[Page] DAPHN-AMARYLLIS.
Authore Davide Humio Theagrio, Wedderburnensi.
—CEDITE, quicquid
Orbis habet, nec magnum usquàm temerate LEONEM.
Gen. 49. [...] TO [...].
LONDINI, Excudebat Richardus Field. 1605.
IACOBO BRITAN-NIARVM, ET GALLIARVM REGI verè maximo, salutem verè maximam.
AN non per magnitudinem istam licet, IACOBE, regum orbis optime, nobis quoque pastoribus usurpare nomen tuum, salutare, gratulari? an ne amare quidem, aut benè precari? Audere jubet omnia bonitas tua, & hoc ipsum dubitare crimen vocat. Illud verendum ne seriùs accesserimus. At tibi fortasse vix dum à primis novi regni laboribus quies est. Et quî te serò laudet quisquam, quem semper meritò laudent omnes? Quin si probes, non serò; ni probes, nimis citò. Nos tamen juvat in partem publicae laetitiae venire. Tu si quid agat tua Caledonia veteris adhuc amoris memor requiris, en quae ostendit Musa rustica, te aves canere; responsare valles; praedicare Alphesibaeum nobilem pastorem; etiam obscurum Celiovedum; id est homines omne genus, urbanos, rusticos; notos, ignotos, magnorum, nullorum usuum sibi conscios: te tamen uno ore fremere; tibi, sibi; Reip. insulae; ecclesiae, orbi; privatim, publice gaudere, gratulari; omnia magna, fausta, ominari, precari, praesagire. Nec sibi tamen satisfacere, nec se satis exprimere. Quin cum plurima dicant, plura cogitent; cùm omnia precentur, plura cupiant; cùm maxima concipiant, majora expectent: florescere virtutem, marcessere ignaviam, excindi vitiorum hydram; extirpari tyrannidum monstra, per [Page] te verum Herculem. Quae, & similia, in omnium nunc ore, an magniloquentium hyperbole; & non potiùs omina, ac ipsius Politices tacitè se hominum animis insinuantis, ipsissimae voces habendae sunt? Et quicquam jam potest post hos progressus arduum erecto animo videri? quicquam non pronum illi, qui haec tibi jam praestiterit? Sive media circumspicis; sive per illa ad authorem erigeris; in causas inquirens, & expendens? an vulgare quicquams an mediocre putandum, cui te paret, quod à te exigat? tot ingenii, naturae, fortunae dotibus, externis, internis; opibus, adminiculis, fulto, ornato, aptato, si quis unquàm, ad maxima quaeque perficienda. Et quid hoc, quaeso, aliud est, (si inter consultissimorum turbas, hoc quoque nobis pastoribus licet) quàm ad PIETATEM (quâ nulla nunc per orbem miserabilior persona; nulla te dignior, nec quae curâ tuâ magis egeat,) intra tuos primùm fines stabiliendam, mox & alienos inferendam? Et sane, si politicorum hominum rationibus accedimus, tu unus totius forsan orbis es, cui PIETAS etiam utilis sit; & propagando imperio aptissimum instrumentum. Si quidem fas id foret: ac non potiùs propter se suspicienda esset, rerum Regina, SVMMA. Dic IACOBE, rex verè maxime; dic Schelomo, eadem experte, an alibi acquiescere potest animus? an est in rerum hoc fastigio quod impleat, quod satisfaciat? aut dignum sentis quod agas; quo te impendas; quo torqueas? Dic inquam: te (que) interea iis artibus magis, magis (que) attolle; quantum te nuper supra antiquum tuum regnum sustulisti; iisdem praesagiis haud magis in futurum irritis. Nemo te unquam majore omnium favore, ad regni gubernacula accessit; nemo majore expectatione animos excitavit, aut grandioribus votis, & vocibus ora hominibus aperuit; ut omnes omnia optare, sperare, profari audeamus, [Page] tui quantulicunque, etiam in Lamyriis aut Ocellis hisce montibus pastores, exultabundi, gratulabundi; quòd in haec tempora incidimus; quòd haec oculis, aut auribus hausimus; locatum te hoc in solio, hoc in marmore; spectandum orbi; mirandum. Cui tanto gaudio si impares, angusti spiritus, opiliones (ideoue nostri minùs memores interdum, aut compotes,) nec cohibere affectus, nec orationem, ut nunc fortassis, inchoatam, possumus; aliáve aliquâ impingamus, aut labamur, sit tuae, humanissime Principum, humanitatis; ignoscere: sit connivere, nec anxiè inquirere. Quin amorem interpretari libeat; & excusare, rusticae, esto, sed tuae tamen Phyllidis errores; & ejus qualiumcun (que) alumnorum: dum te certatim, quisque pro virili sua, ornare nitimur. Quod si aut magni poetae, aut grati pastoris subinde occurrat illud,
Haud adeo cuiquam invidiosum esse potest desertae, & tot commodis viduatae solamen. Sic faxit. Sic bonorum omnium deliciae, sic orbis decus diù VIVE, VALE, REGNA. Amen.
Ad Librum.
Ad Lectorem.
AVdivi (Lector) obscura haec visa; & dolui: dolueroue, fi culpam meam putem. Nunc in vocibus nulla obscuritas; ut nec peregrinitas, nec insolentia: at nec in vocum constructionibus, phrasibus, aut hyperbatis. In rebus ut fortè sit propter continuam allegoriam, cùm & ea vulgata sit, haud multa esse potest attento te, & quid agatur gnaro. Illud subvereor, ne Echo ad finem versuum affixa judicium distrahat; ut dum utrique intendis, neutrum attendas. Et erat de illa admonitiuncula margini ascripta, quae Typographo inter excudendum, nescio quomodo, praetermissa est. Nunc paucula haec oro, exoratum te sine.
1 Carminis contextus per se primùm perlegitor, dijudicator, expenditor: Echo interim omissâ; & vel prius, vel pòstlectâ.
2 Bucolici carminis morem vulgatum adumbrandis rebus advertito: praecipuè in nominibus Synecdochen memento.
3 Alioqui, ne nimis allegoriam cogitato, si quâ occurrat, admittito. Ni occurrat, ne anxiùs investigato, tantùm Prosopopoeiam agnoscito, & ubi opus substituito.
4 Hoc autem quo rectiús fiat, supra omnia quid agatur attende: & semper ante oculos habe.
Nempe cani sub Daphnidis nomine Serenissimum IACOBVM Regem functae Reginae in Regnum Angliae succedentem; quae & ideò cum honore sepelitur; & sub Amaryllidis nomine lugetur, laudatur, canitur; & ex ea vivâ, commoda; exfunctâ, incommoda: ut meliùs appareat, quae incommoda sustulerit ille; quae commoda attulerit. Hinc Inscriptio DAPHN-AMARYLLIS; & compositionis ratio (ut & hoc obiter indicem) praeter molliorem sonum, etiam praerogativa quaesita, praeposito Daphnidis nomine; qui praecipuus; & propter quem Amaryllis: licét illa tempore prior, priorem alioqui locum in compositione vendicare jure posse videretur. Haec summa (Lector) hos pastores; his aptos greges, pedum, caulam, & similia cogita: haud erunt fortasse caetera, ut haberi audio, difficilia.
Ecloga prima, cui nomen PHILOMELA.
Quod si non displicet rythmus, addi possit ANIMALIVM hic CHORVS.
Admonitio ad intelligendam Echo.
IAm Echo, si nolis, aut non vacet, securus praeterito. Non illa primarium locum tenet, sed secundarium; eumue precario: ornatui se fore & decori pollicita. Si fidem fefellit, apage perfidam; non tanti est, ut te torqueat. Nec ego fic ingeniosus videar. Delectare te volui (Lector) non angere: idue sacrum habeo; nec sciens volens in hoc peccem. Adeò ut & hic, cum audirem offensionem Echo nonnullis fuisse, tollere eam statuerim. Sed subiit animum religio, Daphnidi tam amicam & benevolam violare: aut silentium, illum quomodocunque celebranti imponere. Occurrit etiam, posse aliquibus molestiae non esse: posse placere, & delectare. Horum rarionem habendam esse: caeteros hactenus admoneri, ut quòd nolint ipsi, praetereant; aliis, qui fortè volent, relinquant.
[Page 5] Itaque quisquis es, qui & hîc laborem nostrum videre vis; sic illam respondentem considera.
Primis tribus versibus singulis, singulas voces subjicit; Philomelae, subditorum vota reginae suae benè precantium, canenti, aut assentiens: (ut in voce (RES) aut causas reddens: primo consuetudinem, (in voce MOS) est enim subditorum mos, benè precari Principibus, & faustis acclamationibus venientes prosequi. Deinde veram benevolentiam (in voce AMOR.)
Inde ex suis responsionibus orationes continuas contexit: quas videre est, suis quasque punctis, & membris distinctas: quae diligenter attendenda: quippe neglecta non parvam fortassis huic obscuritati causam dederint. Tamen ut omnia faciliora tibi sint, non grauabor ipsas orationes oculis subjicere, uno intuitu inspiciendas.
Et primo est, functae REGINAe EPITAPHIVM, in quo Echo LAVDEM hanc canit:
Tum est in Adventum, Serenissimi REGIS Congratulatio: ubi Consolatio, Laus, & futura BONA.
At (o!) ne pelle spem, cornu pleno, altus, Iustus, Leo, ingens verè REX, vitam, rem det (ô!) axem ultra istis.
Ad eum colendum, Exhortatio haec.
Illum verè omnis gens ama corde, laudes ore.
Ad benè precandum, & Formulam concipit:
Ora: vivat, regnet foelix, laetus.
Et Orationem ingeminat;
Ora rursus: floreat natis, solo, caelo, charus, gratus annos multos. Amen,
Aequè Amen: Amen, Amen, Amen.
Quòd si adhuc libet perspicere an haec ita sint, & quomodo praestita: facild erit singulas voces versibus suis aptatas componere.
Tu expende (Lector) & conatibus fave: laborem agnosce, & ignosce, facilis, erroribus. Quin ipse aggredere, majore ingenio, otio, fortunâ: & perfice. Novumue DAPHNIN, novo artificio orna.
Et haec quidem doctioribus satis: fortè plus satis. Nec pigebit tamen, ut & rudioribus per omnia consulam, ampliorem expositionem, praesertim allegoricam hîc attexere. Tantum, candorem paciscar, id est, veniam, Lector: aut amicam admonitionem, si quid tu aliter faciendum fuisse existimes.
Allegorica expositio.
Formosam] Corporis nempe: sed magis animi dotibus. Lacero, pullo crine] ut lugentes solent. Alluditur ad quercus folii illam formam; ad Cupressi illum colorem, quae etiam funeribus dicata. Et riguos tot is] Allusio ad anni eam tempestatem; pluviam, & nivium resolutione amnes augentem. Planxere] planct [Page 6] is lugentium est: & mare dicitur littora plangere. Sic proximo versu, Caput quassans demittit cornua Cervus] Animal vicissimum, longaevus quisque, qui sub Reginae imperio diutissimè vixerit. Cui saepè solebat cedere] Hoc illa lusu usa dicitur, ut balistâ inter venandum Cervum feriret. Philomela] Id est, quisquis melodiam & Musas amat: hoc innuente voce, sive aetimologiâ suâ, sive per Synecdochen. Ergo Poetae praecipuè, & literati quivis. Canit autem primò LAVDEM: ubi haec praecipua: subditorum verus amor: summa reverentia, promptum obsequium: securitas ab injuri â ferendâ: metus deterrens ab inferendâ ob exercitam justitiam: in quibus haec vulgata Genista] Id est, infimae sortis homines: Ovis, innoxii & infirmi; Lupus, Vrsus, noxii & violenti. Catulos (que) reformat erudiens ursus] Fertur id animal informem partus massam lambendo effingere, & formare. Huc alluditur, & ad mores transfertur. Ast Amaryllida fata cùm tulerunt] Hic eâ mortuâ LUCTUM canit. Quòd resumat ferociam licentia se professa: Turbata omnia: metus infirmis: ne potentibus quidem securitas; omnibus de re privatâ, publicâ solicitis. Vbi Caprae, infirmiores; Aries, Caper, gregis duces, & Magnates. Seu fons crepet arbore] Id est, levissimâ quâ (que) de causâ. Scandit saxa] nempe sibi, quâ potest, cavens. Praemugit bucula] Id est, mugiendo praesagit, aut praedicit, rerum fluctus ac tempestates. est inter tempestatum praegnostica; vide Virgil. in Geor. Nescio quid reclamat] Echo erat: at illa, seu nesciens, seu dissimulans, ad amplificandum metum trahit; gemitum innuens oppressi regni; aut opprimi metuentis; adeoue sedibus fortè pelli, proximo ver. Per aversationem, O vafra, &c. ubi vulpes, fraus, vel fraudulentus est; Lupus vis, vel violentus: à quibus utrisque regno illi periculum. Rhodanum, Hydaspem] Fluvii sunt Galliae, Indiae, i. quocunque locorum. Sume animos caper.] Remedia horum malorum, ut animis, fortitudine & constantiâ resistatur: cornu, id est, viribus & Marte. etiam consilio & prudentiâ praeveniendo pericula, Claudendo saltus, id est, regni omnes aditus: quae omnia à prudentissimo consilio facta, armatâ classe, vetitâ transvectatione, &c. demùm, (quod unum verum remedium, quoue omisso, caetera frustrà futura fuerant) Vt IACOBVS Rex, Iustus, haeres, fatis debitus, auguratione mentium ab hominibus designatus, spei plenus & mentis suae praesagiis regnum suum capesseret: idque incunctanter aliis posthabitis. est autem Caper, dux gregis, ut suprà, quisquis is fuerit, à cujus prudente consilio, potentia, fortitudine, res acta sit sive is unus aliquis fuerat; sive plures, junctâ operâ. Hylax] canis nomen, sagacissimus quisque. qui an meritò insidias undelibet aut interregno, aut novo regno subolfecerit, quivis judicet. Pastores, i. Magnates; consilium illud.
LEO fulvus] Serenissimi regis insignia, notiora quàm ut admonitione egeant. At nihil debuit, aut potuit, vulpi, & lupo, fraudi & violentiae, potiùs opponi, quàm generosum hoc animal, erecto animo, & vera virtute; utramque despiciens, & discutiens: sanè Justus, multis nominibus, animantium rex; id (que) Naturâ, Merito, Iure, Consensu. Propera] Celeritate utendum, ad praeveniendum aliorum conatus, innuit. Et an non factum; cum posthabitis omnibus, regnum vocatus sine morâ adiit? Seu genus Hectoreo, seu sanguine clarus Achilleo] hoc ad claritatem, fortitudinem, gener ositatem, etiam ad jus pertinet. Si quidem [Page 7] à Trojanis oriundos incolas, & Londinum Novam Trojam dictam, verum est. Est enim & IACOBO regi, ut à priscis Britonibus oriundo, communis origo; ut & à Francis, qui ad Francionem genus suum referunt, adeo (que) ad Hectorem: qui an non Trojae haeres? sicut & Achilles jure belli Dominus, ut victor; Graecus; Graecorum fortissimus; à quibus nostri suum Gathelum: unde Pergustus, unde, Jacobus. Fata] Vatum praedicta; sive prophetarum interpretere; satis nota: (fortè & nimis) sive poetarum, quotquot illum ab incunabulis cecinerunt, haud ambigua Marmor] quod docet additum epithetum (nobile) nobis semper; nunc (puto) & omnibus gentibus. de quo vulgatum illud, sive scriptum sive inscriptum, antiqui numeri carmen, à me puero apud Johannem Majorem lectum, & memoriae mandatum.
Scotorum olim regibus inaugurandis destinatum: donec ab Edvardo primo Londinum translatum, coronato Iacobo nunc rege, diu irrisam hanc vocem, haud irritam fuisse res ostendit. Spes & mentis praesagia] Te appello IACOBE, an haec non ita sint; & hanc spem quantus, ac quandiu alueris? O si vicinis addens se è monticulis.] Quartum & ultimum hoc futurum remedium malorum, etiam recidivorum; si coalescant hae in unum gentes, positis odiis & impedimentis quibuscunque: quod & gregi salutare, & pastori magnificum; & ad quaevis maxima aggredienda, propagandis quàm longissimè extra insulam imperii finibus, infinite aptum instrumentum. ad quod vota extenduntur: & inde futura foelicitas jam nunc praecipitur, ac praedicatur. Monticulis] Insulae pars montosâ; Scotia. Grex] ista natio. Caulam] regnum. Avitam curam] quis hoc tam iniquus iis neget? & prorsus hebetes putet gestare pectora? Non tam aversus equos (ut ait ille nostro Sol jungit ab orbe, ut non & genuerit olim, & nunc gignat haud spernenda in quoscunque usus ingenia: Fortis] hoc nec ipsa inuidia detraxerit. DAPHNI] Sic signatum à maximo poetâ maximum imperatorem aiunt. Quem imitari, & idem ominari fas esto. Nec tamen prorsus inani voce, quae à lauro non aliena & Phoebum, & Martem, Poeticam & victoriam, pacis & belli artes, aut pacis & belli artibus praestantem innuat. Grex jam, Daphni, tuus] i. populus illi subditus; Britannus, (vel quocunque nomine conveniat, appellandus) foris longè, latè florebit; domi omnibus bonis abundabit, ejus ductu, his adminiculis, quae uniti hi populi communibus animis, viribus, communi consilio administrabunt. Oaxem, Tiberim] i ubivis locorum. Sunt autem fluvii, ille in Creta. hic notus in Italiâ. Mulctra, lac, culmus, aestati] i. quaecunque bona suo tempore. Ceres, Tellus, Iilia, Rosae arrident tibi, nempe Daphnidî. Rura, fistulae, chordae, ferae, volucres, meditantur, laudant: quid aliud quim Prosopopoeia? quod an non licet? & an non satis? nec sic fuerit obscurum quicquam, nec inane, quàm simplicissimè accipientibus. Tamen si quis per Lilia, intelligere hic velit insignia illa Franciae: si per rosas Angliae symbolum, haud valdè à scopo aberraverit, & mente scribentis; qui & illud praestare, & huc alludere non ineptum putavit. Rident autem, sive quòd ea jam sua vendicat DAPHNIS: sive quòd qui iis utitur benevolentiam suam missis Legatis testatus [Page 8] sit. Primo vere] sive anni, sive regni. Placent (que) sibi sic] nempe quòd studium suum sic ostentent, sapere se putant; & è re suâ esse Praecocia] i. praepropera, omnia antevertendo. Et flores quidem illi non primo vere, sed adulta aestate, saltem in his regionibus, rideresolent. Nix, purpura] Rosa utraque, alba & rubra, ut vocant, Lancastriae & Eboracensis familiae symbola. Fistula, chordae] rusticae, urbanae Musae. Fascine abi, &c.] amotis omnibus malis, omnia bona florebunt. Domi rerum abundantia, re pecuariâ (in voce Pan, Pales) pace certâ, & undique fidâ; omni hominum generi (in Cervus, volucres) ab insidiis & vi (tela, retia) quocunque hoste; externo, domestico (vulturio, Aquilae.] Adeò ut metus ipsi Romae tam formidabili, & semper minaci ultrò inferatur. Fascine] Sic liceat, Lector, tuâ bonâ veniâ, quasi persona aliqua priscorum Deorum, quales sibi finxerunt veteres usque ad Pallorem, & Pavorem. quod, cum primo scriptum sic esset, mutavit Typographus in (Fascinum) tanquam usitatius, errorem illud ratus; ut in primâ editione videre est. Quod mihi tamen deditâ operâ cùm factum esset, quanquam (fatear) nullo tunc exemplo, posteà contigit eandem vocem apud Julium Scaligerum invenire: idue semel, atque iterum in quartâ Eclogarum, quas Nymphas indigenas, inscripsit; & Poetices libro sexto, qui Hypercriticus; in Calpurnio: virum sanè summum, & cujus auctoritate apud doctos, quid non audeas? Fascinare autem putantur lingua, pes, oculus, cor: haec averruncantur: Etiam Invidia & Metus. Daphnis oves qua pascit] i. à totâ insulâ, vel regno potiùs, ubicunque id jam sit, vel fore contigerit, tam ab ipso, quàm suo populo. Pan, pales] Satis de his suprà, ut & simpliciter & perspicuè omnia vitae commoda complexis. Sin & alia scire expetis, quae spectata sunt; in mentem revoca, quis verus pastor, quae vera pascua sunt; quem verum & magnum Pana agnovit, & confessa est. cedens jam suo regno gentium idololatra superstitio, cùm ait, Pan magnus mortuus est. Saltem quem nos seriò animarum Pastorem agnoscimus Cujus quàm laeta, quam lata sub JACOBO Rege pascua speramuslin quantam expectationem erigitur terrarum orbis! & ob hoc ipsum à DEO datum; & in hoc fastigium erectum putat. Saecula aurea] Non quae sic ridentur; quia iis solùm aurum in pretio est: sed quibus virtus aurea, pura, puta elucescit; quum passim proveniens; tum suo i. maximo honoro quoque in loco: secum famulantia illa bona, copiae, pacis, laetitiae & similium vnâ adferens: diu expectata; aut nec expectata quidem; tamen nunc demùm revoluta. Cervus] i. maximè longaevus quisque: adeoue ipsa senecta, semper querela, & praesentium fastidiens de qua rectè Poeta, Laudator temporis acti. Pabula, quae carpserat hinnulus] i. foelicia illa tempora, & rerum omnium abundantia, quae vidisse se Juvenem jactitare solet. Quòd si PANA illum magnum meminimus, facile est, quae ipsius hîc pabula intelligantur, perspicere: primaevis illis temporibus vera, sincera, salubria. Ora Dictamno vacuus] i. prorsus securus ab omni metu: & hîc, aperta vi, & occultis insidiis illic (latitanlia retia) De Dictamni autem vi, & natura excutiendis telis, ejusue usu etiam feris noto (ut ait maximus ille poeta:
Non ego admonitione egere putavissem, [Page 9] nisi vidissem & hic haerere nonnullos; & vellem omnibus consulere. Cornix] Et vivax, & vates; antiquitatem evolvens haec praedicat, & praefert tempora: & omine stabilit. Dextra] nempe sic fausta in auspiciis nam sinistra, duriora ominatur, Virgilius.
Id est, ulli rapaci generi. Quis autem vulturii nomine praecipue designetur; quis eodem nomine, ejus grex rasulus, lippis, & tonsoribus notum: Quis item Aquilae insignibus maxime insignis. Sub tegmine coelo] Nempè aeque intectae, ac intactae; nec tutelae indigae, propter sae culi innocentiam. Gallus charus Phoebo] id est, Solis avis; lucis amans; quisquis veram lucem & verum Solem sectatur. Tibi sed cedens LEO] Leo etiam ut Gallus, Solis animal perhibetur; sed naturae, ut volunt dignitate gallo inferior; cujus vocem unam penè rerum timere, ac revereri creditur. Ei nunc Gallus, accepti tanti beneficii, praestitâ hac pullis securitate, memor; cedens inducitur suo jure; & priore apud communem Dominum loco: quo nomine gratus dicitur, & canere clara omina; illa nempè quae sequuntur, de metu Pontifici Romano inferendo. Sub lucem] Notum Gallicinium, & galli natura: quod huc transtatum; a naturali ad religionis lucem. quae licet plena jamdudum effulsit, tamen summi regis auspiciis tanto futuro incremento, quasi novum initium, sumpturam ominamur, & precamur. [Tarpeius Flamen] Sacerdos Romanus. Fremebunda tonitrua] Excommunicationis illius, bruta illa, & inania fulmina; quibus excordes reges, & superstitione imbutos terret. Ipse nostrum ultro, nec frustra metuit] Metuisse enim ferunt, simul ac Anglia potitum audierit: & metum testatum suo more; lustratâ urbe; justitio edicto; votis factis, & supplicationibus publicis. Haud frustrà fore auguramur. Et sit praesaga mali sui, mala mens. Amen.
Ecloga secunda, cui nomen ALPHESIBAEVS.
ARGUMENTUM.
ALPHESIBOEUS; non ut vulgò interpretamur, [...], quasi inveniens boves; sed aequè probabili etymologiâ, [...], & [...], quasi cultum aut cultorem primi innuas; vel cultu & pietate primum. Et ne discrepent caetera, (postquam intemeratam publicam laetitiam in IACOBI regis adventu, cedente etiam suo luctu Amaryllide, cecinerit) hoc tota Ecloga agitur, ut PIETATEM inculcet propagandam, sublatis imperiorum monstris, & illo Turcico, & hoc Romano. Itaque ad id viam innuit; (non ut consilium importunè ingereret, sed si forte olitor in opportuna incidat) adminicula exterorum regum, & populorum, (quis enim per se suffecerit?) qui magis idonei, aut minùs alieni fint. Qualis Gallus LEONI nostro, foedere junctus: multis modis utilis; aequitatu inprimis pollens: Naturâ antiquae simplicitatis, verax, apertus, & planè cui fidas. Qualis Haliaeetus, Aquilarum princeps, si quando Solem iustitiae, & verae religionis lucem Aquilinis oculis intueri sustineat. Tùm reliqui Germaniae principes; inferiores quidem illi; sed quorum alis, & tollitur Haliaeetus, & nititur; quiue Leoni, easdem illas suas alas conferre non minùs possunt; & vel ipsum in eum locum, imperii nempe fastigium erigere. Itaque illud,
Et ad Scotiae regis insignia, tanquam typum aliquem referendum est: & praecipuè ad verum illum verè ingentem tribus IEHVDAE; verè victorem, omnia domantem, victrici lauro semper insignitum, & insigniendum: quem NEMO IMPVNE LACESSAT: cui cedant omnia: SOL, LUNA SERVIAT: & verè, Submissi lambant vestigia Reges.
PATRIA; autem illa est; quò aspiramus omnes: & PRISCA VIRTVS, quae antiquissima, inde fluit, illò ducit, dirigitur. Et quid IACOBO nostro; quid nulli genti magis honorificum accidit inquam, quàm hujus hunc typum gerere; insigniorum omnium sine controversia nobilissimum? ut animal praecipuum, suo in colore, statu optimo; cui addi nihil debet; nec sine ipsius diminutione potest: (tantum abest ut ille aliis tanquam accessio quaedam sit) Ideoque nec sui quicquam tam amans esse, (non, si vel ipse Narcissus sit) ut non sponte cedat; omni aemulatione, ac tergiversatione depositâ; sive id forte usurpatum, sive fato, quasi in omen datum à primâ gentis origine. Quid te, inquam, magis adhuc nobilitet, ut regnis regna cumules, IACOBE, quam si iisdem vestigiis insistens, eundem animo imprimas, exprimas: inferas terrarum orbi: [Page 11] huc te, tua impendas? Quin &, (si in unum, DEI unquam indulgentiâ, coalescant, quod faxit, hae gentes:) quod illi uniti imperii insigne tam nobile excogitent? quod potiùs asciscant? non quia Scotorum olim fuerat, (inane id futurum foret certamen) sed quia honoratissimum semper fuit: vel eo saltem, nec hiscente invidiâ; quod veri illius typus sit; quo oculos, & animos intendimus unde omnia speremus: Maximum, Nobilissimum, Florentissimum, ac verè Imperium? Quid tam nos deceat; quid tantâ delectatione animos titillet; quàm hoc symbolo illius famulos nos ferre? volenti, nolenti orbi inferre? Vnde etiam, si & dictum tantis insignibus par quaerendum est, (ut & hoc bonorum omnium veniâ dicam) occurrit illud magnificum, SOLO IEHVDAE MINOR. hoc etiam pium IEHUDAE SERVIENS, CAETERA IMPERANS. aut quid simile. atillud, CEDITE; fortè ut omnia excutias, Breve, Acutum, Magnum, Plenum, Pium: ut quo omnes monemur, LEONI illi JEHUDAE cedere: caetera, etiam illius Typo, illud agenti. Quo animo, quibus auspiciis quid tibi magne LEO, non cesserit? quis tuus id non agat, ut cedant omnia? Et quae quaeso terra erit, quae resistere tibi velit; ac possit? tantum erigere: & DEI hanc, hanc tuam causam age; Cedent continuò caetera; etiam prosperè. In hanc itaque spem optantur aequa tantae materiae dicendae ingenia: Subjungiturue adhortatio, ad audiendas tenues pastorum interea musas; qui pacatos limites, & montana; licèt inconditè, optimo tamen studio canunt.
ECLOGA II.
Admonitio, de Echo.
SEd nec hic Echo, ut vides, silere voluit; quin PIETATEM accineret, aut adstreperet, balba. Eam priore quidem editione dissimulavimus; partim quod in praecedente Ecloga malè acceptam audieram; partim ne politicis, ut plurimùm explosam rem deridendam proponeremus. Nunc cùm succurrit, tanti regis patrocinio tutam fore; profiteri se ausa est. Sic itaque canentem audire licet.
Et primò pietatem CONIUGALEM, ut praecedentibus conjunctam, ejusque foelicitatem; hoc modo:
Tu Turturne eris? ore alto ita is dans ANNAM orbi; illa per te, orbi Soles.
Tum eam, quae sic propriè dicitur; ERGA DEUM, eamue externo cultu se professam;
Tu modo LEONEM SOLYMORVM signa auro:
Interno affectu, veram & assiduam,
Orâ, nec cesses:
Orbi in commune utilem, & efficacem.
Daréque caelis solis laudem, reges, gentes coge, CHRISTVM è tenebris dans veram lucem.
Ejus dignitatem, & usum;
Ea te una res digna: res, quâ verè exultet mentem tellus, regna supra.
Hinc parta PACE PVBLICA, verum triumphum.
Tum necte lora Martis collo, tu per orbem egentem regum. IO, TRIVMPHAS.
Silebunt bella Musis.
PACE PRIVATA,
Amoenae senectae hinc solamen, & quies.
PACE VERA, ET AETERNA.
Quam excipiat aeterna.
Demum pro ipso Sereniss. Rege, spondere ausa, sic concludit.
Ipsum hoc unum ago.
[Page 15] Caeterùm pauca mihi deprecandus es, Lector, vel admonendus, de quantitate in nonnullis syllabis. Eae sunt primo, in lucem exoriri, ubi nothus quidem pes ut lambus: at maximis Poetis non admissus solùm, sed & advocatus; haud aliâ ratione. Et potuit facilè sic mutari, Lucem hanc exortam. Vel, sic lucem exortam, aut tale aliquid comminisci: verùm hoc non tolerabile solum, sed aequis auribus, puto, gratius. Altera est, secunda in Caledoniae, hic correptâ; Buchanano & aliis producta, suffragante Ptolemaeo; qui per (") Graecam scribit. Verùm (praeterquam quod in haec quae aliundè in Latinam civitatem venêre, haud anxiè inquiri solet; sed suum cuique arbitrium relinqui) adeò in origine correpta haec syllaba est, ut nec syllaba videatur. Nec enim Caludon vulgò dicimus, nec sane Caledon, sed Caldon, aut Calden, dissyllabum, aut fortè monosyllabum Caldn. Itaque & eadem illius quantitas in tertia Ecloga servata est, Per (que) tuos Caledon, &c, cùm facilius fuisset & simpliciùs absque Apostrophe, Per (que) Caledoniae. Simili ratione, Buchananum, secundâ correptâ diximus alibi, Respice Buchanan, &c. eandem etymologiam secuti: quòd si necesse non semper est, tamen semper fas est. Etiam Echo culpari dicitur, quod non ubique accuratè respondeat: sed labatur interdum, balba, (a) pro (e) reddens, aut pro tenui aspiratam, & similia. Atid, fatear, tantum abest ut fugerim, etiam decorum putavi. & si non quaesivi, tamen offerens se avidè amplexus sum. Et cur quaeso nimis doctam induceremus rusticam hanc Nympham? cur ore promptam, sermonis tam parcam? Et erat alicubi fortè difficilius, illud facilè fuerat mutare: Vbi ad triumphis] triumphas respondet: ut pro Io triumphas] Io triumpha, substituas, hoc modo: ‘—Quatiens Helicona triumphâ Materia ingenti victor, &c.’ & si qua alia sunthuiusmodi Quae agnosce, Lector, candidus: autignosce, facilis.
Ecloga tertia, cui nomen MOERIS, sive Officium.
ARGUMENTUM.
HAc tertia demùm Ecloga ratio redditur cur aula procul in ipsa penè solitudine Regem cecinerit, cur functam simul Reginam. Tum solum Regem canere incipit variè, sub variis nominibus. Et primò Lycidas laudum tentamenta leuiter, & quasi in transcursu delibat, foelicem sub illo saeculi tranquilitatem, ipsius summum ingenium, ac eruditionem ad poëtica etiam assurgentem, canentibus hoc musis, illud vate Apolline: qui cantum tamen suum in aliud tempus differens, Moerin ad canendum hortatur. Isipsum Apollinem jam factum canit; id est literatorum praecipuum, praesidem, patronum: respectu cujus, suum eruditioni honorem haberi, sperari: scatere ubique poëtarum choros Inter quos & Celiovedum obscurum pastorem, ac ignotum, tamen ad vetera carmina repetenda, & nova excogitanda suscitatum: quibus, Regem marium; terrarum, rerum deni (que) dominum portendi aut cecinerit olim, aut nunc canat. Hinc generosissima LEONIS insignia quasi omen polo data; quibus caetera cedere deceat: quippe quae illum minuant, non augeant: Hinc flumina, tractus montes, suo quaeue modo, famulantia. Supra quae tamen ille, ne imperii quidem dulcedine ultra quàm par est inescatus, ad longè majora, & illo unam dignam curam, caelestes nempè cogitationes assurgat; animo verè divino. Quod tantum abest, ut illi dignitatem minuat aut impediat, quod vulgò jactitat impietas, ut etiam contra authoritatem augeat; & solidam pariat, ac veram gloriam, supra quotquot sunt ubicunque terrarum Reges. Externorum etiam populorum, expectationem, benevolentiam ac desiderium excitaverit: suorum verò amorem penitùs inflammaverit: praecipuè suae Scotiae; cujus affectus sub Phyllidis persona describuntur; in futura tandem populorum amicitià, aut unione acquiescentis. Demum quanquam ipse semper hactenùs inutilis, & nunc effoetus fortè esset: tamen eam Regis efficaciam, ut ad se quoque excitandum valuerit: ad quaecunque seu otii, seu negotii munera ipsius ductu, ac imperio obeunda. Postremò brevem excusationem hujus tantae audaciae, ac prolixitatis suos fines, & Eclogae fortè modum supragressae attexens; & quasi receptum canens, ex occasione oberrantis capri ad privata sua munia redit, Musis valere jussis. Cui Lycîdas, exoptans Daphnidis approbationem, ostendensue ex ea famam habiturum, ut omnia omnium poëtarum poëmata: sole jam declivi vale-dicit
Sunt autem hic Rex, & Saxa virorum propria, & si nostra lingua vertas, satis nota; qui Serenissimum Regem nuper canentes & se, & illum honorarunt. Celiovedus, minimus, & ignotus quisque, ut & ipse auctor, qui idem & Moeris. [Page 17] illa voce inutilitatem innuente (ex Celi & Oved Hebraea compositione, quasi vas perditum, aut fractum dicas:) hac ob hoc ipsum maestitiam, Latina etymologiâ. Cujus utriusque ratio tacite innuitur; Et (Moeris) illic Sic lumina fletu liberet, & multum maestum soletur: &c. & (Celiovidus hic) sic pecori venias aliquando atque utilis arvo: hujus verò, etiam apertè describitur tota aetymologiae ratio verbis illis, Ille ego nullos, invenit cui quisquam usus: & quae sequuntur Phyllis ut diximus, Scotia est: Amaryllis, primum Angliae Regina; postea regnum. Pindarus, vel Pendarus, mons ad Hadinam, quo pascentium ovium dentes inaurari dicuntur, vulgò Dumpendar Law. Lamyrii montes sunt in provincia Marciae, ubi villula scribentis Theager, vulgò Gods-croft. O [...]elli montes in lernia forthae imminentes ad quorum radices est Val-aquila, vulgò Glen-eglis, ipsius nunc habitaculum. Bodotria nunc fortha: Tetha fluvius in fortham influens: uterque gemmarum ferax. Nessus item in Septentrione ex lacu ejusdem nominis nunquam congelatur Authore Boethio. Caetera per se facilè perspiciet lector.
LYCIDAS, MOERIS.
Vt melius intelligantur quae supra dicta sunt de carminibus jam pridem compositis, haud erit fortassis ineptum, eorum nonnulla, quae qualiacunque supersunt, hic adjungere.
Et Genethliacum quidem Andraeopoli adhuc puero inter Philosophiae studia meditatum totum jam excidit: praeter pauculos hos versus, quibus nativitatis tempus describi caeptum est; huic Eclogae supra inserti, uno dempto versu, & paucis vocibus mutatis. Ea sic erant.
Tempora
Et huic quoque sequenti, paucos post annos inchoato, nonnulla exciderunt: alia perfecta non sunt.