti .i. alacres vel hilares. bibamus sobriā ebrietatē. scꝪ infusionē spūssci. vt nos seruet a pctō. Ebrietas enī spūs est sobria. id ē. modesta & tēperata. qr homīes inflāmat amore dei & reseruat a peccato qr sicut ille q ⁱ ebrius est. vino oīa tradit obliuioni. nec recordat quic (quam). sic qui plenus est spūscō vel gratia spūsscī oīa mūdana obliuis citur

Letus dies hic transeat / pudor sit vt diluculū: fides velut meridies crepusculū mens nesciat.

¶Cōstrue. Hic dies .i. pn̄s vita. letus trāseat .i. exterminet. qr letꝰ dies scꝪ xp̄s veniet ad nos. & pudor .i. castitas seu vere cundia sit. vt diluculū i. vt aurora luceat. fides sit velut meridies .i. ferueat amore spūsscī. quia meridies feruet. & mens crepusculū nesciat .i. peccatum ignoret. ( qr crepusculū est inter diem & noctem

Amor cursus ꝓuehit aurora totus prodeat: in patre totus filius et totus in verbo pater.

¶Amor .i. pater ꝓuehit cursus .i. ducit filiū suū ad ista inferiora. aurora ꝓdeat .i. manifestet totꝰ .s. in substātia deitatꝭ. qr filiꝰī substātia deitatꝭ totus est in pr̄e. & pr̄ totus est in vbo .i. in filio. qr totus vnus est deus.

Mmense celi cōditor / qui mixta ne cōfunderet / aque fluenta diuidens / celum dedisti limitem.

¶Materia huius hymni est. vt hoīes diuidāt se a malis oꝑibus. & adhereāt bonis. qr quē admodū xp̄s aq̄s ab aquia in secūda feria seꝑauit partē in terra relinquēdo. & partē in celo attrahendo ꝓpter nimietatem aque. & hoc ideo. qr terra ꝯfusa erat & vt calor solis dissiparet res mun­danas. ita intendit diuidere mētes nr̄as a malis oꝑibus ¶Sed q̄ritur [Page xv] cur partē attulit ad celū. Dicit ꝙ ꝓpter elemētū ignis. qr nisi autor nature interposuisset aliqd elemētū. terra nō ita leuiter posset inhabitari. Et si q̄ratur q̄liter aque manēt suꝑ ignē [...] Dr̄ ( (sm) secundum Augꝭ) ꝙ fortitudo ignis. aquā coagulat & coartat. Si q̄rit. si celū mobile. est rotūdū qūo aque manēt sursū. Dic ( (sm) secundum Ambro.) qr multa corꝑa exteriꝰ sūt rotūda q̄ interius sūt q̄drata. & sic forte pōt esse celū. Celestes nā (que) nature igne esūt vn̄ sp̄ [...] dr̄ purus ether. qr rogus .i. ignis nisi vnda suꝑtor & inferior tēperaret totā terrā intēderet & ruptā in puluerē dissiparet. ¶O christe immēse .i. sine mēsura. conditor celi. qui es diuidēs fluenta aque .i. aq̄ (rum) cursus. ne mixta .i. cōfusa. cōfunderet .i. destrueret suꝑ faciē ter [...]e .i. cōfusionē faceret. celū dedisti limitē .i. terminū inter aquas suꝑiores & inferiores.

Firmamus locū celestibus simul (que) terre riuulis / vt vnda flāmas temperet terre solū ne dissipet.

¶Cōstrue. Tu es firmās locū. scꝪ inter aquas celestes. & inter aquas terrestres. celestibus .i. angelis. aquis & simul riuulis terre .i. fluminibꝰ vel peccatoribus. vt vnda .i. aqua. temperet .i. moderet. flāmas .i. ignem firmamenti. ne flāme dissipent solū terre .i. soliditatē terre

Infunde nūc piissime / donū ꝑennis gratie: fraudis noue ne casibus [...] nos error attulit vetus.

¶O pijssime pr̄infunde nūc .i. in pn̄ti vita. donū ꝑennis gr̄e .i. spūsscī ne error vetus .s. idolatrie. vl originale pctm̄. atterat .i. ꝯterat nos casibꝰ noue fraudis .i. heresis. diaboli. Nouū dr̄ originale. qr primū erat pctm̄.

Lucē fides inueniat sic luminis iubar ferat / hec vana cuncta terreat hanc falsa nulla comprimat.

¶Construe. Fides nr̄a inueniat lucem. scꝪ tuam. o tu xp̄e. & inueniendo ferat iubar .i. splendorem spūsscī. luminis .i. xp̄i. & ferēdo iubar. tribuat se nobis. hec scꝪ fides. terreat cūcta vana. id ē. cūctā prauitatē hereticā nulla falsa cōprimat .i. deprimat. hanc scꝪ fidem

Onsors paterni luminis lux ipse lucis et dies: noctē canēdo rumpimus / assiste postulātibus.

¶Materia huius hymni est sutre c [...]io noctis. quia sicut nos surgendo rumpimus noctem. ita dn̄s noster Iesus christus surgēdo rupit mortē id est. vicit peccatū. vel sicut dies adueniens. noctis vmbras effugit. sic e [...]iā adueniente vero lumine. scꝪ christo. victo (rum). id est peccatorum. tenebras compulit. & sic totum mūdum illuminauit

[Page]¶Construe. O christe ꝯsors .i. equalis vel ꝯscius eius nature. quia est pater. qr vnū est lumen patris & filij & spūssancti. paterni luminis. O tu christe. tu es lux .i. filius lucis .i. dei patrꝭ. & dies die (rum) oīm. luminū. rum pimus noc [...]em .i. delemus peccatū. canendo .i. psallendo vel laudādo te [...]ideo assiste .i. subueni. postulantibus .i. petentibus te. cū precibus.

Aufer tenebras mentiū / fuga cateruas demonum: expelle somnolentiā / ne pigritantes obruat.

¶Construe. O dn̄e iesu christe. aufer .i. remoue. tenebras .i. ignorātias mentiū. scꝪ nostra (rum). fuga cateruas demonū .i. acies maligno (rum) spirituū. expelle .i. reijce. somnolentiā .i. anime pigriciā. ne illa somnolentia. id ē. peccato (rum) dormitio. obruet .i. precipitet. pigritātes .i. in peccatis perma nentes.

Sic christe nobis omnibus indulgeas credentibus / & prosit exorantibus / qd precīnentes psallimus.

¶Construe. Sic .i. taliter. o christe indulgeas .i. miserearis oībus cre­dentibus nobis. vt qd p̄ cinnentes .i. laudantes psallimus .i. laudamus scꝪ ore & corde. qr vt prosit exorātibus .i. ꝓficiat nobis dep̄cantibus.

Les diei nūcius / lucē ꝓpinquā precipit: nos ex citator mentiū / iam christus ad vitam vocat.

¶Materia huius hymni est exhortatio christi ad nos. vt surgamus a vicijs & adhereamus vtutibus & premittit exemplū de gallo. Sicut enī galli cantus nos excitat vel vocat lucente die. sic christus excitat men­tes nostras & vocat nos ꝑ scripturas sacras. p̄nūcians ꝙ est venturus iudicare suꝑ iustos & iniustos. Un̄ bn̄ dr̄. Surgite & vigilate. qr nescitꝭ diem ne (que) horam &c̄. ¶Cōstrue. Ales .i. gallus nūcius diei. precipit .i. p̄dicit. lucem .i. diem nobis ꝓpinquā. christus excitatormentiū .s. nr̄a (rum). vocat nos iam ad vitam .i. nūc vocat nos ad se.

Auferte clamat lectulos / egros sopore desides: casti (que) recti ac sobrii / vigilate iam sum proximus.

¶Construe Christus clamat .i. vocat. & precipii nobis. auferte .i. relin­quite. lectulos. o desides. o pigri (supple reliquite) lectulos egros. id est carnalitates. sopore .i. peccato. & vigilate. casti .i. non petulantes. recti . [...]. nō tortuosi. sobrij .i. nō ebrij. (et merito hec facere debetis. qr .s. ego xp̄s) iam proximus sum vobis .i. ꝓpinquus. Uel (sm) secundum aliā litterā. O casti. scꝪ anima & corpore. & o recti. verbo & opere. & o sobrij. id ē. temperati cibo & potu. vigilate. qr iam sum ꝓximus

[Page xvi] Iesum sciamus vocibus / flentes precātes sobrie / in tenta supplicatio dormire cor mūdum vetat

¶Construe (Et qr christus est ꝓximus) o fratres sciamus .i. cognosca mus. iesum .s. flentes .i. tristantes. & precantes. illum sobrie .i. sine oī fedi tate. quia intenta supplicatio. id ē. assidua deprecatio. vetat cor mundū. dormire .i. permanere. in peccato.

Tu christe somnū discute / tu rumpe noctis vincula tu solue peccatū vetus / nouū (que) lumen ingere.

¶Construe. O tu christe discute .i. dissipa vel diuide. somnū .i. peccatū seu diabolū. ne nos decipiat. & tu rumpe .i. diuide. vincula noctis. id est. laqueos diaboli vel penas inferni (que dicūtur nox) vt nos nō decipiāt o homo. tu solue peccatū vetus .i. originale. & ingere .i. immitte. nouū lu men .i. spiritūsanctū (qui merito dicitur nouū lumen. qr eijciendo vetera a nobis. nos renouat nouis)

Elluris ingens ꝯditor / mūdi solū qui eruens: pulsis a [...] (que) molestiis / terrā dedisti immobilē.

¶Materia huius hymni est deprecatio quam facimus ad deum. quia sicut deus pater fecit celū & terram & diuisit suꝑiora ab inferioribus. ita sua pietate. nostra peccata dimittit. Et sicut dedit terrā immobilem. vt daret fructum gratum. ita facit membra nostra acceptabilia ad fructifi candū & seruiendū sibi. ¶Construe. O ingens .i. magnus. conditor tel­luris .i. factor totius orbis. qui eruens .i. diuidens. solum mundi. terram ab aquis. scꝪ ab inferioribus & superioribus. at (que) ꝓ &. dedisti terram im mobilem .i. terram stabilem. & hoc. pulsis molestijs .i. elemētis. (q̄ valde molestia erant dum intermiscerentur confusis .i. simul mixtis.

Ut germen aptum ꝓferens fuluis decora floribus: fecunda fructu sisteret / pastum (que) gratum redderet.

¶Construe. Supple terra ꝓferens .i. ꝓducens germen aptum. id est. fructū congruū hominibus. & vt sisteret .i. ꝑmaneret. fecunda .i. fructuo sa. fructu. scꝪ acceptabili. supple illa terra. decora .i. speciosa est. fuluis floribus .i. rubeis & albis floribus. (que) ꝓ &. gratum pastum. id est cibum. seu nutrimentū accaptabile. redderet .i. concederet. tam hominibus (quam) pecudibus. Et ergo oīs hō tenetur summa diligentia ad laudandū deū

Mentis peruste vulnera munda vigoris gratia / vt facta fletu diluat / motus (que) prauos atterat.

[Page]¶Construe. O Christe munda .i. purga. vulnera i. peccata. ꝑuste men tis .i. hominis maculati seu viciati. & hoc dico gratia vigoris .i. mediāte gratia spūssancti. vt diluat. id est. emūdet. facta. id est. malefacta & pec­cata ꝯmissa. fletu .i. cordis gemitu. & atterat .i. auertat & refrenet. prauos motus .i. malas inclinationes ab omni actu illicito

Iussis tuis obtemperet / nullis malis approximet: bonis repleri gaudeat / & mortis actum nesciat

¶Construe. (Supple vnusquis (que) peccator) obtemperet. id est. apiet se & obediat. iussis tuis .i. mandatis vel preceptis tuis. & (supple aliq ⁱs ho mo) nullis malis .i. nō vllis. scꝪ operibus malis. approximet .i. accedat. sed gaudeat .i. letatur. repleri .i. adimpleri. bonis. scꝪ operibus. & nesciat id est. nō cognoscat. actum mortis .i. mortale peccatū. a quo vnusqu [...]s (que) abstinere tenetur

Erum creator optime rector (que) noster aspice: nos a quiete noxia mersos sopore libera.

¶Materia huius hymni est inuocatio auxilij diuini. vt deus dignetur criminibus nostris ignoscere. vt sicut surgimus de lecto & rūpimus no ctem. sic christus rumpat peccata nostra &c̄. ¶Construe. O optime cre ator omniū rerum. & o rector noster aspice nos. & libera a quiete noxia. id est. mala. (quia que carni delectant mala sunt sancte anime) & supple libera nos miseros. sopore. id est. peccato. qr peccando miseri sumus.

Te sancte christe poscimꝰ / ignosce tu criminibus: ad confitendū surgimus / moras (que) noctis rumpimus.

¶Construe. Ideo poscimus. id est dep̄camur te. sancte christe. ignosce id est. parce. criminibus. id est. omnibus peccatis nostris. (& ergo quia peccauimus) surgimus. scilicet de virtute in virtutem. & ad cōfitendum (supple tibi peccata. rūpimus moras. id est. impedimenta. noctis. id est dyaboli.

Mentes manus (que) tollimus / prophetam sicut noui mus / nobis gerēdū precipit / paulus (que) gestis censuit /

¶Construe. nos Tollimus. id est. subleuamus. mentes. id est cogita­tiones. & manus. id est. operationes. sicut nouimus prophetam. scilicet dauid. precipit. id est. iubet. nobis gerendū. id est. faciendū & surgendū noctibus dicens. Media nocte. &c̄. Paulus censuit. id est in scripturis suis▪ indicauit dicens (Hora est iam nos de somno surgere) gestis. id ē. factis suis. (quia Paulus de nocte laborabat. & in die predicabat &c̄. [Page xvii] ¶Et nota ꝙ Paulus plus laborabat ceteris apostolis. qr in nocte co phinos faciebat v [...] victualia habuit. & qd suꝑerat pauꝑibꝰ erogabat.

Uides malū qd gessimus / occulta nostra pandimꝰ preces gemētes fundimus / dimitte qd peccauimus

¶Construe. Et qui es creator omniū re (rum)) Uides malum qd gessimus id est. fecimus. & quia vides. ideo pādimus occulta nostra .i. manifesta mus peccata. scꝪ ꝑ ꝯfessionem. gementes .i. suspirantes fundimus tibi preces. id est. orationes. & ideo dimitte. id est dona. nobis veniā. de hoc quod peccauimus. id est. cōmisimus

Ox & tenebre & nubila / cōfusa mūdi & turbida / [...] intrat albescit polus / christꝰ venit discedite.

¶Materia huius hymni est exclamatio quam facimus ꝯtra diabolū. & imploratio auxilij dei. vt diuersitas peccato (rum) & eorundē enormitas. a nobis recedant. ¶Et nota ꝙ Nox multis modis accipit. Aliqn̄ ꝓ ira aliqn̄ ꝓ tꝑe. aliqn̄ ꝓ obscuritate. aliqn̄ ꝓ dyabolo. Et nota ꝙ ideo noīa ista scꝪ nox tenebre & nubila posuit ad terrendum. qr teneb [...]a (rum) terrores voluit ꝑ illa exprimere. & ideo ¶Cōstrue. O nox .i. o diabole. o tenebre i. peccata. & nubila .i. discordia heretico (rum). & turbida mūdi .i. turbatōnes & seditiones. confusa .i. permixta. discedite .i. recedite. qr sicut nox diem & sicut colūba accipitrem fugit. sic peccatū iusticiā. & diabolus christum fugit.) Recedite inquā & operamini. qr lux .i. christus intrat scꝪ mentes fideliū. polus .i. corpus. albescit .i. nitescit scꝪ bonis operibus. & sic bene & sancte viuendo christus intrat corda nostra.

Caligo terre scinditur percussa solis radio / rebus (que) iam calor redit vultu nitenti syderis.

¶Construe. Caligo terre .i. obscuritas nostra vel secretū hereticorum scinditur .i. diuiditur. & hoc dico. ꝑcussa radio solis .i. diuino verbo. & ca lor .i. vigor spūssancti. qui scꝪ recessit ꝓpter p̄sentiā tenebra (rum). iā redit .i. reuersus est rebus .i. corporibus & animabus nostris. vultu nitenti sy­deris .i. splendore spūssancti. q ⁱ est verus sol.

Te christe solum nouimus te mente pura & simplici flendo & canēdo q̄sumus / intende nostris sensibus.

¶Construe O christe. nos nouimus te solum. seꝪ redemptorē & illumi natorem. ergo te & nō alium. pura mente. & simplici. id est sine hypocrisi. que sumus flendo. scꝪ peccata nostra. & canendo .i. laudendo te. de bene sici [...]s tuis. intende .i. prebe. assensum nostris sensibus .i. intentionibus

[Page] Sunt multa fuscis illita / que luce purgētur tua / tu lux eoy syderis / vultu sereno illumina.

¶Construe. multa .i. multe vtutes sunt illita nobis .i. iuncta vel vncta fuscis .i. nigris coloribus (Fuscus color dr̄ falsus color qui mixtos inter alios colores obfuscat nos) que supple mala. purgentur tua luce .i. tuo splendore. (bene dico) tua luce. qr o tu christe. es lux. eoy syderis .i orien talis. scꝪ patris. & ideo nos illumina. sereno vultu .i. claritate spūssancti.

Eli deus sanctissime qui lucidum centrū policandore pingis igneo / augens decoro lumine

¶Materia huius hymni est laus quā consona voce. scꝪ corde & opere tenemur deo ꝑsoluere. qr ad vtilitatem nostram omnia ꝓduxit. scꝪ celū & terram & multa alia. Nam primo fecit celum & terrā. postea mare. de inde solem & lunam &c̄. Rogamus ergo vt ad brauiū sue remuneratōis omnes (dimittēdo peccata) nos ad sui amoris gratiam faciat ꝑuenire. ¶Construe. o sanctissime deus celi. qui pingis .i. decoras. lucidū policentrū .i. spaciū vel punctū poli. seu zodyacū per quem signa decurrunt ¶Item zodyas. animal interpretat. Centrū vero est medietas sphere. Sed hic posuit centrū ꝓ toto celo.) igneo candore .i. splendore. augens decoro lumine .s. pictura planeta (rum). & diuersa (rum) stella (rum).

Quarto die quiflāmeam solis rotam constituens / lune ministrans ordinem / vagos recursus syde (rum)

¶Construe. Supple tu qui es. constituens totam solis flammeā .i. ardentem quarto die. ¶Notandū ꝙ per quattuor dies mundus sine sole ꝑmansit. qr prima die facta est angelica creatura. Secūda die factū est celū & aer. Tercia die factū est terra & aqua Quarta die factus est sol & luna. Quinta autē die facti sunt p̄isces & aues. Sexta vo die fatta sunt animalia & homīes. Et tu supple es ministrans .i. tribuens. ordinē lune & vagos syde (rum) recursus .i. varios cursus. qr stelle nō semꝑ currūt eodē cursu. vel dr̄ (quam)tū ad planetas. nam planeta (rum) vagus est cursus. qr alius est cursus solis. alius lune. alius syde (rum). &c̄.

Ut noctibus vel lumini direptiōis terminū / primor diis & mensiū signum daret notissimū.

¶Construe. (Et quare fecit deus predicta.) Ut luna daret terminū di­reptionis. id est separationis seu diuisionis. noctibus. vel lumini. id est diei. vt daret notissimū. id est. certissimū signum primordijs. id est. prin­cipijs mensiū. qr mensis habet triginta dies. pa (rum) plus vel minus &c̄.

[Page xviii] Illumina cor hominum / absterge sordes mentium: resolue culpis vinculū euerte moles criminū

¶Construe. (Et quia tu fecisti hec omnia.) Illumina cor hominū. & ab sterge .i. mūda. sordes .i. prauas cogitationes. mentiū. scꝪ nostra (rum). & re­solue vinculum culpis .i. peccatis. et euerte moles criminū .i. magnitu­dines peccato (rum).

Ox atra rerū contegit terre colores oīm: nos ꝯfitentes poscimus / te iuste iudex cordiū.

¶Materia huius hymni est rogare deum vt ipse caliginem mentis & corpor [...]s a nobis expellat. Rogamus etiā in hoc hymno clementiā dei omnipotentis. vt nos defendat & ꝓtegat ab antiquo hoste. scꝪ diabolo. & expellat intrinsecā obscuritatē mentis & corporis. & vt dignetur nobis sui luminis claritatem ꝯcedere. reseruando nos mūdos ab omnibꝰ peccatis. ¶Construe. Atra nox. id est diabolus vel peccatum. contegit. id est. obtenebrat. calores. id est illuminationes. omniū rerum terre. Nam ob hoc nō necesse est nec etiā vtile. ibi morari vbi scimus ꝙ noctis ob­scuritas omnia contegit. calores herba (rum) & ceterarū rerum in suis pro­fundis tenebris obducit & sepelit. SꝪ cū hoc ꝙ nūc lucē syderis habea mus in mente. & hoc in medijs noctibus. id est cum mūdus sedet in tenebris. & plus crescunt incendia carnis. tunc surgamus cōfitentes deū) scꝪ iudicem cordiū nostro (rum). Rogamus ergo iudicem vt auferat a nobis caliginem peccato (rum). & det nobis sue gratie dulcedinem. & ideo nos tibi confitētes peccata nostra. poscimus te. id est rogamus ea que sunt vite scꝪ misericordiā

Tu auferas piacula / sordes (que) mētis abluas / dones (que) christe gratiam / vt ar [...]eamur crimina.

¶Cōstrue. o iuste iudex cordiū .i. aīa (rum) nr̄a (rum). auferas .i. deleas. pīacula s. grauia peccata. & abluas .i. purges. sordes .i. suggestiones diabolicas que pungūt nos. (que) ꝓ &. o christe dones .i. tribuas. gratiā spūsscī (ad qd) vt crimina .i. peccata. arceantur .i. expellantur a nobis

Mens ecce torpet impia / quam culpa mordet noxia: obscura gestit tollere / ette redemptor querere.

¶Dico ꝙ expellant crimina. & quare) qr ecce impia mens .i. aīa peccatrix. torpet .i. pigrescit. quam scꝪ mentē. culpa noxia .i. mala. mordet. id ē. pungit. & mens gestit .i. cupit. tollere .i. depellere ase. obscura .i. peccata & gestit .i. cupit querere te. scꝪ christū. o redemptor .i. saluator.

[Page] Repelle tu caliginē intrinsecꝰ (quam) maxime: vt ī beato gaudeat se collocari lumine /

¶Et qr mens gestit te q̄rere) tu repelle .i. remoue. intrinsecus .i. ex aīa caliginē .i. cecitatē peccato (rum). (quam) maxime .i. p̄cipue. vt ip̄a mens. gaudeat se collocari. in beato lumine .i. in eterna beatitudine .i. regno celo (rum).

Ux ecce surgit aurea pallens fatiscat cecitas: q̄ nosmetipsos ī p̄ceps diu errore traxit deuio.

¶Iste hymnus ꝯtinet in suꝑiori hymno. sed intentio vsus est. nesci [...]Ꝫ oculi peccent. Hic ponit anapestus ꝓspondeo. & spondeus secūdo loco ponit ꝓ iambo. Nox vs (que) mō texit colores terre. (sed) mō discedit. ( qr ecce lux aurea .i. euāgelica p̄dicatio. surgit in corda nr̄a. & ideo omīs cecitas pallens .i. diabolus. fatiscat .i. euanescat. q̄ cecitas. traxit .i. duxit nosmet ipsos in preceps .i. in ruinā vel precipitiū. diu .i. multū. deuio errore

Hec lux serenū ꝯferat / puros (que) nos prestet: sibi nihil loquamur subdolū / voluamus obscurū nihil.

¶Dixit ꝙ lux surrexit. ideo ¶Construe. hec lux ꝯferat .i. donet nobis serenū .i. virtutēs pūsscī. & prestet nos puros .i. mūdos ab ol pctō. sibi .i. ad honorē suū. & hoc sic. loquamur nihil subdolū. id ē deceptoriū. & nihil voluamus obscurū .i. nullū cogitemus peccatū.

Sic tota decurrat dies / nec lingua mendax / nec ma nus oculi nec peccent lubrici / nec noxa corpꝰ inq ⁱnet.

¶Construe. Tota dies .i. tolū tempus vit [...] nr̄e. decurrat sic scꝪ non lo­quendo subdolū. nec lingua mēdax sit .i. nō dicat falsum. nec manus pec cent .i. nō faciant aliqd mali. nec oculi lubrici peccent .s. videndo illicita. nec noxa .i. culpa corruptionis. inquinet vel polluat corpus. scꝪ nostrū.

Speculator astat desuꝑ / qui nos diebus omnibus: actus (que) nostros ꝓspicit a luce vs (que) in vesperum.

¶Et [...]olite peccare. q [...] speculetor .i. dn̄s. astat .i. ꝓspicit nos. desuꝑ .i. d telo. oībꝰ diebꝰ .i. qtidie. (que) ꝓ &. et ꝓspicit .i a longe vidit. nr̄os actus .i. nr̄a oꝑa. a luce prima .i. a natiuitate. & vs (que) in vespe (rum) .i. finē vite nostre.

Agne deus potentie qui ex aquis ortū genus partim remittis gurgiti / partim leuas ī aera

[Page xix]¶In hoc hymno continet opus quod deus fecit in quinto die. qr tunc creauit pisces & aues ex aqua & ipso (rum) que ex aqua fecit misit partē gurgiti .i. mari .s. pisces. et partē leuauit in aera .s. aues. Creauit quo (que) cete grandia. bene dixit (que) eis dicēs. Crescite & multiplicamini & replete aq̄s maris. aues (que) multiplicent suꝑ terrā. et sic pisces et aues orti sunt ex aq̄ (sed) qr aues nō comedūtur omni tēpore sicut pisces qd ideo fit qr aues ꝑ coitū generātur sicut & nos. qd nō est in piscibus. vel qr aues sūt calid [...]o ris nature (quam) pisces Intēdit etiā autor rogare deū. vt nos q ⁱ sumus ab [...]uti & mūdati in sacro baptismate ob originali crimine. sic seruet nos vt ne­sciamus lapsus criminū. & vt dyabolus nō deprimat nos per criminalia peccata. ¶Construe. O deus magne potētie .i. potestatis. qui remittis genus .i. pisces & aues. genus dico. ortū ex aquis. baptismatis. partim [...]urgiti .i. mari. scilꝪ inferno. vt pisces .i. malos hoīes. leuas .i. subleuas partim in aera .i. in regnū celorū. vt aues .i. bonos hoīes. quasi diceret. sicut in aere aues collocasti. ita in celo homines sanctos posuisti.

Dimersa lymphis imp̄mēs / subuecta collo irr [...]gās vt stirpe vna prodita / diuersa rapiant loca.

¶Cōstrue. O tu deus. imprimēs .i. submergēs. diuersa .i. deorsū mersa vt pisces .i. malos hoīes. lymphis .i. aquis īfernalibus. & irrogās .i. sub leuās. subuecta .i. sursū vecta vt aues .i. bonos hoīes. collo .i. capite. ꝓ dita .i. orta. vna stirpe .i. vno baptismate renati. rapiāt .i. accipiāt. diuer­sa loca .i. distinctas mās [...]ones .s. aerē & aquā .i. vitā eternā vel dānationē eternā. Uel diuersa loca .i. varia habitacula ī celo. qr māsiones multe sūt in regno celo (rum) iuxta distinctos gradus beato (rum). qr qlibet sc [...]ō (rum) hominū specialē (hꝪ) habet locū vl gradū letitie ī celo iuxta oꝑasua q̄ fecit ī hoc mūdo.

Largire cūctis seruulis quos mūdat vnda sāguinis nescire lapsus criminū nec ferre mortis tedium.

¶Construe. (Et tu q ⁱ oīa fecisti) largire .i. tribue. cūctis seruulis .i. oībꝰ famulis tuis nescire .i. nō sentire. lapsus criminū .i. casus peccato (rum). que dimissa sunt in baptismo. quos seruulos vnda. id ē effusio. sanguinis tuī mūdat .i. lauat a peccatis. nec ꝓ et nō. et largire seruulos tuos nō ferre. id est nō pati. tedium mortis .i. penam dyaboli.

Ut culpa nullū deprimat nullū leuet iactantia / elisa mens nec concidat / eleuata mens nec corruat.

¶Construe. (Ad hoc largire) vt culpa .i. graue peccatū nō deprimat .i. nō aggrauet vel arguat. vllū .s. christianū. & iactatia .i. suꝑbia de bonis. nō leuet .i. nō extollat. vllū. et mēs .i. anima. elisa .i. lesa a peccato. nō cō ­cidat .i. nō incidat in desperationē. nec ꝓ et nō. mens eleuata .i. inflata ꝑ suꝑbiam. corruat .i. cadat. supple in eternam damnationem.

[Page] Utrinitatis vnitas / orbē potenter qui regis: attende laudū cantica / q ⁱ excubātes psallimꝰ.

¶In hoc hymno hortamur desomno surgere. & medelam vicio (rum) dili­gent q̄rere. Intendit etiā in hoc hymno ipsam trinitatē laudare & inuocare. ꝑ quam mūdus regitur. vt impleat nos suo lumine. vt quicq ⁱd pec cauimus fraude demonū. ipse iesus christꝰ abstergat celitus .i. de celo ¶Construe. O vnitas .i. o sc [...]ēsꝑūs q ⁱ ꝓcedēs a patre & filio. trinitatis scꝪ ꝑsona (rum). q ⁱ regis .i. gubernas. potenter .i. potētia tua. orbem .i. mūdū. attende cantica laudū .i. hymno (rum). que .s. cantica. nos excubantes. id est vigilantes psallimus .i. cantamus

Iam lectulo consurgimus / noctis quieto tempore: vt flagitemus vulne (rum) / a te medelam omniū.

¶Nos ꝯsurgimus iam lectulo .i. ex desidia (Lectus enī dr̄ ab electis & mollibꝰ herbis q ⁱbus antiq req ⁱescebāt) quieto tempore noctis. (& ad qd vt flagitemus .i. rogemus a te medelā oīm vulnerū .i. peccato (rum).

Quo fraude quicquid demonū / in noctibꝰ delinquimus / abstergat illud celitus / tue potestas glorie.

¶Cōstrue. Quo ꝓ vt. & vt potestas glorie tue .i. tue laudis. abstergat. [...]. abluat vel purget. celitus .i. diuinitus. illud supple) peccatū. quicq ⁱd .s. vicio (rum). delinquimus .i. cōmittimus. fraude .i. deceptione. denionū. id ē. diabolo (rum). in noctibus .i. in tenebris vicio (rum).

Nec corpus assit sordidū / nectorpor instet cordium: nec criminis contagio / tepescat ardor spiritus /

Nec corpus nr̄m assit .i. nō fit sordidū .i. pollutū. nec torpor .i. pigricia. v [...] malicia. cordiū .s. nr̄o (rum). instet nod. & ꝯtagio .i. macula criminis. nō assit. & ardor .i. amor seu gratia spūs .s. sancti. nō tepescat .i. nō deficiat in nobis

Ob hoc redemptor quesumus / reple nos tuo lumīe / per quod dierum circulis / nullis ruamu [...] actibus.

¶(Ut amorspūs nō deficiat in nobis.) ob hoc .i. ꝓpter hoc. o redēptor q̄sumꝰ .i. rogamꝰ te. reple nos pctōres. tuo lumīe .i. splēdore. ꝑ qd lumē nō ruamꝰ .i. cadamꝰ. nullis actibꝰ .i. pctīs. circulis .i. reuolutōibꝰ. die (rum).

Terna celi gloria beata spes mortalium / celsi tonantis vnice / caste (que) proles virginis.

[Page xx]¶Materia huius hymni est inuocatio ad xp̄m filiū vginis. vt dignet nobis suā misericordiā tribuere. dexterā porrigere. vt mereamur corroborationē fidei & charitatis obtinere. ¶Construe. O christe tu existēs eterna gloria .s. angelo (rum) & beato (rum) hoīm. vel q ⁱa pater tuus celestis ꝑ te glorificatur. & o beata spes mortaliū .i. christiano (rum) hoīm. & o vnice celsi tonantis .i. celestis patris s in diuinitatē. (que) ꝓ &. & ꝓles .i. fili. caste vgīs scꝪ marie ( s in humanitatē)

Da dexteram surgentibus / exurgat & mens sobria flagrans (que) in laudē dei / grates rependat debitas /

¶Construe. O tu xp̄e. da dexterā .i. auxiliū tuū nobis surgentibus (scꝪ a vicijs. & ita mēs nr̄a .i. aīa nr̄a. sobria .i. abstinēs. exurgat. scꝪ ad laudē tuā. (que) ꝓ &. (supple mens) flagrans .i. ardens. in laudem .i. honorem. dei oīpotentis. rependat .i. persoluat. debitas grates .i. gratia (rum) actiones. in hymnis & canticis deo oīpotenti

[...] refulget lucifer / sparsam (que) lucem nūciat: ca dit caligo noctiū / lux sancta nos illuminet /

¶Construe. Lucifer .i. stella matutina. natus .i. xp̄s. refulget .i. splēdet. mūdo. (que) ꝓ &. et nūciat .s. mūdo. sparsam lucē .i. natā. vere nūciat. qr caligo noctiū .i. obscuritas diaboli. cadit .s. ī mūdo. & ideo lux sctā .i. xp̄s. sua scīicat [...]e. nos illuminet .i. corda nr̄a illustret lumine spūssancti.

Manens (que) nostris sensibus / noctem repellat seculi / omni (que) fine diei / purgata seruet pectora.

¶Ut ipsa lux manēs nr̄is sensibus .i. in nod hūtibus q ⁱ (que) sensus co [...] ­poreos. & repellata nod noctē .i. diabolū. seculi .i. mūdi. & illa lux. seruet pectora nr̄a purgata .s. a vicijs. o [...] fine diel .i. oī tꝑe vite nr̄e.

Quesita iam pridem fides radicet nostris sensibus fecunda spes cū gaudeat / qua maior extat charitas /

¶Construe. Fides quesita a nobis. scꝪ in baptismo. iam primū .i. cito. ideo dicit primū ▪ quia fides est prima inter omnes vtutes. vt ibi fides. spes & charitas. radicet .i. ponat radices. sensibus nostris .i. in mēte nr̄a & fecunda spes. scꝪ a fide. per quam scꝪ speramus vitam. congaudeat. & charitas .i. talis virtus. extat maior .i. virtuosior. Iuxta illud. Maior a [...] tem horum est charitas.

[Page] Lasmator hoīs deus / qui cūcta solus ordinās: humū iubes ꝓducere reptantis & fere genus /

¶In hoc hymno cognoscitur illud qd fecit deus in sexta die. Nā creatis oībꝰ reptilibus. piscibus & auibus & alijs besti [...]s q ⁱnta die. Sexta die formauit deus hoīem ad imaginē suā. & p̄cepit oībus aīalibus. Dicens Crescite & multiplicamī & replete terrā. Et dixit hoī. dn̄amini piscibus maris. volatilibus celi. & vniuersis q̄ viuūt suꝑ terrā. Posuit (que) eū in paradyso delicia (rum) vt operaret & custodiret illū. Intēdit ita (que) autor rogare deū. vt sicut deus fecit hoīem suꝑiorē cunctis aīantibus. sic d [...]gnet nos custodire vt non efficiamur inferiores brutis aīalibus ꝓpter pctā nr̄a. Cur ergo hoīes creauit q ⁱs futuros p̄sciebat malos. ido q [...] p̄uidit quid mali essent facturi. sic etiā p̄uidebat qd boni essent facturi. Uel dr̄. quis nouit sensum dn̄i. aut q ⁱs fuit cōs [...]liarius eius? (ad Ro. xi.) ¶Construe. O deus plasmator .i. creator hoīs .s. ade. q ⁱ solus ordinās cuncta .i. disponens oīa. iubes .i. ꝓmittis ꝓducere humū .i. ecclesiā. scꝪ bonos & malos hoīes. & genus reptātis .l. serpentis. fere .i. bestie.

Qui magna rerū corpora dictu iubentis viuida: vt seruiant per ordinem subdens dedisti homini.

¶Construe. O tu deus q ⁱ fecisti dictu [...]ubentis .i. vbo filij tui. magna corpora .i. iumenta. pecora. bestias. oīm. scꝪ re (rum) diuersa (rum). viuida .i. aīata & subdens .i. supponēs illa aīalia. dedisti homini. vt seruiāt .s. ꝑ ordinem. scꝪ vnūquod (que) aī al seruiat homini. ī illo ad qd ordinatū est a natura. vt oues. lepores▪ porcos ad comedendū &c̄.

Repellēseruis tuis quicquid ꝑ immūdiciā: aut moribus se suggerit / aut actibus se interserit.

¶Construe. Et o deus) repe [...]le .i. remoue a tuis seruis. q ⁱcq ⁱd fuggerit .i infert se ꝑ immūdiciā .i. ꝑ aliquā suꝑfluitatē vel ꝑsordidā comestionē. aut moribus. scꝪ malis. q ⁱ scꝪ ex ꝯsuetudine peccādi se abstinere nō pn̄t a peccatis. aut interserit .i. miscet. se actibus .s. peruersis.

Da gaudio (rum) premia / da gratia (rum) munera / dissolue litis vincula / astringe pacis federa.

¶Construe. o deus. da p̄mia .i. remunerationē. gaudio (rum) .s. eterno (rum). d [...] munera gratia (rum) .i. dona spūssctī. dissolue vincula litis .i. peccata odij. [...] astringe .i. coniūge federa pacis .i. ꝯcordiā salutis

[Page xxi] Ummedeꝰ clemētie / mūdi (que) factor machine vnus potentialiter / trinus (que) ꝑsonaliter.

¶Materia huius hymni est cognitionē habere trinitatis in vnitate. & vnitatis in trinitate. Intendit autor rogare deū. vt cingat lumbos nr̄os cingulo castitatꝭ & adurat .i. inflāmet vel repleat corda nr̄a. igne spūsscī vt casto corpore & mūdo corde seruire deo possimus ¶O deus summe clemētie .i. alte pretatꝭ. factor .i creator. mūdi .s. vniuersi. (que) ꝓ &. machine sancto (rum). suppie q ⁱ es potentialiter vnus .i. in potentia (sm) secundum diuinitatem & trinus ꝑsonaliter .s. in ꝑsonis

Nostros pius cum canticis fletus benigne suscipe: quo corde puro sordibus / te perfruamur largius.

¶Constr. Et tu pius (ꝓ pie) suscipe benigne nr̄os fletus .i. lachrymas. cū canticis .i. cū hymnis vel laudibus. quo ꝓ vt. ꝑfruamur te larg [...]us .i. amplius. & hoc corde puro .i. mūdo. sordibus .i. a vicijs

Lumbos iecur (que) morbidum / adure igne congruo / accincti vt sint ꝑpetim / luxu remoto pessimo.

¶Construe. o deus) adure .i. accende. igne ꝯgruo .i. spirituscō. lumbos nostroa. & iecur .i. epar. Et nota ꝙ hec tria scꝪ iecur. cereb (rum). & lumbi. co gunt hominē peccare) vt sint accineti .i. vt lumbi sint casti ꝯtra libidinē ꝑpe [...]im .i. semper. pessimo luxu remoto .i. deposita luxuria (que multos prohdolor ducit ad gehennā.

Ut qui (que) horas noctiū nūc concīnendo rumpimus / donis beatis patrie / ditemur omnes aff [...]atim.

¶Construe. Ut qui (que) .i. q ⁱcū (que). ꝯcinnendo .i. psallendo. rūpimus .i. per vigiliā diuidimus horas noc [...]ū. qr tunc bonū & quietū est orar [...]. vt dite mur. id est diuites efficiamur. affatim. id est. abundanter. beatis donis patrie. id est. beatitudine patrie celestis (Ad quam Christus dignetur nos ꝑducere) Amen.

Urora iam spargit polū / terris dies illabitur lucis resultat speculū / discedat omne lubricū.

[Page]¶Iste hymnus ꝯtinuat suꝑiori. qr nos rūpimus horas noctiū. vt nos omnes ditemur & diuites efficiamur in xp̄o. Et ecce Aurora .i. xp̄s. iam spargit polū .i. illuminat corda hoīm. Hortatur etiā nos vt sic nos viuamus in hoc seculo. vt illud verbū lete audire mereaniur. scꝪ Uenite be­nedicti patris mei &c̄) nam finito mūdi termino. peccatores ꝑpetuis tradentur tenebris. Fideles vo & iustos nō in noctem sed in lucem ponet. Et hoc est ꝙ precamur. Aurora .i. christus. illabitur .i. mergitur terri [...]. & Aurora .i. christus. spargit polum .i. illuminat mentes vel ecclesiam & speculū .i. pulcritudo vel aspectus. lucis .i. claritatis. resultat .i. gaudet & ideo omne lubricū .i. peccatū discedat. scꝪ a nobis.

Fantasma noctis decidat / mentis reatus subruat: quicquid tenebris horridū nox attulit culpe cadat /

¶Construe Fantasma .i. fantasia vel illusio noctis .i. diaboli. decidat .i. recedat a nod. & reatus .i. culpa mentis. subruat .i. cadat a nobis. & q ⁱcq ⁱd horridū .i. deforme. nox .i. diabolus vel nocturna cogitatio attulit nobis tenebris. scꝪ obscuritatꝭ. cadat .i. recedat a nobis

Ut mane illud vltimū quod prestolamur cernui: in lucem nobis effluat / dum hec canore concrepat.

¶Cōstrue. Ut mane illud vltimū .s. iudiciū futurū vel aduētus christi in iudicium. qd prestolamur .i. expectamus. speramus. cernui .i. ꝑspicui. effluat .i. eueniat. nobis in lucē. dum hec .i. nox. concrepat .i. resonat. ca­nore .i. cantu seu laude

xmore docti mystico / seruemus hoc ieiunium deno die (rum) circulo / ducto quater notissimo.

¶Materia huius hymni est cōmendatio ieiunij. & horta [...]ur ieiunare. & deo seruire. & hoc tꝑe ieiunij in orōnibus & bonis operibus plus (quam) in alijs diebus vt inde habeamus vitam eternam. ¶Construe. o fratres seruemus hoc ieiuniū in quo mō sumus. scꝪ caste & honeste nos docti .i instructi. ex mystico more .i. figurata cōsuetudine. & hoc deno circulo .i. nūero denario. d [...]e (rum). q̄draginta. notissimo .i. manifestissimo. ducto. id est. multiplicato. quater .i. ꝑ quattuor.

Lex & prophete primitus hoc pe [...]tulerūt postmodū / christus sacrauit omniū / rex factor at (que) temporum /

[Page xxi]Construe. Lex data per [...]oysen. & ꝓphete. scꝪ helyas & alij. pertulerunt hoc ieiuniū. primitus .i. primo. & christus rex omniū hominū. at (que) ꝓ et factor .i. creator. tempo (rum) sacrauit. id sanctificauit illud postmodū .i. post moysen & ꝓphetas. quia ieiunauit per quadraginta dies donās nobis exemplum. vt etiam ieiunemus.

Utamur ergo parcius vbis cibis & potibus somno iocis et artius prestemus in custodia.

¶Cōstrue. (Et qr ꝓphete & postea christus cōsecrauerūt hoc ieiuniū) Utamur partius .i. tēperantius. verbis. inutilibus. cibis & potibus .i. a suꝑfluitate cōmestionis & ab ebrietate. quia mediante crapula nos la­bimur in peius. & venter mero estuans de facili spumescit in libidinē. & nō solum istis vtamur parcius. sed etiā. somno. nimio. & iocis. illicitis. & prestemus .i. perseueremus. in custodia. anime nostre.

Uitemus ante pessima que [...] subruunt mentes va gas: nullū (que) demus callido hosti locū tyrannidis.

¶Construe. (Dico ꝙ relictis vicijs prestemus in custo [...]ia virtutū.) et. Utemus .i. abijciamus a nobis. ante .i. prius. pessima .i. peccatavel pra­ua opera. que (que) subruūt .i. opprimūt. mentes vogas .i. ad malū pronas (que) ꝓ et. nullū ꝓ nō & vllum. & non demus calido hosti .i. diabolo vllū lo­cum .i. aliquam occasionem. tyrannidis. in nobis.

Hriste qui lux es & dies noctis tenebras detegis / lucis (que) lumen crederis lumen beatum predicās /

¶Materia huius hymni est. ꝙ deprecari debemus deū vt det nobis quietā noctē. & vt defendat nos a ꝑfido hoste. oculi sic somnū capiant ꝙ corsemꝑ ad deū vigilet. Ideo ¶Construe. O christe qui es lux angelo rum & illuminator oīm sancto (rum). Unde ipse dixit. Ego sum lux mundi .i. christus qui illuminat omnē diem et parat omnē lucem. Cum autem mī rabile sit. quia sicut pater est lux. et filius sit lux. ita & spūssanctus sit lux. nō tamē tres luces. sed pater filius & spūssctūs vna & inseꝑabilis est lux sicut in hac dictione lux sunt tres littere & vnus sonus. cui ad siḡtionem ip̄ius sēsus aliquid addi vel minui nō potest. sic quo (que) tres persone sūt vna autē deitas est naturaliter. cui addi vt minui nō potest. nō em̄ deus tres luces est. quia si essēt diuerse essentie vna lux nō esset. quia quicq ⁱd corporaliter diuidi nō potest in illa substantia que diuisionē nō patit nō potest dici. detegis .i. aperis tenebras i. versutias. noctis. id est diaboli. & crederis lumē lucis .i. patris. supple tu predicans .i. promittens apo­stolis beatum lumen .i. spiritumsanctum.

[Page] Precamur sancte dn̄e / defende nos in hac nocte: sit nobis in te requies / quietam noctem tribue

¶O scē dn̄e precamur .i. rogamus. defende nos a vicijs & ab insidiato ribus nr̄is. scꝪ demonibus . q ⁱ tan (quam) leones rugientes circūeunt q̄rētes quē deuorēt) in hac nocte .i. in pn̄ti vita. & req ⁱes sit nobis in te .i. vt tecū req ⁱescamꝰ in celesti patria. & tribue .i. ꝯcede quietā noctē .i. tranquillā.

Ne grauis somnus irruat / nec hostis nos surripiat nec caro illi consentiens / nos tibi reos statuat.

¶Cōstrue. Ne grauis somnus .i. ne graue peccatū vel delectatio peccati. irruat .i. opprimat nos. nec hostis .i. diabolus surripiat nos .i. frau­dulenter dec [...]piat. nec ca [...]o nostra ꝯsentiens illi. scꝪ diabolo in peccatis statuat nos reos .i. culpabiles & peccatores tibi.

Oculi somnū capiant cor ad te semꝑ vigilet / dextera tua ꝓtegat famulos qui te diligunt.

¶Quāuis dico ꝙ grauis semnus nō irruat. tn̄ nō dico ꝙ oculi somnū nō capiāt. īmo ali (quam) tulū capiant. ¶Construe. Oculi capiant somnū. scꝪ moderate. & cor .i. mens [...] a vigilet semꝑ ad te. & dextera tua .i. miseri­cordia tua. ꝓtegat famulos tuos q ⁱ te diligunt

Defensor noster aspice insidiātes reprime guberna tuos famulos / quos sanguine mercatus es.

¶O defensor noster aspice nos. & reprime insidiantes .i. demones. q ⁱs [...] insidiantur nobis. & nos id petimus vt deus eos reprimat & restringat. ne tantū nocere valcāt (quam)tū volūt ¶Nota ꝙ maligni spūs tres habēt habitationes. scꝪ [...]n inferno. in terra. & in aere. Illi q ⁱ in terra manent in duas ꝑtes diuidūtur. & vocātur lerue & lerues. lerue in nocte ledūt & ler ues in die) guberna tuos famulos q̄s mercatus es .i. redemisti. san. tuo

Memento nostri domine / in graui isto corpore / q ⁱ es defensor anime / adesto nobis domine /

¶Et qr redemptisumus sanguine xp̄i. ideo debemus volūtati eius satisfacere. & p̄ceptis suis ꝓsalute nr̄a nosmetipsos onerare & iugiter applicare. vn̄ Dauid. Preceptū dn̄i lucidū illuminans oculos. ¶Constr. O dn̄e memēto nr̄i. in [...]sto graui corꝑe. scꝪ corruptibili. o dn̄e adesto nod s. ad defensionē nr̄ani. q ⁱ es defensor aīe

Ummilargitor premii / spes q ⁱ es vnica mūdi / preces intende seruo (rum) / ad te deuote clamantū

[Page xxiii]¶Iste hymnus seruit ꝓ tempore quadragesimali. in quo autor rogat deū vt dignet suos deuotos famulos exaudire ꝯsciētias nr̄as inūdare ieiuniū quo (que) nostrū acceptare. vt eo mediante digne capsamꝰ pasca­lia sacramenta ¶Construe. o largitor .i. dator. summi ꝑmij .i. eterne beatitudinis. q ⁱ es vnicaspes mūdi .i. in quem solus mūdus debet sperare. ipse enī est solus dn̄s. a quo oē bonū descendens. et alij sancti ꝓ nobis intercedere possunt apud dn̄m. vt obtinere possumꝰ rogata nr̄a. sed sargire nobis principaliter nō pn̄t. Etiā sua incarnatiōe & passione. necnō & morte p̄cipue redēpti sumus. & nō passionibus alio (rum) scō (rum). q̄re merito dr̄. Unica spes mūdi. intende .i. attende & suscipe p̄ces seruo (rum). scꝪ tuo (rum). clamantū deuote .i. humiliter. ad te .i. ad tuā misericordiā

Nostra te conscientia graue se offendisse mōstrat: quam emūda supplicamus / ab omnibus piaculis.

¶Hic more patientis & infirmi detegit primo vulnus .i. defectū suum & exinde opem medicātis implorat. ¶Construe. Nostra ꝯscientia .i. rō discretiua. monstrat .i. indicat & fatetur se offendisse .i. ad iracūdiā ꝓuo­casse & cōmouisse. te. graue .i. grauiter. quā ꝯsciētiā nos supplicamꝰ. o xp̄e emūda .i. purga. ab oībus piaculis .i. mendis & maculis. peccato (rum).

Si renuis quis tribuet / indulge quia potens es: [...]corde rogā [...]s mūdo / certe debes ex promisso.

¶Disputat bono mō cū dn̄o. ¶Construe. quia si renuis .i. negas. vel recusas preces nr̄as exaudire & ꝯscientiā nostrā purgare a criminibꝰ. quis tribuet (quasi diceret. nullus. quia tu solus peccata dimittis. ergo indulge .i. peccata dimitte. adhibe medelā & cōdescende nobis ad sub­ueniendū. qr tu potens es .i. tu solus ex omnipotentia tua habes. Tibi enī propriū est misereri & parcere. quare qd maius est. si nos rogamus mūdo corde .i. puro contrito & confesso corde. tu debes .i. teneris. certe .i. veraciter. ex ꝓmisso .i. ex ꝓmissione. Dixisti enī ad Pet (rum) ▪ ꝙ dimitteret peccata nō solū septies. sed septuagiessepties. Et alibi dr̄. In quacun (que) hora ingeniuerit peccator. iniq ⁱtatū eius nō recordabor. Et sic qr promī sisti o deus. quasi ex debito obligaris.

Ergo accepta hoc nostrum qui sacrasti ieiuniū / quo mystice pascalia capiamus sacramenta.

¶Concludit cū orōne. Ergo qr tu potens es & teneris. pio mō ex pro­misso. tu q ⁱ sacrasti ieiuniū. ꝑsonaliter ieiunādo. accepta. id ē. suscipe vel gratū habe. hoc nr̄m ieiuniū. qd facimus. quo mediante vt capiamus .i. accipiamus. pascalia sacramenta. scꝪ cōicationē corꝑis & sanguis tui. mystice .i. sacramentaliter. digne cum effectu.

[Page] Summa nobis hoc conferat in deitate trinitas / in qua gloriatur vnus per secula deus. Amen.

¶Construe. Sūma trinitas. ꝑsona (rum) in deitate. ꝯferat nobis .i. tribuat vel ꝯferre dignet. hoc qd starim rogatū est. in qua trinitate. vnus deus ꝑ essentiā. gloriatur .i. letat. & regnat ꝑ cūcta secula .i. eternaliter. Amen.

Udi benigne cōditor nostras preces cum fleti bus / ī hoc sacro ieiunio fusas quadragenario

¶Materia huius hymni est cōmendatio ieiunij & hortat nos ieiunare & deo seruire. & in hoc tꝑe ieiunij in orōnibus plus (quam) in alijs tꝑibus in sistere debemus. vt in die iudicij vitā habeamus eternā. ¶Construe. O benigne cōditor .i. creator oīm re (rum) audi p̄ces nr̄as cū fletibus .i. cum ploratibꝰ. p̄ces dico fusas .i. effusas .ī hoc sacro quadragenario ieiunio i. in nūero quadraginta die (rum). in quibus ieiunare debemus.

Scrutator alme cordiū infirma tu scis virium / ad te reuersis exhibe remissionis gratiam.

¶Construe. Et qr fundimus preces o alme scrutator .i. inq ⁱsitor. cordiū. nostro (rum). bn̄ dico scrutator. qr tu scis .i. cognoscis. infirma viriū. ideo ex­hibe .i. dona. reuersis ad te .i. penitentibus. remissionis gratiā.

Multum quidem peccauimus / sed cōfitentibus / ad laudem tui nominis confer medelam languidis.

¶Construe. Nos peccauimꝰ q ⁱdē multū. sed parce ꝯfitentibꝰ pctā sua & ꝯfer lāguidis .i. peccatoribus. medelā .i. remissionē. ad laudē noīs tui

Sic corpus extra cōteridona ꝑ abstinentiā: ieiunet vt mens sobria a labe prorsus criminū.

Et ꝯferendo medicinā dona corpus ꝯteri .i. castigari extra. ꝑ abstinētiā & dona vt sobria mēs ieiunet. prorsus .i. omnino. a labe criminū .i. pctō (rum).

Cce tempus idoneum / medicina peccaminū / q ⁱbus deū offendimus: corde verb [...] operibus

¶In hoc hymno hortamur vt ab oī pctō abstineamus. & rogemꝰ deū cū lachrymis & p̄cibus. vt ipse remittat. nobis pctā nr̄a & nos mūdet ab oī vicio ī tꝑe huius ieiunij. qr xp̄s pius est & misericors. ¶Construe. o frēs. ecce tēpus idoneū .i. ꝯgruū ad pctā remittendū. qd tēpus. est me­dicin [...] peccaminū .i. pctō (rum). q ⁱbꝰ .s. peccatꝭ. offendimꝰ deū. corde .i. van [...] cogitatiōe. verbis .s. iniquis. turpiloquijs. & oꝑibus .i. prauis actibus

[Page xxiiii] Qui pius & ꝓpitius nobis peꝑcit hactenus: ne nos cum nostris perderet tantis iniquitatibus.

¶Construe. Dico ꝙ verbo & oꝑe deū offendimus) qui .s. deus existens pius & ꝓpitius .i. misericors peꝑcit nobis hactenus .i. hucus (que). nescdm mala oꝑa nostra. nos pariter cū nostris tantis iniq ⁱtatibus ꝑderet. id ē condēnaret. Sed ita peꝑcit nobis. vt mediāte paterno aux [...]lio. ad xp̄m veniamus. & āmodo in bonis oꝑibus ꝑseueremus

Hūc igitur ieiuniis cum precibus & lachrymis: mul tis (que) bonis aliis / placemus deuotissime.

¶Construe. (Et qr peꝑcit nobis misericorditer. ergo) placemus .i. pla catū nobis faciamus. hūc scꝪ deū. ieiunijs .i. cū abstinētia cibi & potus. & cū precibus .i. cū orōnibus assiduis. ( qr ipse ait Petite & accipietis) Ite (rum). Amen amē dico vobis. quicq ⁱd orātes petitꝭ credite & fiet vobis.

Ut nos a cūctis sordibus purgans ornet virtutibꝰ: angelicis & cetibus nos iungat in celestibus.

¶Cōstrue. (Dixi ꝙ placemus eū deuotissime.) vt ipse purgans nos a cūctis sordibus .i. peccatꝭ. omet nos virtutibus. & faciat nos ꝑseuerare in eis. & ꝙ iungat nos angelicis cetibus. in celestibus .i. in regno celo (rum)

Sit benedictꝰ genitor / eius (que) vnigenitus: cū spiritu paraclyto / in sempiterna secula. Amen.

¶Cōstrue. Genitor .i. deus pater sit bn̄dictus & eius vnigenitus .i. xp̄s qui est filius dei). cū spū paraclyto .i. ꝯsolatore. insempiterna scla. amē.

Larū decus ieiunii monstrat orbi celitus / qd christus auctor omniū / cibis dicauit abstinēs.

¶In hoc hymno hortatur & admonet nos autor ieiunio (rum). humilitatē & inde auctoritatē habere & a christo efficaciā. & vt antiqui patres (moy ses & helias) ꝯsecuti sunt vitā eternā. ita & nos ꝯseq̄mur. ¶Construe. Clarū decus .i. cōmendabile ieiuniū. monstrat .i. datur orbi .i. mundo. ce litus .i. de celo. qd ieiuniū christus (supple existēs) auctor .i. creator oīm scꝪ rerum. dicauit .i. sanctificauit. abstinens cibis .i. a cibis.

Hoc moyses charus deo / legis (que) lator factꝰ: hoc he lyam per aera / curru leuauit igneo.

[Page]¶Construe. Moyses factus est charus .i. dilectus deo. hoc scꝪ ieiunio i. ꝑ hoc ieiuniū. (que) ꝓ &. moyses factus est. legislator .i. dator legis diuine hoc .i. ꝑ hoc ieiuniū. & hoc scꝪ ieiuniū. leuauit .i. vexit. helyā .s. ꝓphetam igneo curru .i. quadriga ignea. ꝑ aera .i. ꝑ aerem ( qr cum helyas trans­gressus esset iordanem cum discipulo suo Heliseo. fugiens ꝑsecutōnes Iezabel. raptus est helyas in curru igneo in paradysum terrestrē. pallio suo dimisso. helizeus aūt pallio leuato reuersus ē ad iordanē ▪ & ꝑcutiēs aquā cū pallio. cessit aqua iordanis. & trāsiuit ꝓpheta sicco pede

Hinc daniel mysteria victor leonum viderat / ꝑ hoc amicus intimus sponsi iohannes claruit.

¶Construe. daniel ꝓpheta existēs victor leonū .i. leones nō nocuerūt eum) viderat ꝑspm̄scm̄. mysteris .i. secreta. (q̄ nemo alius scire potuit) hinc .i. per hoc ieiuniū. & iohānes baptista claruit .i. factus est. intimus amicus. sponsi .i. christi. ꝑ hoc. scꝪ ieiuniū.

Hec nos sequi dona deus [...] exempla parsimonie / tu robur auge mentium / dans spiritale gaudium /

¶Construe. (Et qr isti facti sunt sancti ꝑ hoc ieiuniū) o deus dona. id ē ꝯcede nobis christianis. vt possimus sequi .i. imitari. hec scilꝪ ieiunia. ꝑ exempla parsimonie .i. abstinentie cibi & potus. & tu auge robur .i. forti­tudinē. mentiū .i. cordiū. dans .i. donans spiritale gaudiū .i. leticiā spūs.

Presta pater per filium / presta per almū spiritū / cū his per euū / triplici vnus deus cognomine.

¶Cōstrue▪ O pater presta .i. dona nobis hec q̄ supra petiuimus ꝑ filiū tuū vnigenitū. & presta ꝑ almū spm̄. tu dico cxn̄s vnus deus in essentis cum his .i. cum filio & spūscō. tripliei cognomine .i. sub tribus▪ distinctis nominibus. ꝑ cuū .i. eternaliter. vel imꝑpetuū

Esu quadragenarie dicator abstinētie / qui ob salutem mentium / hoc sanxeras ieiunium.

¶Iste hymnus est de recōmendatōne ieiunij. [...]irigatur orō ad iesum christū dei oī potentis tan (quam) ad causam efficientē ieiunij & instituentem primitus ad finem. vt in lr̄a. Primi tres vsus cōdependent vt patebit. Primus vsus sic. O iesu dicator .i. sanctificator & ꝯfirmator. q̄dragena rie abstinētie .i. q̄dragesimalis ieiunij (Quadra genarius q ⁱnq̄genarius totū nūe (rum) collectim dicūt. sed q̄dragesimus q ⁱnq̄gesimus dicūt dūta [...]at vltimū ex nūero.) q ⁱ sanxeras .i. institueras & sanctificaueras. dū adhue in terris ꝯuersabaris q̄draginta dies ꝯtinuo ieiunās. nobis ī exemplū [Page xxv] hoc ieiuniū qd seruandū singulis annis ecclesia depost ordinauit. obs [...] lutē .i. ꝓpter redemptionē & vtilitatē. mentiū .i. anima (rum) nīa (rum) (ꝓut seq ⁱt.

Quo paradyso redderes seruata parsimōia / quos inde castimargie huc illecebra depulit.

¶Construe. Quo .i. vt tu. redderes. id ē. restitueres. paradyso celesti. & hoc dico parsimonia obseruata .i. abstinentia voluntaria cibi & potus custodita & obseruata (supple illos hoies) quos illecebra .i. illicita actio vel peccatū castimargie .i. castitatē mergentis .i. gulositatis & inordīate sumptionis cibi & potus. vnde cadimus in incōtinentiā. cū a contrario. Sine cerere & bacho frigeat venus) depulit .i. expulit. inde .i. a ꝑadyso. huc .i. in hūc mundū .s. vallem lachryma (rum) & miserie.

Adesto nunc ecclesie / adesto penitentie: qu [...] pro suis excessibus orat profulis fletibus.

¶Hic ꝑficitur sententia prio (rum) vsun̄) sic. O iesu adesto nūc ecclesie. scꝪ tue militanti ꝯtra hostes suos. adesto penitentie. vt te adiuuāte ꝑficiat qua penitentia (supple ecclesia. orat ꝓsuis excessibus .i. peccatis. & hoc dico. fletibus .i. lachrymis. ꝓfusis .i. effusis.

Tu retroacta crimina / tua remitte gratia: & a futu ris adhibe custodiam mitissime.

¶Alia petitio in hūc modū. O Iesu tu remitte .i. dimitte. crimina. nr̄a retroacta .i. priꝰ facta. tua gratia .i. ꝑ tuā benignitatē. & o mitissime iesu adhibe custodiā .i. ꝯcede nobis gratiā cauendi a futuris criminibus. et ne recidiuemus in prius cōmissa cōfessa. & iam remissa in finē sequentē

Ut expiati annuis ieiunio (rum) victimis: tendamꝰ ad paschalia / digne colenda gaudia.

¶Construe. Ut nos expiati .i. mūdati a peccatis nr̄is. ānuis victim [...]s i. sacrificijs [...]ngul [...]s annis. fieri solitis in cōmemoratōnē actionis christe ieiunio (rum). tēdamus .i. ꝓcedamus & ꝑueniamus melius dispositi. ad gau dia paschalia .i. paschales solēnitates. colenda .i. agenda et exercenda▪ digne .i. debite. laudabiliter & decent. Ille est etiā vna causa institutōis ieiunij inter alias (quam)plures. vt ꝑ ipsum fiamus idonei ad celeb [...]andum pascha. & ad capiendū paschalia sacramenta. sicut tetigit hymnus p̄cc dens in quarto vsu.

Exilla regis ꝓdeunt / fulget crucis mysteriū: quo carne carnis ꝯditor / suspēsus ē patibulo.

[Page]¶Materia huius hymni est (teste Ambrosio) qr passio dn̄i venit. Dicit ergo ꝙ vexilla regis .i. christi iā ꝓdeūt. Uexilla christi sunt. baptismus. eucharistia. & alia ecclesie sacramenta. ¶Construe. Uexilla .i. sigilla regis .i. christi. ꝓdeūt .i. apparent. mysteriū .i. sacrificiū crucis. fulget .i. claret. qr expugnauit dyabolū. quo scꝪ mysterio. conditor .i. creator. carnis. scꝪ hūane. est suspensus carne .i. scꝪ ꝓpria. patib [...]o .i. cruce.

Confixa clauis viscera / tendens manus vestigia / re demptionis gratia / hinc immolata est hostia

¶Ego dixi ꝙ christus suspēsus est patibulo .i. cruce. ideo christus est hostia imolata. Uel sic (scꝪ in ara crucis) gratia redemptōnis .i. saluatio generis hūani. tendens .i. extendens. manus. scꝪ suas ī cruce. & tendēs vestigia sanguis ipsius. Et ꝑ hoc notat ꝙ sanguis fluxerat ꝑ totū eius corpus. tendens dico viscera īnumerabilia. qr intantū fuit extēsus xp̄s in cruce ꝙ oīa mēbra eius poterāt nūerari.) ꝯfixa .i. ꝑforata. clauis. sunt enī claui positi ī manibus & pedibusiuis. & lācea ī latere suo & īde exi­uit sanguis & aq̄. exinde dico manauit sanguis redēptōnis nr̄e. & aqua baptismatis. ex q ⁱbus nos regeneramur ī fonte & ī sacro baptismate

Quo vulneratꝰ insuꝑ mucrone dire lancee: vt nos lauaret crimine: manauit vnda sanguine.

¶Ecce mysteriū crucis fulget ꝑ totū mūdū. qr ꝑ crucē habeamus al­tare. ꝑ corpus christi hostiā. ꝑ sanguinē vinū. & ꝑ sudorē aquā. ex q ⁱbus sacrificiū facimus singulariter. qr ex immolatione crucis sibi fit altare. & ideo ꝑ crucem habemus altare in quo sacrificamus. quo .i. in quo pa­tibulo (xp̄s fuit vulneratus. insuꝑ .i. suꝑ vulnerationē clauo (rum). mucrone i. acumine. dire lancee .i. crudelis cuspidis. & hoc vt. xp̄s) lauaret nos a crimine .i. a peccatꝭ. vnda .i. aq̄ manauit .i. effluxit sanguīe .i. cū sanguīe

Impleta sunt que concinit / dauid fidelis carmine: dicendo nationibus / regnauit a ligno deus.

¶Et eo tꝑe ꝑpetrata sunt que scripta sunt de christo ꝑ ꝓphetas. Un̄ ipse sumens acetū ī cruce cū spōgia dixit. Consūmatū est. ¶Construe Illa sunt impleta .i. cōpleta in xp̄o. que dauid ꝓpheta. existena fidelis cōcinit. ꝓphetauit. carmine .i. psalterio. dicēdo .i. ꝓphetādo nationibus i. oībus gentibus. deus regnauit a ligno .s. crucis. ( qr post passionem et mortem suā amarissimā. resurrexit regnaturus eternaliter.

arbor decora & fulgida ornata regis purpura / electa digno stipite / tam sancta membra tangere.

[Page xxvi]¶Et qr pepend [...]t in cruce possumus ꝓferre vocē admiratōis. ¶Cō. O (quam) decora & fulgida arbor. ornata .i. fulcita. purpura .i. sanguine regis i. christi. arbor dico electa. tangere .i. portare tam sancta membra .s. xp̄i. digno stipite s. sancta cruce.

Beata cuius brachiis / secli pependit precium / statera facta corporis / predam (que) tulit tartari.

Construe. (Uere beata fuit arbor vel crux) in cuius brachijs .i. cornibꝰ. preciū secli .i. mūdi. pependit. arbor dico facta statera .i. trutina. corꝑis. scꝪ christi. (que) ꝓ &. & tulit .i. abstulit. predam .i. spoliū. tartari .i. inferni. vel tartaris .i. ex infernis. ( qr xp̄s descendit ad inferna. liberans aīas sctō (rum)

¶Iam oratio dirigitur ad crucem hyꝑdulia

O crux aue spes vnica hoc passionis tempore auge piis iusticiam / reis (que) dona veniam.

¶Cōstrue (Et quia statera es facta) O crux aue .i. salue. tu vnica spes nostra. auge .i. multiplica. pijs iusticiā .i. pietatem. hoc tꝑe passionis. et dona reis .i. peccatoribus. veniā .i. remissionem.

Te summa deus trinitas / collaud [...]t omnis spiritꝰ: quos per crucis mysteriū / saluas rege per secula.

¶Et qr deus nos redemit suo sanguīe. ideo) o summa trinitas .i. deus oīpotens. oīs spūs collaudat te. & quos .s. hoīes. saluas ꝑ mysteriū crucis .i. passionem. rege ꝑsecula. Amen.

Ultor dei memento / te fontis & lauacrirorem subiisse sanctū [...] te chrismate innouatum.

¶Autor pn̄tis hymni Prudentius. & solet cantari ab ecclesia in q̄dra gesima. In quo hymno alloq ⁱtur quemlibet christicolā. vt sit memor beneficio (rum) dei cū ꝯsilio. vt cū iturus ad q ⁱetē nocturnā signet sescā cruce. Cuius rōnē subdit & deinde exclamationē facit cōtra segniciē somnio (rum) at (que) versutias diaboli. apostrophando ad eundem. vt patet in ꝓcessu. ¶Construe. O cultor dei .i. o christicola. memēto .i. recordare. te subi [...]sse i. intrasse. sanctū rorem fontis & lauacri .i. mūdatū esse spūali lotione in baptismo. & ꝑ hoc purgatū ab originali peccato. Et o cultor dei memento. te innouatū .i. regeneratū chrismate .i. oleo sancto. (ac ꝑ hoc ꝓtectum & armatū ꝯtra impugnatiōes diaboli. Ecce duo magna bn̄ficia collata homini christicole a deo. Primū ꝙ baptisatꝰ sit ꝯtra peccatū originale Secūdū ꝙ sit chrismate vnctꝰ ꝯtra impugnatōes diaboli. Cui rei etiā [...]liud ꝯsiliū subiūgit circa quietē nocturnā in vsu sequenti.

[Page] Fac cum vocante somno / castum petis cubile / frontē locum (que) cordis / crucis figura signet.

¶O cultor dei) fac cū ꝓ qn̄. petis .i. accedis. castū cubile .i. mūdū & tutū locū nocturne quietis. somno vocāte .i. sopore id exigente & incitante. ꝙ figura .i. signū scē crucis signet frontē locū (que) cordis .i. pectus tuū ꝓpter mysteriū passionis dn̄ [...]ce. qd ꝑ signū represētat. & effectū oꝑat sequētē.

Crux pellit omne crimē / fugiūt crucem tenebre tali dicata signo mens fluctuare nescit.

¶Construe. Crux .i. signū crucis vel passio dn̄i. pellit .i. remouet vlfu / gat. omne crimē .i. pctm̄ seu malū. & tenebre .i. pericula tenebra (rum) siue miserie nocturne. fugiūt crucē. nox em̄ est amica p̄donibus .i. dyabolis noc turno tꝑe hoīem inuadētibus. & ꝯtra illos facit signū crucis. nō solū (quam)tū ad corpus sed etiā (quam)tū ad animā. qr mēs .i. aīa. dica [...]a .i. signata vl ꝯfir­mata. tali signo. scē crucis. nescit fluctuare .i. dubitare de fide. & errare a ꝯscientia intētionis virtuose ꝓpter pigritiē & portēta s [...]ue apparitiones vanas somnio (rum) (ꝯtra que exclamat versus sequēs) vel ꝓpter suggestio nes dyaboli de quibus sunt versus alij deinde sequentes.

Procul o procul vagātum portenta somnio (rum) / ꝓcul esto peruicaci prestigiator astu:

¶Exclamat cōtra somnia & ꝯtra inuētorē siue p̄sentatorē somnio (rum) por / tenta .i. signa. somnio (rum) vagantū .i. apparitionū vaga (rum) in somnis. sint ꝓcul .i. lōge vel remote. o ꝓcul. resumit causa maioris vehemētie. et o [...]tu p̄stigiator .i. deceptor & illusor sensuū humano (rum) dyabole. ꝑuicaci astu .i. ꝑseueranti violēta & importuna siue ꝓterua ac improba calliditate deci piendi. esto .i. sis. ꝓcul .i. lōge. Itē prestigiū est spēs magice artis qua lu dificant & decipiun [...] oculi hominū. vt scꝪ appareat id quod nō est.

O tortuose serpēs qui mille ꝑ meandros fraudes (que) flexosas agitas quieta corda.

¶Apostraphat ad eundem prestigiatorē dyabolū obtestās vt recedat a nobis. Et legātur duo vsus simul hoc mō. ¶O tortuose serpēs .i. ma liciose demon. qui agitas .i. turbas & cōmoues. quieta corda .i. pacificas mētes ꝑ mille meandros .i. ꝑ varios modos decipiendi. Meander pro flexositate anni ponit. hic metaphorice stat ꝓ obliq̄s & indirectis circui tionibus dyabali ad decipiend [...]. (que) pro et. flexosas fraudes & intricatas decep [...]iones Flexosum dr̄ qd plures flexuras .i. curuaturas & inuolutiones (hꝪ) habet. vt serpens cū se inuoluit. hic autem metaphorice ponit. qui [...]m̄ defraudare intēdit recta v [...]a non procedit. sed oblique & flexu [...]se.

[Page xxvii] Discede / christus hic est / hic christus ē liquesce / signū quod ipse nosti / damnat tuam cateruam.

¶Cōstrue. O tortuose serpens discede .i. fuge. recede. qr xp̄s est hic .i. adest nobis. & liquesce .i. euanesce (metaphora est) sicut enī cera dicitur liquescere a calore solis) qr christus est hic. ad defensionē nr̄am. Resu­mitur illa clausula (xp̄s est hic) ad expilmendū vehementiā indiḡnōis ꝯtra diabolū. & ad incutiendū illi maiorē terrorem. imo signū scꝪ crucis ( qd tuipse nosti .i. nouisti. dānat .i. destruit. tuā cateruā .i. societatem

Corpus licet fatescēs iaceat recliue paululū / christū tamen sub ipso meditabitur sopore.

¶Respondet ad id qd diabolus obiscere posset de torpore & imbecillitate corꝑis dormiētis. ne sibi in illa re ꝯfidere debeat dyabolus credēs sꝑ illā liberius inuader [...] posse hominē q ⁱescentē. ¶Quia licet .i. (quam)uis corpus fatescens .i. fatigatū. ex laboribus diurnis. iaceat paululū. id ē. modicū. recliue .i. bassum ꝓ req ⁱe cap [...]ēda. tn̄ nihilominꝰ meditabit xp̄m i. cogitabit de christo sub ipso sopore .i. tꝑe somni & dormitiōis sue. iuxta illud. Media nocte surgebā ad ꝯfitendū tibi. ¶Etiā potest sic intelligi (quam)uis nūc fragiliter declinet hō a mandatis dei. statim t [...] diuina gratia cooꝑante ī cognitionē dei & emendatōm vite debet resipiscere & reuerti.

Gloria eterno patri / & christo vero regi paraclyto (que) sancto / & nūc & imꝑpetuū. Amen.

¶Dicitur laus trinitati. Expositio patet.

Ange lingua gloriosi preliū certaminis / & suꝑ crucis tropheū / dic triūphū nobilem / qualiter redemptor orbis immolatus vicerit.

¶Iste hymnus cō [...]inu [...]tur suꝑiori. Dixerat enī ꝙ dn̄s positus fuit in cruce. & latus eius ꝑforatū. & sic deprecamur eum. ꝙ sicut mortuus est .i. sicut corpus assumptū ex vgine. in crucedimisit. & ad inferna descēdit. & cum diabolo pugnauit. & eum suꝑauit: sic faciat nos vincere cūcta no bis aduersantia. scꝪ diabolū & mūdū cū ꝯcupiscecti [...]s suis. & domesticū inimicū. scꝪ carnē nostrā. de qua etiā sic dr̄.. Quāto famosior tanto periculior. ¶Construe. O lingua pange .i. manifesta. p̄liū certaminis gloriosi .i. victoriā. quā victoriā xp̄ [...] obtinuit (sm) secundum carnē. qn̄ vicit mortem sua morte. Un̄. Omor [...] ero mors tua &c̄.) & suꝑ tropheū .i. de victoria sancte crucis. dic triūphū nobilem. de inimicis fugatis. qualiter redemptor .i. liberator totius mūdi. immolatus est. in ara crucis vicerit. scꝪ diabolū.

[Page]¶E nota ꝙ ante passionem christi duas manus. id est. potestates. scꝪ in corpore & in anima hominis habuit. quia quosdā in corpore & anima & quosdam tm̄ in anima post mortem temporalem trahebat ad se. Sed modo post passionem iesu christi. vnam tm̄ habet de duabus potesta­tibus & amisit vnam.

De parentis prothoplasti fraude facta condolens: quando pomi noxialis morsu morte corruit: ipse li gnū tunc notauit / damna ligni vt solueret.

¶In hoc loco apostrophat se autor. si aliquis forte diceret. quare fuit christus immolatus? Respondetur sic. Quia condoluit de deceptione primi parentis scꝪ Ade. ¶Construe. Christ [...]s cōdolens fraude facta fraudulenti. parentis nostri. Ade. prothoplasti .i. primi formati. quādo conuit primus parens. morte .i. in mortem. & hoc morsu. [...]omi scꝪ vetiti. noxialis .i. nociui. ipse christus tūc notauit .i. p̄ordinando signauit. lignū sue crucis. vt solueret .i. recuperaret. damna ligni. scilꝪ que venerant ꝑ lignū .i. pomū vetitū.

Hoc opus nostre salutis ordo depoposcerat: multi / formis proditoris / ars vt artem falleret / & medelam ferret inde vnde hostis leserat.

¶Bene dico ꝙ christus tūc notauit lignū vt solueret dāna ligni. quia nullo alio modo poterimus recuperari. ideo. ¶Construe. Ordo salutis nostre. depoposcerat hoc opus (vt deus carnem sumeret. & patibul [...]m crucis subiret ꝑ lignū. vt damna ligni solueret) vt ars .i. deus q ⁱ est arti fex omniū re (rum). falleret .i. destrueret. artem. multiformis ꝓditoris .i. dia­boli. vt illa res ferret medelam .i. salutē oīm gentiū. inde .i. ex illa re. scꝪ a ligno. vnde .i. de quo ligno. hostis. scꝪ antiquus. leserat .i. nouerat.

Quādo venit ergo sacrip lenitudo tēporis / missus est ab arce patris natus orbis conditor: at (que) ventre virginali / caro factus prodiit.

¶Construe. (Ergo) Quādo .i. post (quam). plenitudo temporis .i. qn̄ vltima etas. venit .i. qn̄ deus sacrificauit filiū) conditor orbis .i. Christus natus missus est ab arce patris. in mūdum. at (que) factus caro. vel carnalis. pro dijt. id est. exiuse. de vētre virginali. ¶Et nota ꝙ sicut flos sine macula pulcer & olens acsuauis nascitur. ita christus sine semine & sine crimine de vtero virginis marie prodijt

[Page xxviii] Uagit infans inter arta positus presepia: membra pānis inuoluta vgo mater alligat / pedes manus (que) crura / stricta cingit fascia.

¶Cōstrue. Infans .i. xp̄s. positus inter arta .i. angusta presepia. vagit i. plangit. (& est vagire ꝓpriū puero (rum)) virgo .s. maria. mater sua. alliga [...] mēbra sua inuoluta pānis & fascia .i. vittella. cingit pedes manꝰ & crura

Glīa & honor deo vs (que)quo altissimo / vna prī filio (que) īclyto ꝑaclyto cuilaus est & ptās / ī sempitna secula.

¶Gloria & honor vs (que)quo sit deo altissimo. vna .i. equaliter pa [...]ri & filio & inclyto paraclyto .i. gloriosos pūis cō .i. iribus ꝑsonis. cui .s. vni deo sol [...] est laus & potestas. ꝑ eterna secula. Amen.

Ustra sex q ⁱ iam ꝑacta tēpus implens corporis se volente natꝰ ad hoc passioni deditus: agnus in cruce leuatur immolandus stipite.

¶Iste hymnus cōtinuat sic. christus erat .xxx. anno (rum) cū esset passioni deditus. Et est lustrū spaciū quin (que) anno (rum). & dr̄ a lustrando. eo (que) Ro­mani lustrabāt ꝑ spaciū q ⁱn (que) anno (rum) in capite totā romā. & nos similit ꝑ q ⁱn (que) etates debemus lustrare totā romā .i. ecclesiā vincentē īimicos. Et possunt legi ablatiui casus (Lustris sex iam ꝑactis) melius tamē in accusatiuis casibus vt sic. ¶Cōstrue. Christus. qui est implens tēpus id est etatē. corporis .s. hūani. per sex lustra iam ꝑacta. natus. se volente i. sua sponte natus. ad hoc vt pateretur. agnus .i. xp̄s. deditus passioni. leuatur in cruce. a iudeis immolandus .i. sacrificādus. stipite .i. in ligno.

Hic acet [...]fel arundo / sputa clauis lancea: mite cor pus ꝑforatur sanguis vnda profluit / terra pōthus astra mūdus quo lauantur flumine

¶Hic. in cruce. dederūt eifel mixtū cū aceto. arūdo .i. calamus. tradit ei in signū derisionis ꝓ ceptro. & preter hec. sputa adhibita sunt ei. mite i. suaue corpus. ꝑforat cū clauis & lancea. & inde sanguis & vnda. [...]fluit i. exiuit de corꝑe eiꝰ. quo flumine .i. ꝓ q̄ effusiōe sanguīs. terra .i. hūiles pōthus .i. fluctuātes vicio. astra .i. iusti. & mūdus .i. mundani. lauātur .i. purgātur. ꝑ aquā debemus intelligere baptismū. ꝑ sanguinē chrisma. Et dicūt q ⁱdā ꝙ angeli boni purgati sunt de labe quā habuerūt de illis q ⁱ ccciderūt. vt Lucifer & complices eius) ideo dicit astra

[Page] Rux fidelis inter omnes arbor vna nobills: nulla sylua talē ꝓfert / fronde flore germine / dulce lignū dulces clauos / dulce pondus sustinet.

¶Et qr redemit nos ī cruce. oēs debemus clamare. ¶O crux fidelis arbor inter oēs. es vna .i. sola nobilis. qr nulla sylua ꝓfert talem arborē fronde .i. ꝓtectione. flore .i. decore. germine .i. radice. Uel flore .i. christo. (qui vocatus est flos a ꝓphetis. qr sicut flos procedit sine feditate vel aliqua putredine. ita xp̄s ex vtero vginis ꝓcessit sine aliquo peccato.) dulce lignū fuit illd qd sustinet dulces clauos xp̄i. dulce pōdus .i. xp̄m

Flecte ramos arbor alta tensa laxa viscera et rigor lentescat ille quem dedit natiuitas / vt superni membra regis miti tendas stipite

¶Construe. (Et preciū mūdi pependit in te) ideo O arbor alta. flecte .i. humilia. ramos .i. brachia crucis. et laxa .i. relaxa viscera xp̄i. tensa .i. extensa in te. & ille rigor .i. duricia. lentescat .i. mollescat. quē rigorem na tiuitas .i. natura dedit tibi vt tendas stipite. id ē. in cruce. miti .i. humili. membra superni regis

Sola digna tu fuisti ferre secli preciū: at (que) portum preparare nauta mundo naufrago / quē sacer cruor perungit fusus agni corpore.

¶Construe Tusola fuisti digna. scꝪ ferre preciū secli .i. sustinere illum q ⁱ fuit appreciatus triginta argenteis. at (que) preparare portū. q̄si nauta. mūdo naufrago. ꝑiclitato .i. omnibus ꝑiclitantibus. quē mūdum. sacer cruor .i. sanctus sanguis ꝑunxit .i. mūdauit ille dico fusus d [...] corꝑe agn [...]

Gloria & honor deo vs (que)quo altissimo / vt supra.

Horus noue hierusalē / nouā meli dulcedinē ꝓmat colēs cū sobriis paschale festū gaudiis

¶Metrū est iambicū. autor Ambrosius. Materia hymni ē militari ad audē festi paschalis. cū militauerimꝰ ꝯtra diabolū. Dicit g chorus &c̄.

¶Nota ꝙ hierusalē primo vocabat Iebus. secūdo Iebusalem. tercio salem. quarto hierusalē. Per quā siḡtur multiplex hoīs status. Iebus [...]n [...] interp̄tat ꝯculcamē. & hoc est qn̄ aliq ⁱs in adolescētia intōsus effici [...] [Page xxix] Iebusalem interp̄tatur pax cōculcationis. & hoc est qn̄ aliq ⁱs habitat & delectatur in predictis. Salem interp̄tatur pax. & hoc est qn̄ aliquis est reuersus a vicijs. Hierusalem aūt interp̄tatur vis [...]o pacis. & hoc est qn̄ aliquis fruitur celesti gaudio. Un̄ hoc nomē hierusalē quattuor modis accipitur quo ad [...]r̄am. Hierusalem est illa ciuitas palestine. Analogice hierusalem interp̄tatur ecclesia triumphans. scꝪ chorus celestis patrie vt hic) ¶Cōstrue. Chorus noue hierusalē .i. noue aīe .s. cuiuslibet hoīs bn̄ innouati & purgati a vici [...]. ꝓmat nouā dulcedinē meli .i. dulce me­los. ¶Melū dr̄ a mel. quia sicut mel fit ex diuersis generibus re (rum). ita & melum est qd fit ex diuersis notulis nouū. Un̄ dr̄. Cantate dn̄o canticū nouū. Melenī dr̄ a miscendo. Un̄ ꝓhibetur in lege. ꝙ nemo ī sacrificio poneret melsed semꝑsal. Melenī fit ex diuersis generibus re (rum). homo enī nō debet esse diuersus. sed vniformis in bono. Un̄. Umū & syceram n [...] bibet. Et sumitur vinū hic in mala siḡtōne. qr vinū in se est bonū. sed ab vtentibus vino nociuū est tam ī corꝑe (quam) in aīa. Sycera fit ex diuersis generibus re (rum). q̄ simul mixta vnū corrūpit aliud Ut de cereuisia. aut granū corrūpit aquā. aut aq̄ granū. Ille ergo bibit sycerā. q ⁱ facit aliq ⁱd qd videt esse de genere bono (rum) cū nō sit. ergo sobrie iuste & pie viuamꝰ in hoc seculo. iuste q ad ꝓximū. pie q ⁱ ad deū. sobrie q ad nosmetipsos.

Quo christus inuictus leo / dracone surgens obruto dum voce viua ꝑsonet / a morte [...]anctos excitat

¶Quo scꝪ festo paschali. xp̄s inuictus leo (teste Physiologo) sicut leo [...]ugitu suo resuscitat catulū post triduū. ita pater ī diuinis suū filiū. q̄re dictus est leo. surgens .i. resurgēs. obruto dracone. diabolo lapso. dum viua voce ꝑsonet. vt genimina vipera (rum) q ⁱs docuit vos fugere a vētura [...]ra. Uel generaliter pōt legi de angelis q ⁱ viua voce resuscitabūt mor­tuos ad iudicium. & sic excitat functos .i. defunctos. a morte .i. a peccato mortali ( (sm) secundum primā lecturā) vel a morte. scꝪ quā oīs hō habebit

Quā deuorarat improbus predā refudit tartarus: captiuitate libera iesum sequūtur agmina.

¶Ipse .s. deus. refudit .i. retrofudit predā. l. rapinā. quā tartarus .i. in­fernus. improbus .i. insatiabilis. deuorarat. id ē deglutiuerat. captiuata agmina .i. aīescō (rum) detente. libera .i. liberata, sequūtur te. scꝪ christū.

Ipsum canēdo supplices regem precemur milites: vt in suo clarissimo nos ordinet palacio.

¶Nos supplices milites .i. humiles precemur ipsum regē .i. rogamus christum. vt ordinet nos .i. disponat nos. in suo clarissimo palacio. id est [Page] in celo inter sanctos. Un̄ Euangelista. In domo patris mei mansicnes mult [...] sunt. &c̄.

Persecla mēte nescia / patri sup̄mo gloria / honor (que) sit filio & spiritui paraclyto Amen.

¶Construe. Gloria sit patri sup̄mo .i. excelso. ꝑsecla .i. ꝑsecula (persyn copam) gloria dico. nescia mente .i. incōprehensibilis mente humana. qr deus incōpr [...]hensibilis est & honor sit ei. scꝪ patri in diuinis cum filio .s. iesu christo. & spiritui paraclyto .i. sancto. Amen.

Esu saluator seculi / verbum patris altissimi / lux lucis inuisibilis custos tuo (rum) peruigil.

¶Materia huius hymni est oratio ad Iesum. vt corpora nostra laboribus diurnis fatigata nocturna quiet [...] velit recreare & ab hoste diabolo nos defendere & liberare. ac ne ita caro do [...]iat ꝙ mens in soporē ꝑni ciosum incidat. ¶Primi duo vsus legentur simul. Et ponit plura at­tributa iesu laudatiua. & beniuolentie captiua ¶Cōstrue. o iesu christe saluator .i. redemptor seculi .i. mūdi. verbū .i. filius altissimi patris .s. dei (Et ista generatio difficulter capi potest. qr dicit Isayas. Generation [...] eius quis enarrabit?) lux inuisibilis lucis. scꝪ ꝓductiua. hoc est claritatis glorie celestis (que videri nō potest carnalibus oculis sed diuinis & glorificatis tm̄. Uel lux .i. filius inu [...]sibilis lucis .s. dei patris. (q ⁱ similiter videri nō potest ab oculis carnalibus) Iuxta illud. Nō videbit me ho­mo & viuet.) peruigil custos. id est. diligens obseruator & tutor. tuorum. scꝪ fideliū

Tu fabricator ōmniū / discretor at (que) tempo (rum): fessa labore corpora noctis quiete recrea.

¶Cōstrue Tu fabricator .i. creator oīm .s. re (rum). at (que) discretor .i. distinctor & dispositor tempo (rum). ꝑ motū celi (quē tu solus gubernas. tu recrea. id ē. refoue & refocilla. corꝑa .s. nr̄a. fessa .i. fatigata. labore scꝪ diur [...]o. quiete noctis .i. ꝑ dormitionē nocturnā vt scꝪ spūs depressi in nobis vigilātibꝰ ꝑ labores reparent & restaurent ꝑ somnū.

Te deprecamur supplices / vt nos ab hoste liberes: ne valeat seducere / tuo redemptos sanguine.

¶Ista est principalis dep̄catio ī hoc hymno) Nos supplices .i. deuoti dep̄camur .i. rogamus te. (& sic illa p̄positio de. auget aliqn̄. & qn̄ (que) dim [...] nuit. Ut apud Ouidiū. Sepe precor mortē. mortē quo (que) deprecor idē) [...] ▪ [Page xxx] minime precor. immo vt mors nō veniat precor. vt liberes nos ab hoste .i. dyabole. ne .i. vt nō ipse. valeat .i. possit aut sufficiat. seducere .i. defraudare & illaqueare redemptos. scꝪ nos. tuo sanguine. effuso pro nobis tē pore passionis tue. Etiā in finē quisequitur ordinatur dicta predicatio.

Ut dum graui in corpore breui manemus tempore sic caro nostra dormiat vt mens soporem nesciat.

¶Cōstrue. Ut dum .i. (quam) diu donec manemus .i. ꝑseueramus. breui tempore quo hic viuimus. Tēpus em̄ vite nr̄e breue dr̄ cōparatiue ad vitā celestē. qr mille anni nō sunt momētū respectu vite celestis. vt dicit psal mista. Quoniā mille anni ante oculos tuos tā (quam) dies hesterna q̄ prete­rijt. & vix potest homo hodie centū attingere. quia in potentatibus .i. in bene cōplexionatis octoginta annisunt & amplius eorū vita est labor & dolor. in graui corpore. quod mole carnis subiectū multis passionibus & miserijs grauatum redditur & impotens ad resistendum hosti diabolo et torpidū adseruiendū deo. Et hoc tāgit Arist. primo metaphisice dicēs ꝙ humana natura multipliciter est ancilla. vel corꝑe graui grauato mole criminū. Et ergo ne succūbamus qualitercū (que) vlin miserijs vel ī cri­minibus caro nr̄a .i. sensualitas. dormiat .i. q ⁱescat viuat & geratse. sic vt. ꝙ mens .i. ratio nr̄a siue spūs. nesciat soporē .i. pigritiā inordinatā somni ex qua redditur ipsa imbecillis ad operandū bona & leuandum se asor­dibus peccato (rum). quinimo ꝑuigil custos iesus christus sic carnē nostram dormire ꝑmittat. vt anima nihilominus agilis & vigilās ꝑmaneat ad si­biseruiendū & hosti maligno fortiter ꝑ fugā peccato (rum) resistendum.

Urora lucis rutilat / celū laudibus intonat / mū dus exultans iubilat / gemens infernus vlulat

¶Materia presentis hymni est laudare oīpotentē deū & extirpare vi­cia & adherere bonis oꝑibus & virtutibus. Et nota ꝙ sctā ecclessia ideo aurora dr̄. qr sicut aurora expellit tenebras. ita ecclesia scā extirpat singula vicia & peccata. ¶Construe. Aurora lucis rutilat .i. splēdet .s. qn̄ au­rora pullulat & incipit diescere. celū .i. celestis creatura. intonat .i. resonat laudibus. mūdus exultans .i. gaudens. iubilat .i. letatur seu glorificatur. quia homines credētes in deū cantabant laudes deo. infernus gemēs i. dyabolus lugens. vlulat .i. plangit & lamentatur. qr dolet de amissione eorum quos tenebat mortuos. scꝪ adam abraham ysaac & alios sanctos quos deus traxit ad requiem eternam.

Cum rex ille fortissimus mortis confractis viribus / pede conculcans tartara / soluit a pena miseros.

[Page]¶Dīco ꝙ celū tūc intonat laudibus) Cum .i. qn̄. rex ille fortissimus scꝪ dn̄s Iesus christus (supple fuit) conculcans pede .i. pietate sua. tartara i. inferna. soluit. id est. liberauit. miseros. scꝪ homines. a pena .s. diaboli. confractis viribus mortis .i. inferni seu diaboli.

Ille qui clausus lapide custoditur sub milite / triumphans pompa nobili / victor surgit de funere.

¶Construe. Uere ille rex (ꝯfractis virtutibus mortis .i. diaboli) soluit a pena. miseros homīes) qr. Ille qui clausus est lapide .i. monumento. custoditur .i. vigilat. sub milite .i. sub militibus (per figurā synodochen) triumphans .i. vincens. pompa nobili .i. victoria ( qrtūc animas extraxit ab inferis) & surgit .i. sursum erigit. de funere .i. de morte.

Solutis iam gemitibus / & inferni doloribus: quia surrexit dominus: resplendens clamat angelus

¶Christus erat victor) solutis .i. fractis. iam gemitibus. & inferni doloribus .i. angustijs. angelus resplendens .i. valde nitens. clamat .i. dicit. supple mulieribus. Ite dicite discipulis &c̄) qr surrexit dn̄s (a morte.

Tristes erant apostoli / de nece sui domini / quē pena mortis crudeli serui damnarant impii.

¶Construe. Ita dixerūt angeli mulieribus.) & apostoli erāt tristes de nece .i. de morte. dn̄i sui. quem scꝪ dn̄m. impij serui .s. iudei. damnarant .i. dānauerunt. crudeli pena mortis. scꝪ crucis.

Sermone blando angelus predixit mulieribus: in galilea dominus / videndus est quantotius.

¶Quia tristes erāt de nece dn̄i) angelus p̄dixit mulieribus blando .i. suauisermons. dn̄s videndus est (a vobis) in galilea quātotius .i. subito

Ille dū pergunt concite apostolis hoc dicere videntes eum viuere / osculantur pedes domini

¶Construe. Ille scꝪ mulieres. dū ꝓ qn̄ ꝑgunt concite .i. sollicite. dicere i. manifestare hoc. scꝪ apostolis. videntes .i. respicientes eum. scꝪ xp̄m. viuere .i. vitā habere. & osculant pedes dn̄i .i. locū vbi posuerūt eum.

Quo agnito discipuli / in galileam propere pergūt: videre faciem desideratam domini.

[Page xxxi]¶Construe. Quo agnito .i. quo cognito vel audito. scꝪ ꝙ surrexit dn̄s. discipuli .i. apostoli. pergūt .i. viam ꝑagunt. ꝓpere. id est. festinanter. in galileam. videre faciem dn̄i desideratā. id est. concupitam ab els.

Claro paschali gaudio / sol mundo nitet radio / cum christū iam apostoli / visu cernūt corporeo.

¶Construe. Solnitet .i. splendet. radio suo. mundo in paschali gaudio claro. cum .i. qn̄ apostoli cernūt iam christū visu corporeo

Ostensa sibi vulnera / in christi carne fulgida resurrexisse dominū / voce fatentur publica /

¶Dicimus ꝙ (quam)uis tūc apparuit discipulis. tn̄ quidā eo (rum) scꝪ thomas nō credidit. Un̄ dn̄s ostendit ei vulnera & ait noli esse incredulus sed fi­delis. ¶Nota ꝙ quattuor de causis cycacrices vulne (rum) ostendit dn̄s .s. vt esset signū victorie. vt deinceps de resurrectōne nō dubitarent. & qui crediderūt illū fantasticū corpus accepisse. vt esset ad patrē intercessio. ¶Ostensa sibi vulnera .i. ostensis vulneribꝰ sibi .s. aplis in fulgida xp̄i carne. illi apli fatentur i. p̄dicāt. voce publica dn̄m resurrexisse.

Rex christe clementissime / corda nostra posside: vt ti bi laudes debitas reddamus omnitempore

¶Construe. O christe rex clementissime. tu posside .i. guberna. nostra corda. .i. mentes simul cum corporibus. vt reddamus .i. ꝑsoluamus. ad honorem tuū omni tempore. laudes tibi debitas.

Ermone blando angelus predixit mulieribꝰ in galilea dominus videndus est (quam)totius.

¶Angelus dn̄i p̄dixit mulieribus .s. tremulis. blando sermone. id est. benigno alloquio. hoc. qrxp̄s dn̄s crucifixus est videndus. corporaliter. (quam)totius .i. subito. in galilea.

Ille dum pergūt concite apostolis hoc dicere: videntes eum viuere / osculantur pedes domini.

¶Construe. Dū ꝓ qn̄. ille mulieres ꝑgūt concite .i. sollicite. dicere hoc apostolis. muleres videntes .i. inspicientes eum .s. dn̄m. viuere .i. ꝙ vi­neret. osculant pedes dn̄i .s. christi

Quo agnito discipuli in galileam propere pergunt videre faciem desideratam domini.

[Page]¶Construe. Quo .s. facto. agnito .i. cognito. discipuli. scꝪ christi pergū i. vadūt. ꝓpere .i. festinanter. in galileā. ad illud villagiū. videre faciem dn̄i. desideratam .i. optatam.

Claro paschali gaudio / sol mundo nitet radio / cum christū iam apostoli / visu cernūt corporeo

¶Cōstrue. Sol nitet .i. splendet. mūdo. claro radio. paschali gaudio .i. in paschali gaudio. cum ꝓ qn̄. apostoli. scꝪ christi. cernūt .i. vident. xp̄m scꝪ crucifixū. corporeo visu .i. corporali visu.

Ostensa sibi vulnera / in christi carne fulgida: resurrexisse dominū: voce fatentur publica

¶Construe. Ostensa vulnera .i. vulneribus ostensis. sibi .i. apostolis. in fulgida carne .i. gloriosa carne christi. & .s. apostoli fatent .i. confirmāt publica .i. alta voce. dn̄m resurrexisse .i. ꝙ dn̄s resurrexit a mortnis.

Rex christe clemētissime / tu corda nostra posside / vt tibi laudes debitas: reddamus omni tempore

¶Cōstrue. o christe rex clementissime .i. mitissime. posside .i. guberna. nostra corda .i. nostras cogitationes. vt nos reddamus .i. ꝑsoluamꝰ tibi. scꝪ christo. debitas laudes.

Quesumus auctor omniū. &c. Gloria tibi dn̄e &c. D cenā agni prouidi / et stolis albis candidi: post trāsitū maris rubri / xp̄o canamꝰ principi

¶Materia hymni est inuocatio ad Cenā agni paschalis .i. xp̄i. (q ⁱ tollit peccata mūdi. similiter ad cōionem corporis & sanguinis eius. de quo s̄ Qui māducat aut bibit indigne reus erit &c̄. q ⁱ vo digne viuit īeternū Nos vo positi ad cenā agni .i. ad accipiendū corpus & sanguinē christi vel ad vltimū preceptū christi. qr sicut post cenā nullum restat prandiū ita post nouū testamentū. nulln̄ restat preceptū. ¶Construe. Ad cenam agni ꝓuidi. scꝪ. paschalis. & candidi albis stolis .i. virtutibus. canamus principi .i. xp̄o .i. laudemus eum de resurrectōne. post transitū maris .i. baptismū vel post gloriā resurrectōnis

Cuius corpus sanctissimū / in ara crucis torridum: cruore eius roseo / gustando viuimus deo

¶Cōstrue. Sanctissimū corpus .s. christi. torridū .i. crematū. qr passum in ara crucis. gustādo .i. suscipiendo cum roseo cruore viuimus deo. &c̄

[Page xxxii] Protecti pasche vespere a deuastāte angelo: erepti de durissimo pharaonis imperio.

¶Construe. Dico ꝙ viuimus deo) ꝓtecti .i. defensi vel seruati. vesꝑe pasche .i. vltima etate. ab angelo deuastante .i. percutienti primogenita egypti. erepti .i. liberati. de durissimo imperio. pharaonis .i. dyaboli

Iam pascha nostrū christus est q ⁱ īmolatus agnus est / sinceritatis asima / caro eius oblata est

¶Construe. Christus estiam nostrum pascha .i. transitus. de vicijs ad virtutes. qr christus est agnus .i. patiens. immolatus ꝓ omībus nobis Uel sic. qr christus immolatus ꝓ nobis est agnus sinceritatis .i. puritatis. caro eius oblata .i. sacrificata. est asima .i. sine fermēto vel sine ama ritudine. (Asima dr̄ ab a. qd est sine. & zima. qd est fermentū vel amarū Inde azima. quasi sine amaritudine

O vere digna hostia / per quam fracta sunt tartara redempta plebs captiuata: redit ad vite premia.

¶Construe. O vere digna hostia .i. sacra. ꝑ quam hostiam. tartara sunt fracta. & ꝑ quam plebs captiuata .i. anime sancto (rum) sunt redempte. & per quā premia vite eterne. sunt reddita in vita eterna.

Cum surgit christus tumulo / victor redit de baratro tyrannū trudens vinculo / et reserans paradysum.

¶Construe. Cū .i. qn̄. christus surrexit tumulo .i. de sepulcro. victor re­dit de baratro .i. defouea inferni. trudens .i. claudēs. tyrannū .i. diabolū cū vinculo .i. cū potestate sua. & reserans paradysum. fidelibus tuis. q ⁱa tua misericordia hoc fecisti. &c̄. ¶ v. Quesumus autor oīm &c̄

Terne rex altissime redemptor & fideliū / quo mors soluta deperit / datur triūphus gratie.

¶Cōstrue. O eterne rex altissime. & redemptor fideliū. quo .i. ꝑ quem. mors soluta deperit .i. destructa extitit (perijt inquā mors eterna. id est. descensus ad inferna. qr sancti illu [...] modo nō descendunt. vt ante christi passionē) triumphus .i. victoria gratie. datur iam glorificatis in anima & corpore. & glorificandis in resurrectione.

Scandens tribunal dextere patris potestas omniū collata estiesu celitus / que non erat humanitus /

[Page]¶Cōstrue. Tu es scandens .i. ascendens. tribunal .i. sedem. dextere patris .i. equalitatē patris. potestas oīm re (rum) est collata .i. attributa .s. xp̄o. & hoc celitus .i. diuinitus. possumus dicere ꝙ solus est ad dexterā pris Ceteri ordines scō (rum) ad sinistrā. respectu claritatis filij. q̄ ptās non erat ei collata humanitus .i. (quam)diu vel qn̄ erat in mūdo

Ut trina rerū machina / celestiū terrestriū inferno (rum) (que)condita flectant genu iam subdita

¶Construe. Ut trina re (rum) machīna .s. celestiū terrestriū & infernorum. condita ad te flectāt genu iam subdita .i. flectentes genua celestes ter­reni & infernales. sunt subdita .i. humiliata tibi .i. ad honorem tui.

Tremunt videntes angeli versa vice mortaliū: cul pat caro purgat caro regnat deus dei caro

¶Construe. Angeli videntes (humanā formā) tremūt .i. mirant. scꝪ qr videbant humanā naturā .i. per christū.) ad dexterā patris collocatā & exaltatā. & hoc vice versa mortaliū. qr tenebāt & mirabātur. Nota ꝙ an̄ natiuitatē christi. angeli ab hominibus se adorari patiebantur. sed non postea. sicut legimus de iohannne. q ⁱ cum vellet angelū adorare. inquit angelus ad iohannē. Noli me adorare seruus tuus enim sum & fratrum tuo (rum).) caro. scꝪ Ade. culpat .s. nos .i. ꝑ adam in culpā cadimus. caro. xp̄i purgat nos .i. ꝑ xp̄m de vicijs purgati surgimus.) caro dei .i. deus reḡt. quia christus deus & homo est.)

Tu esto nostrū gaudiū: manens olympho preditū: mundi qui regis fabricā mūdana vincens gaudia.

¶Construe. O christe. tu esto nostrū gaudiū manens preditū .i. nobis paratū. honoratū vel sublimatū. olympho .i. in celo. tu qui regis. id est. gubernas fabricā mūdi. vincens mūdana gaudia.

Hinc te precantes quesumus / ignosce culpis oībus: & corda sursum subleua ad te superna gratia.

¶Quasi dicat (despexisti gaudia mūdi) & hinc nos precantes q̄sumꝰ .i. de p̄camur te. ignosce culpis oībus .i. dimitte nobis peccata nostra. et subleua .i. sursum leua. ad te. suꝑna gratia .i. ꝓ summa misericordia

Ut cum rubente ceperis clarere nube iudicis: penas repellas debitas / reddas coronas perditas

¶Nos q̄sumus te. vt cū .i. qn̄. nubes iudicꝭ. xp̄i. ceperit clarere repēte Uel. (sm) secundum allā lr̄am.) Ut cū .i. qn̄ ceperis clarere .i. fulgere. nube iudicis. [Page xxxiii] id est. christi. rubente .i. clarescente .i. deo ipso audtēte a nobis. repellas penas debitas ꝑ Adam. & reddas .i. tribuas (ꝑ gratiā) coronas ꝑditas ꝑ culpā & inuentā & collatā (sm) secundum meritū ꝑ gratiā. qr nō necessitate cogēte sed voluntate .i. gratis. a morte liberauit & saluauit

Gloria tibi domine / qui scandis super sydera / cū patre & spiritusancto / in sempiterna secula. Amen.

¶Cōstrue. O dn̄e iesu christe. q ⁱ scandis suꝑ oēs celos. gloria .i. laus & honor. sit tibi cū pr̄e & scōspū. insempiterna secula. Amen .i. sine desectu

Esu nostra redemptio / amor & desideriū / deus creator omniū homo in fine tempo (rum).

¶O iesu amor & desideriū nost (rum) .i. amor desiderabilis. deꝰ creator oīm q ⁱ es in fine tempo (rum). facius homo. vn̄ deus & homo. & hoc tn̄ vltīa etate

Que te vicit clemētia / vt ferres nostra crimina: crudelem mortem patiens / vt nos a morte tolleres.

¶Que .i. quanta clementia .i. pietas. vicit .i. cōpulit te. vt ferres .i. por tares vel deleres nr̄a crimina. scꝪ peccata tan (quam) patiens crudelē mortē crucis ꝓ peccatis nostris. et quare. vt tolleres .i. liberares nos a morte .i. diabolo.

Inferni claustra penetrās / tuos captiuos redimēs: victor triumpho nobili ad dexterā patris residens.

¶Construe. Tu penetrans .i. frangen [...]. claustra inferni redimens. san guine tuo captiuos (q ⁱ tenebant iuste in inferno) residens ad dexteram patris. manens victor triumpho nobili .i. mirabili victoria.

Ipsa te cogat pietas / vt mala nostra suꝑes / ꝑcendo & voti compotes / nos tuo vultu saties

¶Construe. Ipsa pietas (q̄ coegit te vt subires mortem crucis.) cogat i. vincat te. vt suꝑes nr̄a mala .i. dimittas nobis debita nostra. & facies nos compotes nostri voti .i. desiderij. tuo vultu .i. tua presentia

Tu esto nostrū gaudium qui es futurus premiū / sit nostra in te gloria / ꝑ cuncta pie secula. Amen

¶Et tu qui es futurus. nostrū premiū. esto nostrū gaudium .i. in p̄senti & in futuro. & nostra gloria .i. laus sit in te semper .i. in omni tꝑe. ꝑ cūcta secula. Amen.

[Page] U christe nostrū gaudium: manens olympho preditū / mundi regis qui fabricam / mundana vincens gaudia.

¶O tu christe existens nost (rum) gaudiū. tu manens. preditū. id ē. ornatū. olympho .i. in celo. tu qui regis .i. gu [...]ernas fabricā mundi. tu vincens .i. exuperans mūdana gaudia .i. huius mūdi vana

Hinc te precantes quesumus / ignosce culpis oībus: & torda sursum subleua / ad te superna gratia.

¶Construe. Hinc nos precantes .i. rogantes▪ quesumus .i. petimus te scꝪ xp̄m. ignosce. indulgentiā tribue. oībus culpis .i. peccatis. & subleua sursum. nostra corda .i. nostras cogitationes & desideria ad te .s. christum suꝑna gratia .i. summa misericordia

Ut cum rubente ceperis / clarere nube iudicis / penas repellas debitas / reddas coronas debitas.

¶Construe. Nos quesumus te. cū ꝓ qn̄. tu christe ceperis .i. inceperis clarere .i. fulgere. & hoc rubente nube iudicis .i. christo clarescente. tunc repellas scꝪ a nobis. debitas penas. scꝪ ꝑ adā nr̄a peccata. & tu reddas coronas debitas. scilꝪ ꝑ gratiā.

Tu esto nost (rum) &c. Glorla tibi dn̄e &c /

Am christus astra ascenderat / regressus vnde venerat ꝓmiss [...] patris mūera / scm̄ daturꝰ spm̄

¶Materia hymni est eadem q̄ in p̄misso. qr Spūs .i. ꝯsolator vel ad­uocatus dr̄. qr cōsolatur nos cum sumus in peccatis. trahendo nos ad celestem patriā. ipse spūssanctus cūsplendore feruenti apparuit disci­pulis suis. qr sermo igneus futurus erat. ideo in ignea lingua eis ap­paruit. qr fecit eos ardentes in dilectōne del & ꝓximi. & perito sermone affluentes. ¶& hoc est ꝙ xp̄s ascenderat iam (sm) secundum humanitatē astra .i▪ celos. & xp̄s regressus .i. reuersus. vnde venerat. daturus apostolis munera ꝓmissa patris. spiritūsanctū.

Solennis vrgebat dies / quo mystico septemplici orbis volutus septies / signat beata tempora.

Solēnis dies vrgebat septies septē .i. q̄dragintanouē vno addito. & sūt q ⁱnq̄ginta. Per septē intelligimꝰ tꝑalia. ꝑ que septē totū tempus vite [Page xxxiiii] nostre voluitur. in quo debemus liberari a peccatis. vt ꝑueniamus ad illam beatitudinē q̄ intelligitur ꝑ vnum & quadraginta dies. in quibus ieiunare debemus vt ꝑuenire possimus ad diem sabbati .i. ad requiem quo die. mystico .i. figurato. septemplici .i. ꝑ figurā septemplicē. orbis .i septimana. volutus septies .i. ꝑ quadraginta & nouem dies. signat beata tempora. scꝪ futura .i. eternā requiem.

Dum hora cūctis tercia: repente mundus intonat orantibus apostolis / deum venisse nūciat

¶Et qr christus ascenderat) dum hora tercia videbat esse. cūctis. id ē. oī [...]us apostolis mūdus intonat. repente .i. subito. & ille sonꝰ vel mūdus nūciat deum venisse. orantibus apostolis .i. simul in vnū locū ꝯgregatꝭ & orātibus & expectātibus ꝓmissionē dn̄i sui. scꝪ christi. cum ipse de illa ꝓmissione eius an̄ ascensionē locutus fuisset dicens. Uado & venio ad vos. & mittam vobis paraclytū .i. ꝯsolatorē. qui docebit vos omnē ve­ritatē. Et ita facti ꝑfectiores in oī scientia erant. qr diuersa genera lin­guarū loquebant & predicabant magnalia dei.

De patris ergo lumine / decorus ignis almus est: [...] fida christi pectora: calore verbi compleat

¶Et quādoq ⁱdē pater misitspm̄.) ergo ignis .i. ipūs. decorus .i. pulcer. est almus de lumine patris. qui spūs. compleat .i. vt haberēt scientiam loquendi. pectora apostolo (rum) vel hominū. fida .i. fidelia xp̄i. & hoc cū ca­lore .i. ardore spūssancti. verbi .i. filij.

Impleta gaudent viscera / afflat [...] sanctospiritu voces diuersas intonant / fantur dei magnalia.

¶Construe. Uiscera aplo (rum). impleta .i. saciata gaudēt. qr fecit eos lo­quētes. & etiā ardentes in amore & afflato .i. aspirato. spūscō intonante. diuersas voces .i. generatōes. oīm lingua (rum). & fantur .i. predicāt magna­lia dei .i. mirabilia dei oīpotentis

Ex omni gente cogniti grecis latinis barbaris: cunctis (que) admirantibus / linguis loquūtur omnium:

¶Construe. Ex omni genere .i. ex omnibus gētibus. cogniti sunt apostoli. scꝪ a grecis. latinis. barbaris. cūctis (que) admirantibus apostolis. loquūtur linguis omnibus (que sunt quinquaginta vel paulo plures)

Iudea tūc incredula vesana toruo spiritu: ructare musti crapulam / alumnos christi concrepat.

[Page]¶Ita loquebantur vt omnes admirabantur sic loquentes. [...] credūt in cis deum esse. ¶Construe. Sed iudea incredula. id est. plebs iud [...]orū. id est infidelis & perfida. & illa vesana .i. insana. toruo spū. id est superbo concrepat alumnos. id est. discipulos christi ructare. crapulā musti. id ē conterminat loqui.

Sed signis et virtutibus / occurrit et docet petrus: falsa [...] probauit perfidos / iohelis testimonio.

¶Estimabāt iudei ꝙ ꝓ nimio potu musti. id est. per ebrietatem apo­stoli taliter loquebātur. Sed petrus occurrit signis .i. miraculis & virtu tibus docet. id ē. probat ꝑfidos iudeos probauit loqui falsa. testimonio iohelis. ꝓphete. Probabat enī Iohel sic. Effundā de spiritu meo suꝑ omnem carnem. & ꝓphetabūt filij vestri & filie vestre

Sit laus patri cum filio / sancto simul paraclyto / nobis (que) mittat filius charisma sanctispiritus. Amen /

¶Construe. Laus sit filio simul & sancto paraclyto. id est spirituisancto & mittat nobis omnibus fidelibus. charisma .i. donū sanctispiritus.

Die penthecostes. Eni creator spiritꝰ / mētes tuo (rum) visita: imple superna gratia / que tu [...] [...]reasti pectora

¶Materia huius hymni est inuocatio spūssancti. quem pater & filius ꝓmiserat quando dixit Ioheli. Effundam de spiritu meo super omnem carnem. Filius ꝓmisit quando dixit. Si assumptus fuero in celum mittam vobis paraclytū. Et apostolis orantibus in hora tercia mūdus to­nuit. & subito venit spiritussanctus. Et apostoli inflāmati & repleti spi­ritusanco. diuersis loquebātur linguis magnalia dei. ¶Intentio autoris est rogare deum. vt purget pectora nostra superno splendore & illu­minet gratia spiritussancti. & expellata nobis visibiles & inuisibiles hostes. vt habeamus vitam ꝑmanentē cum ipso. ¶Construe. O creator & o sanctespiritus dei. veni. & visita mentes tuo (rum) fideliū. & veniendo imple pectora. superna gratia. que tu creasti .i. fecisti.

Qui paraclytus diceris / donum dei altissimi: fons viuus ignis charitas / & spiritalis vnctio.

¶Qui paraclytus .i. consolator. diceris donum dei altissimi. & diceris fons viuus (de quo non cōmunicat alienus.) vel fons aque salientis in terram) & diceris ignis. quia corda hominū ad dilectionem dei & ꝓximi [Page xxxv] accendis. & vicia. id est. peccata. consumis. & diceris charitas. q ⁱa facis diligere deum & ꝓximū. & diceris spiritalis vnctio. quia de spiritali vnctione .i. de spiritusancto vngis corda hominū. vt humilientur in susceptione sacri baptismatis.

Tu septiformis munere / dextre deitu digitꝰ / tu rite ꝓmisso patris sermone ditans guttura▪

¶Construe. Tu septiformis munere .i. ꝑ septem dona gratia (rum). (Sunt enim septem dona Spiritussancti. scꝪ. Spiritus sapientie & intellectus Spiritus consilij & fortitudinis. Spiritus scientie & pietatis et amoris) tu es digitus .i. potenti [...]. dextre dei. (quia sicut modi digito (rum) sunt varij ita varia sunt dona spūssancti. & tu es ditans. id est. faciens diuites. guttura .i. pectora rite. iuste. sermone. id est. amore solito. promisso patris &c̄ Uel sic (tu es ꝓmisium patris ditans guttura sermone.

Accende lumen sensibus infunde amorē cordibus / infirma nostri corporis virtute firmans perpetim.

¶Construe. (Et tu qui operaris omnia) accende lumen sensibus. id ē. mentibus nostris. & infunde cordibus nostris amorem. id est dilectionē dei. tu firmans .i. corroborans. infirma .i. debilia. nostri corporis. ꝑpetim id est. ꝑhenniter. vel perpeti virtute .i. mirabiliter cum virtute ꝑpetua. & semꝑ nos firmans .s. ꝓtegens

Hostem repellas longius / pacem (que) dones ꝓtinus: ductore sic te preuio / vitemus omne noxium.

¶Construe. Repellas .i. remoueas a nobis. longius .i. ꝓcul. hostem .s. nost (rum). ꝓ ꝓ &. dones pacem ꝓtinus .i. cito. vt sic vitemus omne noxium id est. peccatū. te preuio ductore

Perte sciamus da patrem / noscamus at (que) filium: te vtrius (que) spiritū / credamus omni tempore. Amē.

¶Construe. O sanctespūs) da vt per te sciamus patrem. at (que) vt noscamus filium. & credamus te spiritū .s. sanctum. vtrius (que). scꝪ patris & filij) [...]. ꝓcedentem. omni tempore

Sequitur hymnus de sancta Trinitate. scꝪ Adesto / &c.

[Page] Desto sancta trinitas / parsplēdor vna deitas qui extas rerum omniū / sine fine principiū

¶Cōstrue. O sancta trinitas adesto .i. ꝓpe sis. tu es parsplēdor & vna deitas. qui deus. existis .i. ꝑmanes. principiū omniū rerū .i. creaturarū. sine fine ( qr nō est finis ne (que) principiū in deitate.

Te celorū militia / laudat adorat predicat: triplex (que) mundi machina / benedicit per secula.

¶Construe. Militia celo (rum) .i. angeli sine spūs celestes. laudat te. deum in trinitate. adorat .s. te. predicat. scꝪ te. (que) ꝓ &. triplex machina mundi .s. (celestis. terrestris & infernalis.) benedicit .i. benedicendo laudat. scꝪ te. per secula .i. eternaliter.

Assumus et nos cernui / te adorantes famuli: vota preces (que) supplicū hymnis iunge celestiū.

¶Et nos cernuī .i. deuoti. famuli .i. seruitores. assumus .i. pn̄tes sumus nos adorantes .i. precantes. te. scꝪ deū. & iunge vota .i. desideria. (que) ꝓ &. & preces .i. orationes. supplicū .i. deuoto (rum) hominū. hymnis .i. laudibus. celestiū. scꝪ spirituū.

Unū te lumen credimus / quod etter idem colimus: alpha et o quem dicimus / te laudet omnis spiritus /

¶Construe. Nos credimus .i. scimus te. scꝪ deum. vnū lumen. quod lu men & colimus .i. honoramus idem scꝪ lumen. ter .i. tripliciter .s. ī patre & filio & spūsancto & vnū deū in trinis. quem deum dicimus .i. noīamus alpha .i. principiū. & o .i. finem. oīs spūs .i. oīs homo. laudet te. scꝪ deum. honorando

Laus patri sit ingenito / laus ei vnigēito / laus sit cū sanctospiritu / trino deo & simplici

¶Construe. Laus sit deo ingenito .i. [...]on generato. scꝪ patri. & laus sit ei deo vnigenito. id est filio. laus sit cum sanctospū. trino deo .s. in ꝑsonis & simplici scꝪ deo in vnitate substantie.

Pater sancte mitis at (que) pie: o iesu christe fili venerande paraclytus (que) spiritus / venerande alme deus eterne

[Page xxxvi]¶O sctē pr̄ facis scōs credentes in te) tu mitis .i. benignus ꝑ effectū qr facis nos mites & p [...]os. at (que) ꝓ et. qr o pie iesu christe. tu fili .s. pr̄is ve­nerāde .i. honorāde. qr de iure debemus te venerari & laudare. (que) ꝓ &. et praclytus spūs. o venerāde deus. o alme deus. et o eterne deus.

Trinitas sctā vnitas (que) firma deitas vera / bonitas īmensa angelo (rum) salus orphano (rum) spes (que) cuncto (rum).

¶O trinitas .i. o deus in trinis ꝑsonis. (que) ꝓ &. o vnitas firma .s. ī essētia & o deitas vera. qr tuos semꝑ veraces facis. qr veritas es. & o īmēsa bonitas .i. incōprehēsibilis. tu lux .i. splēdor angelo (rum) salus orphano (rum) .i. peccato (rum) indulgētiā petētiū. (que) ꝓ et. spes .i. cōfidentia. cūcto (rum) .s. hominū.

Seruiunt tibi cūcta q̄ creasti / te tute cūcte laudāt creature nos quo (que) tibi psallimꝰ deuote tu nos exaudi

¶O scā trinitas) cūcta .i. oīa. q̄ tu creasti. seruiūt tibi .s. trinitati. cuncte creature tue laudāt te .s. deū in trinitate. (que) ꝓ &. & nos deuoti .i. supplices psallimus tibi .s. deo. & exaudi nos .s. psallentes laudē tuam.

Glīa tibi oīpotēs deus trinus & vnus magnꝰ & excel sus decet hymnus laus honor & decus nūc & in euū. Lux beata trinitas / & principalis vnitas / iā sol recedit igneus / infunde lumen cordibus.

¶Materia hymni sumit circa q̄litatē tēꝑis die recedēte & nocte adueniente Inuocat trinū deū ī ꝑsonis. & trinitatē ī vnitate. vt infūdat ī cordibꝰ nr̄is lumē spūssc [...]. vt laudare mereamur deū tā in ꝓsꝑis (quam) in aduersis & ita ꝯcedat nobis trāsire diē & noctē sine pctō. O beata trinitas .i. o deus q̄ es lux hominū vel mūdi seu angelo (rum). & vnitas prīcipalis .i. q̄ hꝪ prīci­patū suꝑ [...]ē qd est. iā sol igneus .i. xp̄s. recedit .s. a nobis. & ideo infunde lumē .i. dona spm̄scm̄. cordi (bus) .i. sensibus nr̄is. vt .s. illud hr̄e mereamur.

Te mane laudū carmine. te deprecamur vesperi / te nostra supplex gloria per cuncta laudet secula.

¶O xp̄e infūde spm̄scm̄ te dep̄cemur. & vt adiuas nos. laudū carmine & laudamus) te mane .i. sꝑ ( qr oī tꝑe debemus laudare deū) (sm) secundum ꝓphetā) te deprecamur .i. rogemus vesꝑi .i. in fine mūdi. & nostra supplex .i. hu­milis. gloria laudet te. scꝪ christū. per cūcta secula .i. per omne tempus.

Rbs btā ierusalē dicta pacis visio q̄ ꝯstruit ī celis viuis ex lapidibꝰ & āgelis corōata vt spōsata comite

[Page]¶In hac cōmemoratōe celestis hierusalē autor laudat deū. q hoc [...]ꝑe sacro infudit iugiter suā bn̄dictōnē. q̄ propt rogat deū vt in hoc scō suo tēplo oēs ꝓmereamur ac qrere etna bona. & illa cūsuis sc [...]īs possidere. Btā vrbs hierusalē est ciuitas celestis ꝯstituta de aīabus scō (rum). q ⁱ sunt viu [...] lapides. & interp̄tat vis [...]o pacꝭ. q̄ hierusalē ꝯstruit ī celis. ex viuis lapidibus .i. scīs aīabus. illa dico coronata scꝪ in angelis. vt spōsata comite .i. sicut mulier ornata viro .i. sponso. ita ecclesia christo.

Noua veniēs ecelo nuptiali thalamo / p̄ꝑata vt spō sata copulet dn̄o & platee & murieiꝰ ex auro purissīo

Noua spōsa .i. ecclesia. veniēs e celo .i. xp̄o. p̄parata nuptiali thalamo .i. vginali. vel lauacro baptismatis. vt ꝓ sicut. spōsata copulet .i. ꝯiugat dn̄o. platee .i. minꝰ ꝑfecti. & muri .i. p̄dicatores illius spōsi. sunt er auro purissimo .i. exsplendore scō (rum). q ⁱ splendidi efficiūtur sicut au (rum) purissimū

Tonsiōibus p̄ssuris expoliti lapides / suis (que) aptant locis / ꝑ manus artificis disponūtur ꝑmāsuri sacris edificiis /

¶Construe. Lapides .i. sancti martyres expoliti .i. aptatī ad edificādū tonsionibus .i. ꝑcussionibus. & afflicti pressuris .i. tribulatiōibus. sicut lapides in muro sunt edificati. ita aīe scō (rum) sunt ordinate in ꝑadyso. (que) ꝓ & disponsitur. aptant. ordinātur. suis locis. ꝑ manus artificis .i. ꝑ manus filij dei. ꝑmansuri. scꝪ lapides diu sacris edificijs .i. celestibus edificijs.

Porte nitent margaritis aditis patētibus / & vtute meritorū / illuc introducit omnis qui ꝓ christi noīe in hoc mūdo premitur.

¶Porte. scꝪ templi. nitent .i. resplendent. margaritis .i. vtutibꝰ. aditis luminibus. patentibus .i. aꝑtis sacris tēplis. & hic .i. in tēplo. oīs christianus q ⁱ ꝓ xp̄i noīe premit .i. cruciat. introducit illuc. scꝪ celestē ierusalē. vtute merito (rum) .i. bono (rum) operūsuo (rum)

Angularis fundamētū lapis xp̄s missus ē [...] q ⁱ ꝯpage parie [...] in vtro (que) nectitur quē sancta syon suscepit in quo credens permanet.

¶Chrstus dr̄ lapis angularis q ⁱ a iudeis fuit reprobatus. ¶Construe Christus scꝪ fundamētū totius ecclesie. missus est. a patre. factus est lapis angularis. q ⁱ lapis nectitur .i. ꝯiūgitur cōpage .i. ꝯiūctōne parietis [Page xxxvii] in vtro (que) .i in duobus populis (iudaico & gentili) quē xp̄msyō suscepit. Syon interpretat ecclesia vel speculatio) in quo. scꝪ xp̄o vel ecclesia credens. scꝪ christianus q ⁱ credit. ꝑmanet firmiter in fide sancte ecclesie.

Omnis illa deo sacra & dilecta ciuitas plena modulis & laude et canore iubilo / trinū deū vnicū (que) cum fauore predicat.

¶Oīs illa ciuitas .i. ecclesia militās deo .i. ad dei honorē est facta .i. sacrata. & dilecta .i. amata a deo. & plena modulis .i. ca [...]tilenis angelo (rum). in laude dei. & canore .i. cantu. vel canore iubilo .i. dulci exultatione (Iubi­lus est gaudiū illud qd ē interius ī homīe qd omnino nō potest referri nec etiā omnino tacet pre animi exultatione. & sctā ecclesia predicat trī nū deū. scꝪ in ꝑsonis vnicū (que) .i. vnū in substantia. vel vnū quo (que) cū fa­uore .i. prece. oratione predicat

Hoc in templo summe deus exoratus adueni: cle / menti bonitate precū vota suscipe largā bn̄dictionē hic infunde iugiter.

¶O summe deus exoratus. scꝪ a nobis. deprecatus. adueni. ꝑ gratiam in hoc tēplo .i. ista ecclesia. & suscipe vota precū .i. p̄ cantū. vel oro [...]onū. Istud intrāsitiue legit. & est figura endiadis. (fit qn̄ duo noīa substātiua simul ponsitur. vnū illo (rum) adiectiuatur. & alte (rum) remanet substantiuū. &c̄) clementi bonitate .i. moderata tua prece vel voce. infunde .i. immitte iugiter .i. ꝑenniter vel assidue. bn̄dictionē largā .i. latam

Hic ꝓmereāt oēs petita ac qrere & adepta possidere cū sanctis ꝑenniter paradysum introire trāslati in requiem. Amen.

¶Hic. scꝪ insacra ecclesia. vel in isto loco. oēs. scꝪ fideles hoīes. ꝓme­reantur .i. bn̄ mereant. acquirere petita. scꝪ iusta & sancta. adepta .i. illla petita obtenta & habita. possidere. ꝑenniter .i. ꝑpetue. cū sanctis .i. cum bonis & deo dilectꝭ & supple dum sumus) translati in requiem. id est dū sumus mortui. supple mereamur. introire paradysum .i. regnū celo (rum).

Uod chorus vatum venerandus olim spiri / tusancto cecinit repletꝰ in dei factū genitrice c [...]nstat esse maria.

[Page]¶In hoc hymno agit Autor de natiuitate christi. qual [...]ter [...]ōpletū est maria. qd ꝓphete p̄dixerūt. qr maria ꝯcepit & peperit filiū. & Symeon gauisus suscepit es [...] in tēplo. Dicimus ergo ꝙ ꝓphete senserunt de xp̄i aduentu & natiuitate. (Esayas) In med [...]o duū animaliū cognoscetis .i. inter bouē & asinū. Ite (rum)) Egred [...]et vga de radice yesse. Et Abachuc similiter idem dixit. In medio duū &c̄. & multi alij ꝓphete annūciauerūt & ꝓphetauerūt de xp̄o. hoc totū cōpletū est in maria. qr xp̄s conceptus natus. baptisatus. crucifixus. in templū pn̄tatus. & a iusto symeōe & ab anna vidua susceptus est. Un̄ a ꝑsonis illis dn̄o obuiātibus. istud festū in quo iste hymnus cantat (hypapanti dn̄i) dr̄ .i. obuiatio dn̄i. ¶Cōstr. Illud constat esse factū .i. impletū. in Maria geni [...]rice dei .i. matre xp̄i. qd venerādus chorus .i. honorabilis ꝯgregatio vatū .i. ꝓpheta (rum). repletus .i. plenus spūscō. cecinit .i. ꝓphetauit. olim .i. dudum.

Hec deū celi dominū (que) terre vgo concepit peperit (que) virgo at (que) post partū meruit manere inuiolata

¶Et vere constat esse factū qd ꝓphete cecinerūt) qr beata virgo cōce pit dn̄m .i. christū deū celi & terre. & vgo .s. maria peperit illū quē gessit id est. portauit. at (que) pro &. meruit. scꝪ maria. inuiolata manere .i. mansit incorrupta post partum.

Quem senex iustus symeon ī vlnis ī domo sumpsit dn̄i gauisus / [...] qd opta [...] videre ꝓprio lumīe xp̄m

¶Construe. Quem .s. xp̄m. symeon iustus & senex .i. annosus. sacerdos sumpsit .i. suscepit. in vlnis .i. ī brachijs suis. in domo .i. templo dn̄i. & scꝪ symeō. est gauisus .i. letatus videre .i. aspicere. christū. suo ꝓ prio lumīe i. oculis. hoc qd optauit .i. desiderauit. ꝑ multa tempora.

Tu libens votis petimꝰ precantū / regis eterni genitrix faueto / clara (que) celsi renitēs olīphi regna petisti.

¶Construe. o tu genitrix .i. mater. regis eterni .i. xp̄i (q ⁱ caret principio & fine) te petimus faueto .i. ꝯcede. votis precantū .i. precibus fam [...]lo (rum). libens .i. libenter. & tu renitens .i. resplendens. petisti ꝓ accepisti. regna clara. celsi olymphi .i. celi altitudinem.

Sit deo nostro decus et ptās: sit l [...]us perpes honor ꝑennis / q ⁱ poli summa residet ī arce trinus & vnus

¶Cōstrue. Decus & potestas sit deo nr̄o perpes laus .i. ꝑpetua gloria. & ꝑennis honor sit deo nostro. qui scꝪ deus residet in summa arce poli .i. altitudine celi. trinus in ꝑsonis. & vnus in substantia

[Page xxxviii] Uem terra pōthusethera / colūt adorāt p̄dicāt / trinā regentē machinā claust (rum) marie ba [...]ulat /

¶Autor in presenti hymno vult ostendere hoc qd prophete de christo nūciauerūt. in virgine maria esse ꝯpletū. Claust (rum) marie balulauit xp̄m ¶Nota ꝙ deus fecit hominē de limo terre. & posuit eū ad paradysum voluptatis. & vetuit illi de ligno ( qd erat in medio paradysi) ne comederet. sed diabolo suadente eue. & eua postea ade. ambo comederūt. diabo placentes mortaliter peccauerunt. & post peccatū tante transgressionis de paradyso terrestri a dn̄o eiectise nudos esse cognouerūt. Uidens g deus ꝙ aliter nō posset redimere genus humanū nisi ꝑ feminā. vnde & in vterū virginis descendit humanū corpus assumens. & ita sumus re­dempti & a pctō liberati ꝑ feminā. vnde & nos grates reddere tenemur Dictū est etiam s̄. ꝙ maria est stella maris & mater dei. et quem celum & terra capere nō poterāt. suo gremio ꝯtulit. ¶Construe. Claust (rum). id ē venter. marie. scꝪ virginis. balulat .i. portat. illum deum regentem .i. gubernantē. trinā machinā mūdi scꝪ celū terrā & mare▪ vel trinā machinā anime. scꝪ ꝯcupiscibilitatē ▪ rōnabilitatē & sensualitatē. quem scꝪ deum. terra .i. boni homines. ponthus .i. mali homines. ethera .i. celestes creature. colunt .i. honorant. adorant .i. cōmendant. predicāt. id ē. denūciant

Cui luna sol & omnia deseruiūt ꝑ tempora / perfusa celi gratia / gestant puelle viscera.

¶Dico ꝙ celum & terra & omnia laudant adorant illum quem celi ca­pere nō poterant. & vere) quia viscera puelle. scꝪ virginis marie. ꝑfusa i. repleta. gratia celi .i. de rore celesti. gestant .i. portant. scꝪ christū deum cui christo. luna .i. variatio lune. sol ī cursusuo. & omnia entia. deseruiūt .i. famulantur. ꝑ tempora .i. temporaliter.

Beata mater munere / cuius suꝑnus artifex: mūdū pugillo continens: ventris sub archa clausus est

¶Et quia maria portauit christū. possumus dicere ꝙ est beata mater munere .i. dono filij. sub cuius scꝪ vginis archa ventris .i. vteri. suꝑnus artifex .i. supremus creator. continēs mūdū. scꝪ vniuersum. pugillo. sub sua potestate. c [...]ausus est .i. portatus

Beata celi nūcio / fecunda sanctospiritu / desideratꝰ gentibus / cuius ꝑ aluū fusus est.

¶Et quia suꝑnus artifex clausus est sub archa virginis marie. possumus enim bene dic [...]re. ꝙ dei genitrix sit beata. id est sancta. nūcio celi .i [Page] angelica salutatōe a trinitate missa. & est fecūda .i. impregnata scōspū. ꝑ cuius scꝪ marie. aluū .i. vterum. fusus est .i. natus est. supple ille q ⁱ fuit desideratus. a cūctis gentibus .i. populis.

Gloriosa domina excelsa super sydera / quite creauit ꝓuide / lactasti sacro vbere.

¶Materia huius hymni est. vt beata virgo maria peperit saluatorem nostrū. Et qr deus contulit ei tantā gratiā ꝙ saluatorē nost (rum) pareret &c̄. Facit autor apostrophā .i. ꝯuersationē. & qr deus contulit ei tantā gr̄am ꝙ ipsa peperit saluatorē nost (rum). conuertit sermonem suū ad ipsam osten dendo eam esse gloriosam ¶Cōstrue. O gloriosa dn̄a .i. sponsa dn̄i nr̄i. excelsa .i. eleuata. super sydera .i. suꝑ om̄es celos. tu lactasti sacro vbere i. sacro pectore. illū q ⁱ te creauit ꝓuide .i. sua eterna ꝓuidentia.

Quod eua tristis abstulit tu reddis almo germine: intrent vt astra flebiles / celi fenestra facta es

¶Construe. Tu reddis .i. restituis. almo germine .i. ꝑ sanctū filiū tuū. supple illud. quod tristis eua .i. dolorosa. abstulit. scꝪ a nobis .s. paradysū & es facta fenestra celi .i. christi. vt flebiles. scꝪ hoīes def [...]entes peccata sua. intrent. astra .i. celos

Tu regis alti ianua / tu porta lucis fulgida: vitā datam per virginem / gentes redempte plaudite.

¶Et vere. qr) tu es ianua .i. ostiū. alti regis .i. christi. & es facta fulgida porta .i. splendida ianua. lucis .i. christi. q ⁱ est vera lux (q̄ illuminat omnē hominē venientē in hūc mūdū. & o gentes redempte .i. liberate a dn̄o. iesu xp̄o. plaudite .i. gaudete. vitā datā esse ꝑ vginē. scꝪ mariā

Ue maris stella dei mater alma / at (que) semper virgo / felix celi porta

¶Materia huius hymni ē de salutatiōe beate marie vginis. facta ab angelo sic dicente. Aue gratia plena dūs tecum. benedicta tu in muli [...] ribus. Et cum ipsa respondisset (ecce ancilla dn̄i fiat mihi (sm) secundum verbum tuū) tunc virtute altissimi obumbrata est. & solo verbo concepit filium qui est christus dn̄s noster. ¶Intendit etiā autor ipsam beatā vginem mariam inuocare. vt ipsa nomen Eue (per quam mors intrauit) mute [...] [Page xxxix] & vt soluat vincula peccato (rum) nostro (rum) & prestet nobis vitā eternā. vt nos a peccatis absolutos mites faciat & castos. H [...]c etiā laudare nos hor tatur & glorificare hunc diem. ꝓpter hoc ꝙ euasimus de domo dyaboli ꝑipsam. & venimus ꝑ fidem & gratiā dei ad regna celo (rum). Et innuit hoc ꝑ simile faciendo istā cōparationē. sicut enī stella maris prestat ducatū ipsis nautis. vt veniant ad portum. ita ꝑ ducatū virginis marie venie­mus ad portū .i ad christū. ¶Construe. O stella maris .i. mundi, aue .i. salue. o alma mater .i. sanct [...]. genitrix del & hoīs. at (que) ꝓ &. manens semꝑ virgo. scꝪ ante partū. ī partu. & post partū. & o felix porta .i. sancta ianua [...]eli .i. paradysi. aue .i. salue.

Sumens illud aue gabrielis ore: funda nos ī pace / mutans nomen eue

¶Construe. Et qr tu sumens illud aue .i. illam salutationē angelicam. que fertur ab ore gabrielis. illius angeli) funda .i. confirma. nos in pace i. in eterna beatitudine. tu dico mutans nomē eue. in aue .i. maledictiōm [...]ue in tua [...]enedictionē.

Solue vincla reis / profer lumen cecis / mala nostra pelle [...] bona cūcta posce.

¶Et qr tu virgo dicta es stella maris. & qr mutasti nomen eue .i. maledictionē eue delesti. & impetrasti nobis benedictōnē. & ꝯfudisti mortem tribuēs nobis ꝑpetuā. ideo solue vincula .i. ligamina peccato (rum). reis .i. peccatoribus ꝓfer .i. tribue lumen cecis .i. infidelibus. & pelle .i. remoue nobis mala nostra. id est. peccata nostra & posce .i. postula scꝪ a filio tuo cuncta bona.

Monstra te esse matrem / sumat per te precem: q ⁱ pro nobis natus tulit esse tuus.

¶Construe. O maria. monstra .i. ostende. te esse matrem. scꝪ placando filiū tuū. & filius tuus sumat preces .i. deprecatōnes nostras. per te. qui scꝪ filius. natus ex te virgine maria. ꝓ nobis scilꝪ miseris peccatoribus tulit .i. sustinuit esse tuus filius.

Uirgo singularis inter omnes mitis / nos culpis solutos / mites fac & castos.

¶Construe. Uirgo singularis ( qr nulla est tibi similis. qr fuisti vgo an̄ partū. in partu & post partū) mitis .i. humilis. inter oēs. scꝪ mulieres. et o vgo fac nos solutos culpis▪ & fac nos mites & castos scꝪ ī corꝑe & aīa

[Page] Uitam presta puram / iter para tutum: vt videntes iesum / semper colletemur.

¶Et qr es mater castitatis & suauitatis) o virgo presta .i. dona. vitam puram. scꝪ nobis. & para .i. tribue. iter tutum .i. viam securam. vt nos vi dentes iesum. christum. filiū tuū. colletemur .i. simul gaudeamus. semꝑ i. in presenti ei laudes ꝑsoluentes. & in futuro eū plenius cognoscetes. gaudeamus cū dn̄o deo nr̄o.

Sit laus deo patri summo christo decꝰ / spirituiscō / trinus honor vnus. Amen.

¶Et qr descendit dn̄s deus noster in vterum virginis. ideo laus. id ē. gloria sit deo patri. & decus .i. reuerentia sit summo christo .i. excelso dei filio. & spirituisancto sit honor trinus in ꝑsonis. & vnus ī essentia. Amē

T queant laxis resonare fibris / mira gesto (rum) fa muli tuo (rum) solue polluti labii reatū scē iohānes

¶Iste hymnus vitā & mores habitū & cōuersationē sancti Iohannis baptiste describit. orans & ꝑsuadens vt eius cōsuetudinē imitemur. vt ad eius beatitudinē ꝑuenire mereamur. O sancte iohannes solue. id ē relaxa. reatū labij .i. oris. polluti .i. inq ⁱuati. vt famuli tui queant .i. possint resonare. mira .i. miracula. gesto (rum) tuo (rum) .i. facto (rum). fibris. id ē. venis laxis .i. resolutis. vel apostolis vocibus exoratis.

Nunciꝰ celso veniēs olympho / te patri magnū fore nascitu (rum) nomē & vite seriē gerende ordine promit.

¶Nuncius est veniēs olympho .i. de celo. scꝪ angelus gabriel. promit id est. nūciat te fore magnū nascitu (rum). patri. scꝪ suo zacharie. & nomē tuū similiter promit. qr dixit (Iohānes est nomē eius) & promitseriem. id ē ordinem. vite gerende▪ dicens. Uinū & sycerā nō bibet) ordine. id est. (sm) secundum ordinem quem gessit.

Ille ꝓmissi dubiꝰ suꝑni / ꝑdidit prompte modulos loq̄le / sed reformasti genitus ꝑempte organa vocis

¶Construe. Ille scꝪ zacharias. dubius .i. incredulus. promissi superni i. celestis ꝓmissionis. perdidit modulos ꝓmpte loquele .i. modum locu [...]ionis. Ambrosius enim dicit ꝙ zacharias vocem amiserat in consonā tibus. qr eas formare nō poterat. sed tu reformasti o sancte Iohannes genitus .i. natus. organa .i. instrumenta. vocis ꝑempte .i. destructe seu extincte vocis.

[Page xl] Uētris obtruso positꝰ cubili / senseras regē thalamo manentē: hīc parēs nati meritis vt (que) abdita pādit.

¶Construe. Et tu positus .i. recūbens cubili .i. ventre matris tue. ob­truso .i. clauso. cluso. senseras regē .i. xp̄m. manentē .i. iacentē thalamo. ven [...]re vginis. hinc .i. ex hoc. vter (que) parens (zacharias & elizabeth.) de meritis nati .s. iohānis. pandit. ꝓphetauit. abdita .i. abscōdita ( qr pater dixit. Bn̄dictus dn̄s deus israel. Mater vo dixit. Et vnde mihi hoc. ꝙ mater dn̄i mei venit ad me?

Ad matutinas Antra deserti teneris sub annis / ciuiū turmas fugi ens petisti / ne leui saltē maculare vitā famīe posses

¶Construe. O sancte iohannes) tu fugiens turmas .i. turbas. ciuiū. et petisti antra .i. obscurā speluncā. deserti .i. loci desolati sub tenerꝭ ānis scꝪ in etate .xij. anno (rum). ne posses maculare vitam. sanctā. leui famine .i. verbo ocioso. (& est ociosum vbū qd aut vtilitate rectitudinis aut iuste rōnis necessitate caret famine) dico saltē leui .i. sine bono fructu

prebuit hyrtū tegimē camelꝰ artubꝰ sacris stropheū bidētes cui latex haustū sociata pastū mella locustis

¶Construe. Camelus prebuit hyrtū tegimē .i. pilosum vestimentū. sa cris artubus .i. sacris mēbris. & bidentes .i. oues. p̄buerunt stropheū .i. cingulū. cui scꝪ iohāni. latex .i. aqna. p̄buit haustū. & cui mella p̄buerūt. pastū. mella dico sociata sibi locustis. illis volatilibus.

Ceteri tm̄ cecinere vatū / corde p̄sago iubar affutu (rum) tu quidē mundi scelus auferentē indice prodis /

¶Cōstrue. Ceteri vatū .i. alij ꝓphete cecinere .i. ꝓphetarūt. tm̄ .i. tan tūmodo. corde p̄sago .i. ꝓuido. iubar esse affutu (rum) .i. christū ventu (rum). sed tu q ⁱdem (q̄si distinctus) prodis .i. ostendis. scꝪ xp̄m. auferentē scelꝰ .i. pctm̄ mūdi. indice .i. digito (Dicens Ecce agnus dei.)

Nō fuit vasti spaciū ꝑ orbis / sanctior quis (quam) genitus iohāne: q ⁱ nephas secli meruit lauātē tingere liphis.

¶Quis (quam). scꝪ hō. genitus (intellige ex muliere. nō de virgine vt xp̄s.) nō fuit sanctior iohāne .s. baptista. ꝑ spaciū vasti orbis .i. ampli mundi. qui. scꝪ iohannes meruit tingere .i. baptisare. lymphis .i. aquis iordāis lauantē .s. xp̄m purgantē. nephas .i. peccatū. secli ꝓseculi .i. mundi.

[Page] Onimis felix meriti (que) celsi nesciēs labē niuei pudo ris / prepotēs martyr heremi (que) cultor maxime vatū

¶Et qm̄ meruisti xp̄m tingere limphis. tu dico o nimis felix celsi meri ti. nesciēs .i. ignorās. labē .i. sordē. niuei pudoris .i. pulcre castitatꝭ. mar­tyr .i. testis. prepotēs .i. pre alijs potēs dixisti Ecce agnus dei &c̄. vel mar tyr .i. decollatus. & cultor .i. habitator. heremi .i. solitarij. Tu maxime va­tū. quia plus (quam) propheta.

Serta terdenis alios coronas aucta crementis / du plicata quosdam trina centeno cumulata / fructute sacer ornant.

¶Tres ordines hic notant .s. tricesimus. sexagesimus. & cētesimus. in q ⁱbus cōtinent oīm hominū ordines .s. cōtinentes. cōiuga [...] vl virgines. q ⁱ & designant ꝑ tres viros .s. ꝑ Noe. Danielē. & Iob. Per Noe designā tur ꝯiugati. per Iob ꝯtinētes. per Danielē virgines designant. Un̄ le­gitur in euāgelio. Alij sunt ī lecto alij in villa. alij ī agro hoc tractatū est de euangelio vbi dr̄ de semine [...]acro. aliud sexagesimū. aliud tricesimū aliud cētesimū frucrū attulit. ¶Cōstrue. Serta .i. corona. terdenis .i. tri­ginta. coronas alios .s. ꝯiugatos q ⁱ habēt secū fidem sancte trinitatis. scꝪ pr̄is & filij & spūssancti. & adherēt etiā decē preceptis legis diuine & illa serta duplicata sunt .s. in sexagesimū fructū. & coronas quasdā scꝪ. con­tinentes. qui vixerūt in charitate dei & proximi & qui habent sex opera misericordie & castitatis vel charitatis .s. pascere ieiunos. vestire nudos potando sitientes. visitare infirmos &c̄. illa serta. id est triginta suꝑ sexa / gesima cumulata & aucta ꝑ augmētatōem denarij .s. ꝑ decē cēteno fructu i. centesimo coronas. oscē iohannes qui es virgo. qr centesimus fructus coronat .i. ornat virgines. ¶Et vt breuius exponamus. A tricesimo fru ctu. vel ordine ꝯiugati. a sexagesimo continentes. a centesimo virgines post dissolutionem corporis et anime coronantur in eterna beatitudine. ¶Et nota ꝙ tricesimus numerus surgita ternario & denario. qr coniu­gati habent fidem sancte trinitatis. & adherēt decem preceptꝭ legis sex agesimus numerus a senario & denario surgit. qr cōtinentes habent sex opera misericordie & charitatis .s. pascere ieiunos. &c̄. Uirgines in cēte simo ordine ponuntur & significāt ꝑfectionem. quia centenarius nume­rus surgit a trino tricesimo & denario .i. suꝑaddito. & ita sunt centū. Per c. numerus ꝑfectus intelligit & in hoc ordine fuit beatus iohēs nō absur de imo aꝑte (sm) secundum loq̄ [...]ā digito (rum) Per tricesimū nu [...]e (rum) ꝯiugato (rum). & ꝑ sexa agesimū ꝯtinētiū. ꝑ cētesimū vginū merces accipit. Periti em̄ prima ꝯputatōe articulo (rum) (quā appellāt loq̄ [...]ā digito (rum)) dicūt qm̄ in siuistra ma [Page xli] [...]N ꝑ quā vita tꝑalis ītelligit vs (que) ad nonagintanouē solebant cōputare. Centū aūt & deinde in dextera parte (ꝑ quā celestis vita designat.) Un̄ de quodā centenario habemus in qdā libro. Iā dextera cōputat ānos. In hoc loco autor facit nūe (rum) suū ꝑ quin (que) digitos manus. scꝪ ꝑ pollicē ꝑ indicē. mediū. medicū & auricularē ¶Auricularis in palma positus siḡt vnitatē. Medicus cū ipso positꝰ duo siḡt. Medius cū ipsis positus in medio. tria siḡt. deinde nihil. Auricularis erectus medio. & medio ia centibus. q̄ttuor siḡt. Medicus cū illo erectus medio iacente in palma. qn (que) designat. Medius cū illis erectus sex siḡt. Itē auricularis in pal ma extensus septē siḡt. Medicus eodezmō positus in palma octo siḡt. Medius simili mō positus nouē siḡt. Index (q ⁱ vs (que) hoc nil fecit) p̄dicto mō positus decē siḡt. Amplexu pollicis adiunctꝭ .xxx. siḡt. Per quē nu merū satis ꝯgrue accipit merces ꝯiugato (rum). ꝓpter illo (rum) mollē āplexū & vite dilectionē & ꝯcordiā. Pollex siq ⁱ [...]ē cū indice firmiter astriciꝰ siḡt sexaginta. ꝑ quē nūe (rum) satis accipit merces ꝯtinentiū. Graue est enī ab amplexu & voluptuosa delectatōe & ꝯsuetudine abstinere. Nil ꝯsuetu­dine maius. ¶In dextera dr̄ centū. ꝑ nūe (rum) q ⁱ fit in dextera ꝑte. vita ce lestis intelligit. ꝑ quē non īmerito accipit merces vginū. qr in hac vita mundā & īmaculatā vitā q̄si angelicā ( (quam)tū possunt) ducunt.

Nūc potēs nrī meritis opimis / pectoris duros lapi des repelle / asperum planans iter & reflexos dirige calles.

¶Oscē iohānes. tu potens. repelle .i. remoue. duros lapides .i. incre­dulitates nr̄i pectoris. meritis opimis .i. fertilibus & fecūdis. planans iter aspe (rum) .i. petrosum. & dirige calles reflexos .i. curuos. in peccatis.

vt pius mūdi sator & redēptor mētibꝰ pulsa liuione puris rite dignet veniens / sacratos ponere gressus

¶Ut pius sator (a sero ris) .i. creator mūdi. mentibus puris. pulsa liui one .i. liuore abiecta. veneno sa sorde vicio (rum). saluator veniens dignetur ponere. gressus sacratos .i. sancta itinera. rite .i. sine offensione.

Laudibꝰ ciues celebrāt suꝑnite deꝰ simplex ꝑiter (que) trine / supplices & nos veniā p̄camur parce redēptis

¶Construe. Superni ciues .i. celestes angeli. celebrant te laudibus. o d [...]us simplex. scꝪ carens partibus. & trine .s. ī ꝑsonis. pariter & nos sup plices .i. hūlles. precamur veniā .i. indulgentiā. parce redemptis. id est dimitte nobis redemptis. peccata nr̄a. qr redemisti nos sanguine tuo ꝓprio. Amen .i. sine fine.

[Page] Urea luce & decore roseo / lux lucis omne ꝑfu disti seculū / decorans celos inclyto martyrio: hac sacra die que dat reis veniam.

¶Cōstrue. O lux lucis .i. filius patris. ꝑfudisti omne seculū .i. replesti. aurea luce .i. p̄dicatiōe apostolo (rum). (aurea lumina dicta sunt ꝓpter splen dorem diuine bonitatis & bone vite. qr nos illumināt) decore roseo. id ē rubeo martyrio. tu decorans celos .i. celestes creaturas. inclyto marty­rio .i. nobili passione. in hac sacra die .i. solennitate. que dies. dat veniā .i indulgentiā. reis .i. peccatoribus.

Ianitor celi / doctor orbis / pariter iudices secli / vera mundi lumina: per crucē alter / alter ense triūphans vite senatum laureati possident.

¶Construe Ianitor celi .i. Petrus hostiarius. doctor orbis .i. p̄dicator mūdi .i. Paulus. pariter .i. simul sunt iudices seculi. & sunt vera lumina mūdi. alter .i. petrus. triūphās .i. vincens ꝑ crucem. alter .i. alius .s. pau lus. triūphans ense. laureati .i. coronati. possident senatū .i. principatum huius vite.

Iam bone pastor petre clemēs accipe / vota precātū & peccati vincula / resolue tibi potestate tradita / qua cunctis celum verbo claudis aperis /

¶Iam bone pastor (Autor facit apostrophā. ad pet (rum) dicēs) ¶Cōstr. O bone pastor petre clemens accipe vota precantū .i. preces. & resolue vincula peccati. potestate tradita tibi. scꝪ a christo. qua .s. ptāte claudis & aperis celum .i. paradysum. cūctis. christicolis. verbo .i. sermone.

Doctor egregie Paule mores instrue / & mente pol [...] nos transferre satage. donec perfectū largiatur ple nius / euacuato quod ex parte gerimus.

¶O paule doctor egregie .i. nobilis. instrue .i. compone nr̄os mores. et satage .i. labora. trāsfer nos mente poli .i. in celestibus. donec .i. quous (que) ꝑfectū. scꝪ ab vtra (que) aīa & corꝑe. largiat .i. tribuat. nobis in futuro. ple­nius .i. ꝑfectius. euacuato .i. penitus dimissa mortalitate. quā gerīmus ex ꝑte .i. in hoc mortali corpore. q̄si in aliā ꝑtē hoīs versa fuerit. ī futuro gloriabit hō plenius & ꝑfectius. data sibi imortalitate vtrius (que) ꝑtis. scꝪ aīe & corꝑis.

[Page xxxviii] o oliue bine pietatis vnice fide deuotos spè robustos charitatis gemine post mortē carnis īpetrate viuere

¶O oliue bine pietatis .i. due oliue pietatis .i. vnice .i. indiuisc. fidei .i. vniꝰ amoris. īpetrate .i. postulate a deo nos viuere deuotos. & robustos i. firmosspe maxime repletos fōte gemine charitatis .s. dilectōnis dei & ꝓximi īpetrate. inquā dico. post mortē carnis .i. seꝑationē aīe & corꝑis.

Sit trinitati sēpiterna glīa / honor ptās at (que) iubila tio / ī vnitate cui manet īperiū & tūc & mō ꝑ etna sclā

¶Sēpiterna glia .i. eterna glia sit trinitati ī tribꝰ ꝑsonis & honor sit eis at (que) iubilatio .i. laudatio sit ei trinitati ī vnitate .s. īvno deo illa trinitas q̄ est vnus deus manet īperiū .i. existit p̄cepto. ex tūc .i. ab exordio mūdi & modo in p̄senti. ꝑ eterna secula .i. ꝑ oīa tēpora. amen .i. sine defectu.

Quā glorifica luce choruscas stirpis dauidice regia proles sublimis residens virgo maria / supra celigenas etheris omnes.

¶Hoc metrū est tetrametrū. sūt autē hic quatuor versus. invno quo (que) eor (rum) sunt quattuor pedes. quo (rum) primus est spōdeus. secūdus [...]ābus. ter cius dactilus. quartus est spōdeus siue trocheus ¶Materia huiꝰ hym ni est duplex cōmēdatio ipsius marie. tā a ꝓgenie (quam) a meritis. Cōmen datio a ꝓgenie est. qr ipsa est de regia stirpe .s. de stirpe dauid. Cōmēda dio autē a meritis est qr ipsa peꝑit christū saluatorē nostrū. Cantat aūt hymnus iste in trāsitu siue obitu beate marie vginis. qualiter .s. trāsiuit de hoc mūdo ad regnū celo (rum) ansolū amittēdo spm̄. vel vtrū assumpta fuit cū corpore. de quo dubiū est. sed tn̄ melius est vt credamus eā assū ­ptam esse a patre cū corpore. O regia proles stirps dauidice. o maria q̄ est ramus ipsius dauid. Ipse em̄ fuit quercus a qua rami procedūt. et tu es ramus stirps & ꝓles. qui termini ponūtur ꝓ eodē sed nō idē signi ficant. Est em̄ ꝓles qd aliunde habet initium. Stirps idē est qd trūcus a quo ramus velut a patre filius ꝓcedit ¶O (quam) .i. (quam)tum. glorifica luce .i. gloriosa choruscās .i. splendida parens. o maria tu dico. sublimis .i. stās in sublimi. scꝪ in celo. tu residens .i. sedēs suꝑ omnes angelos. etheris ce ligenas .i. genitas in celo fuerunt creati angeli a deo.

Tu cū virgineo mater honore angelorū dn̄o / pectoris aulam sacris visceribus casta parasti / natus hinc deus est corpore christus.

[Page]¶O maria supple existēs mater cū vgineo honore .i. ꝑmanens virgo casta parasti aulā pectoris .i. pectus tuū dn̄o angelo (rum). & ideo. hinc .i. ex illis. visceribus sacris natus est xp̄s deus .i. dignatus est nasci corpore .i. (quam)tum ad corpus. qr humanitatē sumpsit a te virgo maria.

Quem cunctus venerans orbis adorat / cui genu fle ctitur omne a te petimus subueniente abiectis tene bris gaudia lucis.

¶Quē venerans orbis adorat .i. quem omnes homines venerantur. cui .i. ad cuius honorem. omne genu flectitur .i. omnes homines flectūt genua. a quo scꝪ christo nos petimus gaudia lucis. scꝪ eterne. te subue­n [...]ente .i. auxiliante. abiectis tenebris .i. peccatis remotis a nobis.

Hoc largire pater luminis omnis natū per propriū flamine sacro qui tecū nitida viuit in ethera regnās ac moderans secula cuncta. Amen.

¶Superius facit autor p̄ces ad beatā mariā vginē. sed hic facit p̄ces ad deū patrē vt ipse dignet nobis dare q̄ ꝓmissa sunt dicēs. O pater lu minis oīs .i. origo & factor totius claritatis. largire .i. dona nobis hec scꝪ gaudia lucis. & largire inquā hoc. ꝑ ꝓpriū natū .i. amore filij tui. & sancto flamine .i. amore spūssancti. qui supple filius tuus viuit tecū in nitida .i. mūda ethera .i. in celo. regnans .i. gubernans ac moderans .i. temperās secula cuncta .i. omnes gentes in hoc seculo existentes.

Ibi christe splendor patris / vita virtus cordiū in cōspectu angelo (rum) voce votis psallimus al / terantes cōcrepando melos damus vocibus.

¶O xp̄e qui es splēdor patris. q ⁱ es vita & vtus cordiū & aīa (rum). supple nos psallimus .i. canimus votis & voce. & nos alterātes. damus melos .i. dulces cantus. & hoc dico cōcrepando .i. resonando vocibus.

Collaudemus venerantes omnes celi milites & pre cipue primatum celestis exercitus michaelem in vir tute conterentem zabulon.

¶Nos venerātes .i. honorātes. collaudemus oēs milites celi. & p̄cipue i. pre alijs primatū .i. ducē celestis exercitꝰ .s. michaelē. conterentē .i. de­struentē vel superantē zabulon .i. diabolū in virtute .i. potestate.

[Page xliii] Quo custode procul pelle rex christe piissime / omne nephas inimici mūdo corde & corꝑe paradyso / redde tuo nos sola clementia /

¶Construe. Quo scꝪ michaele custode .i. custodiente. xp̄e pijssime rex. pelle .i. ablue vel abijce .i. remoue. a nobis. oē nephas inimici .i. oē pec­catum diaboli. & redde nos sola clemētia .i. pietate vel misericordia. tuo paradyso. & hoc mūdo corde & corpore.

Gloriam patris melodis personemus vocibus: glo riam christo canamus gloriam paraclyto / qui deus trinus & vnus extat ante secula

¶Construe▪ o nos ꝑsonemus gloriā .i. laudē patri. in diuinis) vociuibꝰ melodis .i. dulcedinis. vel dulcibus. & canamus .i. cantemus. gloriā xp̄o i. filio. & canamꝰ paraclyto .i. spūiscō. q ⁱ (pr̄ & filius & spūsscūs) extat .i. est vnus deus (in essentia. & trinus. in ꝑsonis.

Hriste sanctorum decus angelorum / rector hu mani generis & auctor / nobis eternum tribue benignus scandere celum.

¶Autor facit mentionē ad singulos angelos rectores hūani generis. ¶Construe. o xp̄e decus angelo (rum) scō (rum). (ad differentiā malo (rum)) & auctor tu benignus tribue nobis scandere .i. ascendere celū .i. regnū eternū.

Angelū pacis michael ad istā celitꝰ mittas rogamꝰ aulā / nobis vt crebro veniente crescāt ꝓsꝑa cuncta.

¶Construe. Rogamus mittas celitus .i. de celo di [...]iga [...] ad istā aulam id est. istam ecclesiā. michaelem angelū pacis. qui [...]s placat deo quo tīens magna nūciātur nobis a deo. michael mittitur ad nos. quādo. vo maiora tunc gabriel mittitur. vt marie & zacharie. Quādo ad mediam. tūc raphael mittitur vt thobie. Raphael interp̄tatur medicina) ad hoc ergo mittatur. vt cūcta ꝓspera crescant veniente. angelo michaele. dei crebro .i. frequenter.

Angelus fortis gabriel vt hostem pellat antiquum volut [...]t ab alto / sepius templū veniens in istud: no / stri misertus.

[Page]¶Gabriel interp̄tatur fortis angelus .i. fortitudo dei. ꝑ quem intelligi [...] ꝙ fortis fuit & potens ad resistendū fortitudini diaboli ꝑ virtutē sancte crucis. & gabriel fortis angelus volutet .i. volet. ab alto celi vt pellat an tiquū hostē .i. diabolū. gabriel dico veniens sepius in istud templū. id ē ecclesiā, misertus nostri.

Angelū nobis medicū salutis mitte de celo raphael vt oēs sanet egr [...]tos pariter (que) nostros dirigat actꝰ

¶O christe mitte nobis angelū raphaelē medicū salutis nostre. Ra­phael interp̄tatur medicina dei. & signat christum iesum q ⁱ tulit nobis de celis medicinā .i. portauit. scꝪ spm̄scm̄. cuius gratia mundati sumus ab omni peccato. & liberati ab hoste antiquo vt sanct & curet nos oēs egro tos in mente. & dirigat actus nostros .i. nr̄as oꝑatōnes prauas ad bonā oꝑationē angelo (rum) vel inuocationē.

Hinc dei genitrix maria totus & nobis chorus angelorū semꝑ assistat simul & beata concio tota

¶Hic facit inuocationē marie & etiā angelo (rum) dicēs.) o maria genitrix dei nostri. & totus chorus angelo (rum) assistat sꝑ .i. oī tꝑe. nobis oībꝰ. & tota concio beata .i. exercitus āgelo (rum). assistat nobis oībus. vt isti intercedāt ꝓ nobis.

Prest [...]t hoc nobis deitas btā pris acnati / pariter (que) sanctispiritus / cuius r [...]boat in omni gloria mundo

¶Beata deitas scꝪ pr̄is acnati .i. filij. pariter spūsscī. prestet .i. tribuat nobis scꝪ supradicta. cuiꝰ gloria roboat .i. ꝑsonet. in oī mundo. Amen.

Esu saluator seculi / redemptis ope subueni / & pia dei genitrix salutem posce miseris

¶O christe cōserua nos famulos. & bn̄ debes. qr redemisti nos. et hoc est o iesu saluator seculi. subueni .i. succurre. redēptis ope .i. tuo auxilio o pia dei genitrix posce .i. impera. salutē aīa (rum) nobis miseris

Cetus oēs angelici patriarcha (rum) cunei / et ꝓphetarū merita nobis precentur veniam.

¶Construe. o omnes angeli ciues .i. oēs societates seu exercitus. cu­nei .i. chori patriarcha (rum) & merita ꝓpheta (rum). precentur .i. postulāt vel [...] petrent nobis ven [...]ā .i. indulgentiā peccato (rum).

[Page xliiii] Baptista christi preuius / & clauiger ethereus cū ceteris apostolis / nos saluant nexu criminis.

¶Construe. Baptista iohānes. preuius. id est precursor christi. & clauiger. scilꝪ petrus ethereus. id est. celestis cum ceteris apostolis. soluant nos a nexu criminis .i. a vinculis peccato (rum).

Chorus sacratus martyrū / sacerdotum confessio / & virginalis castitas / nos a peccatis abluant

¶Construe. Sacratus chorus .i. sacer cetus martyrū. & ꝯfessiosacerdo tum .i. iusto (rum). & castitas virginalis .i. virginū. abluant nos a peccatis

Electo (rum) suffragia / oēs (que) ciues celici annuant votis supplicum / & vite poscant premiū

¶Construe. Suffragia .i. patrocinia electo (rum). & oēs celici .i. ciues. id ē. angeli. annuāt .i. faueant. votis .i. p̄cibus. supplicū .i. humiliū. vt poscant id est. impetrent. premiū vite. scꝪ eterne.

Laus honor virtus gloria / deo patri et filio / sancto simul paraclyto / in sempiterna secula. Amen.

¶Construe. Laus .i. virtus. honor & gloria. sint deo patri. et filio. simul paraclyto. in sempiterna secula. Amen

Hriste redemptor omniū conserua tuos famulos / beate sꝑ virginis placatus sanctis p̄cibus.

¶Hic autor facit inuocationē ad omnes ordines angelo (rum). & dep̄catur eos vt ipsi assint nobis. & a nobis oīa vicia repellant & nos purificatos corde & corpore & opere ad celestia regna ꝑducant ¶Construe. O xp̄e redemptor omniū. scꝪ fideliū. cōserua tuos famulos. qui tibi famulātur tu dico placatus. sanctis precibus. beate marie virginis.

Beata quo (que) agmina celestium spirituū / presentia preter [...]a / futura mala pellite.

¶Cōstrue. O beata agmina celestiū spirituū. scꝪ angelo (rum). pellite. id ē expellite. presentia quo (que) futura scꝪ vicia a nobis.

Uates eterni iudicis apostoli (que) domini: suppliciter exposcimus saluari vestris precibus.

[Page]¶Construe. Uates .i. o vos ꝓphete eterni iudicis .i. christi. o apostoli domini. exposcimus. rogamus suppliciter. nos saluari. vestris p̄cibus. scꝪ apud christum.

Martyres dei inclyti ꝯfessores (que) lucidi / vestris orationibus / nos ferte in celestibus.

¶Construe. O martyres dei inclyti .i. nobiles & elccti. & confessores lucidi .i. casti. ferte nos in celestibus .s. regnis. vestris orōnibus

Chorus sanctarum virginū monachorū (que) omniū / simul cum omnibus: consortes christi facite.

¶Construe. Chorus sancta (rum) virginū. & omniū monacho (rum). facite nos christi ꝯsortes .i. participes celestis regni. cum omnibus sanctis

Gentem auferte perfidam credentiū de finibus: de christo laudes debitas persoluamus alacriter.

¶Construe. Auferte .i. remouete. gentem ꝑfidam. id est infidelem. de finibus credentiū. & ad quid. vt ꝑsoluamꝰ alacriter. id est. iocūde. christo laudes debitas

Gloria patri ingenito eius (que) vnigenito vna cū sancto spiritu: in sempiterna secula. Amen.

¶Construe. Gloria. id est laus sit ingenito patri. eius (que) vnigenito. id ē. filio iesu christo. dn̄o nostro. vna, id est, pariter. cum sanctospiritu. ī sem­piterna secula. Amen

Nnue christe seculo (rum) domine: nobis per huius tibi cara merita: vt que coram te grauiter deli quimus: huius soluantur gloriosis precibus.

¶Construe. O domine seculo (rum). scꝪ tempo (rum). annue. id est. ꝯcede. nobis seruis tuis. per merita huius. supple apostoli. merita. dico cara tibi xp̄o & o christe. supple nostra peccata soluantur. id est. indulgeantur. preci­bus gloriosis. huius scꝪ apostoli. que supple peccata. nos deliquimus. .cōmisimus. grauiter .i. criminaliter. coram te .i. ante te.

[Page xlv] Salua redemptor plasma tuum nobile signatum / sancto vultus tui lumine: nec lacerari sinas fraude demonū / propter quod mortis exoluisti precium

¶Cōstrue. O redemptor qui redemisti mundū. sanguine tuo.) Salua nos scꝪ tuū nobile plasma id est tuam nobilem creaturam. plasma dico signatum sancto lumine vultus tui. supple redemptornec sinas. id est. nō ꝑmittas. supple nos lacerari. id est. destrui. fraude. id est. dolo demonū id est diabolo (rum). ꝓpter quod supple plasma tuū. tu exoluisti .i. redemisti precium mortis. quando passus fuisti. in cruce ꝓpter nos

Dole captiuos esse tuos famulos: absolue reos cō / peditos / erige et quos cruore redemisti proprio / rex bone tecum fac gaudere.

¶Construe. supple o christe) Dole. id est ꝯdole. nos tuos famulos esse captiuos. id est. ꝑ penam captiuatos in diaboli laqueo (.& supple o xp̄e absolue. id est libera. reos. id est culpabiles per peccata. & erige .i. extra peccatum rege. compeditos. id est laqueatos. laqueo diaboli. et supple o bone rex. id est. pi [...]. fac nos gaudere. id est vaudiū habere vel letari. tecum. id est. cum te. nos dico quos redemisti. id est. saluasti ꝓprio san guine. id est per effusionem tui proprij sanguinis in cruce tempore tue passionis

Sit tibi benedicte domine / gloria virtus honore [...] imperium / vnacum patre sancto (que) paraclyto: cum regnas deus ante secula. Amen.

¶Construe. o iesu tu dico benedicte domine. gloria. id est laus. sit tibi virtus. sit tibi honor. sit tibi & imperiū. sit tibi vna. id est pariter. cū patre scꝪ in diuinis. (que) ꝓ &. & sancto· paraclyto. id est sanctospiritu. cum q ⁱbu [...] scꝪ patre & scōspū. supple tu deus regnas .i. gubernas. ante secula. id ē. sine initio. Amen .i. fiat vt petimus.

Hymnus de apostolis. Exultet celum &c.

[Page] xultet celum laudibus / resultet terra gaudiis apostolo (rum) gloria sacra canūt solennia.

¶In hoc hymno facit autor inuocationē ad apostolos vt ipsi ꝓ nobis exultent. & suis precibus a nobis vicia repellant. vt ipsi cū veniūt ad iudiciū nō ꝓ reatu puniūt. sed compotes eternis gaudijs faciāt. ¶Nota ꝙ dies iudicij nō dr̄ ideo ꝙ sit dies. sed apparebūt nobis oīa sicut ī die ¶Construe. Celū .i. celestis curia. exultet .i. gaudeat laudibus. terra .i. terreni. scꝪ hoīes resultēt gaudijs. canūt .i. laudāt sacra solēnia. aposto­lo (rum). cum gloria

Uos secli iusti iudices & vera mundi lumina / votis precamur cordiū / audite preces supplicū

¶Construe. Uos apostoli iusti iudices secli. (ꝓ seculi) et vera lumina mūdi. qr totus mūdus illuminatur. eo (rum) predicatōne. precamur vos vo­tis .i. precibus cordiū .i. cordis. audite preces supplicū .i. humiliū.

Qui celum verbo clauditis / seras (que) eius soluitis nos a peccatis omnibus / soluite iussu quesumus

¶Cōstrue. Qui clauditis .s. peccatoribus. celū. verbo. & soluitis seras vectes. eius .i. celi (supple ꝯtritis) nos q̄sumus .i. precamur vos. soluite i. absoluite nos a peccatis oībus. iussu .i. precepto christi.

Quo (rum) precepto subditur / salus & languor omnium: sanate egros moribus / nos reddentes virtutibus

¶Construe Quo (rum) scꝪ apostolo (rum). precepto.) salus .i. sanitas. & languor i. infirmitas. omniū .s. hoīm. sanate egrosi. pctōres. moribus id ē prauis cogitationibus. reddentes nos virtutibus

Ut cum iudex aduenerit / christus in fine seculi: nos sempiternis gaudiis / faciat esse compotes.

¶Construe. (Et rogamus vos) Ut cū christus iudex aduenerit. in fine seculi. faciat nos esse compotes sempiternis gaudijs

Artyr dei q ⁱ vnicū patris sequendo filiū / victis triūphans hostibus / victor fruens celestibꝰ.

¶Materia hymni est (vt relictis delectatiōibus & vanitaribus huius seculi. bona oꝑa exercendo. deū ꝯseq̄mur. ¶Construe. O martyr dei q̄ fuisti victor triūphans hostibus victis. suꝑatis. sequēdo vnicū filiū patris. xp̄m. & es modo fruens celestibus .s. bonis.

[Page xliiii] Qui precatus munere / reatum nostrū dilue / arcens mali contagiū / vite remouens tedium.

¶Et qr talibus bonis frueris. dilue .i. extingue reatū .i. peccatū nostrū tu arcens contagiū mali .i. diaboli. remouens tediū vite. scꝪ famē. sitim. nuditatem frigus. scꝪ nobis dando temporalia dissimiliter

Soluta sunt iam vincula tui sacrati corporis: nos solue vinculis seculi amore dei filii.

¶Et sicut vincula tui sacrati corporis iam soluta ex nexibus hꝰ seculi. & es cū xp̄o. solue nos a vinculis .i. peccatꝭ. tuis p̄cibꝰ. & hoc amore dei

Presta pater piissime &c. [...]Eus tuo (rum) militū sors & corona p̄mium / laudes canentes martyris / absolue nexu criminis /

¶O deus tu sors & corona tuo (rum) militū. scꝪ hereditas. & tu premiū. qr tu (sm) secundum meritū tribuis. absolue nos nexu criminis .i. laqueo peccato (rum). nos dico canentes laudes tuas.

Hic nempe mundi gaudia & blandimenta noxia caduca rite deputans / ꝑuenit ad celestia /

¶Hic martyr deputans .i. pensans rite .i. recte gaudia mūdi & blandi­menta esse noxia & caduca. ꝑuenit nempe .i. certe. ad celestia regna

Penas cucurrit fortiter & sustulit viriliter / ꝓte effū dens sanguinem eterna dona possidet.

¶Et ipse cucurrit fortiter .i. forti aīo delectatōes huius mūdi trāssuit. & sustulit penas viriliter effundēs sanguinē iuū. & iō possidet etna dona.

Ob hoc precatu supplices te poscimꝰ piissime: ī hoc triumpho martyris / dimitte noxam seruulis.

¶Ob hoc .i ꝓpter hoc. o pijssime pr̄ nos supplices poscimꝰ .i. p̄camur te p̄catu. in hoc triūpho .i. victoria martyris. dimitte noxā seruulis.

Laus &c. vt patet. Ancto (rum) meritis inclyta gaudia pangamus: socii gesta (que) fortia / nam gliscit animꝰ ꝓmere cantibus victo (rum) genus optimū.

[Page]¶In hoc hymno laudat autor deum in cōmemoratiōe sancto (rum) marty (rum) qr mūdū cum pompis suis dimiserūt. vn̄ in terris laudātur & in celis honorantur. Intendit ita (que) rogare deū vt nos famulos iūgat ꝯsortio scō (rum) marty (rum) ¶O socij pangamus .i. cantemus inclyta gaudia .i. p̄clara merita. scō (rum) & fortia gesta eo (rum). nā animus meus gliscit .i. cupit vel gaudet ꝓmere .i. laudare. cū canticis optimū genus victo (rum) .i. marty (rum).

Hi sunt quos retinens mūdus inhorruit ipsum: nā sterili flore per aridū spreuere penitꝰ / te (que) secuti sunt rex christe bone celitus.

¶Hi sunt martyres. quos mūdus retinēs inhorruit .i. odio habuit. nā xp̄i martyres spreuere penitus. ipsum .s. mūdū. ꝑ aridū .i. valde licitum sterili flore .i. fruc [...]uoso. & secuti sunt. celitus .i. diuinitus. te. o xp̄e bone

Hi ꝓte furias at (que) ferocia calcarūt hominū seue (que) verbera / cessit his lacerans fortit vngula / nec carpsit penetralia /

¶Hi martyres calcarūt .i. sustinuerūt ꝓ te furias .i. insanias infideliū. at (que) verbera ferocia .i. crudelia. & seue .i. iniuste illata. & vngula .i. qd dā genus tormenti. cessit .i. locū dedit his martyribus. lacerās .i. puniēs. ꝑ queuis tormēta. nec ꝓnō carpsit penetralia martyrū vel apostolo (rum) .i. nō fuerūt tracta vel diuisa ea (rum) viscera. & hoc vtute dei.

Ceduntur gladiis more bidentiū nō murmur resonat nec querimonia sed corde tacito mēs bene con / scia conseruat patientiam

¶Construe. Ipsi cedunt .i. iugulant gladijs crudelibꝰ. more bidentiū. ꝯsuetudine ouiū. murmur eo (rum) nō resonat. nec querimonia .i. lamētatio. auditur. sed mens bene conscia .i. boni meriti. cōsonat patientiā, tacito corde. qr fortes patientes & firmi erant ꝓ fide christi in bello

Que vox que poterit lingua retexere que tu martyribus munera preparas / rubri nam fluido sanguīe laureis ditantur bene fulgidis.

¶Et qr hec oīa ꝓ xp̄i noīe patiebātur.) igitur. ¶Construe. Que vox que lingua poterit retexere .i. dicere vel explicare. munera .i. dona. que tu martyribus preparas. nam rubri. scꝪ ipsi .i. rubei. fluido .i. fluente san guine. ditant .i. coronantur. laureis .i. coronis bene fulgidis.

[Page xlvii] Te summa deitas supplices poscimus / vt culpas abluas noxia subtrahes des pacem famulis: nos quo (que) gloriā per cūcta tibi secula. Amen.

¶O summa deitas. nos supplices .i. humiles. poscimus .i. rogamꝰ te vt abluas .i. deleas. culpas n [...]as .i. pctā nr̄a. & subtrahes noxia. a nobis & des pacem famulis tuis. quo (que) ꝓ &. nos oēs demus gloriā tibi. id est ad honorē tui ꝑ cūcta secula. Amen.

Hymnus plurimo (rum) marty (rum) Ex gloriose martyrū corona ꝯfitentium / qui respuentes terrena perducis ad celestia

¶Materia hymni est inuocare regem marty (rum) vt dirigat ad nos aures sue clementie. s [...] quid deliquimus. vt ꝓpter merita scō (rum) in quo (rum) cōme­moratione pn̄s hymnus cantat) [...]obis ignoscere dignetur ¶Construe. O gloriose rex. marty (rum). corona ꝯfitentiū .i. cōfessor hominū. q ⁱ perducis respuentes terrena ad celestia gaudi [...].

Aurem benignam ꝓtinus appone nostris vocibus trophea sacra pāgimus / ignosce quod deliquimus.

¶Tu appone aurē benignā ꝓtinus .i. statim. nr̄is vocibus. & ignosce qd deliqmus qui pāgimus sacra trophea .i. victoriā marty (rum)

Tu vincis in martyribus parcendo confessoribus tu vince nostra crimina donando indulgentiā

¶Tu vincis. seuiciā tyranno (rum). in martyribus. parcendo cōfessoribus. qr nō vis vt ꝑ martyriū finiant vitā suā. tu vince .i. destrue. nr̄a crimina donando nobis indulgentiā. qr tu nō vis mortē peccatoris.

Ste confessor domini sacratus festa plebs cuius celebrat per orbem / hodie letus meruit secreta scandere celi

¶Materia huius hymni est. ꝙ totis viribus deum suꝑ omnia laudare debemus.. Intendit etiā autor in hoc hymno tractare de ascēsione illiꝰ ꝯfessoris in cuius memoria presens hymnus totis laudibus celebratur ¶Construe. Iste confessor dn̄i sacratus a dn̄o. letus .i. exultās. meruit hodie .i. hoc die scandere .i. ascēdere. secreta celi .i. ad celos. festa cuius scꝪ sancti. plebs deuota celebrat ꝑ totum orbem.

[Page] Qui pius prudēs hūilis pudicꝰ / sobriꝰ castus fuit & q ⁱetus vita dū pn̄s vegetauit eius corporis artus /

¶QuiscꝪ ꝯfessor fuit castus. corꝑe. pius .i. scūs. prudens .i. sapiens. hu milis pudicus in verbis. sobrius in moribus. & quietus .i. tranquillus. dū ꝓ qr. pn̄s vita. scꝪ in hoc mūdo. vegetauit .i. nutriuit. artus .i. mēbra corporis eius

Ad sacrū cuius tumulū frequēter mēbra lāguentū mō sanitati q ^olibꝪ morbo fuerīt grauata restituūt

¶Ad cuius .s. ꝯfessoris. sacrū tumulū .i. sepulcrū. membra languētū .i. egrotantū. restituūtur mō .i. in pn̄ti. sanitati. frequēter. quolibet morbo i. quacsi (que) infirmitate illa membra fuerint grauata.

Un̄ nūc nost chorꝰ ī honore ipsius hymnū canit hūc libēter vt piis eius meritis iuuemur oē ꝑ euū.

¶Un̄ nūc noster chorus. frat (rum) nr̄o (rum). canit hūc hymnū in honore illius ꝯ [...]essoris. libenter .i. volūtarie. vt iuuemur pijs meritis & patrocinijs. & orōnibus eius ꝑ oē euū .i. ꝑ cūcta secula. amen

Sit laus illi decus at (que) vtus q ⁱ supra celi residēs ca cumē totius mūdi machinā gubernat trinus & vnꝰ

¶Laus .i. gloria. decus .i. honor at (que) vtus illi deo. q ⁱ residens est super cacumē .i. supra ceptrū celi. trinus in ꝑsonis & vnus in deitate substātie qui gubernat machinā .i. fabricā. totius mūdi

Esu redemptor omniū perpes corona presulū / in hac die clementius / nostris faueto vocibus.

O iesu redemptor .i. liberator oīm .s. hoīm. tu es ꝑpes corona .i. ꝑpetua gloria. presulū .i. ꝯfesso (rum). tu faueto .i. fauorē prebeto. nr̄is vocibus. id est cantibus. clementius .i. clementer. ī hac die .i. infestiuitate hꝰ ꝯfessoris

Tu [...] sacriq̄ nominis confessor almus claruit / cuius celebrat annua deuota plebs solēnia.

¶Qua .i. in qua die. almus ꝯfessor tui sacri noīs. claruit .i. in claritatem dei ascendit. ānua solēnia .i. festa. cuius .s. ꝯfessoris. deuota plebs .i. po­pulus christianus cū magna deuotōne celebrat .i. celebrādo colit.

Qui rite mūdi gaudia huius caduca respuēs cum angelis celestibus / letis potimur premiis.

[Page xlviii]¶Qui. scꝪ ꝯfessor. respuens. refutās. rite .i. debite. cabuca .i. trāsitoria. gaudia huius mūdi. potit .i. vtit vel fruit. letis premijs. cū magna leti­cia. cum celestibus angelis.

Huius benigne annue nobis sequi vestigia: huius precatu seruulis / dimitte noxam criminis.

¶O christe) annue .i. ꝯcede. benigne .i. clementer. nob. scꝪ hūc hymnū canentibus. sequi .i. ꝙ seq̄mur. vestigia .i. exempla. bono (rum) ope (rum). huius. ꝯfessoris. & dimitte .i. indulge. nobis seruulis .i. tibi serulētibus. noxam .i. culpā. criminis .i. peccati. precatu .i. rogatu. huius scꝪ cōfessoris.

Irginis proles opifex (que) matris / virgo quem gessit peperit (que) virgo / virginis festū canimꝰ tropheū accipe votum.

¶Materia hymni est canere deo laudes & sequi vestigia cius. & cōme moratio sctā (rum) vginū. ¶O proles .i. fili marie. (que) ꝓ & opifex .i. creator. quēs cm te. vgo. scꝪ maria. gessit .i. portauit. vgo. scꝪ maria. peperit. id ē. parturit te.. nos canamus festū vginis. tropheū .i. victoriā. ideo accipe i. suscipe. votū .i. preces nr̄as

Hec tua virgo duplici beata sorte / dū gessit fragilē domare corporis sexū domuit cruentū corpore setū

¶Hec tua vgo est btā. duplici sorte. scꝪ castitate. & martyrio. dū gessit laborauit. domare. castigare. fragilē serū .i. naturā corꝑis. & illa domuit .i. deuicit. cruentū .i. crudelē. setū .i. diabolū. corpore (vt Agatha)

vn̄ nec mortē nec amica mortis / seua pena (rum) genera pauescens sanguīe fuso meruit secreta scādere celi.

¶Construe. Unde nec fuit pauescens .i. timēs. mortē. nec seua genera pena (rum). necfuit amica mortis .i. diaboli vel peccati. ideo sanguīefuso .i. ꝯsummato martyrio. ipsa meruit scandere secreta celi .i. ad celos.

Huiꝰ obtentu deꝰ alme / nostris ꝑce iā culpis / vicia re mittēs q ^o tibi puri resonemꝰ almū pectoris hymnū

¶Construe. o alme deus parce iam culpis .i. peccatꝭ vbtentu .i. prece. huius. scꝪ vginis ▪ & tu remittens vicia. quo ꝓ vt. nos puri resonemus tibi almū hymnū .i. canticū sanctū cantemus ad laudē tuā.

Gloria tibi domine. qui natus &c.

[Page] Esu corona virginū / quem mater illa concepit que sola virgo parturit / hec vota clemēs accipe

¶In hoc hymno laudat autor deū in cōmemoratōnes ctā (rum) virginū. &c̄. ¶Cōstrue. O iesu corona vginū. quē .i. te. illa mater ꝯcepit. scꝪ maria que sola mater inter alias vgo parturit. tu clemens accipe id ē. suscipe hec vota nostra .i. has preces

Qui pascis interlilia septus choreis vginū: spōsas decorans gloria / sponsis (que) reddens premia.

¶Tu pascis .i. delectaris. inter lilia .i. bona opera. septus .i. circūdatus choreis .i. ordībꝰ vginū. & decorās spōsas gloria & reddēs spōsis p̄mia

Quocū (que) ꝑgis vgines sequūtur at (que) laudibꝰ / post te canentes cursitant hymnos (que) dulces ꝑsonant.

¶Quocū (que) ꝑgis .i. ad quēcū (que) locū ꝑgis ille vgines sequūtur te. at (que) canentes cursitāt .i. currūt post te. laudibus. & ꝑsonant dulces hymnos.

Te deprecamur largius / nostris adauge sensibus: nescire ꝓrsus oīa corruptōis vulnera ¶Presta &c.

¶Ergo nos p̄camur te adauge largius .i. amplius. nostris sensibus. & da ꝓ [...]sus .i. omnino. nobis oībus nes cire vulnera corruptionis.

Loria laus & honor tibi sit rex christe redēptor Cui puerile decus prompsit osanna pium

¶Iste hymnus ad ꝓcessionem canitur ipso die palma (rum). ī quo tractat laus iesu christi. que longius reperit. Primo a pueris hac die (osanna canentibus. Deinde a meritis ꝑsonalibus iesu. Tercio a diuersis crea turis. descendendo tandem ad hebreos siue iudeos. qui hoc die specialē dn̄o honorem exhibuerūt. & nos similiter facere conamur vt placeamꝰ dn̄o sicut & iudei in illo placuerūt eidem ¶Construe. O rex christe iesu redemptor noster. gloria laus & hono: sit tibi (resumendo verbum sit ad quemlibet ntm̄) Cui scꝪ christo. puerile decus .i. puero (rum) reuerentia tibi occurrentiū. in introitu tuo in hierusalem) prompsit .i. decantauit seu ꝓ mulgauit. & dixit (piū osanna .i. plenū pietatis. vel obsecro. vel saluifica. vel sanctifica. scꝪ mūdū. qd pueri a dn̄o optarūt nobis fieri

Israel es tu rex dauidis & inclyta proles. Nomine qui in domini / rex benedicte venis.

[Page xlix]¶Laudatur hic christus a meritis ꝓprijs. ¶Construe. O benedicte rex iesu christe. tu es rex israel. scꝪ populi israelitici. & inclyta ꝓles .i. cla ra & nobilis. dauidis. scꝪ regis. vt patet ibi. Liber generatōis. (dauidis media ꝓducta. ita etiā habet mensura versus) & hoc bn̄. Licet (que) ꝓpria nomina etiā in medijs syllabis ponūtur ad placitū.) qui venis. scꝪ hodi erna die in ciuitatē hierusalē passurus ꝓ nobis miseris peccatoribus in noīe dn̄i .i. in vtute dei patris &c̄. ¶Uel sic potest exponi. Rex israel id est. rex populi celestis videntis deum. dauidis. scꝪ dei. patris venis .i. descendis. scilicꝪ de sinu dei patris in hūc mūdū. missus ab eodē patre ad redimendū nos.

Cetus in excelsis te laudat celicus omnis / Et morta lis homo / cuncta creata simul /

¶Hic refertautor quō dn̄s noster iesus christus. laudatur ab omnibꝰ creaturis. vt ꝑ hoc nos indicat ad laudandū eundē dn̄m. ¶Construe. Omnis celicus cetus .i. celestis turba. laudette. scꝪ xp̄m. in excelsis .i. ī celis. Et mortalis homo .i. corruptibilis siue potēs mori. & cūcta creata i. oēs relique creature. simul .i pariter laudantte. Et etiā hoc die cuius rei memoria ꝓ nūc in ecclesia celebratur.

Plebs hebrea tibi cum palmis obuiam venit: Cum prece voto hymnis assumus ecce tibi.

¶Plebs hebrea .i. iudaicus populus. venit obuiā .i. in occursū. tibiscꝪ venienti in ciuitatē hierusalē. cū palmis & ramis arbo (rum) ad honorē tuū stratis in via. ecce nos similiter assumus .i. pn̄tes sumus. tibi. cū prece .i. orōne. voto .i. desiderio & hymnis .i. canticis (q̄si di) nos similiter hodie [...]e xp̄m redemptorē nost (rum). ꝙtū in nobis est. laudare volumus

Hi tibi passuro / soluebāt munera laudis: Nos tibi regnanti pangimus ecce melos.

¶Construe. Hi supple hebrei siue indei. soluebant .i. reddebant & exhi bebant. tibi passuro. qui patī adhuc debebas. munera .i. debita. laudis scꝪreuerentie & honoris. pari forma. ecce nos pangimus .i. decantamus tibi regnanti. modo. iam in celis. melos .i. dulce canticū laudis.

Hi placuere tibi / placeat deuotio nostra: Rex pie rex clemens cui bona cūcta placent

[Page]¶Construe. O pie rex .i. benigne. & o clemens, rex .i. mitis. cui cuncta bona placent .i. que (que) officia laudis bona mente exhibita accepta sunt. nr̄a deuotio .i. supplex oratio placeat .i. grata sit tibi. eo mō quo hi. id est hebrei placuere tibi. ꝑsuū obsequiū reuerētie. ¶Sunt (quam) plures vsus sed illi nō cantant in ecclesia. ideo hic p̄termittūtur.

Nuentor rutili dux bone luminis: qui certis vicibus tempora diuidis / merso sole chaos in gruit horridum / lumen redde tuis christe fidelibus

¶Materia hymni est ignis. Deus tuus ignis ꝯsumens est. Et om̄es transferētes se (sm) secundum aliquā simil [...]tudinē transferūtse. ignis aūt ꝓprietas deo competere potest. q̄re deus ꝯueniēter assimilatur igni &c̄. Et sic in vigilia pasche ecclesia ignē excitat de silice vel petra. siḡns christū esse lumen in petra repositū sequenti die excitari. rogans nos ꝯseruari in agnitione veri luminis (qui christus est) ¶Construe. O bone dux. xp̄e scꝪ existens inuentor rutili luminis .i. fulgentis lucis. ꝑ creationem solis & lune & totius firmamenti. q ⁱ diuidis .i. distinguis siue ordinas tꝑa. sc [...]lꝪ dies annos & menses &c̄. certis vicibus .i. debita & ꝯuenienti alteratō [...] vel ordinatōne. horridū chaos .i. horribilis confusio. ingruit. id ē. incidit merso sole. scꝪ te christo occiso & in monumento reposito. q ⁱ est verus sol ergo o christe redde .s. ꝑ resurrectionē tuam. tuis fidelibus .i. christianis. lumen. scꝪ gratie vel agnitionē vere fidei.

Quāuis innumero sydere regiam / lunari (que) polum lampade pinxeris / incussu silicis lumina nos tamē monstras saxigeno semine querere.

¶Construe. o christe (quam)uis pinxeris .i. ornaueris regiā .i. regalē domū tuā. īnumero sydere .i. infinitis stellis. quo ad nos saltē. (que) ꝓ &. pinxeris i. ornaueris. polum .i. celum. lunari lampade .i. cum lumine ipsius lune. lampas ꝯtinens. tamen mōstras .i. ostendis vel doces nos christianos incussu .i. ꝯcussione silicis. querere .i. querēdo inuenire. lumina .i. ignes illuminosos. saxigeno semine .i. ex natura lapidis vel saxi. & hoc lr̄aliter Sed mystice exponitur dupliciter. Primo sic. Doces nos q̄rere lumen i. gratiā. ex ꝯcussu silicis saxigeno semine .i. de christo (q ⁱ petra vel saxū dicitur. Alio modo. Docesnos querere lumen .i. ꝯtritionē peccato (rum) ex ꝯcussu silicis saxigeno semine .i. ex indurato corde in peccatis.

Ne nesciret homo spem sibi luminis / in christi solido corpore conditam / qui dicit stabilem se voluit petrā / nostris igniculis vnde genus venit.

[Page L]¶Et qr virtus cōseruat membra ꝑ influentiā capitis) ideo. Ne homo nesciret .i. cognosceret ( qr due negationes faciūt vnā affirmatiōz) spem luminis. & vere beatitudinis. esse inditā conditā. sibi .i. adsuā vtilitatē in solido. in firmo corpore christi. q ⁱ christus voluit .i. precepit. se dici id ē vocari. stabilem petram .i. firmū fundamentū. vnde .i. de qua petra. vel christo. genus .i. origo luminis. venit .i. aduenit. nostris igniculis. id est. ignibus nostre fidei (que ex petra .s. christo excussa est)

Pinguis quos olei rore madentibus lichnis ac faci bus pascimus aridis / quin & fila fauis cyrpea flori bus presso melle prius collita pingimus.

¶Construe. Quos. scꝪ igniculos. pascimus .i. ꝯseruamus & nutrimus lichnis madentibus .i. filis humefactis. rore .i. pinguedine. pinguis olei ac ꝓ &. pascimus igniculos. aridis facibus .i. sicc [...]lignis. scꝪ appositis quin .i. insuper. pingimus .i. cōponimꝰ. fila cyrpea ▪i. de cyrpo vel hmōi iunco facta. collita .i. intincta. floribus .i. florentibus rebus. & fauis .i. cum rera quam apes de floribus sumpserūt. melle .i. examine apum. presso .i. extracto. prius .i. antea.

Uiuax flāma viget ceu caua testula succū lintheolo suggerit ebrio / seu pinus picem fert alimoniam / seu ceram teretem stuppa calens bibit.

¶Nō tm̄ nutritur ignis ꝑ ceram a floribus & fauo expressam. sed etiā viuax flāma .i. ardens teda in igne. viget .i. prestat & ī vigore manet. ceu i. sicut fit qn̄ vas suggerit .i. administrat. lintheolo .i. paruo lineo panno. ebrio .i. humefacto. vel oleo ꝑfuso. succū .i. liquorem vel alimentū. seu .i. supple viuax flāma viget sicut pinus. talis arbor. profert .i. administrat picem. illum humorem viscosum. alimoniā .i. in nutrimētis. scꝪ ipsi igni seu .i. vel viuax flāma viget sicut stuppa. scilꝪ extensa. que fit ex suꝑfluo canopi vel lini. calens .i ardens vel incensa bibit .i. attrahit vel assumit cerā teretem .i. cereā candelā rotundā. ¶Nota teres e [...]is. oīs generꝭ est rotundū sicut hasta vel candela. sed rotundus a ūdr̄sphericū velut pomū. Un̄. Hastam dic teretem. pomū dic esse rotundū.

O res digna deus / quā roside noctis principio grex tuus offerat luce quam tribuis nil preciosiꝰ luce qua reliqua premia cernimus.

¶Construe. O deus. supple tu existens res digna. luce .i. lumine. quia sicut in spūalibus simplicissimū ens est deus. sic inter corꝑalia vel ma­terialia [Page] subtilissimū est ignis) & lux. quā .s. lucem tuus grex .i. tuus fidelis electus ppls. offerat tibi. tan (quam) ꝓ sacrificio. prīcipio. in inicio noctis rosi­de .i. gratiose & odorifere noctis. quā .s. lucē tu deus tribuis .i. donas nod & nil .i. nihil ē. p̄ciossus .i. dignius. luce .s. vera. tū qr est prima rerū crata (rum) tum qr mediāte luce videmus reliq̄ bona creata. qr lux est ratio vidēdi. & ḡ dicit qua luce cernimus .i. videmus. reliqua .i. cetera alia entia.

Tu lux vera oculis lux quo (que) sensibꝰ intꝰ tu speculū speculū tu foris / lumen tu famulans offero suscipe tinctum pacifici chrismatis vnguine

¶Quēadmodū aūt lux vel ignis est quoddā mediū vidēdi corporalia sic deus est mediū vidēdi spūal [...]a. & hoc est qd dicit. O deus tu es vera lux oculis .s. spūalibus scō (rum) in patria ratione deitatis. qu [...] (que) ꝓ & o deus tu es lux sensibus .i. oclis carnalibꝰ ꝑ tui scīssimi corꝑis resurrectionē ra tione humanitatis. q ⁱbus oculis fruent in patria oēs scī. & o deus. tu es speculū intus .i. interio (rum) & spūaliū oculo (rum) .s. ꝑ gr̄a (rum) infusionē. q̄ relucent & resplēdent in nobis. & o deꝰ. tu es speculū foris .i. ab extra .s. oclo (rum) cor­poraliū grata visio. et hoc ꝑ miraculo (rum) ostensionē. & o deus tu suscipe .i. accipe. luiuē ex silice excussū. qd .s. lumē. ego famulās .i. seruiens. offero tibi .s. tan (quam) ꝓ sacrificio. & o deus. suscipe lumē tinctū .i. humefactum vel asꝑsum. vnguine .i. vnguēto. pacifici crismatis .i. spūssancti. vel eius li­quoris ab effectu dicti. eo ꝙ pacem faciet inter deū & nos.

Splendēt ergo tuis pater muneribus flāmis mobi libus scilicet atria. absentem (que) diem lux agit. emu la nox quam cū lacero victa fugit peplo.

¶Et sic suscepto sacrificio o pater in diuinis. atria .s. tua .i. tēpla ī q ⁱbus modo cōstituisti. tuis muneribus .i. donis datis .s. docēdo ignē excutere ex silice & fouere. atria dico. splēdēt .i. lucēt. mobilibus flāmis. epiteton ꝑpetuū. flāma em̄ semꝑ mouet. (que) ꝓ et. lux .i. splendor .s. solis. agit .i. can sat. absentē diē .s. ꝑ radio (rum) extensionē. quā .s. lucē emula nox .i. cōtraria dieilexistēs. victa .i. suꝑata .s. a luce. fugit .i. cedit. cū lacero peplo .i. obscu ro velamine .s. tenebra (rum). vel mystice diem ꝓ nouo testamento & noctem pro veteri capere quis potest.

Per christum genitum summe pater tuum / in quo inuisibilis stat tibi gloria / qui noster dn̄s / qui tuus vnicus spiras de patrio corde paraclytū.

[Page 5l]¶Et vt grata suit & gratificata laudat diuinitatē. dicēs. o summe pater susci petinctū lumen & accensum. ꝑ christū genitū tuū .i. ꝓpter filiū tuū. in quo filio. inuisibilis gloria .i. nō apparēs sed occulta. stat .i. mane [...]. tibi patri. q ⁱ scꝪ xp̄s. est noster dn̄s ꝑ emptionē & nature hūane assumptōnē q ⁱ scꝪ christus est tuus vnicus filius. scꝪ ī tꝑe natus. & ab eterno genitus & o summe pater. spiras .i. emittis. de patrio corde tuo .s. cū filio. ꝑaclytū i. ꝯsolatorē vel spiritūsanctū.

Per quem spendor honor laus / sapientia / maiestas bonitas & pietas tua regnū ꝯtinuat triplici numine texens perpetuis secula seculis.

¶Per quē .s. christū filiū dei. splendor. scꝪ eternus. & honor & laus. scꝪ eterna. ꝯtinuat .i. dilatat & ꝓlongat. regnū. scꝪ tuū ( qd est sumni boni vi sio & fruitio) & ꝑ quē scꝪ xp̄m. sapientia .i. ꝓuidentia tua. & maiestas id ē imperiū tuū vel ptās tua & bonitas scꝪ tua. &c̄. continuat .i. ꝑseueranter tenet regnū scꝪ celo (rum). & ꝑ quē xp̄m tu summe pater es texens .i.i. dispo nens. & ꝑ fatū ordinās. secula .i. tꝑa vel regna trāsitoria. ꝑpetuis seculis i. eternis tēporibus & eternaliter. triplici numine .i. cū triplici ꝑsona vel maiestate diuinitatis. Fata enī regūt mūdū. & oīa stant sub certa lege.

Alue festa dies toto venerabilis euo / Qua deus infernū vicit & astra tenet.

¶Istud est dictamen suauissimū. in quo Autor dirigit sermonē suū ad diem pasche. salutās & recōmendās illū de his q̄ ī ea acia sunt. deducēs quō oīa terrenascētia circa hoc tempus scm̄ ꝯgratulent dn̄o resurgēri in eodē die. quō nemus. gramina &c̄. fauent. vt patebit. ¶Construe sic O festa dies .i. celebris dies pasche. salua .i. sis salutata. venerabilis .i. celebris. toto euo .i. semꝑ & imꝑpetuū. ¶Et subdit autor rationē dicēs. Qua scꝪ die. deus .i. dn̄s noster iesus christus. vicit .i. suꝑauit. infernū .i. tarta (rum). scꝪ redimendo patres ex eo) & tenet astra .i. habitat in celis. q ⁱa ipse regnat in celis & dn̄atur astris.

Ecce renascentis testatur gratia mundi / Omnia cū domino dona redisse suo.

¶Construe. Ecce gratia renascentis .i. dispositio bona ꝓductiua terre nas centiū illius mūdi inferioris (qm̄ illa terrenascētia post frigora q ⁱbꝰ ꝑierūt. denuo incipiūt. cres cere & reusuiscere) testat .i. testimoniū dat. & ostendit oīa dona .i. munera sua. scꝪ gramina. folia. flores et fructus. re­disse .i. restituta esse cūsuo dn̄o (illo q ⁱ a pilato crucifixus mortuus &c̄. in hac die redijsse. id est resurrexīsse vere ꝑhibet.

[Page]¶Et ita vult Autor dicere. ꝙ sicut dn̄s mortuus hodie resurrexit. ita similiter terrenascentia mortua ꝑ hyemē iam videntur renasci & resur­gere. & resurrectioni dn̄ice congratulari. sicut patebit infra cernus.

Nan (que) triumphanti post tristia tartara christo Un di (que) fronde nemus gramina flore fauent.

¶Nan (que) ꝓ qr. gramina .i. herbesiue terrenascētia. fauēt .i. arridēt cō / gaudēt. vndi (que) .i. vbi (que) siue in om̄i tēpore. flore suo quē ꝓducūt. vel flore i. floribus ponēdo singulare ꝓ plurali. & nemus .i. sylua fauet. ita ꝙ hic sit lypozeugma. qr hoc verbū fauet in fine positū cōfirmat posteriori ntō scꝪ gramina. fronde .i. frondibus & folijs. christo iesu triūphanti. qui mo­do vt victor triūphat. post tristia tartara. mesta & desolata. quia iam per dn̄m nr̄m iesum christū effracta est. et superata. Item nemus locū dicit ardoribus multis consitū. & exponi potest nemus .i. arbores intelligēdo contentū ꝓ continēte per metonomiam.

Legibus inferni oppressis super astra meantē Lau dant rite deum / lux / polus arua / fretum.

¶Iste versus seruit magis pro die ascēsionis domini. Et est sententia talis. lux .i. c [...]aritas lumiuariū lucētiū suꝑ terrā. vel .i. pulchritudo aeris iam existens. polus .i. celum seu curia celestis. arua cāpi & prata. fretum mare & aque. laudant .i. honorant suo felici & leto statu gratulantia. rite .i. legaliter & debite. iesum christum. meantē .i. ambulantē. super astra .i. orbes & loca astrorum. hoc est laudant christum qui iam ascendit ad ce­los. & hoc dico. legibus .i. iuribus. inferni oppressis. id est conculca [...]is & suppeditatis. &c̄.

Qui crucifixus erat deus ecce per omnia regnat. Dant (que) creatori cuncta creata precem.

¶Ecce deus. & homo. scꝪ christus. qui erat crucifixus pro nobis .i. cruci affixus pro nobis. regnat. id est dominatur iam. per oīa▪ id est super oīa. (que) pro et. cuncta creata .i. omnes creature. dant e [...]dem crucifix [...]. creatori suo precem. id est laudem.

¶Sequūtur hymni (quam)plures in precedenti libro deficientes. Et primo de venerabilissimo sacramen to eucharistie .i. corporis christi.

Acris solēniis iuncta sint gaudia / et ex precor diis sonent p̄conia / recedant vetéra noua sint omnia / corda voces & opera

¶Iste Hymnus cantatur in ꝓfesto Corporis christi In quo autor nos hortatur ad exultationē spūalem & ad debitam reuerentiā & cernuā ve­nerationē tanti & tam venerabilissimi sacramēti eucharistie. vt patebit ¶Huius sacramenti figura precessit qn̄ manna pluit deus patribus in deserto qui quotidiano celi pascebant alimento. Un̄ dictū est (Panem angelo (rum) manducauit homo. Sed illū panem māducantes mortui sunt Iste aūt panis quem christus legifer noster dedit & dat nobis fidelibus viuus est (qui de celo descendit) vite eterne substantiā ministrat. &c̄ ¶Un̄ vt artius huius charitatis īmensitas cordibus infigeret fideliū In vltima cena (de quo mysterio Hymnographus fatur) qn̄ pascha cū discipulis suis celebrato. Christus transiturus de hoc mūdo ad patrem istud sacramentū instituit tan (quam) passionis sue memoriale ꝑenne. figura (rum) veterū impletiuū. miraculo (rum) ab ipso facto (rum) maximum & desua absentia ꝯtristatis solatiū singulare. Conuenit ita (que) deuotioni christicola (rum) reco­ [...]ere solēniter institutionē tam salutiferitam (que) mirabilis sacramenti. vt ineffabilē modū pn̄tie in sac̄o visibili veneremur. & laudet dei potentia que in eodem sac̄o tot mirabilia operat. necnon & de tamsalubris tam (que) suauis sac̄menti institutione deo referant debite gratia (rum) actiones ¶ Qd aūt (Sacramentū sit sacre rei signū (vt dr̄ .iiij. sententia (rum)) Et ꝙ sumitur corporaliter & sacramentaliter &c̄. iam omittitur declaratio. sed discretioni dydasculo (rum) hymnidico (rum) ꝯstructionē faciendo (rum) cōmittitur. & ad rudes scholipetas adsolam litteralē (salua allegoria mystica) expo sitionem imposte (rum) (prout facultas suppetit) processurus. ¶Construe. ¶Gaudia. subaudi nostra .i. exultationes spūales. sint iūcta .i. annexe. sacris solēnijs .i. sacrosanctis solēnitatibus. festo corporis christi. & pre­conia .i. laudes hymni cano (rum). sonent .i. sonū dent. scꝪ venerabilisac̄mēto exprecordūs .i. ex intimis nostris p̄cordialibus. vetera .i. holocausta ve teris testamenti. velsaltem fermenta aut peccata. recedant .s. a nobis. & oīa sint noua. scꝪ a christo instituta. Uel sic. corda .i. cogitatōnes cordis voces .i. oris sonitus. & opera .i. ꝯsensus operis. sint noua .i. de nouo mū data & emendata. ad reuerentiā venerabilis sacramenti. &c̄.

[Page] Noctis recolitur cena nouissima / qua christꝰ credit agnum et azima dedisse fratribus / iuxta legitima priscis indulta patribus.

¶Hic Legifer noster facit cenam in vltima nocte an̄ eius passionem. ¶Construe. Nouissima .i. vltima cena noctis. recolitur .i. recordat. qua i. in qua cena. xp̄s creditur. dedissc .i. comedisse. agnū. scꝪ paschalem. et azima .i. sincera. q̄si panē sine fermento. fratribus .i. discipulis suis (quia in xp̄o frēs sumus) iuxta indulta legitima .i. legalē ꝯsuetudinē iudeo (rum). supple a. priscis .i. veteribus patribus (vt dr̄ in libro Deuteronomij.)

Post agnū typicū expletis epulis corpus dominicū datum discipulis / sic totum omnibus quod totum singulis / eius fatemur manibus.

¶Constr. Expletis epulis (epule a (rum) .i. fercula) ī. cena facta. post agnū typicū .i. figuratum & paschalē. nos fatemur .i. ꝓfitemur fideliter. corpus dn̄icū .i. christi. datū discipulis. scꝪ duodecim. manibus .s. ꝓprijs christi. sic .i. tantū. supple dedit se totū omnibus. quod .s. corpus dedit totum .i. totaliter singulis .i. vnicui (que) singulariter. (subaudi. nō tū minuitur)

Dedit fragilibus corporis ferculū / dedit & tristibus sanguinis poculū / dicens accipite quod trado vascu lum / omnes ex eo bibite.

¶Hic xp̄s offert discipulis carnē suam ad mandu candū. & sanguinem suū potandū &c̄. ¶Construe. supple xp̄s. dedit fragilibus .i. debilibus. in carne. ferculū .i. corpus suū & dedit tristibus .s. ꝓpter mortēsuā. pocu lum .i. potū. sanguinis. sui. dicens accipite vasculū .i. calicē. qd vasculū. trado vobis .s. discipulis. & oēs. supple duodecim. bibite ex eo .i. calice.

Sic sacrificiū instituit / cuius officiū cōmitti voluit / solis presbyteris quibus sic congruit / vt sumant et dent ceteris.

¶Hic rep̄hendūtur oēs heretici. vt Rokezan. Hussch. & bohemi &c̄. q̄ nō solū holbus nō ꝯsessis. īmo & puerꝭ corpus dn̄i cū sub vtra (que) specie ministrāt. ¶Const. Supple xp̄s. instituit .i. ꝯfirmauit sacrificiū .i. sac̄m eukaristie. sic .i. tali modo. cuius .i. christi officium vtendi taliter. voluit .i. placuit cōmitti. scꝪ imposte (rum). solis presbyteris (& hoc leg [...]time ordinatꝭ quibus congruit .i. cōuenit. vt sumāt .i. manducāt. scꝪ vnum corpus sub vtra (que) specie. & dent ceteris .s. fidelibus. sub vnica.

[Page lii] Panis angelicꝰ fit panis hominū / dat panis celicus figuris terminū / o res mirabilis māducat dominū pauper seruus & humilis.

¶Construe. panis angelicus .i. angelo (rum) fit panis hominū. terrestriū. fideliū. & panis celicus .i. celestis christus. dat terminum .i. finem figuris typicis veteris testamenti. o mirabilis res. ꝓspicua. & laudabilis (quia pauper. spiritu. seruus. ī fide. & humilis. corde. manducat .i. corporaliter & sacramentaliter sumit. dn̄m .i. corpus dn̄icum.

Te trina deitas vna (que) poscimus / sicut nos visitas sicte recolimꝰ / ꝑtuas semitas duc nos quo tendimꝰ ad lucem quam inhabitas.

¶Construe. O deitas existēs vna. in essentia. trina. scꝪ in ꝑsonis. nos poscimus .i. petimus te. vt sicut tu visitas nos .i. christi fideles in pn̄tia sacramentali. vt sic nos recolimus te. ꝑ humilem deuotionē. & tu deus duc .i. ꝑduc nos ꝑ tuas semitas i. rectas & artas vias. illuc. quo .i. ad qd tendimus .i. cupimus. ad lucem .s. eternā. quam inhabitas. scꝪ ꝑenniter