Effra#c iarll bioed iarlaeth y gogled. A seith meib a oed ida#. Ac nyt gyuoetheu yn v#yaf yd ymborthei efra#c namyn o t#rneimeint a ryueloed ac ymladeu. Ac mal y mae mynych yr neb a ymkanlyno ac ymladeu a ryueloed ef a las ae ch#e meib. Seithuet mab a oed ida# peredur oed y en# a ieuhaf oed h#nn#. Ac nyt oed oet ida# vynet y ymlad nac y ryvel . pei oet ida# .ef a ladyssit mal y llad#yt y tat ae vrodyr. G#reic ystrywyat kymet oed yn mam ida#. A phryderu a oruc yn ua#r . am y hun mab ae chyfoeth. Sef a gafas yn y chynghor ffo y ynyal#ch a diffeith#ch didram#yeit . ac ymada# ar kyfannedeu. Ny ada#d neb yn y chedymdeithas namyn g#raged a meibon. a dynyon didraha . ny ellynt nac ny wedei udunt nac /ymlad na ryfelu. Ny lyuassei neb yn y lle y clewei y mab . kynulla# na meirch nac arueu . rac dodi y vryt or mab arnunt. Ac yr fforest ydaei y mab beunyd y ch#are . ac y taflu llyfgyon . ac yskyryon a diwarna#t ef a welei . gatwan geifyr y uam. A d#y ewic yn gyfagos yr geifyr yn sefyll. Ac eressu yn ua#r a oruc y mab bot y d#y hynny heb gyrn a chyrn ar y rei ereill. a thybya# eu bot yn

hir ar goll . ac am hynny kolli eu kyrn onadunt. Ac y ty a oed ym benn y fforest yr geifyr . o vil#ryaeth a phedestric ef a gynhell#ys yr ewiged y gyt ar geifyr y my#n. Ef a deuth peredur drachefyn att y mam. "Y mam" heb ef, "Peth ryued ryweleis * yghot. D#y oth eifyr di g#edy ryuyney g#ylltineb yndunt . a rygolli eu kyrn rac (meint) hyt y buant ar goll dan y koet. Ac ny chafas dyn gystec u#y /noc a geueis yn eu gyrru y my#n." Ac ar hynny kyfodi a oruc pa#b a dyfot y edrych. A phan welsant yr ewiged ryfedu yn ua#r a orugant. A diwarna#t #ynt a welynt tri marcha#c yn dyuot ar hyt marcha#cfford gan ystlys y fforest. Sef tri marcha#c oedynt. Gwalchmei uab g#yar a geneir g#ystyl ac owein uab uryen. Ac Owein yn kadu yr ol yn ymlit y marcha#c . a rannassai yr/yr aualeu yn llys arthur. "Vy mam" heb y peredur, "beth y rei racko-" "Egylyon ynt vy mab" heb hitheu - "llyma vy ffyd" heb y Peredur,"yd af yn egyl gyt ac #ynt." Ac yr fford yn eu herbyn y deuth peredur. "Dywet eneit," heb yr Owein, "a weleist di varcha#c yn mynet heiba# na hediw na doe." "No #n," heb ynteu, "beth y# marcha#c." "Y ry# beth #yfi" heb yr Owein. "Bei dywetut ti ymi peth a ovynnaf ytti. Minneu a dywed#n y titheu yr h#nn a ovynny ditheu." "Dywedaf yn llawen" heb yr owein. "Beth y# h#nn" heb y peredur #rth y kyfr#y. "kyfr#y y#" heb yr owein. Amovyn a oruc yn ll#yr beth oed y kyweirdebeu a welei ef ar y g#yr ar meirch ar arueu. A pha beth a vynnynt a #ynt ac a ellynt ohonunt. Owein a uenegis ida# yn ll#yr pob peth o a ellit ac #ynt. "Dos ragot" heb y peredur, "mi a

a weleis y kyfry# a ovynny titheu. A minneu a af yth ol ti." Yna ymchoelut a oruc Peredur att y uam. ar nifer. "Yma" heb ef, "nyt egylyon oed y rei gynneu namyn marchogyon urdo*lyon." Yna y dyg#yda#d y uam yn mar# lewic. Ac yd aeth peredur hyt lle ydoed kyffyleu a gywedie gynnut udunt. Ac a dygei v#yt a llyn or kyfanned yr ynyal#ch. A cheffyl brychwelu yskyrnic cryuaf a tebygei a gymerth. A phynnyorec a wasg#ys yn gyfr#y ida#. Ac o wydyn danwaret y kyweirdabei a welsei ar y meir ac ar boppeth a oruc peredur. A thrachefyn y deuth peredur att y uam. Ar hynny datlewygu a oruc yr iarlles, "Ie vy mab kych#yn a vynny?" "Ieu" heb ef, "gan dy genyat." "Arho y gennyf i gyghoreu kynn dy gych#ynnu." "Yn llawen," heb ef, "dywet ar vrys." "Dos ragot," heb hi "y lys arthur yn lle mae goreu y g#yr . a haelaf. a dewraf. Lle y g#elych egl#ys . kan di pater #rthi. O gwely vwyt a dia#t or byd reit itt #tha# . ac no bo o wybot a dayoni y rodi itt. kymer dy hun ef. Or clywy diaspat dos #rthi . a diaspat g#reic annat diaspat or byd. Or g#ely tl#s tec . kymer ef a dyro y arall . ac o hynny clot a geffy/ Or g#ely wreic tec . gordercha hi kyn nyth uynno . g#ell g#r a phenedigach yth wna o hynny no chynt." A g#edy yr ymadra#d h#nn# ysgynnu a oruc peredur ar y uarch a dyrneit o aflacheu blaenllym yn y la# . a chychwyn racda# ymeith a oruc. Ac y bu deudyd a d#ynos yn kerdet ynyal#ch fforestyd. Ac amry# le diffeith heb v#yt ac heb dia#t. Ac yna y doeth y goet ma#r ynyal. Ac ym pell yn y coet ef a welei lannerch dec wastat ac yn y llannerch y g#elei bebyll. Ac yn

y rith egl#ys ef a gant y pader #rth y pebyll. A pharth ar pebyll y doeth . a dr#s y pebyll a o*ed yn agoret. A chadeir eureit oed yn agos yr dr#s. A mor#yn wineu deledi# yn y gadei yn eisted . a ractal eur am y thal. a mein llywychedic yn y ractal. A modr#y eur uras am y lla#. A disgyn a oruc peredur . a dyuot racda# y my#n. A llawen bu y uor#yn #rtha# a chyfach g#ell ida#. Ar tal y pebyll ef a welei v#yt . a d#y gostrel yn llawn o win a d#y dorth o vara cann. A gol#ython a gic meluoch. "Vy mam," heb y peredur, "a erchis ymi pa le bynnac y g#el#n v#yt a diawt y gymryt." "Dos titheu unben yn llawen yr b#yt a gressa# #rthyt." Yna y kymerth Peredur hanner y b#yt ar llyn ida# e hun. Ac ada# y llall yr uor#yn. A phan daruu peredur v#yta dyuot a oruc gost#ng ar tal y lin rac bronn y uor#yn. "Vy mam," heb ef, "a erchis ymi yn lle y g#el#n tl#s tec y gymryt." "Kymer titheu eneit eneit," heb hi. Y uotr#y a gymerth peredur . a chymryt y uarch a chychwyn ymeith. Yn y ol hynny llyma y marcha#c bieuoed y pebyll yn dyuot. Sef oed h#nn# syberu y llannerch. Ac ol y march a welei. "Dywet" heb ef #rth y uorwyn,"p#y a uu yma g#edy mivi." "Dyn enryued y ansa#d argl#yd," heb hi. A menegi ansa#d peredur ae gerdet yn ll#yr. "Dywet" heb ef, "a vu ef gennyt ti a g#neuthur anuod arnat." "Na vu myn vyg cret," heb hi, "na cham nys goruc ym." "Myn vyg cret nyth gredaf ac yny ymgaff#yf ac efo y dial vyg kewilyd am llit ny cheffy ditheu trigya# d#y nos yn vn ty." A chyuodi a oruc y marcha#c y ymgeissa# a pheredur. Ac ynteu beredur a gychwynna#d parth

a llys arthur. A chynn y dyuot ef y lys arthur, ef a dathoed marcha#c arall y lys arthur. Ac a rodes modr#y eur uras yn dr#s y porth yr dala y uarch. Ac ynteu a deuth yr neuad yn lle yd oed arthur ar teulu a g#enhwyfar ae rianed a g#as ystaffell yn* yn g#assanaethu o orvl#ch eur ar wenh#yfar. Yna y marcha#c a dineua#d y llyn a oed ynda# am y h#yneb ae bronffoll A rodi bonclust ma#r y wenh#yfar. A dywedut "Or byd neb ky ehofnet . ac am#yn y gorul#ch h#nn a mi . a dial sarhaet g#enh#yfar . deuet ym ol yr weirglod a mi ae harhoaf yno." Ay varch a gymerth y march ar weirglod a gyrch#ys. Sef a orugant pa#b or teulu gostung eu penneu . rac adol#yn y un vynet y dial sarhaet g#enh#yfar a thebygolyaeth oed gantunt na wnaie neb ch#aen kyn ehofnet a hynny . ony bei uot arna# vilwyraeth ac angerd neu letrith ual na allei neb ymdial ac ef. Ar hynny llyma peredur yn dyuot yr neuad ar geffyl brychwel# ysgyrnic . A chyweirdabeu musgrell arna# . ac yn anhyd#f yn llys kyfurd a honno. Sef yd oed gei yn seuyll ym perued y neuad. "Dywet," heb y peredur, "y g#r hir racko mae arthur." "Beth a vynnut ti, "heb y kei, "ac arthur." "Vy mam a erchis ymi dyuot ym urda# yn marcha#c vrda#l att arthur." "Myn vyg kret," heb y kei, "Ry aghyweir yd wyt a uarch ac arueu." Ac ar hynny y arganuot or teulu a b#r# llysykon ida#. Ar hynny llyma gor yn dyuot y my#n a dathoed vl#ydyn kyn no hynny y lys arthur ef a chorres y erchi tr#ydet y arthur a hynny a ga#ssant. Ac yg gouot y vl#ydyn ny dywedassei un ohonunt vn geir #rth neb. A phan arganvu y cor peredur "haha" heb

ef "Grossa# du# #rthyt peredur dec uab efra#c arbennic milwyr a blodeu marchogyon." "Dioer" heb y kei "llyna vedru yn dr#c bot vl#ydyn yn llys arthur yn vut yn kael dewis dy ymdidan#r a gal# kyfry# dyn a h#nn yg g#yd arthur ae deulu ae dystu yn arbennic milwyr a blodeu marchogyon." a rodi bonclust ida# yny vyd yr lla#r yn y var# lewic. Ar hynny llyma y gorres "Haha," heb hi, "grossa# du# #rthyt peredur dec uab efra#c blodeu y milwyr a chann#ll y marchogyon." "Ie vor#yn" * heb y kei "llyna vedr yn dr#c bot vl#ydyn yn vut yn llys arthur a gal# kyry# dyn h#nn yn y mod y gelweist." A g#an g#th troet o gei yndi yny vyd yr lla#r yn var# lewic. "Y g#r hir" heb y peredur, "manac ym mae arthur." "Tau ath son," heb y kei "dos yn ol y marcha#c a aeth o dyma yr weigla#d a duc gorvl#ch y ganta# a b#r# ef a chymer y varch ae arueu a g#edy hynny ti a geffy dy urda# yn varcha#c urda#l." "Y g#r hir minneu a wnaf hynny." Ac ymchoelut penn y varch ac allan ac yr weirglod. A phan deuth yd oed y marcha#c yn marchogaeth yn ryuygus oe allel ae dewred oe tebygolyaeth ef. "Dywet" heb y marcha#c, "a weleist di neb or llys yn dyuot ym ol i." "G#r hir oed yno," heb ef, "a erchis ymi di v#r# di a chymryt y gorul#ch ar march ar arueu y my hun." "Tau," heb y marcha#c, "dos drachefyn yr llys ac arch y gennyf y arthur dyuot ae ef ae arall y ymwan a mi ac, ac ony da# yn gyflym nys arhoaf i euo. "Myn vyg cret," heb y Peredur. "dewis di ae oth vod ae oth anvod. mivi a vynnaf y march ar arueu ar gorfl#ch." Ac yna y gyrchu or marcha#c ef yn llidya#c. Ae wan ac arlloft y wae# yrung ysg#yd

a mynwgyl' dyrna#t ma#r doluryus. "A ha was" heb y peredur. "ny ch#aryei weisson vy mam a mivi velly, Minneu a charyaf a thitheu ual hynn. ae v#r# ef a gaflach blaenllym. ae vedru yn y lygat yny vyd tr#y y wegil allan. Ac ynteu yn var# yn gytneit. "Dioer" heb yr owein uab uryen #rth gei- "dr#c y medreist am dyn ffol a yrreist yn ol y marcha#c. Ac un o deu a der# ida# ae lad ae v#r#. os y v#r# a der# yr marcha#c. rif g#r * m#yn or llys a vyd arna# gan y marcha#c ac aglot dragywyda#l y arthur ae vilwyr. Os y lad a der# yr aglot a gerda val kynt. Ae pecha#t arna# ynteu. yn ychwannec a llyma vy ffyd yd af i. y wybot py gyfranc y# yr eida# ef." ac y doeth owein yr weirgla#d. Sef y g#elei owein peredur yn llufga# y g#r ar hyt y weirgla#d. "Beth a wney di uelly" heb owein. Ny da# vyth," heb y peredur "y beis hayarn y amdana#. tym y# gennyf pany ohona# ehunan pan heny#." Yna y dioscles owein yr arueu ar dillat. "llyma eneit" heb ef "uarch ac arueu gwell. nor rei ereill. a chymer yn lla#en #ynt. A dyret a gyt a mi hyt att arthur yth durda# yn varcha#c urda#l. kanys ti ae dylyy." "Ny chat#yf vy wneb ot af" heb y peredur. "namyn d#c dj yr gorfl#ch y gennyf i y wenhwyvar. A dywet y arthur pa le bynnac y b#yfi g#r yda# vydaf. ac o gallaf lles a g#assanaeth ida# mi ar g#naf. A dywet na deuaf y lys vyth yny ymgaff#yf ar g#r hir yssyd yno y dial sarhaet y kor ar gorres. Yna y deuth owein drachefyn yr llys. a menegi y gyfranc y arthur a g#ehh#yuar ac y ba#p or teulu ar byg#th ar gei. Ac ynteu peredur a gych#ynn#ys ymeith. Ac ual y byd yn kerdet. llyma

uarcha#c yn kyuaruot ac ef. "Pa le pan deuy di" heb y marcha#c. "pan deuaf o lys arthur" heb y peredur. "Ae g#r arthur #yt ti" heb ef. "Ie myn vyg kret" heb y peredur. "Ia#n lle yd wyt yn ymardel# ac arthur." "Paham" heb y peredur. "mi ae dywedaf itt" heb ef. (herwr) ar arthur vum eiryoet. ac agehyrd#ys a mi yn wyr ida# mi ae lledeis-" Ny bu h#y y ryngtunt no hynny ymwan a orugant. Ac ny bu hir yny vyrya#d peredur ef dros pedrein y varch yr lla#r. Na#d a erchis y marcha#c ida# "na#d a geffy" heb y peredur. "gan rodi dy lu ar vynet y lys arthur- a menegi y arthur mae mi ath vyrywys yr enrydyed a g#assanaeth ida# ef. * A manac na deuaf vyth y lys yny gaff#yf dial sarhaet y corr ar gorres." Ar marcha#c a rodes y gret ar hynny- Ac a gychwynn#ys racda# y lys arthur- Ac a oruc hynny. ar byg#th ar gei- Ac ynteu peredur a gych#ynn#ys racda#. Ac yn yr vn wythnos ef a gyfafuu ac ef- vn marcha#c ar bymthec. Ac ef. peredur. ae byrywys yn gywelydyus. Ac a aethant y lys arthur. Ar vn ry# ymadra#d gantunt ac a dothoed gan y marcha#c kyntaf ar vn byg#th gan peredur ar gei. A cheryd a gauas Kei gan arthur. A goualus uu ynteu gei am hynny. Ynteu peredur a gychwynn#ys racda#- Sef y deuth y goet ma#r ynyal. ac yn ystlys y coet yd oed llynn. ac ar y tu arall yd oed kaer dec. ar lann y llyn g#eleu g#r gynll#yt telediw yn eisted ar obennyd o bali. a g#isc o bali ymdana#. a gueisson yn pyscotta ar y llynn honno. Val y gwelas y g#r guynll#yt peredur yn dyuot. kyvodi a oruc tu ar gaer. a chloff oed yr hen #r. ynteu peredur a gyrchwys y llys ar porth - a oed yn agoret. ac yr

neuad y deuth. Ac yd oed y g#r g#ynll#yt yn eisted ar obennyd. a ffryfdan ma#r yn llosgi rac y vron. A chyfodi a oruc y teulu ar niuer yn erbyn peredur ae diarchenu. Ac erchi a wnaeth y gwr yr mack#y eisted ar tal gobennyd. A chyt eisted ac ymdidan a orugant. A phan vu amser gossot byrdeu a mynet y v#yta. Ac ar y neill la# yr g#r bioed y llys yd oed peredur yn eisted. Gwedy daruot b#yta. govyn a oruc y g#r y pereredur. a wydyat llad a chledyf yn da. "na #n" heb y peredur "pei kaff#n dysc nas g#yp#n-" "A wypei chware a ffon a tharyan yn da. ef a wybydei ymlad a chledyf-" Deu vab oed yr g#r. g#as melyn a gwas g#ineu. "Kyfod#ch weisson" heb ef "y chware a ffyn. ac a tharyaneu." Ac yna y chware a ffynn yd aethant. "Dywet eneit" heb y *g#r. "p#y ore# or g#eisson dybygy di a chware." "vyn tebic y#" heb y peredur "y gallei y g#as melyn wneuthur g#aet ar y llall pei as mynnei." "Kyuot titheu eneit a chymer y ffonn ar daryan o la# y g#as g#ineu. a g#na waet ar y g#as melyn os gelly." Peredur a gyfodes a mynet y chware ar g#as melyn. a dyrchauel lla# arna#. ae dara# dyrna#t ma#r yny dyd#yda#d yr ael ar y llygat. ae waet ynteu yn rydec. "Ieu eneit" heb y g#r. "dos y eisted bellach. A goreu dyn a lad a chledyf yn yr ynys honn vydy di. Ath ewythyr ditheu vra#t dy vam #yf ynneu. A chyt a mi y bydy y wers honn yn dyscu moes ac aruer y g#ladoed ae mynutr#yd. Kyuartalr#yd ac adf#ynder ac unbenr#yd. ac ymdana# weithon a ieith dy vam. a mi a vydaf athro itt. ac ath urdaf yn varcha#c urda#l a hynn allan. a llyma a wnelych. kyt g#elych beth

a vo ryued gennyt. nac amouyn amdana#. ony byd o wybot y venegi itt- nyt arnat ti y byd y keryd. namyn arnaf i. Kanys mi yssyd athro itt." Ac amryfael enryded a a g#assanaeth a gymerassant. A phan uu amser y gyscy yd aethant. Pan doeth y dyd gyntaf kyuodi a oruc Peredur a chymryt y varch a chan gennyat y ewythyr kychwyn ymeith. Ac ef a doeth y goet mawr ynyal ac yn niben y coet y dueth y dol ar tu arall yr dol wastat y g#elei gaer va#r a thu ar lle h#nn# y kyrch#ys peredur. ar porth a gauas yn agoret ac yr neuad deuth. Sef y g#elei g#r g#ynll#yt telediw yn eisted ar ystlys y neuad a mack#yeit yn amyl yn y gylch. A chyfodi a orugant yn urdasseid ae erbynnyu# ae dodi y eisted ar y neill lau yr g#r bioed y llys. Ac ymdidan a orugant a phan uu amser mynet yr b#yt dodi Peredur a #naethp#yt y eisted ar neill la# y g#r m#yn y v#yta. A gwedy daruot b#yta ac yvet am hamkann - * gofyn a oruc y g#rda y Peredur a wydyat ef a lad a chledyf. "Pei kaff#n dysc tebic oed gennyf y g#yd#n" heb y peredur. Sef yd oed yst#ff#l ma#r yn lla#r y neuad amgyffret mil#r ynda#. "Kymer" heb y g#r #rth Peredur "y cledyf racko a thara# yr yst#ff#l hayarn" A Pheredur a gyfodes ac a drewis yr yst#ff#l yny vu yn duedryll ar cledyf yn deudryll. "B#r# y dryllyeu y gyt a chyuanna #ynt." Peredur ae dodes y gyt a chyuannhau a orugant val kynt. Ar eilweith y trewis yr yst#ff#l yny vyd yn deudryll ar cledyf yn deudryll. Ac ual kynt kyuannhuv a orugant. Ar dryded weith y kyffelyb dyrna#t a trewis ae b#r# y gyt ac ny chyuannhaei nar yst#ff#l nar cledyf. "Ie was" heb y g#r "dos

y eisted bellach am bendith ytt. Yn y teyrnas goreu dyn a lad a chledyf wyt. Deuparth dy dewred a geueist ar trayan yssyd heb gael. A g#edy keffych yn g#ybyl ny thyckya y neb amrysson a thi ath ewythyr wyf ynneu vrawt dy vam brodoryon ym ni ar g#r y buost neith#yr yn y ty." Ac yna ymdidan ae ewythyr a oruc Peredur. Ar hynny y g#elei deu was yn dyuot yr neuad - ac yn mynet yr yst#ff#l a gwaew gantunt anveitra#l y meint a thri ffr#t o waet yn redec or m#n hyt y lla#r. A phan welas ef y niver h#nn# - lleuein a drycyruerth a orug)gant. Ac yr hynny ny thorres y gwr y ymdidan a Pheredur. -Yr hynny ny dywat ef y beredur yr ystyr nys gofynna#d ynteu. G#edy tewi yspeit vechan ar hynny llyma d#y vorwyn yn dyuot a dysgyl va#r y ryngtunt a phenn g#r yn y dysgyl a g#aet yn amyl yn y chylch. Ac yna diaspedein a orugant yn va#r niuer y llys . yny oed vlin trigya# yn un llys ac #ynt. Ac or diwed tewi o*honunt. A phan vu amser y gysgu yd aeth Peredur y ystauell tec. A thrannoeth peredur a gychwynnwys gan genyat y ewythur racda# ymeith. O dyna ef a doeth y goet ac ym pell yn y coet ef a glywei diaspat. Sef y g#elei wreic wineu deledi#. a march a chyfr#y arna# yn sefyll geyr y lla# a chelein yn y hymyl. ac yn keissa# b#r# y gelein ar y march yn y kyfr#y. ydyg#ydei ynte#u yr lla#r. ac y dodei hitheu diaspat. "Dywet vy chwaer" heb y peredur "pa diaspedein yssyd arnat." "Oy a ysgymunedic peredur bychan waret vyg govit a geueis eiryoet gennyt ti." "Paham" heb y peredur "y byd#n ysgymun .i" "Am dyuot yn acha#s y lad dy uam. Kanys pan gychwynneist oe hanuod y

neidya#d g#ae# yn y challon ac o hynny y bu uar#. Ac am hynny yd #yt yn ysgymun. Ar corr ar gorres a welei st yn llys arthur. correit dy dat ti ath uam oedynt. A chwaeruaeth itt #yf ynneu. Am g#r pria#t oed h#nn ae llada#d y marcha#c yssyd yn y llannerch yn y coet. Ac na dos ditheu yn y gyvyl ef rac dy lad o hona#. "Vy chwaer cam yd wyt ymkerydu. am vy mot yn gyhyt ac y bum y gyt a chwi. abreid vyd ym y oruot. A phei byd#n a vei h#y ana#d vydei ym y oruot. A thitheu ta# bellach ath drycryuerth. kany thykya amgen. A mi a gladaf y gelein. A g#edy hynny mi a af hyt lle mae y marcha#c y edrych a allwyf y dial arna#." A g#edy cladu y g#r ohona#. Dyuot a orugant yr lle yd oed y marcha#c yn marchaeth yn ryuygus yn y llannerch. Ar hynt gofyn or marcha#c y peredur py le pan doei. "Pan deuaf o lys arthur" " ae g#r arthur #yt ti." "Ieu myn vyg kret" "Ia#n lle yd ymgystlyny o arthur" Ny bu * h#y o hynny ymgyrchu a orugant. Ac yn y lle peredur a vyrya#d y marcha#c A na#d a erchis ynteu a beredur. "Naud a geffy" heb y peredur "gan gymryt y wreic honn yn pria#t-a gwneuthur y parch ar anryded goreu a ellych idi. am lad ohonat titheu y g#r pria#t hi yn wirion. a mynet ohonat y lys arthur. a menegi ida# mae mi ath vyrywys yr enryded a g#assanaeth y arthur. A menegi ida# na deuaf y vyt y lys ef yny ymgaff#yf ar g#r hir yssyd yno y dial sarhaet y corr ar gorres arna#-" A chedernit ar hynny a gymerth gan y marcha#c. a chyweira# y wreic yn gyweir o varch a dillat gyt ac ef y lys arthur. A menegi y arthur y gyfranc. ar b#g#th

ar gei. A cheryd a gauas kei gan arthur ar teulu am wylltu ohana# g#as kysstal a pheredur o lys arthur. Heb yr owein uab uryen. "ny da# y mack#y h#nn# vyth yr llys. nyt a kei ar llys allan." "Myn vyg cret" heb arthur "mi a geissaf yny al#ch ynys prydein am dana# yny caff#yf." Ac yna g#naet pob un onadunt a allo waethaf y gilyd. Ynteu Peredur a gychwynnwys racda#. ac a deuth y coet ynyal. Amsathyr dynyon nac alanot nys g#elei. namyn g#ydweli a llysseu. Ac yn dibenn y coet ef a welei gaer ua#r. a thyreu kadarn amyl erni. Ac yn agos yr porth h#y oed y llysseu noc yn lle arall. Ac arllost y wae# ef a ffusta#d y porth. Ar hynny llyma was melyngoch achul ar v#lch y gaer. "Dewis unbenn" heb ef "ae mi a agorwyf y porth itt. ae menegi yr neb pennaf dy uot titheu yn dr#s y porth." "Manac vy mot yma" heb y peredur "ac or mynnir vy nyvot y my#n mi a deuaf." Y mack#y a deuth drachefyn ac a agores y porth y peredur. A phan deuth yr neuad ef a welei deunaweis a weisson culyon cochyon und#f ac unpryt. ac unwisc. ac un oet. Ar guas a agorassei y porth racda#. A da vu eu g#ybot ae g#assanaeth. ae diarchenu a orugant. Eisted ac ymdidan a orugant- * Ar hynny llyma pump mor#yn yn dyuot or ystauell yr neuad. Ar uorwyn pennaf onadunt. Dieu oed ganta# na welsei dremeint kyn decket a hi eiryoet ar arall. a henwisc o bali r#ylla#c ymdanei a uuassei da gynt. yny welit y chna#t tr#yda#. A g#ynnach oed no bla#t y krissant - y g#allt hitheu ae d#y ael duach oedynt nor muchud. deu uann gochyon vychein yn y grudyeu. cocach oedynt

nor dim cochaf. Kyuarch g#ell y peredur a oruc y vor#yn a mynet d#yla# myn#gyl ida# ac eisted ar y neill la#. Nyt oed pell yn ol hynny ef a welei d#y vanaches yn dyuot. a chostrel yn lla#n o win gan y lleill a chwethorth o vara cann gan y llall. "Argl#ydes" heb #y "du# a #yr na bu y gymeint arall a hynn o v#yt a llyn yr koveint h#nt heno." Odyno yd aethant y v#yta. A pheredur a adnabu ar y uor#yn mynnu rodi or b#yt a llyn ida# ef m#y noc y arall. "Tydi vy chwaer" heb y peredur. "myvi a rannaf y b#yt ar llyn" "Nac ef eneit" heb hi "llyma vy ffyd mae mi ae rannaf." Peredur a gymerth atta# y bara ac a rodes y ba#p gystal ae gilyd. Pan oed amser mynet y gyscu- ystauell a g#eir#yt y peredur ac y gyscu yd aeth. "llyma vy chwaer" heb y g#eisson #rth y vor#yn "deckaf a phennaf onadunt a a gyghwn i ytti- "Beth y# hynny" heb hi. "Mynet att y mack#y yr ystauell uchot y ymgynnic ida# yn y wed y bo da ganta# ef ae yn wreic ae yn orderch." "llyna" heb hi "beth ny weda. mivi heb acha#s eiryoet a g#r. Ac ymgynnic ohonaf ynneu ida# ef ym blaen vyg gorderchu ohona#. ny allaf i hynny yr dim." "Dyg#n y du# an kyffes ony wney di hynny. yth ada#n yth elynnyon yma y wneuthur a vynnont a thi." Ac rac ofyn hynny kychwynnv a oruc y vor#yn. a than ellung y dagreu dyuot racdi yr ystauell. A chan d#r#f y dor yn agori. deffroi a oruc peredur. Sef yd oed y vor#yn yn wylau. ac yn drycaruerthu. "Dywet vy chwaer" heb y peredur "Pa ystyr yd wyt yn wyla#." "Mi ae dywedaf

ytt argl#yd" heb hi. "Vyn tat i bioed y kyuoeth h#nn yn veu ida# ehun. ar llys honn ar iarllaeth y danei goreu yn y gyuoeth. Sef yd oed mab iarll arall ym erchi ynneu ym tat. nyt a#n ynneu om bod atta# ef. nym rodi ynneu vynn tat om hanuod ida# ef nac y iarll or byt. An nyt oed blant ym tat namyn myvi vy hun. A g#edy mar# vyn tat y dyg#ydwys y kyuoeth ym lla# ynheu. a h#yrach ymynn#n euo yna no chynt. Sef a oruc ynteu yna ryuelu arnaf i. a goresgynn y kyuoeth eithyr yr un ty h#nn. Ac rac daet y g#yr a weleist di brodoryon maeth y mi. a chadarnet y ty. ny cheit vyth tra barhaei v#yt a llyn. A hynny a deryw. namyn ual yn oed y mynachesseu a weleist di yn porthi ni herwyd bot yn ryd udunt h#y y kyfoeth ar wlat. Ac weithon nyt oes udunt #ynteu na b#yt na llyn. Ac nyt oes oet bellach noc auory yny del y iarll ae holl allu ganta# am penn y lle h#nn. Ac os mivi a geiff ef. ny byd g#ell vyn dinenyd. nom rodi weisson y veirch. a dyuot y ymgynnic y tithev argl#yd yn y wed y bo hegaraf gennyt. yr bot yn nerth ynny. yn d#yn odyma neu amdiffynn ninheu yma." "Dos vy chwaer" heb ef "y gysgu. Ac nyt af y #rthyt kyny wnel#yf dim ac a dywedy. yny wyp#yf a allwyf (a) nerth y#ch." Drachefyn y deuth y uor#yn y gysgu. Trannoeth y bore y kyuodes y uor#yn ac y deuth hyt lle yd oed peredur. A chyvarch g#ell ida#. "Du# a rodo da ytt eneit a pha ry# ch#edleu yssyd gennyt" "Nyt oes namyn da argl#yd tra vych iach di. namyn bot y iarll ae holl allu g#edy ry disgynnu #rth y porth. Ac ny welas neb lle amlach

pebylleu. na marcha#c yn gal# ar arall y ymwan." "Ieu" heb y peredur "kyweirir vy march." Yna y varch a gyweirwyt y beredur. Ac yn * teu a gyfodes ac a gyrch#ys y weirgla#d. Sef yd oed marcha#c yn marchogaeth yn ryuygus yn y weirgla#d g#edy dyrchafel arwyd ymwan. Ac yna ymwan a orugant. A pheredur a vyrya#d y marcha#c dros pedrein y varch yr lla#r. Ac yn diwed y dyd ef a deuth marcha#c arbennic y ymwan ac ef. a b#r# h#nn# a oruc oeredur. Na#d a erchis h#nn#. "P#y #yt ti" heb y peredur. "Dioer" heb ef "penteulu y iarll." "Beth yssyd o gyfoeth y iarlles yth uedyant ti." "Dioer" heb ef "y trayan." "Ieu" heb ef "eturyt idi draean y chyuoeth yn ll#yr. ac a geueist o da ohona# a b#yt kan #r. ac eu llyn ac eu meirch ac eu harueu heno yn y llys iddi. A thitheu yn garchara#r idi eithyr na by(dy) eneit uadeu." A hynny a gahat yn diannot. Ar uor#yn y nos honno yn hyfryt lawen. g#edy caffel k#byl o hynny. A thrannoeth peredur a gyrch#y y weirgla#d. A llossogr#yd ohonunt a vyrya#d. ef y dyd h#nn#. Yn diwed y dyd h#nn# ef a deuth marcha#c ryuygus arbennic. A b#r# h#nn# a oruc peredur a naud a erchis h#nn# y peredur. "Pa un #yt titheu" heb y peredur. "Distein llys" heb ef. "Beth" heb y peredur "yssyd o gyuoeth y uor#yn yn veu ytti." "Trayan y kyuoeth" heb ef. "Ieu" heb y peredur "y kyuoeth yr uor#yn. ac a geueist o da o honn# yn llwyr- a b#yt deu kann #r ac eu llyn ac eu meirch ac eu harueu. A thitheu yn garchara#r idi." A hynny ynn diannot a gahat. Ar trydyd dyd y deuth peredur yr weirglod a m#y a vyry#ys ef y dyd h#nn# noc undyd. Ac

yn diwed y dyd ef a doeth iarll y ymwan ida# ac ef ae ae byrywys a naud a erchis ynteu. "P#y #yt titheu" heb y peredur. Mi y Iarll" heb ef "nyt ymgelaf." "Ieu" heb y peredur, "y hyarlleath yn g#b#l yr vor#yn ath iarllaeth titheu heuyt yn achwanec. A b#yt trych (chann#r ac eu llyn ac eu meirch ac eu harueu. a thitheu yn y medyant-" Ac uelly bu yn g#b#l. Ac y trigya#d peredur teir wythnos yn peri teyrnget a da* restyngedidaeth yr uor#yn ar kyuoth #rth chynghor. "gan dy genyat" heb y peredur "mi a gych#ynnaf ymeith." "Ae hynny vy mra#t a vynny." "Ie myn vyg cret. a phei na bei o garyat arnat ti ny byd#n yma hyt y bum." "Eneit" heb hi "pa un #yt titheu." "paredur uab efra#c or gogled. Ac or da# na gofut arnat nac enpytr#yd. manac attaf a mi ath amdiffynnaf os gallaf." Odyna kychwyn a oruc peredur. Ac ym pell odyno ef a gyferuyd marchoges ac ef. A march achul goch#ys y danei. A cyuarch g#ell a oruc hi yr mack#y. "Pa le pan deuy dy vy chwaer." Menegi a oruc ida# yr acha#s yd oed ar y kerdet h#nn#. Sef oed honno g#reic syber# y llannerch. "Ieu" heb ef "mi y# y marcha#c y keueist di y gofut h#nn oe acha#s. Ac ediuar vyd yr neb ae g#naeth." Ar hynny llyma y marcha#c yn dyuot ac yn amovyn a pheredur. a welsei ef y kyfry# uarcha#c yd oed ef yn y geissa#. "Tau ath son" heb y peredur "mi yd wyt yn y geissa#. Ac myn vyg kret dr#c #yt ar deulu #rth y vor#yn acha#s g#iryon y# ohonaf i." Ymwan eissoes a orugant. Ac ny bu hir yr ymwan peredur a uyrya#d y marcha#c. A naud a erchis ynteu y peredur. "Naud a geffy" heb y peredur "gan vynet

dracheuyn y ford y deuthost y venegi kaffel y vor#yn yn wirion. Ac yn wynabwerth idi hitheu dy v#r# ohonaf i." Y gret ar hynny a rodes y marcha#c. Ac ynteu peredur a gerda#d racda#. Ac ar vynyd y #rtha# ef a welei gastell. a pharth ac yno y deuth. a g#an y porth a oruc ae waew. Ar hynny llyma was gwineu teledi# yn agori y porth. a meint mil#r ynda#. Ac oedran mab arna#. A phan deuth peredur yr neuad. yd oed g#reic va#r deledi# yn eisted y my#n kadeir. A llaw uorynyon yn amyl yn y chylch- * A llawen uu y wreicda #rtha#. A phan vu amser gantaunt mynet y v#yta a orugant. G#edy daruot b#yta. "da oed yti unben" heb hi "y gyscu y le arall." "Pony cha#n gyscu yma" heb y peredur. "Na# g#idon eneit yssyd yma o widonot kaer loy#. ae tat ae mam gyt ac wynt. Ac nyt nes an dianc ni erbyn y dyd noc udunt yn llad. Ac neur der# udunt goresgyn y kyuoeth ae diffeitha# o nyt un ty h#nn." "Ieu" heb y peredur "yma y byd#n heno. Ac os gofut a dau arna#ch or gallaf i les mi ae g#naf. afles nys g#naf ynneu." Ac y gyscu yd aethant. Ac y gyt ar dyd peredur a glywei diaspat engirya#l. A chyuodi yn gyflym a oruc peredur oe grys ae la#dyr ae gled(dyf am y vyn#gyl. Ac allan y doeth. sef y g#elei g#idon yn ymordiwes a g#ill#r. Ac ynteu yn diaspedeit. Peredur a gyrchwys y widon. ac ae trewis a chledyf ar y phenn yny leda#d yr helym ae phenffestin ual dyscyl ar y phenn. "Dy na#d peredur dec uab efra#c a na#d du#." "paham wrach y g#dost di mae peredur #yf i" "Tyghetuen a g#eledugaeth yni odef gofut y gennyt. Ac y titheu kymryt march ac arueu

y gennyf ynneu. Ac y gyt a mi y bydy yn dyscu marchogaeth a theimla# dy arueu." "Val hynn" heb y peredur "y keffy na#d. Dy gret na wnelych gam vyth yg kyuoeth y iarlles." kedernyt ar hynny a gymerth peredur. A chan ganyat y iarlles kych#yn y gyt ar widon y lys y g#idonot. Ac yno y bu ef teir wythnos ar vntu. Ac yna dewis y uarch ae arueu. A chy#ynnu racda#. A diwedyd ef a doeth y dyffrynn. Ac yn diben y dyffrynn ef a doeth y gudygyl meudwy. A lla#en uu y meud#y #rtha#. Ac yno y bu ef y nos honno- * Trannoeth y bore ef a gyfodes odyno. A phan deuth allan yd oed gawat o eiry g#edy ry odi y nos gynt. A g#alch wyllt wedy llad h#yat yn tal y kudugyl. A chan d#ryf y march (kilya# or walch a disgyn) a disgyn bran ar gic yr ederyn. Sef a oruc peredur seuyll a chyffelybu duet y vran. a g#ynder yr eiry. a chochter y g#aet y wallt y wreic u#yaf a garei a oed kyn duhet ar muchud. ae chna#t oed kyn wynnet ar eiry A chochter y g#aet yn yr eiry yr deu vann gochyon oed yn y grudyeu. Ar hynny yd oed arthur ae deulu yn keissa# peredur. "A wda#ch ch#i" heb yr arthur "p#y y marcha#c paladyr hir. a seif yn y nant uchot-" "Argl#yd" heb un "mi a af y wybot pa un y#." Yna y doeth y mack#y hyt y lle yd oed peredur. A gofyn ida# beth a wnaei ef uelly. a ph#y oed. Ac rac meint med#l peredur ar y wreic v#yaf a garei. ny rodes atteb ida#. Sef a oruc ynteu goffot a g#aew ar peredur. Ac ynteu peredur a ymchoela#d ar y mack#y. Ac ae g#ant dros bedrein y uarch yr lla#r. Ac ol yn ol ef a doeth pedwar mack#y ar hugeint atta#. Ac nyt attebei yr vn

m#y noe gilyd. namyn yr un g#are a phob un. y wan ar un gossot yr lla#r. Ynteu gei a deuth atta# ef. ac a dywa#t yn disgethrin anhegar #rth peredur. A pheredur ae kymerth a g#ae# y dan y dwyen. ac ae byrywys ergyt y #rtha#. yny dorres y vreich a g#aell y ysg#yd. a marchogaeth vn weith ar hugeint drosta#- Ac mal yd oed yn uar# lewic rac meint y dolur a ga#ssei. yd ymhoela#d y uarch a thuth garw ganta# gra#th- A phan welsant y teulu y march yn dyuot heb y g#r arna#. y kych#ynnassant ar vrys. parth ar lle y buassei y gyfranc. A phan duethant yno tybygu ry lad kei. wynt a welsant hagen or kaffei vedic da. y bydei vy#. Ny symuda#d peredur y ved#l m#y no chynt yr g#elet y pennyal a oed am benn kei- - * Ac y deuthp#yt a chei hyt ym pebyll arthur- Ac y peris arthur d#yn medygon kywreint atta#. Dr#c uu gan arthur kyuaruot a chei y gofut h#nn#. Kanys ma#r y karei- Ac yna y dywa#t g#alchmei. "ny dylyei neb kyffroi marcha#c urda#l y ar y med#l y bei arna# yn agkyfuartal. kanys ac attoed ae collet ar dathoed ynda#. ae ynteu yn medylya# am y wreic v#yhaf a garei. Ar agkyuarthal#ch h#nn# ac attuyd agyuaruu ar g#r a ym welas ac ef yn diwethaf. Ac or byd da gennyt ti argl#yd. miui a af y edrych a symuda#d y marcha#c y ar y med#l h#nn#- Ac os uelly y byd. mi a archaf ida# yn hygar dyuot y ymwelet a thi." Ac yna y sorres kei ac y dywa#t geireu dic kenuigennus. "G#alchmei" heb ef "hyspys y# gennyf i y deuy di ac ef herwyd y av#yneu- Clot bychan hagen ac etmyc y# ytt oruot y marcha#c lludedic g#edy blina# yn ymlad.

velly hagen y goruuost di ar llawer onadunt #y. Ac hyt tra barhao gennyt to dy daua#t ath eireu tec. diga#n vyd itt o arueu. Peis o vliant teneu ymdanat. Ac ny byd reit itt torri na g#ae# na chledyf yr ymlad ar marcha#c a geffych yn yr ansa#d honno." Ac yna y dywa#t g#alchmei #rth gei. "Ti a allut dywedut a uei hygarach pei af mynhut. Ac nyt arnaf i y perthyn itti dial dy lit ath digyoueint. Tebic y# gennyf i hagen y dygaf i y marcha#c gyt a mi heb torri na breich nac ysg#yd y mi." Yna y dywa#t arthur urth walchmei. "mal doeth a ph#yllic y dywedy di. A dos ditheu ragot a chymer diga#n o arueu ymdanat- A dewis dy uarch." G#isga# a wnaeth g#alchmei ymdana#. A cherdet racda# yn chweric ar gam y varch. parth ar lle yd oed peredur. Ac yd oed ynteu yn gorffowys #rth paladyr y wae# ac yn medylya# yr un med#l. Dyuot a #naeth g#alchmei atta# heb ar#yd creulonder ganta#. A dywedut #rtha#. "Pei g#yp#n vot yn da gennyt ti mal y mae da gennyf i. Mi a ymdidan#n a thi. Eissoes negessa#l #yf i y gan arthur attat. y atol#yn itt dyuot y ymwelet ac ef. A de# #r a doeth kyn no mi ar y neges honno." "G#ir y# hynny" heb y peredur- * "ac anhygar y doethant. ymlad a wnaethant a mi. Ac nyt oed da gennyf ynneu hynny- gyt ac na oed da gennyf vyn d#yn y ar med#l yd oed#n arna#. Yn medylya# yd oed#n am y wreic u#yhaf a gar#n. Sef acha#s y doeth cof im hynny. yn edrych yd oed#n ar yr eira ac ar y uran. Ac ar y dafneu o waet yr h#yat a ladyssei y walch yn yr eira- Ac yn medylya# yd oed#n bot yn gynhebic g#ynder

yr eira. a duhat y g#allt ae haeleu yr uran. Ar deuvann gochyon a oed yn y grudyeu yr deu dafyn waet." Heb y g#alchmei "nyt oed anuonhedigeid y med#l h#nn#. A diryued oed kyn ny bei da gennyt dy d#yn y arna#." Heb y peredur "A dywedy di ymi a yyti# kei yn llys arthur." "ytti#" heb ynteu- "ef oed y marcha#c diwethaf a ymwana#d a thi. Ac ny bu da y doeth ida# yr ymwan h#nn#. torri a wnaeth y vreich deheu ida# a g#ahell y ysk#yd gan y k#ymp a gauas o #th dy paladyr di." "Ie" heb y peredur "nym ta#r dechreu dial sarhaet y corr ar gorres velly." Sef a wnaeth g#alchmei enryuedu y glybot yn dywedut am y corr ar gorres- A dynessa# atta# a mynet d#yla# myn#gyl ida#. A govyn p#y oed y en#. "Peredur uab efra#c ymgelwir i" heb ef. "A thitheu p#y #yt" "G#alchmei ym gelwir i" heb ynteu- "Da y# gennyd dy welet" heb y peredur- "Dy glot ry giglef ym pob gwlat or y bum o vilwryaeth a chywirdeb. Ath gedymdeithas yssyd adol#yn gennyf y gaffel." "keffy myn vyg cret. A dyro ditheu ymi y teu." "Ti a geffy yn llawen" heb y peredur. Kych#yn a wnaethant y gyt yn hyfryt gyt/tuun parth ar lle yd oed arthur. A phan gigleu gei eu bot yn dyuot ef a dywa#t- "Mi a wyd#n na bydei reit y gei ymlad ar marcha#c. A diryued y# ida# caffel clot. M#y a wna ef oe eireu tec no nini o nerth an harveu." A mynet a wnaeth peredur a g#alchmei yny y lluest walchmei y diot eu harueu. A chymryt a oruc peredur yry# wisc ac a oed y walchmei. A mynet a wnaethant la# yn lla# hyt y lle yd oed Arthur. A chyuarch g#ell ida#. "Llyma argluyd" heb y g#alchmei & y g#r y buost yr ys talym

o amser yn y geissa#." "Graessa# #rthyt unbenn" heb yr arthur. "A chyt a mi trigyy. A phei g#ypwn vot dy gynnyd ual y bu. nyt aut y #rthyfi pann aethost. H#nn hagen a darogan#ys y corr ar gorres itt uu dr#c kei #rthunt- a titheu ae dieleist." Ac ar hynny nachaf y vrenhines ae lla# vorynyon yn dyuot. A chyuarch g#ell a wnaeth peredur udunt. A lla#en uuant #ynteu #rtha# ae ressa#v a orugant. parch a enryded ma#r a wnaeth arthur am peredur. Ac ymchoelut a orugant parth a chaer llion.

Ar nos gyntaf y deuth peredur y gaer llion y lys arthur. ac yd yttoed yn troi yn y gaer wedy b#yt. nachaf ygharat la# eura#c yn kyuaruot ac ef. "Myn vyg kret vy chwaer" heb y peredur "morwyn hygar garueid wyt- a mi a all#n arnaf dy garu yn v#yhaf g#reic pei da gennyt." "Mivi a rodaf vyg cret" heb hi "val hynn. na charaf i dydi ac nath vynnaf yn dragywyda#l." "Minneu a rodaf vyg cret" heb y peredur. "na dywedaf ynneu ei vyth #rth grista#n yny adeuych ditheu arnat vyg caru i yn v#yhaf g#r." Trannoeth ef a gerda#d peredur ymeith. Ar prifford ar hyt keuyn mynyd ma#r a dilyn#ys. Ac ar dibenn y mynyd af a welei diffryn cr#nn. a gororeu y dyffryn yn goeda#c carrecga#c. A g#astat y dyffrynn oed yn weirglodyeu- ac yn dired ar y r#ng y g#eirglodyeu ar coet. Ac ym mynn#es y coet y gwelei tei duon ma#r anuana#l eu g#eith. A disgynnu a #naet ac arwein y varch tu ar coet- Ac am talym or coet ef a welei ochyr carrec lem. Ar fford yn kyrchu ochyr y garrec. A llew yn r#ym #rth gadwyn. ac yn kyscu ar ochyr y garrec. A ph#ll d#fynn athrugar y veint a welei dan y lle#. Ae loneit ynda# o esgyrn

dynyon ac aniueileit. A thynnv cledyf a wmaeth peredur a thara# y lle#. yny dyg#yd yn dibin #rth gadwyn- vch penn y p#ll. Ac ar yr eil dyrna#t tara# y gad#yn a oruc yny tyrr. Ac yny dyg#yd y llew yn y p#ll. Ac ar tra#s ochry y garec ar#ein y varch a oruc peredur yny doeth yr dyffrynn. Ac ef a welei am gana#l y diffrynn * castell tec. A thu castell y deuth. Ac ar y weirgla#d #rth y castell ef a welei g#r ll#yt ma#r yn eisted. m#y oed no gwr or a welei eiryoet. a deu was ieueinc yn saethu karneu eu kylleill o asg#rn moruil. y neill ohonunt yn was gwineu. ar llall yn was melyn. a dyuot racda# a wnaeth hyt y lle yd oed y g#r llwyt. a chyvarch gwell a oruc peredur ida#. Ar g#r llwyt a dywa#t. "mevyl ar varyf myn portha#r." Ac yna dyalla#d peredur pany# y lleu oed y portha#r. Ac yna yd aeth y g#r ll#yt ar g#eisson gyt ac ef yr castell. ac yd aet peredur gyt ac #y. A lle tec enrydedus a welei ef yno. Ar neuad a gyrchassant. Ar byrdeu oed g#edy eu dyrchauel. A b#yt a llyn yn didla#t arnadunt. Ac ar hynny ef a welei yn dyuot or ystauell g#reic ohen a g#reic ieueinc. A m#yhaf g#raged or a welsei eiryoet oedynt. A ymolchi a orugant. A mynet y v#ytta. Ar g#r ll#yt a aeth y benn b#rd yn uchaf. ar wreic ohen yn nessaf ida#. A pheredur ar uor#yn a dodet y gyt. Ar deu was ieueinc yn yn g#assanaethu arnadunt. Ac edrych a wnaeth y uor#yn a peredur a thrista#. A govyn a oruc peredur yr vor#yn paham yd oed trist. "Tydi eneit yr pann yth weleis gyntaf a gereis yn v#yhaf g#r. a thost y# gennyf welet ar was kyn uonhedicket a thi. y dihenyd a vyd arnat auory. A weleist ti y tei

duon llawer y bronn y coet. g#yr y# y rei hynny ym tat i oll y g#r llwyt racko. a chewri ynt oll. Ac auory wynt a dygyforant am dy penn ac ath ladant. ar dyffryn cr#nn y gelwir y dyffrynn h#nn." "Oi a uorwyn dec a bery di bot vym march i am arueu yn vn lletty a mi heno" "Paraf y rof a du# os gallaf yn llawen." Pan vu amserach gantunt kymrut hun no chyuedach. y gysgu yd aethant. Ar uor#yn a beris bot march peredur ae arueu yn vn lletty ac ef. A thrannoeth peredur a glywei gordyar g#yr a meirch yg kylch y castell. A pheredur a gyuodes. ac a wisga#d y arueu ymdana#. Ac ymdan y uarch. Ac ef a deuth yr weirgla#d. Ac y deuth y wreic hen ar uor#yn att y g#r ll#yt. "Argl#yd" heb h#y "kymer gret y mack#y na dywetto dim or a welas yman. A ni vyd#n drosta# y keid#." "Na chymeraf myn vyg kret" heb y g#r ll#yt. Ac * ymlad a wnaeth peredur ar llu. Ac erbyn echwyd neur daroed ida# llad trayan y llu heb argywedu neb arna# ef. Ac yna y dywa#t y wreic ohen, "neur der# yr mack#y llad llawer oth lu. A dyro na#d ida#." "Na rodaf myn vyg cret" heb yr ynteu. A wreic ohen ar uor#yn dec y ar v#lch y gaer yd oedynt yn edrych. Ac yn hynny ymgyvaruot o peredur ar g#as melyn ae lad. "Argl#yd" heb y uor#yn "dyro na#d yr mack#y. "na rodaf y rof i a du#" heb y g#r ll#yt- Ac ar hynny yngyvaruot o peredur ar g#as g#ineu ae lad. "Buassei well itti pei rodassut na#d yr mack#y kynn llad dy deu uab ohona#. Ac abreid vyd titheu dy hun or dihegy." "Dos ditheu vor#yn ac adol#yn yr mack#y rodi na#d ynni. kan nys rodassam ni idaw ef-" Ar vor#yn a doeth yr lle yd oed

peredur. ac erchi na#d y that a oruc. ac yr sa#l a dihagyssei oe wyr yn vy#. "Keffy dan amot mynet oth tat a pha#b or yssyd y dana# y #rhau yr amhera#dyr arthur. ac y dywedut ida# pany# peredur g#r ida# a wnaeth y g#assaneth h#nn. "G#na#n y rof i a d#w yn llawen." "A chymryt bedyd ohona#ch. A minneu a anuonaf att arthur. y erchi ida# rodi y dyffrynn h#nn ytti ac yth etiued byth g#edy ti." Ac yna y doethant yn my#n. A cyuarch g#ell a wnaeth y g#r ll#yt ar wreic vawr y peredur. Ac yna y dywa#t y g#r ll#yt. "Yr pan yttwyf ynn medu y dyffrynn h#nn. mi ny weleis grista#n a elei ae eneit ganta# namyn ti- A ninne a a#n y wrhau y arthur ac y gymryt cret a bedyd. Ac yna y dywa#t peredur "diolchaf ynneu y du#. na thorreis vy llu #rth y wreic v#yhaf a garaf. na dywed#n un geir #rth grista#n." Trigya# yno a #naethant y nos honno. Trannoeth y bore yd aeth y g#r ll#yt ae niuer ganta# y lys arthur. Ac y g#rhayssant y arthur. Ac y para#d arthur eu bedydya#. Ac y dywa#t y g#r ll#yt y arthur pany# peredur ae goruuassei. Ac arthur a rodes yr g#r ll#yt ae niuer y dyffryn oe gynnal y dana# ef mal yd erchis peredur. A chan gennat Arthur y g#r ll#yt a aeth ymeith parth ar dyffryn cr#nn. Peredur ynteu a gerda#d * y bore drannoeth racda# talym ma#r o diffeith. heb gaffel kyuanned. Ac yn y diwed ef a doeth y gyuanned bychann amdla#t. Ac yno y clywei uot sarff yn gorwed ar uodr#y eur. heb adel kyuanned seith miltir o bop parth idi. Ac yd aeth peredur yr lle y clywei vot y sarff. Ac ymlad a wnaeth ar sarff yn llidya#cdr#t ffenedicualch. Ac yn y diwed

y llada#d. Ac y kymerth y votr#y ida# e hun. Ac uelly y bu ef yn hir yn yr agherdet h#nn#. heb dywedut vn geir #rth neb ry# gristaun. Ac o hynny yd yttoed yn kolli y li# ae wed o tra hireath yn ol llys arthur ar wreic v#yhaf a garei. ae gedymdeithon. Odyna y kerda#d racda# y lys arthur. Ac ar y fford y kyuaruu ac ef teulu arthur. A chei yn eu blaen yn mynet y neges udunt. Peredur a atwaenut ba#p onadunt. Ac nyt atwaey neb or teulu euo. "Pan deuy di vnbenn" heb y kei. a d#yweith a theur. Ac nyt attebei ef. Y wan a oruc kei a g#ae# tr#y y uord#yt. Ac rac kymell arna# dywedut a thorri y gret mynet heibya# a oruc heb ymattiala ac ef. Ac yna y dywa#t g#alchmei. "Y rof i a du# gei dr#c y medreist kyflaunu ar uack#y ual hynn yr na allei dywedut." Ac ymchoelut draegeuyn y lys arthur. "Argl#ydes" heb ef #rth wenh#yuar. "a wely di drycket y gyflauan a oruc kei ar y mack#y h#nn yr na allei dywedut. Ac yr du# ac y rof ynneu par di y uedeginyaethu ef erbyn pan del#yf drachefyn. A mi a dalaf y p#yth itt." A chynn dyuot y g#yr oc eu neges ef a doeth marcha#c yr weirgla#d y ymyl llys arthur y erchi gwr y ymwan. A hynny a gauas. A b#r# h#nn# a wnaeth peredur. Ac wythnos y bu yn b#r# marcha#c beunyd. A diwarna#t yd oed arthur ae teulu yn dyuot yr egl#ys. Sef y g#elynt marcha#c g#edy dyrchauel arwyd ymwan. "Ha wyr" heb yr arthur. "myn g#rhyt g#yr nyt af odyma yny gaffwyf vy march am arueu y v#r# y iangh#r racko." Yna yd aeth g#eisson yn ol y uarch ae arueu y arthur. A pheredur a gyfaruu ar g#eisson yn mynet heiba#. Ac

a gymerth y march ar arueu ar weigla#d a gyrcha#d. Sef a wnaeth pa#b oe welet ef yn kyuodi ac yn mynet y * ymwan yr marcha#c. mynet ar benn y tei ar brynneu ar lle aruchel y edrych ar yr ymwan- Sef a wnaeth peredur emneida# ae la# ar y marcha#c y erchi ida# dechreu arna#. Ar marcha#c a offodes arna#. ac nyt ysgoges ef or lle yr hynny. Ac ynteu peredur a ordin haa#d ac ae kyrcha#d yn llitya#cdr#t engirya#l chwer# awydualch. Ac ae g#ant dyrna#t g#en#yniclym tostdrut mil#ryeid ffyryf y dan y d#yen ae drych/chauel oe gyfr#y. ae v#r# ergit ma#r y #rtha#- Ac yd ymchoela#d dracheuyn ac yd edewis y march ar arueu gan y g#eisson mal kynt. Ac ynteu ar y draet a gyrcha#d y llys. Ar mack#y mut y gelwit peredur yna. Ar hynny nachaf agharat Law euranc yn kyuaruot ac ef. "Y rof i a du# vnbenn" heb hi "ys oed gryssyn na allut dywedut. A phei gallut dywedut mi (ath) ath gar#n yn v#yhaf g#r. Ac myn vyg cret kyn nys gellych mi ath garaf yn v#yhaf g#r." "Du# a talo itt vyg whaer" heb y peredur. "ac myn vyg cret minneu ath garaf di." Ac yna y g#ybuwyt pany# peredur oed ef. Ac yna y dellis ef gedymdeithas a g#alchmei ac ac owein vab uryen. ac a pha#b or teulu ac y trigywys yn y llys arthur. Arthur a oed yg kaer llion ar wysc. a mynet a wnaeth y hela. A pheredur gyt ac ef. A pheredur a ellyga#d y gi ar hyd. Ar ki a lada#d yr hyd y my#n diffeith#ch Ac ym oenn ruther y urtha# ef a welei arwyd kyuanhed. Ar thu ar kyfanhed y deuth. Ac ef a welei neuad. Ac ar dr#s y neuad ef a wel(ei) tri g#eis moelgethinyon yn g#are g#ybb#yll.

A phan deuth y my#n. ef a welei teir mor#yn yn eisted ar leithic. Ac un ry# wiscoed ymdanunt ual y dylyei am dylyedogyon. ac ef a aeth y eisted attunt yr lleithic. Ac un or morynyon a edrycha#d ar peredur yn graff. Ac wyla# a wnaeth. A pheredur a ovynna#d idi beth a wylei. "Rac drycket gennyf g#elet lleassu g#as kyn decket a thi." "P#y am lleassei" heb y peredur. "Pei na bei hyt ytt arhos yn y lle hwnn. mi ae dywed#n itt. Yr meint uo y g#rthret arnaf yn arhos. mi ae g#arandawaf. Y g#r yssyd tat y mi" heb y uor#yn. "bieu y llys honn. A h#nn# a lad pa#b or a del yr llys honn heb y ganhyat." "Pa gyfry# #r y# * a#ch tat ch#i pan allo lleassu pa#b uelly." "G#r a wna treis ac anuod ar y gymodogyon. Ac ny wna ia#n y neb amdanau." Ac yna y gwelei ef y g#eisson yn kyuodi ac yn arll#yssa# y cla#r or werin. ac ef a glywei d#ryf ma#r. Ac yn ol y t#ryf ef a #elei wr du ma#r unllygeita#c yn dyuot y my#n. Ar morynyon a gyuodassant yn yn erbyn a diot y wisc amdana# a wnaethant. Ac ynteu a aet y eisted. A g#edy dyuot y b#yll ida# ac aryfhau edrych a oruc ar peredur. A gouyn p#y y marcha#c. "Argl#yd" heb yr vn or morynyon. "y g#as ieuanc teckaf a bonhedickaf or a weleist eiryoet." Ac yr du# ac yr dy syber#yt p#ylla #rtha#. Yrot ti mi a b#yllaf ac a rodaf y eneit ida# heno." Ac yna peredur a doeth attunt #rth y tan. Ac a gymerth b#yt a llyn. ac ymdidan ar rianed a oruc. Ac yna y dywa#t peredur g#edy y vr#ysca# #rth y g#r du. "Ryued y# gennyf kadarnet y dywedy di dy uot. P#y a diodes dy lygat ti-" "Yn om kennedueu oed" heb y g#r du-"

p#y bynnac a ovynhei imi yr hynn yd#yt ti yn y ouyn. ny chaffei y eneit gennyf nac yn rat nac ar werth. "Argl#yd" heb y uor#yn "kyt dywetto ef overed ovr#ysged a med/da#t parth ac attat ti." "Kywirha y geir a dywedeist gynneu ac a edeweist urthyf i- A minneu a wnaf hynny yn llawen yrot ti" heb y g#r du. "Mi a adaf y eneit ida# yn lla#en heno." Ac ar hynny y trigyassant y nos honno. A thrannoeth kyuodi a oruc y g#r du. A g#isca# arueu yndana#. Ac erchi y peredur "kyuot dyn y unyndy diodef aghev" heb y g#r du. Peredur a dywa#t #rtha#. "G#na y neill peth y g#r du. os ymlad a vynny a mi. ae diot dy arueu y ymdanat. Ae titheu a rodo arueu ereill y mineu y ymlad a thi." "Ha dyn" heb ef "ae ymlad a allut ti pei kaffut arueu. Kymer yr arueu a vynnych." Ac ar hynny y doeth y uor#yn ac arueu y peredur a oed hoff ganta#. Ac ymlad a wnaeth ef ar g#r du. yny uu reit yr g#r du erchi na#d y peredur. "Y g#r du ti a geffy na#d tra uych yn dywedut ym pun wyt. a ph#y a tynna#d dy lygat- *"Argl#yd minhe ae dywedaf. Yn ymlad ar pryf du or garn. Oruc yssyd a elwir y cruc galarus- Ac yn y cruc y mae karn. Ac yn y garn y mae pryf. Ac yn y llosc#rn y pryf y mae maen. Ac rinnwedeu y maen ynt. P#y bynnac ae kaffei yn y neill la#. a uynnei o eur ef ae kaffei ar y lla# arall ida#. Ac yn ymlad ar pryf h#nn# y kolleis i vy llygat. Am hen# ynneu y ydu traha#c. Sef acha#s ym gelwit y du traha#c. ny ad#n dyn ym kylch nys treiss#n- a la#n nys g#na#n y neb." "Ie" heb y peredur- "py gy bellet odyma y# y cruc a dywedy di." "Mi a rifaf itt ymdeitheu hyt yno ac a dywedaf

itt py gy bellet y#. Y dyd y kychwynnych odyma ti a doy y lys meibon y brenhin y diodeyueynt-" "Paham y gelwir #ynt uelly" "A danc llynn ae llad #ynt beuny unweith. Pan delych odyno ti a deuy hyt yn llys iarlles y kampeu-" "Py gampeu" heb y peredur "yssyd erni hi." "Trycahn wr teulu yssyd idi. Pob g#r dieithyr or a del yr llys ef a dywedir ida# campeu y theulu- Sef acha#s y# hynny. y trychann wr teulu a eisted yn nessaf argl#ydes. Ac nyt yr amharch yr g#esteion. namyn yr dywedut kampeu y theulu. Y dyd kych#ynnych odyno ti a ey y gruc galarus. Ac yno y maent perchen trychant pebyll yg kylch y cruc yn kadu y pryf. "Can buost" heb y peredur "yn ormes yn gyhyt a hynny. mi a wnaf na bych byth bellach." Ae lad a wnaeth peredur ida#. Ac yna ydywa#t y uor#yn a dechreuassei ymdidan ac ef. "Bei bydut tla#t yn dyuot yma- Kyuoetha#c vydut bellach o drysor y g#r du a ledeist. A thi a wely y saul uorynyon hygar yssyd yn y llys honn. ti a gaffut orderchat ar yr un a vynnvt onadunt." "Ny deuthum i yma om g#lat argl#ydes yr g#reicka- namyn g#eisson hegar a welaf yna. Ymgeffylybet ba#p ohona#ch ae gilyd mal y mynno. A dim oc a#ch da nys mynnaf. Ac nyt reit ym #rtha#." Odyna y kychwynna#d peredur racda#. Ac y deuth yr lys ny welei namyn g#raged. Ar g#raged a gyuodassant racda#. ac a vuuant lawen #rtha#. Ac ar dechreu eu hymdidan. ef a w*elei varch yn dyuot a chyfr#y arna#. A chelein yn y kyfr#y. Ac un or g#raged a gyuodes y/y uynyd ac a gymerth y

gelein or kyfr#y. ac ae heheina#d y my#n a oed is la# y dr#s a d#fyr t#ym yndi. ac a dodes eli g#erhua#r arna#. ar g#r a gyuodes yn vy#. ac a deuth yr lle yd oed peredur ae raessawu a oruc. a bot yn llawen #rtha#. A deu #r ereill a doethant yn my#n yn eu kyfrwyeu. Ar un dywygyat a wnaeth y uor#yn yr deu hynny ac yr yn gynt. Yna y govynna#d peredur yr unbenn paham yd oedynt uelly. Ac wynteu a dywedassant bot adanc my#n gogof. A h#nn# ae lladei #y un weith beunyd. Ac ar hynny y trigyassant y nos honno. A thrannoeth y kyuodes y mack#yeit racdunt. Ac yd erchis peredur yr m#yn eu gordercheu y adel gyt ac #ynt. Ac wynteu ae gomedassant. a dywedut. "pei ath ledit yno. nyt aed itt ath wnelei yn vy# dracheuyn." Ac yna kerdassant #y racdunt. Ac y kerda#d peredur yn eu hol. A g#edy eu difflannu #y hyt nas g#elei ef. Yna y kyuaruu ac ef yn eisted ar benn cruc. y wreic deckaf or a welsei eiryoet. "Mi a #n dy hynt" heb hi. "mynet yd#yt y ymlad ar adanc. ac ef ath lad. Ac nyt oe dewred namyn oe ystry#. Gogof yssyd ida#. A philer maen yssyd ar dr#s yr ogof. Ac ef a wyl pa#b or a del y my#n. Ac nys g#yl neb euo. Ac a llech wae# g#enn#ynic o gysga#t piler y llad ef ba#p. A phei rodut ti dy gret vyg caru yn v#yhaf g#reic mi a rod#n itt uaen ual g#elut euo pan elut y my#n. ac ny welei ef dydi." "Rodaf myn vyg kret" heb y peredur. "Yr pan yth weleis gyntaf mi ath gereis. A pha le y keiss#n i dydi." "Pan geissych di vyui keis parth ar india-" Ac yna ydifflann#ys y uor#yn ymeith g#edy rodi y maen yn lla# peredur. Ac ynteu a deuth racda# parth

a dyffrynn auon. A gororeu y dyffrynn oed yn goet. Ac o pob parth yr (dyffrynn) auon yn weirglodyeu g#astat. Ac or neill parth yr avon y gwelei kad# o deueit g#ynyon. Ac or parth arall g#elei cad# o deueit duon. Ac ual y breuei vn or deueit g#ynnyon y deuei vn or deueit duon dr#od. Ac y bydei yn wenn. Ac ual y breuei vn or deueit duon. y deuei vn or deueit g#ynnyon dr#od ac y bydei yn du. A phrenn hir a welei ar lann yr auon. Ar* neill hanner a oed ida# yn llosci or gwreid hyt y ulaen. Ar hanner arall a deil ir arna#. Ac uch la# hynny y g#elei mack#y yn eisted ar benn cruc- a deu vilgi vronnwynnyon vrychyon my#n kynllyuaneu yn gorwed geyr y la#- A diheu oed ganta# na welsei eiryoet mack#y kyn deyrneidet ac ef. Ac yn y coet gyfuarwyneb ac ef y clywei ellg#n y kyuodi hydgant. A chyuarch g#ell a wnaeth yr mack#y. Ar mack#y A gyuarcha#d well y peredur. A their fford a welei peredur yn mynet y #rth y cruc. Y d#y fford yn va#r ar dryded yn llei. A govyn a oruc peredur pa le yd aei y teir fford. "vn or ffyrd hynn a a ym llys i. Ac un or deu a gyghoraf i ytti ae mynet yr llys or blaen att vyg g#reic i yssyd yno. ae titheu a arhoych yma a thi a wely y gellg#n yn kymell yr hydot blin or coet yr maes. A thi a wely y milg#n goreu or a weleist eiryoet a gleuhaf ar hydot yn eu llad ar y d#fyr geyr an lla#. A phan uo amser ynn vynet yn b#yt ef a da# vyg g#as am march ym herbyn a thi a geffy lewenyd yno heno." "Du# a diolcho itt. ny thrigyaf i. namyn ragof yd af" "Y neill fford a a yr dinas yssyd yma yn agos. Ac yn hwnn# y keffir

b#yt a llyn ar werth. Ar fford yssyd lei nor rei ereill a a parth a gogof yr adanc." "Gan dy ganhyat vack#y parth ac yno yd af i." A dyuot a wnaeth peredur parth ar ogof- A chymryt y maen yn y lla# asseu. ae wae# yn y lla# deheu. Ac ual y da# y my#n- arganuot yr adanc a #naeth ae wan a g#ae# tr#yda#. A llad y benn. A phan da# y maes or ogof. nachaf yn dr#s yr ogof y tri chedymdeith. A chyuarch g#ell a wnaethant a peredur. A dywedut pany# yda# yd oed darogan llad yr ormes honno. A rodi y penn a wneath peredur yr mack#yeit. A chynnic a wnaethant #ynteu ida# yr vn a vynnynt oe teir chwioryd yn bria#t. a hanner eu brenhinyaeth y gyt a hi. "Ny deuthum i yma yr g#reika" heb y peredur- A phei mynn#n un wreic ac atuyd. awch/haer ch#i a vynn#n yn gynntaf"- A cherdet racda# a wnaeth peredur. Ac ef a glywei t#r#f yn y ol. Ac edrych a wnaeth ynteu yn y ol. Ac ef a welei g#r ar gevyn* march coch. Ac arueu cochyon ymdana#. Ar g#r a deuth ar ogyvuch ac ef. A chyuarch g#ell a wnaeth y peredur o du# ac o dyn. Ac ynteu peredur a gyuarcha#d g#ell yr mack#y yn garedic. "Argl#yd dyuot y erchi itti ydu#yf i"- "Beth a erchy di" heb y peredur. "vyg kymryt yn #r itt. P#y a gymer#n ynneu yn #r pei ath gymer#n. Ny chelaf vyg kystl#n ragot. Etlym gledyf coch ym gelwir iarll o ystlys y d#yrein." "Ryued y# gennyf y ymgynnic ohonat yn #r y #r ny bo m#y y gyuoeth no thi- nyt oed y minneu namyn iarllaeth arall. A chanys g#i# gennyt ti dyuot yn #r y mi- Mi a ath gymeraf yn llawen-" Ac y doethant parth a llys yr iarlles. A llawen uuwyt

#rthunt yn y llys. A dywedut #rthunt a wnaethp#yt. nat yr amarch arnunt y dodit isla# y teulu. namyn kynnedyf y llys a oed y velly- Kanys y neb a vyryei a thrychann #r teulu hi. b#yta a gaffei yn nessaf idi. a hi ae carei yn v#yhaf g#r. A g#edy y b#r# o peredur y thrychann #r teulu yr lla#r. Ac eisted ar y neill la#. y dywa#t y iarlles. "Y diolchaf y du# kaffel g#as kyn decket a chyn dewret a thi. kany cheueis y g#r m#yhaf a gar#n-" "P#y oed y g#r m#yhaf a garut titheu-" "Myn vyg cret etlym gledyf coch oed y g#r m#yhaf a gar#n i. ac nys g#eleis eiryoet." "Dioer" heb ef. "kedymdeith y mi y# etlym- A llyma evo. Ac yr y v#yn ef y deuthum i y chware ath teulu di. Ac euo ae gallei yn well no myvi pei as mynnei. A minneu ath rodaf di ida# ef." "Du# a diolcho y titheu uack#y tec. A minneu a gymeraf y g#r m#yaf a garaf." Ar nos honno kyscu a wnaeth etlym ar iarlles y gyt. A thrannoeth kychwynnu a wnaeth peredur parth ar cruc galarus. "Myn dy la# di argl#yd mi a af y gyt a thi" heb yr etlym. Wynt a deuthant racdunt hyt y lle y g#elynt y cruc ar pebylleu. "Dos" heb y peredur "att y g#yr racko" #rth etlym. "Ac arch udunt dyuot y #rhau ynni." Ef a deuth etlym attunt. Ac a dywa#t #rthunt ual hynn. "Dewch y wrha ym hargl#yd i." "P#y y# dy argl#yd di" heb yr #ynteu. "Peredur baladyr hir y# vy argl#yd i" heb yr etlym. * "Pei dylyedus diuetha kennat. nyt aut dracheuyn yn vy# att dy argl#yd. am erchi arch mor drahaus y vrenhined a ierll a bar#neit a dyuot y wrhau yth argl#yd di." Peredur a erchis ida# vynet dracheuyn attunt. a rodi dewis udunt ae

g#rha# ida# ae ymwan ac ef. Wynt a dewissassant ymwan ac ef. A pheredur a uyrya#d perchen cant pebyll y dyd h#nn# yr lla#r. A thrannoeth ef a vyrya#d perchen cant ereill yr lla#r. A trydyd dyd cant a g#assant yn eu kynghor g#rhau y peredur. A pheredur a ovynna#d udunt. Beth a wneynt yno. Ac #ynteu a dywedassant pany# g#archad# y pryf yny vei var#. Ac yna ymlad a wnaem ninneu am y maen. Ar neb a uei drechaf ohonam a gaffei y maen." "Arho#ch vi yma" heb y peredur "mi a af y ymwelet ar pryf." "Nac ef argl#yd" heb wynt. "awn y gyt y ymlad y pryf." "Ie" heb y peredur ny mynnaf i hynny. Pei lledit y pryf ny chaff#nn i o glot v#y noc un ohona#ch chwitheu." A mynet a wnaeth ef yr lee yd oed y pryf ae lad- A dyuot attunt wyntev. A dywedut #rthunt. "Kyfriu#ch a#ch treul yr pan doetha#ch yma. A mi ae talaf y#ch ar eu" heb y peredur. Ef a dala#d udunt kymeint ac a dywa#t pa#b y dylyv ohona#. Ac nyt erchis udunt namyn adef eu bot yn wyr ida# ef. Ac ef a dywa#t #rth etlym. "Att y wreic v#yhaf a gery yd ey di- A minneu a af ragof." Ac a dalaf itt dyuot y #r im." Ac yna y rodes ef y maen y etlym. "Du# a dalho itt. a r#ydheyt du# ragot." Ac ymeith yd aeth peredur. ac ef a doeth y dyffryn avon deckaf a welsei eiryoet. A llawer o bebylleu am li# a welei ef yno. A ryuedach oed ganta# no hynny g#elet y sa#l a welei o velineu d#fyr. a melineu g#ynt. Ef a gehyrda#d ac ef g#r g#ineu ma#r a g#eith saer arna#- A govyn p#y oed a oruc peredur. "penn melinyd #yf i" heb ef "ar y melineu racko oll." A gaffaf i letty gennyt ti" heb y & peredur- "Keffy" heb ynteu "yn llawen." ef a doeth peredur y ty y melinyd. Ac ef a welas lletty hoff tec yr melinyd. Ac erchi a wnaeth peredur * aryant yn echwyn yr melinyd y brynu b#yt a llyn ida# ac y dylwyth y ty. Ac ynteu a talei ida# kynn y vynet odyno. Gouyn a oruc yr melinyd py acha#s yd oed y dygyuor h#nnw yno. Y dywa#t y melinyd #rth peredur. "mae y neill peth. ae tydi yn #r o bell. Ae titheu yn ynvyt. Yna y mae amherodres cristinobyl ua#r. Ac ny mynn honno namyn y g#r dewraf. kanyt reit idi hi da. Ac ny ellit d#yn b#yt yr sa#l vilioed yssyd yma. Ac o acha#s hynny y mae saul velineu hynn." Ar nos honno kymryt eu hessm#ythter a wnaethant. A thrannoeth kyuodi y uynyd a oruc peredur. a g#isca# ymdana# ac ymdan y uarch y uynet yr t#rneimeint. Ac ef a welei bebyll ym plith y pebylleu ereill teckaf or a welsei eiryoet. A mor#yn dec a welei yn ystynnu y phenn tr#y ffenestyr ar y pebyll. Ac ny welsei eiryoet mor#yn degach. ac eur wisc o bali ymdanei. Ac edrych a wnaeth ar y uor#yn yn graff. A mynet y charyat ynda# yn va#r. Ac uelly y bu yn edrych ar y uor#yn or bore hyt hanner dyd. Ac o hanner dyd yny oed pryt na#n. Ac yna neur daroed y t#rneimeint. A dyuot a oruc y letty. A thynnu y arueu y amdana#. Ac erchi aryant yr melinyd yn echwyn. A dic vu wreic y melinyd #rth peredur. ac eissoes y melinyd a rodes aryant yn echwyn ida#. A thrannoeth y g#naeth yr vn wed a wnathoed y dyd gynt- Ar nos honno y doeth y letty ac y kymerth aryant yn eschwyn y gan y melinyd. Ar trydyd dyd pan yttoed & yn yr vn lle yn edrych ar y uor#yn. ef a glywei dyrna#t ma#r r#ng ysg#yd a myn#gyl ida# a mynybyr b#yall. A phan edrycha#d draegeuyn ar y melinyd. Y melinyd a dywa#t #rtha#. "G#na y neill peth" heb y melinyd. "ae tydi a dynho dy benn ymeith. Ae titheu a el yt t#rneimeint." A gowenv a wnaeth peredur ar y melinyd. A mynet yr t#rneimeint. Ac a gyuaruu ac ef y dyd h#nn#. ef ae byrya#d oll yr lla#r #ynt. A chymeint ac a vyrya#d ef a anuones y g#yr yn anrec yr amherodres. ar meirch ar arueu yn anrec y wreic y melinyd. yr ymarhos am y haryant echwyn. Dylin a oruc peredur y t#rneimeint yny vyrya#d * pa#b yr lla#r. Ac anuon y g#yr a oruc y garchar y amherodres. A meirch ar arueu y wreic y melinyd yr ymarhos am yr aryant echwyn- Yr amherodres a anuones att varcha#c y velin. y erchi ida# dyuot y ymwelet a hi. A phallu a wnaeth peredur yr gennat gyntaf- ar eil a aeth ata#. A hitheu y dryded weith a anuones cant marcha#c y erchi ida# dyuot y ymwelet a hi. Ac ony delei oe vod erchi udunt y d#yn oe anuod- Ac #ynt a doethant atta#. ac a dywedaddant eu kennad#ri y #rth yr amherodres. Ynteu a wharya#d ac #ynt yn da. ef a bara#d eu r#yma# #ynt r#ymat i#rch. Ac eu b#r# yg kla#d y velin. Ar amherodres a ovynna#d kynghor y #r doeth a oed yn chynghor. A h#nn# a dywa#t #rthi "mi a af atta# ar dy gennyat." A dyuot att peredur a chyuarch g#ell ida#. Ac erchi ida# yr m#yn y orderch dyuot y ymwelet ar amherodres. Ac ynteu a deuth ef ar melinyd. Ac yn y gyueir gyntaf y deuth yr pebyll eisted a #naeth. A hitheu a deuth ar y neill & la#. A byrr ymdidan a uu rygtunt. A chymryt kennat a wnaeth peredur. A mynet y letty. Trannoeth ef a aeth ymwelet a hi. A phan doeth yr pebyll nyt oed vn gyueir ar y pebyll a uei waeth y gyweirdeb noe gilyd. kany wydynt h#y py le yd eistedei ef. Eisted a oruc peredur ar neill la# yr amherodres. Ac ymdidan a wnaeth yn garedic Pan yttoedynt uelly #ynt a welynt yn dyuot y m#yn g#r du a gorfl#ch eur yn y la# yn lla#n o win. A dyg#yda# a oruc ar penn y lin geyr bronn yr amherodres. Ac erchi idi nas rodei onyt yr neb a delei ymwan ac evo ymdanei. A hitheu a etrycha#d ar peredur "Argl#ydes" heb ef "moes y mi y gorul#ch. Ac yuet y g#in a oruc peredur. A rodi y gorvl#ch y wreic y melinyd. A phann yttoedynt velly nachaf wr du oed v#y nor llall. Ac ewin pryf yn y la# ar weith gorfl#ch ae loneit o win. Ae rodi yr amherodres. Ac erchi idi nas rodei onyt yr neb a ymwanei ac ef. "Argl#ydes" heb y peredur "moes y mi." Ae rodi y peredur a wnaeth hitheu. Ac yuet y g#in a oruc peredur a rodi y gorfl#ch y wreic melinyd Pan yttoedynt uelly nachaf g#r penngrych coch oed v#y noc un or g#yr ereill a gorfl#ch o vaen crissyalt yn y la# * Ae loneit o win ynda#. a gost#ng ar penn y lin ae rodi yn lla# yr amherodres. Ac erchi idi nas rodei onyt yr neb a ymwaney ac euo amdanei. ae rodi a wnaeth hitheu y peredur. Ac ynteu ae hanuones y wreic y melinyd. Y nos honno mynet y letty a oruc peredur. A thrannoeth g#isga# ymdana# ac ymdan y varch. A dyuot y weirgla#d a llad y trywyr a oruc peredur. Ac yna y deuth yr pebyll. A hitheu a & dywa#t #rth peredur. "Peredur dec coffa dy gret a rodeist ti ymi pan rodeis i ytti y maen pan lediest y aradanc." "Argl#ydes" heb ynteu "g#ir a dywedy. A minneu ae coffaaf-" Ac y g#ledych#ys peredur gyt ar amherodres pedeir blyned ar dec. megys dyweit yr ystorya.

Arthur a oed yg kaer llion ar wysc prif lys ida#. Ac yg kena#l lla#r y newad yd oed pedwar gwyr yn eisted ar lenn o bali. Owein uab uryen. a g#alchmei uab g#yar. a Howel uab emyr llyda#. a pheredur baladyr hir. Ac ar hynny #ynt a welynt yn dyuot y my#n mor#yn benn grech du ar gevyn mul melyn. A charreieu anuana#l yn y lla# yn gyrru y mul. A phryt anuana#l agharueid arnei. Duach oed y hwyneb ae d#yla#, nor hayarn duhaf a darffei y bygu. Ac nyt y lli# hackraf namyn y llun. Grudyeu aruchel oed idi ac wyneb kyckir y waeret. A thr#yn byrr ffroen voll. Ar neill lygat yn vrithlas tra theryll. Ar llall yn du ual y muchud yg keuynt y phenn. Danned hiryon melynyon melynach no blodeu y banadyl- Ae chroth yn kychwynnu o gledyr y d#yvron. yn uch noe helgeth. Asc#rn y chevyn a oed arweith bagyl. Y d#y clun a oed yn llydan yscyrnic. Ac un vein oll o hynny y waeret. eithyr y thraet ae glinyeu a oedynt vreisc- Kyuarch g#ell y arthur ae teulu oll eithyr peredur a oruc. Ac #rth peredur y dywa#t geireu dic anhegar. "Peredur ny chyuarchaf i well itti kanys dylyy. Dall uu y tyghetuen pan rodes itti da#n a chlot. Pan doethost y lys y brenhin cloff. A phan weleist yno y mack#y yn d#yn y g#ae# lliueit. Ac o vlean y g#ae#

dafyn o waet. A h#nn# yn rydec yn raeadyr hyt yn (d)#rn y mackwy. Ac enryuedodeu ereill heuyt a weleist yno. Ac ny * ofynneist eu hystyr nac eu hacha#s. A phei as gofynnut iechyt a gaffei y brenhin. ae gyuo/uoeth yn hed#ch. A bellach br#ytreu ac ymladeu a cholli marchogyon. Ac ada# g#raged yn wed#. a rianed yn diosymdeith. A hynny oll oth acha#s di." Ac yna y dywa#t hi #rth arthur. "gan dy ganyat argl#yd pell y# vy lletty i odyma. nyt amgen yg kastell syber# ny #nn a glyweist y #rtha#. Ac yn h#nn# y mae chwech marcha#c a thrugeint a phumcant o varchogyon vrda#l. Ar wreic vuyhaf a gar pob un gyt ac ef. A ph#y bynnac a vynno ennill clot o arueu ac o ymwan ac o ymlad. ef ae keiss yno os dirper. A uynnei hagen arbennicr#yd clot ae etmyc. g#nn y lle y kaffei. Castell yssyd ar vynyd aml#c. Ac y# h#nn# y mae mor#yn. Ac yn y gyveistydya# yd ydys. A ph#y bynnac a allei y rydha#. Penn clot y byd a gaffei." Ac ar hynny kychwynnv ymeith a oruc. Heb y g#alchmei. "myn vyg cret ny chyscaf hun lonyd nes g#ybot a all#yf ellung y vor#yn. a llawer o deulu arthur a gyttuuna#d ac ef. Amgen hagen y dywa#t peredur. "Myn vyg cret ny chysgaf hun lonyd nes g#ybot ch#edel ac ystyr y g#ae# a dywa#t y vor#yn du amdana#. A phann yttoed pawb yn ymgyweirya#. nachaf uarcha#c yn dyuot yr porth a meint mil#r ae angerd ynda# yn gyweir o dillat ac arueu. Ac a deuei racda# ac a gyuarchei well y arthur ae deulu oll. eithyr y walchmei- Ac ar ysg#yd y marcha#c yd oed taryan eurgr#ydyr. a thra#st o laffer glas yndi. Ac yn vnlli# a hynny yd oed

yr arueu ereill oll. Ac ef a dywa#t #rth walchmei. "Ti a ledeist vy argl#yd oth t#yll ath vrat. A hynny mi ae profaf arnat." Kyuodi a wnaeth g#alchmei y uynyd. "llyma" heb ef "vyg g#ystyl yth erbyn ae yma yn y lle y mynnych nat wyf i na thwyll#r na brat#r. geyr bronn y brenhin yssyd arnaf i y mynnaf i bot y gyfranc y rof a thi" heb y marcha#c. "Yn llawen" heb y g#alchmei. "Dos ragot mi yth oll." Racda# yd aeth y marcha#c. Ac ymyweirya# a wnaeth g#alchmei. a llawer o arueu a gynnigywyt ida#. Ac ny mynna#d onyt y rei eida#. G#isga# a wnaeth g#alchmei a pheredur ymdanunt. Ac y kerdassant yn y ol o acha#s eu kedymdeithas. A meint yd ymgerynt. Ac nyt ymganlynnassant y gyt. namyn pob un yn y gyueir- G#alchmei yn ieuenctit y dyd a deuth y dyffrynn * Ac yn y dyffryn y g#elei kaer a llys ua#r yn y gaer. a thyreu aruchelualch yn y chylch. Ac ef a welei varcha#c yn dyuot yr porth allan y hela y ar ballfre gloewdu ffroenuoll ymdeithic- A rygig wastatualch escutlym di dramg#yd ganta#. Sef oed h#nn# y g#r bioed y llys. Kyuarch gwell a wnaeth g#alchmei ida#. "Du# a rodo da itt un benn. A phan doy ditheu-" "Pan deuaf" heb ef "o lys arthur." "Ae g#r arthur #yt ti" "Ie myn vyg cret" heb y g#ualchmei. "Mi a #nn gyghor da itt" heb y marcha#c. "Blin a lludedic yth welaf. Dos yr llys ac yno trigyy heno os da gennyt. da argl#yd a du# a dalho itt." H#de vodr#y yn ar#yd att y portha#r. a dos rogot y t#r racco. a chwaer yssyd y minheu yno. Ac yr porth y doeth g#alchmei. A dangos y votr#y a wnaeth a chyrchu y t#r. A phan doeth y my#n. yd oed ffyryfdan ma#r yn llosgi.

a fflam oleu uchel div#c ohonau. A mor#yn ua#rhydic deledi# yn eisted y my#n kadeir #rth y tan. Ar uor#yn a vu lawen #rtha# ae ressa#u a oruc. a chychwynnv yn y erbyn. ac ynteu a aeth y eisted ar neill la# y uor#yn. eu kinya# a gymerassant. A g#edy eu kinya# dala ar ymdidan hygar a orugant. A phan yttoedynt uelly. llyma yn dyuot y my#n attunt g#r g#ynll#yt teledi#. "Oi a achenoges butein" heb ef. "pei g#yput ti ia#net itt chware ac eisted y gyt ar g#r h#nn#. nyt eistudut ac ny chwaryut." A thynnu y benn allan ac ymeith. "Ha vnbenn" heb y uor#yn "pei g#nelut vyg kynghor rac ofyn bot pyt gan y g#r itt. ti a gaeut y dr#s." G#alchmei a gyuodes y vynyd. A phan da# tu ar dr#s. yd oed y g#r ar y trugeinuet yn lla#n arua#c yn kyrchu y t#r y uynyd. Sef a oruc g#alchmei a chla#r g#ydb#yll diffryt rac dyuot neb y uynyd onadunt yny doeth y g#r o hela. Ar hynny llyma y iarll yn dyuot. "Beth y# hynny" heb ef. "Peth hagyr" heb y g#r g#ynll#yt. "bot yr achenoges racko yn eisted educher ac yn b#yta gyt ar g#r a lada#d awch tat. A g#alchmei uab g#yar y#." Peit#ch bellach" heb yr iarll "miui a af y my#n." Y iarll a vu llawen #rth walchmei. "Ha vnbenn" heb ef "cam oed itt dyuot y an llys or g#yput lad an tat ohonat. Kyn /na a/llom ni y dial du# ae dial arnat." "Eneit" heb /y g#al/chmei "llyna ual y mae am hynny. nac y * adef llad a#ch tat ch#i nac y diwat ny deuthum i. Neges yd #yf i yn mynet y arthur. ac y my hun. Archaf i oet vl#ydyn hagen yny del#yf om neges. Ac yna ar vyg cret dyuot yr llys honn y wneuthur vn or deu ae adef ae wadu. Yr

oet a gauas yn llawen. Ac yno y bu y nos honno. Trannoeth kychwyn ymeit a oruc. Ac ny dyweit yr ystorya am walchmei h#y no hynny yn y gyueir honno. A pheredur a gerda#d racda#. Cr#ytra# yr ynys a wnaeth peredur- y geissa# chwedylyaeth y #rth y uor#yn du. Ac nys kauas. Ac ef a deuth y dir nys atwaenyat y my#n dyffrynn avon. Ac ual yd yttoed yn kerdet y dyffrynn. ef a welei varcha#c yn dyuot yn y erbyn. ac ar#yd bala#c arna#. Ac erchi y vendyth a wnaeth. "Och a truan" heb ef "ny dylyy gaffel bendyth. Ac ny phr#ytha itt. am wisga# arueu dyd kyuuch ar dyd hedi#." "A pha dyd y# hedi#" heb y peredur. "Du# g#ener y croclith y# hedi#." "Na cheryd ui ny wyd#n hynny. Bl#ydyn y hedi# y kychwynneis om g#lat." Ac yna disgynu yr la#r a wnaeth ac arwein y uarch yn y la#. A thalym or prifford a gerda#d yny gyuaruu ochelfford. Ac yr ochelfford tr#y y coet. ar parth arall yr coet. ef a welei gaer voel ac arwyd kyuanned a welei or gaer. A pharth ar gaer y doeth. Ac ar borth y gaer y kyuaruu ac ef y bala#c a gyuaruuassei ac ef kyn no hynny. Ac erchi y vendyth a oruc. "Bendyth du# itt" heb ef. "A ia#nach y# kerdet uelly. a chyt a mi y bydy heno. A thrigya# a wnaeth peredur y nos honno yno. Trannoeth arofun a wnaeth peredur ymeith. "Nyt dyd hedi# y neb y gerdet. ti a vydy gyt a mi hedi#. ac avory a thrennyd. A mi a dywedaf itt kyuarwydyt goreu a allwyf am yr hynn yd wyt yn y geissa#." Ar pedwyryd dyd arofun a wnaeth peredur y ymdeith. Ac adol#yn yr bala#c dywedut kyfarwydyt y#rth gaer yr enruedodeu. "Kymeint

ac a wyp#yf i mi ae dywedaf itt. Dos dros y mynyd racko. A thu h#nt yr mynyd y mae afon. Ac yn dyffrynn yr avon y mae llys brenhin. Ac yno y bu y brenhin y pasc. Ac or keffy yn vn lle chwedyl y #rth gaer yr enryuedodeu. ti a keffy yno." Ac yna y kerda#d peredur * racda#. Ac y deuth y dyffryn yr avon. Ac y kyuaruu ac ef niuer o wyr y mynet y hela. Ac ef a welei ym plith y niuer g#r urdedic. a chyuarch ida# a oruc peredur. "Dewis di vnbenn a(e) ti a elych yr llys. ae titheu a delych gyt a mi y hela. Ae minneu a yrro vn or teulu yth orchymun y verch yssyd im yno. y gymryt b#yt a llyn yny del#yf o hela. Ac or byd dy negesseu hyt y gallwyf i eu kaffel ti ae keffy yn llawen." A gyrru a wnaeth y brenhin g#as byruelyn gyt ac ef. A phan doethant yr llys yd oed yr vnbennes g#edy kyfodi ac yn mynet y ymolchi. Ac y deuth peredur racda#. Ac y gressawa#d hi peredur yn llawen. ae gynn#ys ar y neill la#. A chymryt eu/eu kinya# a orugant. A pheth bynnac a dywettei peredur #rthi. chwerthin a wnay hitheu yn vchel. mal y clywei pa#p or llys. Ac yna y dywa#t y g#as bryuelyn #rth yr unbennes- "myn vyg cret" heb ef "or bu #r itti eiryoet y mack#y h#nn a uu. Ac ony bu #r itt y mae dy vryt ath ved#l arna#." Ar g#as bryuelyn a aeth parth ac att y brenhin. ac a dywa#t mae tebyckaf oed ganta# bot y mack#y a gyuaruu ac ef yn wr oe verch. "Ac onyt g#r mi a debygaf y byt g#r idi yn y lle onyt ymogely racda#." "Mae dy gyghor di was" heb hi brenhin. "Kynghor y# gennyf ell#ng dewrwyr am y benn ae dala. yny wypych diheur#yd am hynny." Ac ynteu

a ellyngha#d g#yr am benn peredur oe dala. Ac y dodi y my#n geol. Ar uor#yn a doeth yn erbynn y that ac a ovynna#d ida#. "Py acha#s y parassei carcharu y mack#y o lys arthur." "Dioer" heb ynteu "ny byd ryd heno nac auory nac threnhyd. Ac ny da# or lle y mae. Ny #rthneua#d hi ar y brenhin yr hynn a dywa#t. A dyuot att y mack#y. "Ae anigryf gennyt ti dy uot yma. Nym torei i kyn ny be#n. Ny byd gwaeth dy wely ath ansa#d noc un y brenhin. Ar kerdeu goreu yn y llys ti ae keffy #rth dy gyghor. A phei djdanach gennyt titheu no chynt vot vyng g#ely i yma. y ymdidan a thi ti ae kaffut yn llawen." "Ny wrthneuaf i hynny" heb y peredur. Ef a uu yg karchar y nos honno. Ar uor#yn a gywira#d yr hynn ad#assei ida#. A thrannoeth y clywei peredur * kynn#ryf yn y dinas. "Oia vor#yn dec py gynn#ryf y# h#nn" heb y peredur- "llu y brenhin ae allu yssyd yn dyuot yr dinas h#nn hedi#." "Beth a vynnant h#y uelly." "Iarll yssyd yn agos yma a d#y iarllaeth ida#. A chy gadarnet y# a brenhin. A chfranc a vyg ryngtunt hedi#." "Adol#yn y# gennyf i y ti" heb y peredur "peri y mi varch ac arueu y vynet y disg#yl ar y gyfranc. Ar vyg kywirdeb ynheu dyuot ym carchar drachevyn. "Yn llawen" heb hitheu "mi a baraf itt varch ac arueu." A hi a rodes ida# march ac arueu a ch#nsallt purgoch ar uchaf y arueu. a tharyan uelen ar y ysg#yd. A dyuot yr gyfranc a wnaeth. Ac a gyfaruu ac ef o wyr iarll y dyd h#nn# ef ae byrya#d oll yr lla#r. Ac ef a doeth drachevyn y garchar. Govyn chwedleu a wnaeth y vor#yn y peredur. Ac ny dywa#t ef un geir #rthi. A hitheu

a aeth ofyn chwedleu y that. A govyn a wnaeth p#y a uassei oreu oe deulu. Ynteu a dywa#t nas atwaenat. gwr oed a ch#nsallt coch aruchaf y arueu a tharyan velen ar y ysg#yd. A gowenu a wnaeth hitheu- A dyuot yr lle yd oed peredur. A da vu y barch y nos honno. A thri dieu ar untu y llada#d peredur wyr yr iarll. A chynn caffel o neb wybot p#y vei y doey y garchar dracheuyn. Ar pedwyryd dyd y llada#d peredur y iarll ehunan. A dyuot a oruc y vorwyn yn erbyn y that. A govyn ch#edleu ida#. "Chwedleu da" heb y brenhin. "llad yr iarll. A minneu bieu y d#y iarllaeth." "A #dost ti arg#yd p#y ae llada#d ef." "G#n" heb y brenhin. "marcha#c y ch#nsallt coch ar taryan uelen ae llada#d." "Argl#yd" heb hi "miui a #n p#y y# h#nn#." "Yr du#" heb yr ynteu "p#y y# ef." "Argl#yd" heb hi "y marcha#c yssyd yg karchar gennyt y# h#nn#." Ynteu a doeth hyt lle yd oed peredur. A chyuarch g#ell ida# a wnaeth. A dywedut ida# y g#assanaeth a wnathoeth. y talei ida# megys y mynnei ehun. A phan aethp#yt y v#yta. peredur a dodet ar neill la# y brenhin. Ar uor#yn y parth arall y peredur. "Mi a rodaf itt" heb y brenhin "vym merch yn bria#t. A hanner vyn brenhinyaeth genthi. Ar d#y iarllaeth a rodaf itt yth gyuar#s." "Argl#yd du# a dalho itt" heb y peredur. "ny deuthum i yma yr g#reicka." * "Beth a geissy ditheu vnbenn." "Keissa# chedleu yd #yf i y #rth gaer yr enryuedodeu." "M#y y# med#l yr vnbenn noc ydym ni yn y geissa#" heb y uor#yn. "Chwedleu y #rth y gaer ti a keffy. a chynhebrygyeit arnat tr#y gyuoeth vyn tat a threul diga#n. A thydi unbenn y# y g#r m#yhaf

a garaf i. Ac yna y dywa#. Dos dros y mynyd racco. A thi a wely lynn a chaer o vy#n y llyn. A honno a elwir kaer yr enryuedodeu. Ac ny wdam ni dim oe hanryuedodeu hi eithyr y gal# velly." A dyuot a oruc peredur parth ar gaer. A phorth y gaer oed yn agoret. A phan doeth tu ar neuad. y dr#s oed yn agoret, Ac val y doeth y my#n. g#ydb#yll a welei yn y neuad. A phob vn or d#y werin yn g#are yn erbyn y gilyd. Ar vn bydei borth ef idi. a gollei y g#are. Ar llall a dodei a#r yn vnwed a phey bydynt g#yr. Sef a wnaeth ynteu digya# a chymryt y werin yn y arffet A thaflu y cla#r yr llynn. A phan yttoed ef uelly. nachaf y uor#yn du yn dyuot y my#n. Ac yn dywedut #rth peredur. "Ny bo gressa# du# #rthyt. Mynychach it wneuthur dr#c no da." "Beth a holy di y mi y uor#yn du" heb y peredur. "Colledu ohonat yr amherodres oe chla#r ac ny mynnei hi hynny yr y amherodraeth. Oed wed y keffit y cla#r. oed bei elhut y gaer ysbidinongyl. y mae yno #r du yn diffeitha# llawer o gyuoeth yr amherodres. a llad h#nn# ohonat ti a gaffut y cla#r. Ac ot ey di yno ny doy vy# dracheuyn. "A vydy di gyuar#yd y mi yno" heb y peredur. "Mi a uanagaf fford itt yno" heb hi. Ef a deuth hyt yg kaer ysbidinongyl- Ac a ymlada#d ar g#r du. Ar g#r du a erchis na#d y peredur. "Mi a rodaf na#d it par vot y cla#r yn y lle yd oed pan deuthum i yr neuad." Ac yna y doeth y uor#yn du. A dywedut #rtha#. "Ie" heb hi. "Emelltith du# itt yn lle dy lauur. am ada# yr ormes yn vy#, yssyd yn diffeitha# kyuoeth yr amherodres. "Mi a edewis" heb y perdur "ida# y eneit yr

peri y cla#r." "Nyt ytti# y cla#r y lle kyntaf y kefeist. Dos dracheuyn a llad ef." Mynet a oruc peredur a llad y g#r du. A phan doeth yr llys yd oed y uor#yn du yn y llys. "Ha uor#yn" heb y peredur "mae yr amherodres." "y rof i a hu# nys * g#ely di hi a#r. ony bei lad gormes yssyd yn y fforest racko ohonat." "py ry# ormes y# h#nn#." "Kar# yssyd yno a chyn ebr#ydet y# ar adeinya#c kyntaf. Ac un corn ysyyd yn y dal. kyhyt a phaladyr g#ae#. a chyn vlaenllymet y# ar dim blaenllymhaf. A thorri a wna bric y coet ac a vo a well yn y fforest. A llad pob aniueil a wna or a gyfarffo ac ef yndi. Ac ar nys llado. mar# vydant o newyn. A g#aeth no hynny. Dyuot a wna beunoeth ac yuet y byscotlyn yn y diawt. a gadu y pysca#t yn noeth a meir# vyd eu kan m#yhaf. kynn dyuot d#fyr idi drachefyn." "A vorwyn" heb y peredur "a doy di dangos y mi yr aniueil h#nn#." "Nac af ny lyuass#ys dyn uynet yr fforest yr ys bl#ydyn. Mae yna gol#yn yr argl#ydes. A h#nn# a gyfyt y kar# ac a da# attat ac ef. Ar kar# ath gyrch di." Y colwyn a aeth yn gyfarwyd y peredur. Ac a gyuodes y car#. Ac a doeth parth ar lle yd oed peredur ac ef. Ar kar# a gyrcha#d peredur. Ac ynteu a ellygh#ys y ohen heiba#- Ac a trewis y benn y arna# a chledyf. A phan yttoed yn edrych ar penn y kar#. ef a welei varchoges yn dyuot atta#. ac yn kymryt y col#yn yn llawes y chapann. ar penn y rhygti a choryf. Ar torch rudeur a oed am y vyn#gyl. "A vnben" heb hi "Ansyber# y g#naethost. llad y tl#s teckaf (oed) ym kyuoeth. arch a uu arnaf y hynny. Ac a o(e)d wed y gall#n i kaffel dy gerennyd di." "Oed dos y vronn y mynyd racko.

ac yno ti a wely l#yn. Ac y mon ll#yn y mae llech. Ac yno erchi g#r y ymwan deirg#eith. ti a gaffut vyg kerenhyd." Peredur a gerda#d racda#. Ac a deuth y ymyl y ll#yn ac a erchis g#r y ymwan. Ac ef a gyuodes g#r du y dan y llech. a march yskyrnic ydana#. Ac arueu rytlyt ma#r ymdana# ae ymdan y uarch. Ac ymwan a wnaethant- Ac ual y byryei peredur y g#r du yr lla#r y neityei ynteu yn y gyfr#y dracheuyn. A dysgynnv a oruc peredur a thynnv chledyf. Ac yn hynny diflannu a oruc a g#r du a march peredur ganta#. ac ae varch ehun hyt na welas ef yr eil ol#c arnunt. Ac ar hyt y mynyd kerdet a wnaeth peredur. Ar parth arall yr mynyd ef a welei gaer yn dyffryn auon. A pharth ar gaer y doeth. Ac ual y da# yr gaer. neuad * a welei. A dr#s y neuad yn agoret. Ac y my#n y doeth. ac ef a welei #r ll#yt cloff yn eisted ar dal y neuad. A g#alchmei yn eisted ar y neill la#. Ar varch a ducsei y g#r du. a welei yn y presseb a march g#alchmei. A llawen uuant #rth peredur. A mynet y eisted a oruc y parth arall y g#rll#yt. Ac ar hynny nachaf was melyn yn dyg#yda# ar penn y lin geyr bron peredur. Ac yn erchi kerennyd y peredur. "Argl#yd" heb y g#as "mi a deuthum yn rith uor#yn du y lys arthur. a phan vyryeist y cla#r. a phan ledeist y g#r du o ysbidinongyl. a phan ledeist y kar#. A phan vuost yn ymlad ar g#r or llech. a mi a deuthum ar penn yn waetlyt ar y dyscyl. Ac ar g#ae# yd oed y ffr#t waet or penn hyt y d#rn ar hyt y paladyr. ath geuynder# bioed y penn. A g#idonot kaer loy# ae lladyssei. ac #ynt a gloffassat dy ewythyr. ath geuynder# #yf ynneu. A darogan

y# ytti dial hynny." A chyngor vu gan peredur a g#alchmei anuon att arthur ae deulu y erchi ida#. dyuot am benn y g#idonot. A dechreu ymlad a wnaethant ar g#idonot- A llad g#r y arthur geyr bronn peredur a wnaeth vn or g#idonot. ae g#ahard a #naeth peredur- Ar eilweith laad g#r a wnaeth y widon geyr bronn peredur. Ar eilweith y g#aharda#d peredur hi. A tryded weith llad g#r a wnaeth y widon geyr bronn peredur. A thynnv y gledyf a wnaeth peredur. A thara# y widon aruchaf y helym yny hyllt yr helym. ar arueu oll. ar penn yn deu hanner. A dodi llef a wnaeth ac erchi yr g#idonot ereill ffo. a dywedut pan y# peredur oed. y g#r a vuassei yn dyscu marchogaeth gyt ac #ynt yd oed tyghet eu lled. Ac yna trewis arthur ae deulu gan y g#idonot. Ac y llas g#idonot kaer loy# oll. Ac uelly treythir o gaer yr enryuedodeu- -